Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2018 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa W. J., M. J., A. J. (1), Z. J., I. W. (1) oraz następów prawnych B. W. (1): I. W. (1), M. J., I. W. (2), M. K. (1), P. W., D. W.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego oraz zażalenia powodów

od wyroku Sądu Okręgowego B.

z dnia 5 kwietnia 2016 r., sygn. akt I C 950/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

A. w punkcie 1. (pierwszym) o tyle tylko, że zasądzoną kwotę 141.827 zł
z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 23.12.2013 r. do dnia zapłaty obniża do kwoty 111.827 zł (sto jedenaście tysięcy osiemset dwadzieścia siedem złotych)

z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 23 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części,

B. w punkcie 8. (ósmym) w ten sposób, że w miejsce zasądzonej solidarnie kwoty 4.834 zł, zasądza od pozwanego na rzecz:

a) powódki A. J. (1) kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych),

b) powódki Z. J. kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych),

c) powódki I. W. (1), kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych),

d) następców prawnych powoda B. W. (1): I. W. (1), M. J., I. W. (2), M. K. (1), P. W., D. W. kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych)

tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  oddala zażalenie w pozostałym zakresie;

IV. zasądza od powoda W. J. na rzecz pozwanego kwotę 2.220 zł (dwa tysiące dwieście dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

V. zasądza od pozwanego na rzecz:

a) powódki Z. J. kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych),

b) następców prawnych powoda B. W. (1): I. W. (1), M. J., I. W. (2), M. K. (1), P. W., D. W. kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych),

tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

VI. zasądza od pozwanego na rzecz:

a) powódki A. J. (1) kwotę 192,50 zł (sto dziewięćdziesiąt dwa złote 50/100),

b) powódki Z. J. kwotę 192,50 zł (sto dziewięćdziesiąt dwa złote 50/100),

c) powódki I. W. (1) kwotę 192,50 zł (sto dziewięćdziesiąt dwa złote 50/100),

d) następców prawnych powoda B. W. (1): I. W. (1), M. J., I. W. (2), M. K. (1), P. W., D. W., kwotę 192,50 zł (sto dziewięćdziesiąt dwa złote 50/100),

tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 138/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 grudnia 2013r. przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. powodowie: W. J., M. J., A. J. (1), Z. J., I. W. (1), B. W. (1) wnieśli o zasądzenie:

-

powód W. J. kwoty 130.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek śmierci córki wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 11.826,84 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę za okres od dnia 8 września 2012r. do dnia 15 grudnia 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu;

-

powódka M. J. kwoty 130.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek śmierci córki wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 11.826,84 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę za okres od dnia 8 września 2012r. do dnia 15 grudnia 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu;

-

powódka A. J. (1) kwoty 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek śmierci siostry wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 5.913,42 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę za okres od dnia 8 września 2012r. do dnia 15 grudnia 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu;

-

powódka Z. J. kwoty 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek śmierci siostry wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 5.913,42 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę za okres od dnia 8 września 2012r. do dnia 15grudnia 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu;

-

powódka I. W. (3) kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek śmierci wnuczki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 3.695,89 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę za okres od dnia 8 września 2012r. do dnia 15 grudnia 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu;

-

powód B. W. (2) kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek śmierci wnuczki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 3.695,89 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę za okres od dnia 8 września 2012r. do dnia 15 grudnia 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, iż w dniu (...) r. w wyniku wypadku samochodowego którego sprawca objęty był ochroną ubezpieczeniową u pozwanego śmierć poniosła A. J. (2) - córka, siostra i wnuczka powodów. W wyniku zgłoszonej szkody pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego na rzecz powodów W. J. i M. J. przyznał tytułem zadośćuczynienia kwoty po 20.000 zł, oraz pokrył koszty pogrzebu, na rzecz powódek A. i Z. J. kwoty po 10. 000 zł a w stosunku do powodów I. i B. W. (2) pozwany odmówił wypłaty zadośćuczynienia. Zdaniem powodów, dotychczas wypłacone im przez pozwanego kwoty nie rekompensują doznanej przez nich krzywdy. Powodowie jako podstawę prawną swojego żądania wskazali przepis art. 446 § 4 k.c., w ich przypadku doszło do naruszenia dobra osobistego w postaci prawa do więzi osobistej i rodzinnej z córką, siostrą, wnuczką, bowiem pomiędzy nimi istniała silna więź emocjonalna, co w pełni uzasadnia roszczenie o zasądzenie zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych. Wypadek z dnia (...) - do dnia którego powodowie prowadzili szczęśliwe i spokojne życie, zniszczył w sposób niespodziewany i brutalny dotychczasowe szczęcie rodziny powodów, którzy po utracie ukochanej córki, siostry i wnuczki odczuwają olbrzymie poczucie pustki i żalu. Odnośnie żądania skapitalizowanych odsetek, powodowie wskazali, iż roszczenie odszkodowawcze zgłosili pozwanemu w dniu 1 sierpnia 2012r., zatem biorąc pod uwagę 30 dniowy

