Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym: Przewodniczący SSO Juliusz Ciejek

Protokolant: sekretarz sądowy Justyna Szubring

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2018 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W.

przeciwko M. C.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 81.077 zł 77 gr (osiemdziesiąt jeden tysięcy siedemdziesiąt siedem złotych siedemdziesiąt siedem groszy) z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie obliczonymi od kwoty 67.055 zł 68 gr (sześćdziesiąt siedem tysięcy pięćdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt osiem groszy) od dnia 25 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty,

II.  umarza postępowanie w zakresie żądania zapłaty kwoty 13.548 zł 66 gr (trzynaście tysięcy pięćset czterdzieści osiem złotych sześćdziesiąt sześć groszy),

III.  przyznaje kuratorowi E. K. tytułem wynagrodzenia kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych), nakazując ich wypłatę
z zaliczki po uprawomocnieniu się orzeczenia,

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.777 zł 69 gr (osiem tysięcy siedemset siedemdziesiąt siedem złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt. I C 395/17

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. w dniu 1 czerwca 2017 r. wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie przeciwko M. C., w którym domagał się zasądzenia od niego kwoty 82.843,39 zł, w tym kwoty 77.485,56 zł wraz z maksymalnymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia 25 maja 2017 r. do dnia zapłaty. Strona powodowa nadto żądała zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że łączyła go z pozwanym umowa pożyczki, która została zawarta wraz z oferowanym ubezpieczeniem obejmującym tzw. pakiet ryzyka. Pożyczkobiorca nie wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązaniu terminowego dokonywania spłat pożyczki zgodnie z treścią harmonogramu, ustalonego na podstawie zawartej umowy. W związku z tym strona powodowa wypowiedziała umowę, stawiając całą należność w stan natychmiastowej wymagalności. Do dnia wniesienia pozwu pozwany mimo stosownego wezwania, nie spłacił wymagalnej należności (k. 3-5v).

Sąd Rejonowy Lublin-Z. w L. stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi właściwości ogólnej pozwanego (k. 6).

Na wniosek powoda Sąd Okręgowy w Olsztynie postanowieniem z dnia 24 maja 2018 r. ustanowił dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego M. C. kuratora procesowego. (k. 51)

W odpowiedzi na pozew kurator procesowy nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wniosła o oddalenie powództwa w całości, nieobciążanie pozwanego kosztami procesu oraz przyznanie jej jako kuratorowi wynagrodzenia.

W pierwszej kolejności wskazała, że pomimo podjętych działań nie udało się jej ustalić miejsca pobytu pozwanego. Chcąc zatem należycie chronić jego prawa w niniejszym procesie, odnosząc się do twierdzeń pozwu kurator podniosła zarzut nieudowodnienia istnienia roszczenia, w tym jego wysokości oraz daty wymagalności, jak również zasad i kwot od jakich wyliczono oraz skapitalizowano odsetki. Dalej podniosła, że powód co prawda przedłożył w niniejszej sprawie szereg dokumentów, jednak nie zostały one należycie potwierdzone za zgodność z oryginałem. Ponadto wskazała na brak umocowania do działania w imieniu powoda osoby podpisującej umowę, a także brak udowodnienia przez niego udostępnienia pozwanemu jakichkolwiek środków pieniężnych. Powyższe winno - w jej ocenie - być niewystarczające dla uwzględnienia żądania. Na koniec z daleko posuniętej ostrożności podniosła zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia. (k. 63-65)

Pismem datowanym na dzień 24 sierpnia 2018 r. powód cofnął powództwo wraz z zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwoty 13.548,66 zł, wskazując na zwrot pozwanemu składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia po dniu wystawienia przez niego wyciągu z ksiąg banku. Jak również ostatecznie skonkretyzował, że wnosi o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 81.077,77 zł w tym kwoty 67.055,68 zł tytułem należności głównej i kwoty 14.022,09 zł tytułem odsetek, z tym że od kwoty 67.055,68 zł ponadto żądał odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 25 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty. Jak również zmodyfikował żądanie kosztów, wnosząc o zasądzenie z tego tytułu kwoty 8.777,69 zł. (k. 91-93v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 maja 2016 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. zawarł z M. C. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) na okres od dnia 23 maja 2016 r. do dnia 16 maja 2020 r. oraz przystąpił do ubezpieczenia, oferowanego przez bank jako ubezpieczającego w ramach grupowego ubezpieczenia pożyczkobiorców wraz z pakietem ryzyka zgonu, trwałej i całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji. Pożyczkodawca udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 50.000 zł, powiększonej o naliczoną składkę ubezpieczeniową w kwocie 18.000 zł oraz prowizję od udzielonej pożyczki w kwocie 12.000 zł (łącznie 80.500 zł). Pożyczkobiorca natomiast zobowiązał się ją zwrócić wraz z odsetkami oraz pozostałymi kosztami uruchomienia w 48 miesięcznych częściach w wysokości 1.938,76 zł każda, płatnych zgodnie z harmonogramem do 16 dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia 16 czerwca 2016 r. (§ 1 ust 1- 4 umowy).