termin wskazany w treści przepisu art. 14 ust. l ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i 7 dniowy termin na doręczenie korespondencji zawierającej zgłoszenie szkody winna ona dotrzeć do pozwanego najpóźniej w dniu 8 września 2012r. Od tej daty powodowie liczą ustawowe odsetki od dochodzonych kwot zadośćuczynienia do dnia 15 grudnia 2013r. - dzień poprzedzający wniesienie pozwu do Sądu.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania. Pozwany wskazał, iż dotychczas wypłacone zadośćuczynienie jest w jego ocenie odpowiednie, uwzględnia wszystkie istotne okoliczności sprawy. Odnośnie żądania zadośćuczynienia przez powodów I. i B. W. (2) pozwany wskazał, iż nie wykazali oni istotnej krzywdy, która skutkowałaby obowiązkiem zapłaty zadośćuczynienia. Pozwany zakwestionował również żądanie skapitalizowanych odsetek i wskazał, iż jest ono bezzasadne. Powodowie żądają odsetek za okres, kiedy z przyczyn obiektywnych nie można było zakończyć postępowania likwidacyjnego. Pozwany nie miał nawet możliwości wglądu w akta sprawy karnej, samo zgłoszenie szkody i okoliczności w nim przytoczone nie wystarczały do wydania decyzji w sprawie.

Strony podtrzymały swoje stanowiska w toku dalszego postępowania.

Wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2016 r., w sprawie o sygn. akt I C 950/13, Sąd Okręgowy w B.:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda W. J. kwotę 141.827 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za okres, od dnia 23.12.2013r. do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki M. J. kwotę 141.827 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 23.12.2013r. do dnia zapłaty;

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki A. J. (1) kwotę 45.914 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 23.12.2013r. do dnia zapłaty;

4.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki Z. J. kwotę 45.914 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 23.12.2013r. do dnia zapłaty;

5.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki I. W. (1) kwotę 28.696 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 23.12.2013r. do dnia zapłaty;

6.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda B. W. (1) kwotę 28.696 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 23.12.2013r. do dnia zapłaty;

7.  zasądził od pozwanego na rzecz powodów M. J. i W. J. solidarnie kwotę 7.234 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

8.  zasądził od pozwanego na rzecz powodów A. J. (1), Z. J., I. W. (1), B. W. (1) solidarnie kwotę 4.834 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

9.  zasądził od pozwanego na rzecz powodów W. J., M. J., A. J. (1), Z. J. kwotę 18.776 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych;

10.  zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w B. kwotę 4.592 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, od których zwolnieni byli I. W. (1) i B. W. (1);

11.  nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w B. kwotę 3.303,92 tytułem pozostałych kosztów sądowych.

Sąd I instancji wskazał, że powyższy wyrok oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

W dniu (...) w I. M. Ś. kierujący pojazdem marki (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że prowadząc pojazd nie ustąpił pierwszeństwa przechodzącym prawidłowo przez oznakowane przejście dla pieszych L. K. i A. J. (2), przez co doprowadził do ich potrącenia. W wyniku zdarzenia i doznanych obrażeń ciała piesze uczestniczki wypadku zmarły. Pojazd sprawcy wypadku w dacie zdarzenia objęty był ochroną OC u pozwanego. Sprawca wypadku został skazany prawomocnym wyrokiem sądowym.

Tragicznie zmarła A. J. (2) miała 17 lat. Była córką W. i M. J., siostrą A. i Z. J. oraz wnuczką I. i B. W. (2).

Powodowie w dniu 1 sierpnia 2012r. za pośrednictwem pełnomocnika wnieśli do pozwanego o zapłatę odszkodowania w wysokości po 50.000 zł dla powodów W. i M. J., po 100.000 tytułem zadośćuczynienia dla powodów M. i W. J., po 60.000 zł tytułem zadośćuczynienia dla powodów A. i Z. J. oraz po 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia dla powodów I. i B. W. (2).

Pozwany pismem z dnia 1 października 2012r. przyznał powodom W. i M. J. kwoty po 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia, powodom A. i Z. J. kwoty po 10. 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwany w dnu 26 września 2012r. odmówił wypłaty zadośćuczynienia powodom I. i B. W. (2). W dniu 12 listopada 2012r. pozwany zwrócił koszty pogrzebu.