Pożyczkobiorca zadeklarował, aby kwotę pożyczki przeznczoną do wypłaty w wysokości 50.000 zł przekazać mu w formie przelewu dokonanego przez bank w terminie 3 dni roboczych na jego rachunek bankowy prowadzony przez (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. pod nr (...) (§ 3 ust 1 umowy).

Oprocentowanie pożyczki wynosiło 7,37 % w stosunku rocznym i było stałe w okresie obowiązywania umowy. Nie mogło ono natomiast w stosunku rocznym przekraczać 2-krotności wysokości odsetek ustawowych (odsetek maksymalnych) określonych w art. 359 k.c. Jeśli wysokość oprocentowanie nominalnego pożyczki przekroczyłaby wysokość odsetek maksymalnych oprocentowanie miało zostać obniżone do wysokości odsetek maksymalnych. Natomiast jeżeli następnie wysokość odsetek maksymalnych by wzrosło, oprocentowanie miało zostać podwyższone, ale nie więcej niż do wysokość oprocentowania 7,37%. O powyższym pożyczkobiorca miał każdorazowo zostawać powiadamiany przez pożyczkodawcę na tzw. trwałym nośniku (§ 1 ust 4-5 umowy).

W przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki bank naliczał odsetki od zadłużenia przeterminowanego (odsetki karne). Oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego miało charakter zmienny i na dzień zawarcia umowy wynosiło 14 % w stosunku rocznym i było równe dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie) określone w art. 481 k.c. Zmiana oprocentowania zadłużenia przeterminowanego następowała wraz ze zmianą wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie i nie wymagała indywidualnego zawiadomienia pożyczkobiorcy o tej zmianie. Strony ustaliły, że informacja ta będzie dostępna na stronie internetowej banku oraz za pośrednictwem serwisu telefonicznego (...). Pożyczkobiorca został poinformowany, że zmiana stopy zadłużenia przeterminowanego wpływa na wysokość spłacanych odsetek karnych. (§ 1 ust 15 umowy).

Wymagane miesięczne spłaty bank miał w pierwszej kolejności zaliczać na pokrycie zapadłych wymagalnych spłat miesięcznych, począwszy od najstarszych płatności, w kolejności: rata pożyczki – w kolejności kapitał, odsetki, w drugiej kolejności: na pokrycie zaległych opłat, innych kosztów oraz odsetek karnych (§ 1 ust 11 umowy).

W razie opóźnienie pożyczkobiorcy w zapłacie 2 pełnych rat, bank miał prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia (§ 1 ust 17 umowy).

Ochrona ubezpieczeniowa wygasała m.in. w przypadku wypowiedzenia umowy pożyczki. Za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej w odniesieniu do danego ubezpieczonego ubezpieczającemu, tj. bankowi przysługiwało prawo zwrotu składki (§ 6 ust 5, 6 Ogólnych Warunków Grupowego (...)). Następnie bank miał dokonywać niezwłocznego rozliczenia kosztów z tytułu niewykorzystanej ochrony na rzecz ubezpieczonego, tj. pożyczkobiorcy (§ 1 ust 20 umowy).

(dowód: umowa pożyczki – k. 18-20, 95-99, załącznik nr (...) do umowy: tabela opat i prowizji, załącznik nr (...) do umowy: wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy, załącznik nr (...) do umowy: wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy o przyznaniu limitu kredytowego – k. 20v, 100, oświadczenie pożyczkobiorcy – k. 21, 101, deklaracja przystąpienia do umowy grupowego ubezpieczenia – k. 21v, 102, oświadczenie o ustanowieniu uprawnionych – k. 103, harmonogram spłat rat pożyczki – k. 23, Ogólne Warunki (...) Bank (...) Spółka Akcyjna – k. 104-109, formularz informacyjny dotyczący zawartej umowy – k. 110-115,

M. C. w chwili zawierania umowy prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) M. C. w zakresie branży restauracyjnej i gastronomicznej. Z działalności tej uzyskiwał roczny dochód 25.343,68 zł brutto.

(dowód: oświadczenie pożyczkobiorcy – k. 21, 101, wydruk z (...) dot. pozwanego – k. 74-76)

W dniu 24 maja 2016 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. uruchomił pożyczkę i przelał środki pieniężne w wysokości zaciągniętej przez pozwanego na wskazany przez niego rachunek bankowy.

(dowód: dyspozycja uruchomienia pożyczki - k. 94)

Pozwany na poczet zaciągniętego zobowiązania dokonał jedynie 2 wpłat, które miały miejsce odpowiednio - w dniu 14 czerwca 2016 r. i w dniu 19 lipca 2016 r.

(dowód: zestawienie wpłat dokonanych przez pozwanego – k. 22)

Pismem z dnia 6 marca 2017 r. w związku z nieuregulowaniem zaległości w spłacie pożyczki na podstawie § 1 ust 17 umowy, powodowy bank wypowiedział pozwanemu umowę z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia. Wskazał, że zaległości pożyczkobiorcy wobec niego wynoszą:

- 3.995,65 zł tytułem odsetek umownych i

- 77.485,56 zł tytułem należności kapitałowej,

Nadto, bank poinformował pożyczkobiorcę, że w przypadku braku spłaty w terminie wystąpi na drogę sądową.

Powyższe pismo odebrał dorosły domownik domu pozwanego w dniu 16 marca 2017 r.

(dowód: wypowiedzenie umowy wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 24-25v)

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. na podstawie ksiąg bankowych stwierdził, że zadłużenie pozwanego na dzień 24 maja 2017 r. z tytułu pożyczki wynosi:

- 77.485,56 zł tytułem należności głównej,

- 5.357,83 zł tytułem odsetek umownych, z czego:

- odsetki umowne w kwocie 5.224,93 zł w wysokości 7,37 %

- odsetki karne w kwocie 996,76 zł w wysokości 14 %

pomniejszone o kwotę 863,86 zł z tytułu odsetek zapłaconych przez pozwanego.

Łącznie – 82.843,39 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku – k. 17-17v)

Z uwagi na wypowiedzenie umowy pożyczki przez pożyczkodawcę, bank zwrócił pozwanemu składkę za niewykorzystany okres ubezpieczenia w kwocie 13.548,66 zł.

(niezaprzeczone)

Ostatecznie zadłużenie pozwanego wobec powoda wynosiło:

- 67.055,68 zł tytułem należności głównej,

- 14.022,09 zł tytułem odsetek

Łącznie – 81.077,77 zł.

(niezaprzeczone rozliczenie k. 92-93, wicią k. 17)

Działania podjęte przez kuratora zmierzające do ustalenia miejsca pobytu pozwanego M. C., polegające na wielokrotnym kierowaniu do niego korespondencji czy to w formie tradycyjnej, czy elektronicznej, szukaniu jego danych na stronach internetowych, w tym portalach społecznościowych, korzystaniu z różnych rejestrów publicznych nie przyniosły zamierzonego rezultatu.

(dowód: odpisy pism z dnia 22 czerwca 2018 r. skierowanych do pozwanego wraz z potwierdzeniem nadania i niepodjętą korespondencją – k. 66-75v, wydruki z (...) k. 74-76, wydruk z bazy (...) k. 77, wydruk wiadomości mailowej skierowanej do pozwanego – k. 78, wydruk wiadomości z aplikacji M. z portalu społecznościowego F. – k. 79-82, wydruk z Monitora Sądowego i Gospodarczego – k. 83, wydruk z KRS – k. 84)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych sprawy powództwo w ostatecznie sformowanej wersji, wynikającej z częściowego cofnięcia pozwu, jako udowodnione, zasługiwało na uwzględnienie.

Wobec faktu, iż kurator ustanowiony w przedmiotowej sprawie dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego M. C. podniosła szereg zarzutów oraz kwestionowała niemalże każdy z przedłożonych przez stronę powodową dokumentów, nie oferując w zamian jakichkolwiek dokumentów przeciwko osnowie przedłożonych przez stronę powodową, kompleksowe rozważania w przedmiocie zasadności powództwa Sąd winien rozpocząć od zarzutu dotyczącego braku umocowania do zawarcia umowy pożyczki w imieniu (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. przez M. D., który był jego pracownikiem.