Zmarła A. J. (2) była mocno zżyta z rodzicami jak i z młodszymi siostrami dla których była autorytetem. Pomagała młodszemu rodzeństwu w nauce, organizowała im zabawy oraz czas wolny, opiekowała się nimi podczas nieobecności rodziców. A. J. (2) często odwiedzała swoich dziadków, którzy zamieszkiwali w pobliżu. Całą rodzinę łączyły silne więzi. Zmarła lubiła spędzać czas z rodziną, była typem domatora. A. J. (2) nie sprawiała rodzicom żadnych problemów wychowawczych, była dobrą uczennicą, chętnie brała udział w zajęciach pozalekcyjnych. Zmarła miała wiele pasji, interesowała się fotografią, prowadziła internetowe błogi.

Śmierć córki była dla M. J. szokiem, powódka prawie codziennie płakała, korzystała z pomocy specjalistycznej. Powódka zamknęła się w sobie, nie lubi spotykać się z innymi osobami. Powódka na każdym kroku odczuwa brak córki. Niemal codziennie odwiedza grób córki. Powódka nie pogodziła się z jej śmiercią, cały czas za nią tęskni.

Powód W. J. po śmierci córki przyjmował środki uspokajające, cały czas odczuwa smutek i stratę. Po śmierci córki powód miał problemy w pracy w kontaktach z innym osobami, musiał zmienić pracę. Powód dużo schudł, cały czas przechodzi żałobę. Powód z uwagi na obowiązki zawodowe grób córki odwiedza z całą rodziną przeważnie w niedzielę, w miejscu w którym zginęła zapala znicz.

Obecnie powód rzadko wychodzi z domu, unika spotkań towarzyskich. Dużo czasu spędza z domu z rodziną. Powód korzystał po śmierci córki z pomocy psychologa.

Powódka A. J. (1) nie mogła uwierzyć w śmierć siostry, musiała wytłumaczyć co się stało młodszej siostrze Z., która w chwili tragicznego zdarzenia miała 5 lat. A. J. (1) w chwili śmierci siostry miała 14 lat. Powódka nie lubi chodzić na cmentarz, bowiem przypominają się jej okoliczności tragedii. Grób siostry odwiedza z całą rodziną raz w tygodniu. Na co dzień powódka uczęszcza do psychologa, co pozwala zrozumieć jej własne emocje. Przed śmiercią siostry powódka była bardzo towarzyska, miała duże grono znajomych, obecnie nie ma znajomych. Powódka nie pogodziła się ze śmiercią siostry, do dziś przechowuje wraz z młodszą siostrą pamiątki po niej. Obie często wspólnie wspominają siostrę.

Powódka I. W. (1) cały czas przechodzi żałobę. Po śmierci wnuczki korzystała z pomocy psychologa, miała problemy ze snem. Powódka nie może zapomnieć o tragicznym zdarzeniu, cały czas nachodzą ją wspomnienia. Powódka często odwiedza grób wnuczki. Powód B. W. (1) o śmierci wnuczki dowiedział się telefonicznie. Z wnuczką był mocno związany. Powód często odwiedza jej grób.

Śmierć wnuczki była dla powoda B. W. (2) dużym wstrząsem, mocno przeżył śmierć wnuczki. Po jej śmierci doszło do rozwoju reakcji żałoby. Przez kilka miesięcy powód odczuwał przygnębienie, był roztrzęsiony, pobierał leki uspokajające. Aktualnie powód znajduje się w stabilnym stanie psychicznym, nie przejawia nasilonych zaburzeń nastroju, objawów o charakterze psychotycznym, nie korzysta z pomocy (...). Powód nadal boryka się ze skutkami przeżytej traumy. Znaczące zaburzenia przypadały na pierwszy rok po śmierci wnuczki.

Śmierć wnuczki była dla powódki I. W. (1) dużym wstrząsem. Po jej śmierci doszło do rozwoju reakcji żałoby, która do dnia dzisiejszego nie została w całości przebyta. Powódka nadal odczuwa smutek, napięcie, stany nerwowości, wracają do niej obrazy związane ze zmarłą, ma problemy z zasypaniem. Objawy te wskazują na nieprzeżytą reakcję żałoby i znacznie obniżają jakość życia powódki. Nasilenie objawów powoduje długotrwały uszczerbek na zdrowiu - 10%

Śmierć córki była dla powódki M. J. dużym wstrząsem. Powódka była mocno związana z córką, wiązała z nią plany i nadzieje na przyszłość. Po jej śmierci doszło u powódki do rozwoju reakcji żałoby, która do dnia dzisiejszego nie

została w całości przebyta. Powódka nadal odczuwa smutek, pustkę, przygnębienie, nie potrafi w pełni cieszyć się ze spraw bieżących, odczuwa trudność z bliskością emocjonalną. Objawy te wskazują na nieprzeżytą reakcję żałoby i znacznie obniżają jakość życia powódki. Nasilenie objawów powoduje długotrwały uszczerbek na zdrowiu - 10%

Śmierć córki była dla powoda W. J. dużym wstrząsem. Powód był mocno związany z córką, wiązał z nią plany i nadzieje. Po jej śmierci doszło do rozwoju reakcji żałoby. Powód przez wiele miesięcy odczuwał pustkę, spadek motywacji do działania, pojawiły się stany nerwowości w pracy, co doprowadziło do jego zwolnienia. Utrata pracy stała się dla powoda bodźcem do działania, czując się odpowiedzialny za rodzinę podjął nowe wyzwania zawodowe, co spowodowało poprawę globalnego funkcjonowania. Aktualnie powód znajduje się w stabilnym stanie psychicznym, nie przejawia zaburzeń nastroju, objawów o charakterze psychotycznym, zaburzeń życia popędowego. Powód nie korzysta z pomocy specjalistycznej, pomimo że boryka się nadal ze skutkami przeżytej traumy. Znaczące zaburzenia funkcjonowania powoda przypadły na pierwszy rok po śmierci córki.

Po śmierci A., A. i Z. J. doświadczyły szoku dowiadując się o tragedii oraz smutku i bólu psychicznego, którego nie można opisać w kategoriach fizycznych. Śmierć A. sprawiła, że powódki zamknęły się w sobie, unikają rozmów na temat A., tłumią w sobie emocje. Powódka A. J. (1) odczuwa silne poczucie winy z powodu tragicznej śmierci siostry. Aktualnie żałoba nie została w pełni zakończona, czas potrzebny na akceptację obecnego stanu rzeczy zależy od wielu czynników i jest różny dla każdego człowieka. Powódki potrzebują wsparcia psychologicznego, w przypadku powódki A. J. (1) jest to konieczne.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie opinii psychologicznych i opinii psychiatrycznych wydanych w sprawie, jak i zeznań złożonych przez powodów.

Sąd I instancji w swojej ocenie oparł się na w pełni wiarygodnych opiniach psychologicznych i psychiatrycznych sporządzonych w niniejszej sprawie przez biegłych sądowych. Opinie sądowo-lekarskie zostały oparte na szerokim materiale dowodowym, a także na badaniu przedmiotowym i podmiotowym przeprowadzonym z powodami. Opinie sporządzono zgodnie z zasadami fachowej wiedzy i

doświadczenia zawodowego biegłej. Wnioski wydanych opinii były przejrzyste, logiczne i gruntownie uzasadnione. Wskazane wyżej względy przemawiają za wiarygodnością opinii sądowych wydanych w sprawie

Jako wiarygodne Sąd Okręgowy ocenił także zeznania złożone przez powodów. Powodowie zeznawali na okoliczność doznanych przez powodów cierpień psychicznych, więzi emocjonalnych łączących ich ze zmarłą oraz sytuacji życiowej i stanu psychicznego w jakim znaleźli się po jej śmierci. Zeznania powodów znalazły potwierdzenie we wnioskach opinii wydanych w sprawie przez biegłych. Zarówno z opinii biegłych jak i zeznań powodów wynika, iż ich relacje ze zmarłą były bardzo silne a stopień bliskości większy, niż przeciętnie ma to miejsce w relacjach panujących w rodzinie

Następnie Sąd Okręgowy zauważył, iż powodowie w niniejszej sprawie domagali się zasądzenia od pozwanego wskazanych przez nich kwot tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci siostry, córki i wnuczki A. J. (2) spowodowanej przez kierowcę ubezpieczonego przez pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Istota ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wynikająca z art. 822 § 1 k.c. sprowadza się do tego, że zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za te szkody ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia. Z regulacji art. 822 § 4 k.c. wynika, że uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Zgodnie zaś z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124 z 2003r., poz. 1152 ze zm.), z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Stosownie natomiast do art. 35 cytowanej ustawy, ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej wyrządziła

szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Odszkodowanie należne z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC ustala się według zasad pełnego odszkodowania w ujęciu kodeksu cywilnego. Wniosek ten wynika z treści art. 36 ust. 1 cytowanej ustawy, który stanowi, że odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym.