W myśl art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługi publiczności poczytuje się razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Oznacza to, że w związku ze standardowymi czynnościami realizowanymi przez banki, do których zaliczane jest prowadzenie np. rachunków bankowych, udzielanie kredytów i pożyczek, pracownicy banków podejmujący te czynności, posiadają do tego stosowne umocowanie.

Opisana powyżej regulacja ma na celu ułatwienie obrotu prawnego i ochronę interesów osób, które chcą z konkretnym przedsiębiorcą zawrzeć umowę. Sens wzmiankowanej regulacji polega na tym, aby nie musiały one żądać od osoby czynnej w lokalu przedsiębiorstwa szczegółowego pełnomocnictwa i weryfikować jego poprawności. Sam przedsiębiorca nie może też, powołując się na przyczyny formalne, uwolnić się od skutków zawarcia umowy, twierdząc, że umowę podpisał pracownik przebywający w lokalu, który nie miał osobnego upoważnienia.

Powyższy przepis, przewiduje dorozumiane pełnomocnictwo nie umowne, lecz ustawowe. Jeżeli zakład pracy powierza swojemu pracownikowi stanowisko, z którym wiąże się prowadzenie poszczególnych rodzajów czynności, które mają doprowadzić do określonych skutków prawnych, to należy uznać, że jest on upoważniony do składania oświadczeń woli w imieniu banku, w sprawach objętych jego zakresem obowiązków. Przepis art. 97 k.c. odnosi się do wszystkich osób, które mają faktyczną możliwość dokonywania czynności prawnych w obiektach przedsiębiorstwa i ma zastosowanie zawsze, gdy przedsiębiorstwo nie poinformowało w sposób wyraźny swoich klientów, o tym, że konkretne osoby czynne w jego lokalu nie są umocowane do zawierania umów.

Co więcej, a warte jest podkreślenia domniemanie działa dalece, bowiem w razie wystąpienia na tym tle wątpliwości, te zaś obiektywnie na tle stanu faktycznego nie wystąpiły, skoro na ich poparcie nie przedstawiono nie tylko przeciwdowodów, lecz nawet nie podniesiono jakichkolwiek okoliczności.

W związku z powyższym uznać należało, że umowa zawarta przez M. D., działającego w imieniu (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. i pozwanym w dniu 23 maja 2016 r. była skutecznie zawarta i tym samym zarzut podniesiony przez kuratora o braku umocowania pracownika banku, jako chybiony nie mógł odnieść oczekiwanego skutku.

Poza tym w ocenie Sądu nie ulega wątpliwości fakt przystąpienia przez obie strony do wykonywania postanowień umowy. Na nieskuteczność zarzutu braku wypłacenia środków pieniężnych na rzecz pozwanego, przemawia materiał dowodowy zgormadzony w aktach sprawy, a mianowicie zlecenie tzw. „dyspozycja” uruchomienia pożyczki w kwocie 50.000 zł, którego to dokumentu kurator nie kwestionował. Poza tym przez pierwsze 2 miesiące po zawarciu umowy M. C. spłacał zaciągnięte zobowiązanie w ustalonym przez strony harmonogramie. Zatem bez wątpienia kwota pożyczki została mu przelana przez powodowy bank, w przeciwnym razie doszło by do nienależnego świadczenia, czego kurator w żadnym razie nie podniósł.