Dalej Sąd I instancji wskazał, iż zgodnie z treścią przepisu art. 446 § 4 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W orzecznictwie sądowym wskazuje się, iż ustalenie jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest odpowiednia należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2004 roku, sygn. akt I CK 219/04, LEX nr 146356). Jak podkreśla się natomiast w literaturze przedmiotu, roszczenie o zadośćuczynienie ma na celu pomóc dostosować się członkom najbliższej rodziny do nowej rzeczywistości oraz złagodzić cierpienia wywołane utratą osoby bliskiej. Instytucja zadośćuczynienia pieniężnego powinna przede wszystkim spełniać funkcję kompensacyjną, czyli łagodzić negatywne doznania psychiczne i fizyczne wynikające z naruszenia prawnie chronionej sfery dóbr osobistych osób pośrednio poszkodowanych. Rekompensata pieniężna ma stanowić jedynie rolę surogatu odszkodowania w klasycznym cywilistycznym tego słowa znaczeniu, gdyż nie da się zrównoważyć w pełni uszczerbku niemajątkowego przy pomocy majątkowego środka ochrony, jakimi są pieniądze. Oczywistym przy tym jest, że nie ma możliwości zrekompensowania w pełni świadczeniem pieniężnym śmierci osoby bliskiej, żadna bowiem kwota nie może ukoić bólu związanego z utratą najbliższych. Zauważyć należy jednak, że brak jest uniwersalnego miernika, który pozwala na ocenę czy wysokość przyznanego zadośćuczynienia jest odpowiednia. Krzywda ma charakter niemajątkowy i niemożliwym jest przeprowadzenie matematycznego przeliczenia jej zakresu na wysokość należnego świadczenia. Kryteria, od których ustawodawca uzależnił wysokość zadośćuczynienia nie są ostre i wymagają wnioskowania opartego na dokonaniu ocen konkretnych okoliczności i całokształtu danej sprawy. W orzecznictwie i doktrynie wypracowane zostały jednak pewne wskazówki, w jaki sposób należy określać "odpowiednią sumę" zadośćuczynienia. Podkreśla się, że przewidziane w art. 446 § 4 k.c. zadośćuczynienie służy kompensacie krzywdy po stracie osoby najbliżej, a zatem uszczerbku dotykającego subiektywnej sfery osobowości, uczuciowości człowieka, w szczególności cierpienia,

bólu i poczucia osamotnienia, powstałych utrudnień życiowych, konieczności zasadniczo odmiennego urządzenia sobie życia.

W ocenie Sądu Okręgowego, dotychczas wypłacone powodom przez pozwanego kwoty zadośćuczynienia nie powetowały krzywd doznanych przez powodów, zatem zasadne w całości były ich żądanie odnośnie zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek utraty siostry, córki i wnuczki. Sąd I instancja miał na uwadze fakt utraty przez powodów w sposób nagły ukochanej córki, siostry i wnuczki. Powodowie byli zaś ze zmarłą silnie związani, razem tworzyli zgodną i udaną rodzinę. Niespodziewana i przedwczesna jej stara zniweczyła ich wspólne plany na przyszłość i w znacznym stopniu obniżyła komfort codziennego życia. Wydarzenie to stało się dla powodów traumatycznym przeżyciem. Wskutek tragicznej i przedwczesnej śmierci A. J. (2) naruszone zostało prawo osobiste powodów - więzi rodziców z dzieckiem, więzi między rodzeństwem oraz więzi dziadków z wnukami. Niewątpliwie utrata osoby bliskiej ma zawsze charakter nieodwracalny i trwały wiąże się z poczuciem smutku i osamotnienia, które są tym intensywniejsze, gdy strata osoby bliskiej następuje nagle i w tragicznych okolicznościach. Powodowie w takich okolicznościach utracili zarazem córkę, siostrę i wnuczkę a wraz z jej utratą wsparcie, pomoc oraz miłość. W ocenie Sądu Okręgowego, należy zgodzić się ze stroną powodową, iż cierpienie przeżywane po śmierci dziecka jest znacznie silniejsze i głębsze, niż jakikolwiek inny rodzaj bólu.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika również zdaniem Sądu I instancji, że powódki Z. i A. J. (1) były silnie związane z siostrą, która pełniła rolę powiernika, doradcy i przyjaciela. Była dla powódek najbliższą osobą, z którą utrzymywały stały, codzienny kontakt, czuły, że siostra doskonale je rozumie. W konsekwencji tragicznego zdarzenia, strata siostry była dla powódek szczególnie bolesna. Traumę potęgowały okoliczności jej śmierci - była to śmierć nagła, która odebrała powódkom radość życia.

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1-6 wyroku na podstawie przepisu art. 446 § 4 k.c.

O odsetkach Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu w tym zakresie na podstawie przepisu art. 481 k.c. W ocenie Sądu I instancji, zobowiązanie dłużnika do naprawienia szkody spowodowanej czynem niedozwolonym jest zobowiązaniem o charakterze bezterminowym. Wobec tego zadośćuczynienie należy traktować jak wierzytelność bezterminową. Świadczenie powinno być zatem spełnione

niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (art. 455 k.c.). Odsetki natomiast - zgodnie z art. 481 k.c. - należą się za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia, choćby wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Jeżeli więc zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 k.c., uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji, w ocenie Sądu Okręgowego odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w okresie od dnia 8 września 2012r. do dnia 15 grudnia 2013r. należne są powodom. Pozwany w momencie zgłoszenia przez powodów szkody w dniu 8 września 2012r. miał obowiązek ustalić wszystkie okoliczności zdarzenia oraz rozmiar krzywd doznanych przez powodów, dysponował wszelkimi niezbędnymi informacjami rzutującymi na rozmiar zadośćuczynienia. Pozwany nie wykonał we właściwym czasie swego obowiązku bezstronnego zbadania okoliczności, od których zależy wymiar zadośćuczynienie, nie może zatem ze swego uchybienia wywodzić korzystnych dla siebie w sferze finansowej skutków. Tego stanowiska nie podważa również pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł jak w punkcie 7-8 wyroku na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. Na koszty postępowania należne powodom złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika reprezentującego powodów wraz z uiszczonymi opłatami skarbowymi od pełnomocnictw.

O kosztach sądowych należnych powodom M. J., W. J., Z. J. i A. J. (1) od pozwanego Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 9 wyroku na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. Na należne powodom od pozwanego koszty sądowe złożyły się uiszczone przez nich opłaty od pozwu w łącznej wysokości 18. 776 zł.

O pozostałych kosztach sądowych Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 10-11 wyroku na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Na należne od pozwanego koszty sądowe złożyły się opłaty od pozwu od uiszczenia których zwolnieni zostali powodowie I. W. (3) i powód B. W. (2) w kwocie łącznej 4592 zł oraz wynagrodzenia biegłych za wydane w sprawie opinie w łącznej kwocie 3303,92 zł.

Apelację od przedmiotowego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części zasądzającej od pozwanego:

-

na rzecz powoda W. J. kwotę 50.000,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 23 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty,

-

na rzecz powódki Z. J. kwotę 20.956,19 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 23 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty,

-

na rzecz powoda B. W. (1) kwotę 11.217,10 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 23 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty,

tj. pkt. 1,4, 6 oraz w części rozstrzygającej o kosztach procesu, tj. pkt 7, 8, 9, 10, 11.

Skarżący zarzucił naruszenie:

a)  przepisów prawa materialnego, tj. art. 446 § 4 k.c. poprzez błędne zastosowanie i uznanie, iż zasądzone na rzecz powodów kwoty zadośćuczynienia stanowią sumy odpowiednie do naprawienia wyrządzonej im krzywdy związanej z naruszeniem ich dóbr osobistych, podczas gdy zebrany materiał dowodowy wskazuje, że powodowie W. J., B. W. (1) i Z. J. przeżyli okres żałoby po zmarłej córce, siostrze i wnuczce w inny sposób, niż pozostałe powódki oraz, iż śmierć ta nie wpłynęła istotnie na ich stan fizyczny, psychiczny czy emocjonalny, co dyskwalifikuje wysokość zasądzonego na ich rzecz roszczenia,

b)  przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów, co miało wpływ na treść wydanego w sprawie wyroku i w konsekwencji doprowadziło ustalenia, że krzywda w odniesieniu do powodów M. i W. J., A. i Z. J., a także I. i B. W. (1) jest taka sama, w związku z czym należne zadośćuczynienie odpowiednio dla rodziców, dziadków i sióstr winno zostać zasądzone w takiej samej wysokości.

W oparciu o tak skonstruowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części, to jest poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie - na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. - o uchylenie zaskarżonego wyroku w części

uwzględniającej powództwo w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w B. do ponownego rozpoznania.

Odpowiedź na powyższą apelację wnieśli powodowie, wnosząc o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz każdego z powodów kosztów zastępstwa procesowego za postepowanie apelacyjne według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 7 września 2016 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku zawiesił postępowanie apelacyjne na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. w uwagi na śmieć B. W. (1).

Postanowieniem z dnia 28 lutego 2018 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku na podstawie art. 180 § 1 pkt 1 k.p.c. podjął dalsze postępowanie w sprawie z udziałem następców prawnych B. W. (1): I. W. (1), M. J., I. W. (2), M. K. (2), P. W., D. W..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne, podziela także wyciągnięte z ustalonego stanu faktycznego wnioski natury prawnej, z wyjątkiem częściowo odmiennych wniosków dotyczących powoda W. J..

W apelacji został postawiony zarówno zarzut naruszenia prawa materialnego jak i procesowego. Wypada wszakże zauważyć, że skarżący nie rozwinął w uzasadnieniu argumentacji na poparcie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.. Analiza uzasadnienia apelacji pozwala natomiast przyjąć, że skarżący w istocie zarzuca niewłaściwe zastosowanie normy prawa materialnego (błąd subsumcji), tj. art. 446 § 4 k.c. Pozwany w uzasadnieniu apelacji odwołuje się bowiem do opinii biegłych, które zostały wszakże podzielone przez Sąd pierwszej instancji, który na podstawie ich treści dokonał ustaleń faktycznych. W oparciu o bezsporny stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał, że kwoty dochodzone pozwem przez poszczególnych powodów są odpowiednie w rozumieniu art. 446 § 4 k.c. Istota apelacji sprowadza się zatem do odpowiedzi na pytanie, czy w ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował treść normy prawa materialnego.