Dalej należy wskazać, że zarówno istnienie i wysokość dochodzonej wierzytelności została potwierdzona w przedłożonych przez powoda dokumentach, tj. m.in. w oryginale umowy pożyczki, harmonogramie jej spłaty, wyciągu z ksiąg bankowych oraz dokumencie przedstawiającym wpłaty dokonane przez pozwanego. Umowa pożyczki została podpisana przez pozwanego i uprawnionego pracownika banku, natomiast pozostałe dokumenty przez umocowanych prawidłowo pracowników banku i stanowią one oświadczenie wiedzy. Powyższe stanowią dokumenty prywatne, do których znajduje zastosowanie art. 245 k.p.c. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2013 r., sygn. akt III CSK 66/13, art. 245 k.p.c. zawiera domniemanie, które powinien uwzględnić Sąd, iż osoba, która złożyła podpis na dokumencie złożyła zawarte w nim oświadczenie. Do domniemania tego stosuje się art. 234 k.p.c. , wg. którego domniemania ustanowione przez prawo wiążą Sąd, dopóki nie zostaną obalone. W zakresie nie objętym domniemaniem z art. 245 k.p.c. , moc dowodowa dokumentu prywatnego podlega ocenie przez Sąd zgodnie z regułami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c. , tak jak każdego innego dowodu. Podobnie, jak w wypadku innych dowodów, Sąd ocenia czy dowód ten ze względu na okoliczności sprawy zasługuje na wiarę, czy też nie. Biorąc pod uwagę, że kurator ustanowiony dla nieznajomego z miejsca pobytu pozwanego zarzut nieudowodnienia wysokości roszczenia sformułowała bardzo ogólnie, nie przedstawiając jednocześnie żadnych konkretnych okoliczności odnośnie do wysokości zadłużenia kredytobiorcy wobec powoda, Sąd uznał przedstawione przez powoda, a wskazane powyżej dokumenty za wiarygodne dowody na okoliczność istnienia i wysokości jego roszczenia.

Co ważne z przedstawionej przez stronę powodową umowy pożyczki wynika, że powodowy bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy w razie opóźnienie pożyczkobiorcy w zapłacie 2 pełnych rat. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni, natomiast po jego upływie pożyczkobiorca był obowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanej pożyczki wraz z odsetkami należnymi za okres korzystania z kredytu.

W przypadku nie spłacenia przez pożyczkobiorcę w terminie całości lub części raty, niespłacona kwota stawała się zadłużeniem przeterminowanym. Od wymagalnego kapitału bank naliczał odsetki karne, czyli odsetki umowne za opóźnienie wynikające z art. 481 k.c. Wysokość tego oprocentowania była równa dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie) i wynosiło 14 %. Dla usystematyzowania w tym miejscu wskazać należy, że oprocentowanie pożyczki, czyli odsetki od sumy pieniężnej wynikające z art. 359 k.c., przez cały okres trwania umowy było stałe i wynosiło 7,37 % w stosunku rocznym.

M. C. dokonał na rzecz powodowego banku zgodnie z harmonogramem spłaty pożyczki jedynie 2 wpłat – w dniu 14 czerwca 2016 r. i w dniu 19 lipca 2016 r. Po tej dacie ostatecznie zaprzestał płatności. Tym samym od tego dnia bank zgodnie z zapisami umowy - powołanymi wyżej - był uprawniony zarówno do naliczania odsetek od sumy pieniężnej, które to uprawnienie reguluje przepis art. 359 k.c., natomiast stopę odsetek od sumy pieniężnej precyzował zapis umowy, omówiony w poprzednim akapicie (było to 7,37%), jak również odsetek umownych za opóźnienie, które to uprawnienie reguluje przepis art. 481 k.c., natomiast stopę odsetek za opóźnienie precyzował zapis umowy, również o którym mowa była wyżej (było to 14%).

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości; umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej (§ 2). W ujęciu kodeksu cywilnego umowa pożyczki jest umową nieodpłatną (por. m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 4 czerwca 2009 r. r., I SA/Kr 957/08, MoPod 2009, Nr 8, s. 10). Umowa ta może wszakże zostać zawarta pod tytułem odpłatnym. Odpłatność można ustalić w dowolny sposób, np. w postaci oprocentowania wyrażonego w pieniądzu (najczęściej), przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości albo co do gatunku, zezwolenia na korzystanie z rzeczy, udziału w zysku osiągniętym przez pożyczkobiorcę, zobowiązania do dokonania określonej czynności prawnej (K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T II. Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, Wyd. 9, Warszawa 2018). Natomiast umowa pożyczki bankowej jest zawsze umową odpłatną (W. Pyzioł, w: System PrPryw, t. 8, 2011, s. 298). Umowa ta, zgodnie z art. 76 praw bankowego w zw. z art. 78 prawa bankowego, powinna określać zasady oprocentowania. W niniejszej sprawie strony umowy potyczki kwestię tę uregulowały odpowiednio w § 1 ust 4-5 i § 1 ust 15 umowy pożyczki.