Odnosząc się zatem do tej kwestii, należy na wstępie przywołać utrwalone w orzecznictwie zapatrywanie, że korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonej kwoty zadośćuczynienia możliwe jest wówczas, gdy stwierdza się oczywiste i rażące naruszenie ogólnych kryteriów ustalenia wysokości zadośćuczynienia (por. przykładowo wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2006r., II PK (...), z dnia 18 listopada 2004r., ICK(...), z dnia 9 listopada 2003 r., V CK (...), z dnia 9 lipca 1970, III PRN (...)). W ramach kontroli instancyjnej nie jest natomiast możliwe wkraczanie w sferę swobodnego uznania sędziowskiego.

Zgodnie z art. 446 § 4 k.c. suma zadośćuczynienia przyznawana przez Sąd najbliższym członkom rodziny zmarłego za doznaną krzywdę powinna być odpowiednia. W orzecznictwie wskazuje się, iż podstawową funkcją zadośćuczynienia pieniężnego jest funkcja kompensacyjna, a zadośćuczynienie ma wynagrodzić doznaną krzywdę, a zatem wszelkie ujemne uczucia, cierpienia i przeżycia psychiczne, związane z utratą bliskiej osoby, które nie dają się w prosty sposób przeliczyć na wartości pieniężne, ma kompensować ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej oraz przedwczesną utratę członka rodziny (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 stycznia 2015, sygn. akt I ACa (...), Legalis nr 1203370). Na rozmiar krzywdy wywołanej śmiercią bliskiej osoby mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 października 2012r., I ACa(...)).

Przenosząc te ogólne rozważania na grunt niniejszej sprawy należy odnieść ustalony przez Sąd Okręgowy rozmiar krzywdy doznanej przez W. J., Z. J. i B. W. (1) z wysokością należnego im z tego tytułu zadośćuczynienia. Z uzasadnienia Sądu Okręgowego wynika, że kwota należnego zadośćuczynienia dla W. J. wynosi 150.000 zł (130.000 zł zasądzone wyrokiem + 20.000 zł wypłacone przed procesem), dla Z. J. 50.000 zł (40.000 zł zasądzone wyrokiem + 10.000 zł wypłacone przed procesem), zaś dla B. W. (1) 25.000 zł. Kwoty zasądzone przez Sąd I instancji są wyższe

z uwagi na doliczenie wysokości skapitalizowanych odsetek za okres od dnia 8 września 2012 r. o dnia 15 grudnia 2013 r. liczonych od kwoty 80.000 zł zgłoszonej pierwotnie, a następnie w dniu 1 sierpnia 2012 r. podwyższonej do kwoty 100.000 zł (w przypadku W. J.).

Ze śmiercią człowieka zawsze łączy się ból i cierpnie osób bliskich. Trzeba mieć na względzie, że gdy śmierć ma charakter nagły, wywołany przyczyną zewnętrzną, a nie chorobą samoistną, u osób bliskich w pełni uzasadnione jest przekonanie, że gdyby nie doszło do tego zdarzenia, osoba ta mogłaby żyć przez jeszcze wiele lat, w ciągu których rodzina spędziłaby ze sobą jeszcze wiele szczęśliwych chwil. W przypadku takiego nagłego odejścia nie ma możliwości pożegnania się z osobą bliską i pogodzenia się z jej odejściem. Oczywistym jest, że żadna kwota nie będzie właściwa i nie wyrazi cierpienia wywołanego utratą bliskiej osoby. Dla osoby uprawnionej każda kwota będzie zbyt mała, zaś dla osoby zobowiązanej każda kwota może wydawać się nadmiernie wygórowana. Nie mniej jednak praktyka orzecznicza wypracowała zasady określania wysokości zadośćuczynienia przez odniesienie jego wysokości w rozsądnych, uwzględniających polskie realia granicach, do rozmiaru przeżywanej krzywdy. Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie.

Jeśli chodzi o W. J., to jego żałoba po stracie córki miała charakter typowy, nie wystąpiły żadne dodatkowe czynniki związane np. z uszczerbkiem na zdrowiu. W tych warunkach przyjąć należy, iż uwzględniając wskazane wyżej kryteria, kwotą adekwatną będzie kwota 120.000 zł. Zważywszy na fakt, że powód otrzymał już od pozwanego kwotę 20.000 zł, należało zmienić zaskarżony wyrok zmniejszając zasądzone powodowi kwotę do 111.827 zł (100.000 zł tytułem dalszej kwoty zadośćuczynienia + 11.281 zł tytułem skapitalizowanych odsetek. W odniesieniu do powoda W. J. Sąd Apelacyjnym orzekł na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. jak w punkcie I. A. sentencji.