Powód wypowiedział umowę pożyczki z zachowaniem okresu wypowiedzenia, podając, że przyczyną wypowiedzenia są zaległości w spłacie zobowiązania z tytułu udzielonej pożyczki. Po upływie okresu wypowiedzenia cała należność z tytułu udzielonej pożyczki stawała się natychmiast wykonalna, wówczas to pożyczkobiorca winni zwrócić bankowi całość środków pieniężnych wraz z odsetkami i kosztami.

Wysokość zadłużenia pozwanego na dzień 24 maja 2017 r. kiedy to powód wystawił wyciąg z ksiąg, przedstawiała się następująco:

- 77.485,56 zł tytułem należności głównej,

- 5.357,83 zł tytułem odsetek umownych.

Łącznie – 82.843,39 zł.

Po rozwiązaniu umowy, bank, zgodnie z treścią art. 481 k.c. mógł naliczać jedynie odsetki umowne za opóźnienie (nazwane przez niego odsetkami karnymi), które - jak już wskazano wyżej - uprawnienie reguluje przepis art. 481 k.c., natomiast stopę odsetek za opóźnienie precyzuje zapis umowy.

Na dzień 24 maja 2017 r. odsetki umowne i odsetki umowne za opóźnienie w wyniku kapitalizacji wynosiły 5.357,83 zł.

Z analizy wypowiedzenia umowy oraz potwierdzenia jej odbioru przez dorosłego domownika domu pozwanego wskazuje, że data rozwiązania umowy przypada na dzień 17 kwietnia 2017 r., tj. już po doręczeniu wypowiedzenia i upływie jego okresu. Z tą datą pozwany miał zatem obowiązek zapłaty całego zadłużenia wynikającego z zawartej umowy, a obejmującego zadłużenie z tytułu całej niespłaconej pożyczki wraz z odsetkami umownymi od kapitału za okres od powstania wymagalnego zadłużenia do chwili rozwiązania umowy, a nadto miał prawo naliczać odsetki za opóźnienie.

Nie ma przy tym żadnych podstaw do uwzględnienia zarzutu kwestionowania zasad i sposobu wyliczenia odsetek, jak również ich skapitalizowania albowiem powyższe uprawnienia wynikają wprost z przepisów kodeksu cywilnego, uszczegółowionych przez strony w treści postanowień umowy. Jak również zarzutu nieudowodnienia roszczenia, albowiem - jak już wskazano wyżej powód na powyższe przedstawił wszystkie możliwe dowody, zgodnie zaś z art. 77 ³ k.c. dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią.

Tym niemniej kwota żądania w związku z cofnieciem przez powoda pozwu ulegała zmniejszeniu, ostatecznie do kwoty 81.077,77 zł w tym kwoty 67.055,68 zł tytułem należności głównej i kwoty 14.022,09 zł tytułem odsetek, z tym że kwota 67.055,68 zł z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od dnia 25 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty.

W konsekwencji za udowodnione uznać należy, że w związku ze skutecznym wypowiedzeniem umowy pozwany jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda wskazanych kwot zadłużenia z tytułu niespłaconego kapitału pożyczki, odsetek umownych, jak również odsetek za opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia. Kwota wskazana w pozwie, następnie zaś w piśmie datowanym na dzień 24 sierpnia 2018 r. nie budzi wątpliwości co do poprawności obliczeń i wysokości odsetek, które powód skapitalizował zgodnie z art. 481 § 2 k.c.

Poza tym nie ma podstaw do uwzględnienia zarzutu przedawnienia roszczenia. Zgodnie z art. 118 k.c., art. 117 § 2 k.c. i art. 120 § 1 k.c. termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lata i liczy się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, a po upływie tego terminu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia. Co prawda przepis art. 117 k.c. od 9 lipca 2018 r. zmienił brzmienie, jednakże tylko w zakresie podstawowego terminu przedawnienia roszczenia, który uległ skróceniu z 10 do 6 lat. Jeśli chodzi o roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – jak w niniejszym przypadku - termin ten nadal wynosi, tak jak dotychczas 3 lata. Przepis art. 120 § 1 k.c. precyzuje, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