Inaczej należy natomiast ocenić wysokość zadośćuczynienia zasądzonego przez Sąd pierwszej instancji na rzecz Z. J. i B. W. (1). W przypadku Z. J. Sąd Okręgowy przyjął za adekwatną kwotę 50.000 zł, zasądzając kwotę 40.000 zł (10.000 zł zostało wypłacone przed procesem) oraz skapitalizowane odsetki. W przypadku B. W. (1) Sąd Okręgowy

przyjął z kolei za adekwatną kwotę 25.000 zł oraz skapitalizowane odsetki. W ocenie Sądu Apelacyjnego przyjęta przez Sąd Okręgowy wysokość należnego zadośćuczynienia w odniesieniu do tych powodów jest w pełni prawidłowa. Nie można przyjąć, że Z. J. doznała mniejszej krzywdy od swojej siostry A. J. (1) na tej podstawie, że w chwili śmierci A. J. (2) miała 5 lat. Nie sposób bowiem rozstrzygnąć, czy krzywda jest większa wówczas, gdy jedna z sióstr miała możliwość spędzenia wielu lat ze zmarłą wspólnie z nią dorastając, czy też wówczas, gdy druga z sióstr została pozbawiona możliwości dorastania i cieszenia się obecnością zmarłej siostry. W ocenie Sądu Apelacyjnego okoliczności te są porównywalne i nie dają podstaw do różnicowania wysokości należnego zadośćuczynienia. Z kolei w odniesieniu do B. W. (1) zasądzona przez Sąd Okręgowy kwota nie może być uznana za wygórowaną. Uwzględnienie wniosku pozwanego o zasądzenie na rzecz B. W. (1) kwoty 10.000 zł za śmierć jego wnuczki stanowiłoby kwotę symboliczną, jeśli się zważy na naruszone dobro, jakim jest życie człowieka. Z tego punktu widzenia nie ma żadnego znaczenia okoliczność, że Sąd Okręgowy zasądził, zgodnie zresztą z żądaniem pozwu, na rzecz powódki I. W. (1) kwotę w takiej samej wysokości, pomimo doznanego przez nią długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

W tym miejscu wymaga wyjaśnienia, że na dzień orzekania przez Sąd Apelacyjny w miejsce zmarłego powoda B. W. (1) wstąpili jego następcy prawni w oparciu o przedstawione do akt sprawy postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Do akt sprawy nie wpłynęła natomiast informacja o dokonaniu przez spadkobierców działu spadku. Zgodnie z art. 1035 k.c. jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Sąd Odwoławczy zasądził zatem należną zmarłemu powodowi kwotę na rzecz jego następców prawnych, pozostawiając kwestię podziału należnej sumy samym spadkobiercom.

Sąd Apelacyjny pomimo tego, że powód W. J. częściowo przegrał proces, nie zmieniał rozstrzygnięcia o kosztach procesu zwartego w punkcie 7 sentencji wyroku Sądu Okręgowego na podstawie art. 100 zd. drugie k.p.c. uznając, że określenie sumy należnej powodowi zależało od oceny Sądu. Konsekwencją tego rozstrzygnięcia było także pozostawienie niezmienionego rozstrzygnięcia o kosztach

sądowych zawartego w punkcie 11 sentencji wyroku Sądu Okręgowego (art. 113 ust. 1 u.k.s.c.).

Nie podzielając zatem apelacji w pozostałym zakresie, należało na podstawie art. 385 k.p.c. orzec jak w punkcie II. sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punktach IV i V sentencji na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 5 pkt 5 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015.1804) w brzemieniu obwiązującym w dniu wniesienia apelacji (30 maja 2016 r.), stosownie do treści § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych. (Dz.U. 2016.1667). W dacie złożenia odpowiedzi na apelację powodowie byli bowiem reprezentowani przez zawodowego pełnomocnika i nie ma znaczenia okoliczność, że w toku postępowania apelacyjnego pełnomocnictwo ustało. Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Odwoławczy miał też na względzie, że po stronie powodów zachodziło pełnomocnictwo formalne (art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c.), a z uwagi na okoliczności niniejszej sprawy wymagające odrębnego ustalania okoliczności faktycznych odnoszących się do poszczególnych powodów, brak było podstaw do zmniejszenia należnego wynagrodzenia pełnomocnikowi reprezentującemu wszystkich powodów.

Pozwany wygrał postępowanie apelacyjne wobec powoda W. J. w 60%. Koszty pozwanego to wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 zł oraz opłata od apelacji w zakresie dotyczącym powoda W. J. w kwocie 2.500 zł. Pozwanemu przysługuje zatem zwrot kosztów od powoda w wysokości 3.660 zł (6.100 zł x 60%). Powodowi W. J. przysługuje natomiast zwrot wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 1.440 zł (3.600 x 40%). Po wzajemnym skompensowaniu należności należało zatem zasądzić od powoda W. J. na rzecz pozwanego kwotę 2.220 zł (3.660 zł – 1.440 zł).

Z kolei powódka Z. J. oraz następcy prawni powoda B. W. (1) wygrali postępowanie apelacyjne w całości, a zatem należało z tego tytułu zasądzić zwrot kosztów postępowania apelacyjnego w postaci wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie po 3.600 zł.