W niniejszej sprawie bank dokonał wypowiedzenia umowy pożyczki oraz wyznaczył termin do ostatecznej spłaty całości zobowiązania, wówczas od tej daty pożyczka stała się w całości wymagalna i zaczyna od tej daty biec termin przedawnienia. Dnia 16 marca 2017 r. dokonano wypowiedzenia umowy; 30-dniowy termin wypowiedzenia upłynął w dniu 17 kwietnia 2017 r. i od dnia 18 kwietnia 2017 r. należało liczyć 3 lat, kiedy to bank mógł podejmować czynność w stosunku do dłużnika, aby wyegzekwować należność. Oznacza to, że trzyletni termin przedawnienia, liczony od 18 kwietnia 2017 r., upłynąłby dopiero z dniem 18 kwietnia 2020 r. Pozew w niniejszej sprawie wniesiono natomiast wcześniej – w dniu 1 czerwca 2017 r. W tym stanie rzeczy zarzut przedawnienia zarówno dotyczący należności kapitałowej, jak i należności odsetkowej – których termin jeszcze nie upłynął, nie mógł zostać uwzględniony.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 720 k.c. w związku z powołanymi przepisami, na rzecz powoda należało zasądzić od pozwanego całość kwoty żądanej pozwem, a zmodyfikowanej w treści pisma z dnia 24 sierpnia 2018 r. wraz z dalszymi odsetkami maksymalnymi za opóźnienie liczonymi od kwoty kapitału na zasadach i wysokości przewidzianej w treści postanowień umowy oraz w art. 481 k.c., za okres w którym pozwany pozostawał i pozostaje w opóźnieniu.

Z przytoczonych względów orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie, tj. żądania zapłaty kwoty 13.548,66 zł – wobec skutecznego cofnięcia pozwu wraz ze zrzeczeniem się roszczenia (bez konieczności uzyskiwania zgody strony pozwanej) Sąd umorzył postępowanie, o czym orzekł w pkt II sentencji wyroku działając na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 i 4 k.p.c.

O wynagrodzeniu kuratora ustanowionego dla nieznanego z miejsca pobytu orzeczono w pkt III sentencji wyroku na podstawie § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2013 r poz. 1475) w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800).

Kurator ustanowiony dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wniosła o nieobciążanie go kosztami procesu, na zasadzie określonej w art. 102 k.p.c. Oparcie rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu zgodnie z treścią art. 102 k.p.c. może nastąpić jedynie po ustaleniu, iż w sprawie zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności przemawiające za nieobciążaniem kosztami strony, która przegrała proces. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z przypadkiem szczególnie uzasadnionym.

Niewątpliwie przed zaciągnięciem zobowiązania bank zbadał zdolność pożyczkową M. C., czyli możliwość spłaty pożyczki wraz z odsetkami i innymi kosztami, w terminach określonych w umowie. Analiza ta okazała się pozytywna, bowiem pozwany uzyskał wnioskowaną kwotę. Natomiast biorąc pod uwagę roczny dochód pozwanego, który to chwili zawierania umowy prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) M. C. w zakresie branży restauracyjnej i gastronomicznej, jej wysokość – w porównaniu do zarobków nie należała do kategorii nadmiernych obciążeń, chociażby dla jego domowego budżetu, albowiem jej spłata była rozłożona w przedziale czasowym wynoszącym - 4 lata. Oczywiście, gdyby pozwany osobiście prowadziłby proces mógłby szerzej, niż kurator ustosunkować się merytorycznie do dochodzonego roszczenia, w tym również dokładniej opisać swoją sytuację majątkową. Natomiast te ustalenia dotyczące jego finansów, a dokonane w toku sprawie nie dowodzą, że znajduje się on w trudnej sytuacji majątkowej, uprawniającej Sąd do skorzystania z możliwości odstąpienia od kosztów postępowania.

O kosztach procesu orzeczono zatem na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. stosownie do wyniku sprawy i zakresu ostatecznego żądania powoda w tym zakresie. Pozwany, jako przegrywający sprawę niemalże w całości jest obowiązany do zwrotu stronie powodowej poniesionych przez nią kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Koszty te orzeczono zgodnie z żądaniem wskazanym w treści pisma datowanego na dzień 24 sierpnia 2018 r. (k. 93v) w kwocie 8.777,69 zł. Obejmowały one z opłatę sądową od pozwu – 4.130 zł, koszty zaliczki na poczet wynagrodzenia kuratora ustanowionego w sprawie - 5.400 zł, opłatę skarbowej od pełnomocnictwa – 17 zł oraz koszty opłaty za czynności notarialne - 3,69 zł. Dało to łącznie 9.563,89 zł. Powód ma prawo jednak żądać mniej z tego tytułu i Sąd był związany roszczeniem w tym zakresie.