Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 1542/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Bożena Wiklak (spr.)

Sędziowie: SA Alicja Myszkowska

SO (del.) Marta Witoszyńska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Olejniczak

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2018 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa R. B. (1)

przeciwko Poczta Polska Spółce Akcyjnej z (...) w W. i (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 27 czerwca 2017 r. sygn. akt I C 430/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od R. B. (1) na rzecz pozwanego Poczta Polska Spółki Akcyjnej z (...) w W. kwotę 8.100 (osiem tysięcy sto) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym,

3.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku na rzecz adwokata Ł. G. prowadzącego Kancelarię Adwokacką
w P. kwotę 6.642 (sześć tysięcy sześćset czterdzieści dwa) zł brutto tytułem wynagrodzenia za udzieloną powodowi pomoc prawną z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 1542/17

UZASADNIENIE

Powód R. B. (1) w pozwie z d 22 lutego 2016 r. wniósł o zasądzenie od pozwanego POCZTA POLSKA Spółki Akcyjnej w W. kwoty 100.000 zł z odsetkami w związku z dostarczeniem powodowi pięciu uszkodzonych przesyłek pocztowych. Powód podniósł, że na skutek bezprawnego otwarcia przeznaczonych dla niego przesyłek z dnia 3 czerwca 2015 r., 11 grudnia 2014 r., 1 lipca 2009 r., 23 lipca 2009 r. i 19 października 2009 r. doszło do naruszenia jego dóbr osobistych.

Pozwany POCZTA POLSKA S.A. w odpowiedzi na pozew podniósł m.in. zarzut przedawnienia roszczeń powoda, a także nieudowodnienia roszczeń – w szczególności tego, że pozwany świadczył usługi pocztowe w związku z doręczaniem zakwestionowanych przesyłek.

W piśmie procesowym z 13 marca 2017 r. powód wniósł o dopozwanie właściwego operatora pocztowego, podtrzymując jednocześnie żądanie zapłaty skierowane przeciwko pozwanemu POCZTA POLSKA S.A.; dodatkowo wskazał, że około 5 sztuk korespondencji nie zostało przesłane adresatom mimo przyjęcia korespondencji do wysłania przez administrację Zakładu Karnego w W..

W piśmie procesowym z 28 marca 2017 r. pełnomocnik powoda sprecyzował, że wnosi o dopozwanie (...) S.A. w W. i zasądzenie od tego pozwanego kwoty 100.000, ponadto rozszerzył powództwo skierowane przeciwko POCZTA POLSKA S.A., domagając się zasądzenia od tego pozwanego na rzecz powoda kwoty 230.000 zł.

Postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2017 r. wezwano do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) S.A. w W..

W odpowiedzi na pozew z dnia 24 kwietnia 2017 r. pozwany (...) SA w W. wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany (...) S.A. w W. m.in. podniósł, że nie zawarł z Zakładem Karnym w W. umowy o świadczenie usług pocztowych, zaś usługa pocztowa polegająca na doręczeniu adresatowi przesyłki nadanej w dniu 8 grudnia 2014 r. przez Prokuraturę Okręgową w Świdnicy została wykonana prawidłowo.

Sąd Okręgowy w Płocku zaskarżonym wyrokiem z 27 czerwca 2017 r. oddalił powództwo w stosunku do obu pozwanych oraz zasądził na rzecz pozwanego Poczta Polska S.A. kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrok ten zapadł na podstawie ustaleń, które Sąd Apelacyjny podzielił i przyjął za własne. Z ustaleń tych wynika, że z inicjatywy powoda toczyło się postępowanie w sprawie IACa 521/12 Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, po rozpoznaniu apelacji R. B. (1), wydanym w tej sprawie wyrokiem z 26 czerwca 2012 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 14 lutego 2012 r., sygn. akt I C 225/11 w ten sposób, że nakazał Dyrektorowi Zakładu Karnego w B., aby w skierowanym do powoda piśmie przeprosił go za naruszenie tajemnicy jego korespondencji skierowanej do Prokuratury Rejonowej w Brzegu z dnia 25 czerwca 2009 r. oraz skierowanej przez Prokuraturę Okręgową w Świdnicy z dnia 29 lipca 2009 r. do powoda, a także nakazał Dyrektorowi Zakładu Karnego w K. aby w piśmie skierowanym do powoda przeprosił go za naruszenie tajemnicy jego korespondencji skierowanej przez Komendę Powiatową Policji w B. z 8 października 2010 r.

W piśmie z 14 grudnia 2015 r. skierowanym do Poczty Polskiej S.A. w W. R. B. (1) zażądał udzielenia odpowiedzi odnośnie do przyczyn niedoręczenia przesyłki nadanej do niego przez Prokuraturę Rejonową w Świdnicy oraz uszkodzenia przesyłki przy jej zwróceniu nadawcy.

Poczta Polska S.A., odpowiadając pismem z 22 stycznia 2016 r na skargę R. B. (1). wskazała, że z uwagi na brak numeru nadawczego reklamowanej przesyłki nie jest możliwe ustalenie, czy Poczta Polska S.A. wykonywała usługę pocztową, która, według skarżącego, została wykonana nieprawidłowo – wskazano, że w latach 2014-2015 usługi pocztowe związane z korespondencją przesyłaną przez prokuratury wykonywane były przez innego operatora pocztowego; podniesiono również, że operator pocztowy doręczający przesyłki osobom przebywającym w zakładach karnych czyni do za pośrednictwem kierownika takiej placówki lub osoby przez niego upoważnionej, a tym samym nie ma wpływu na ostateczne doręczenie przesyłki adresatowi oraz stan przesyłki. Wyjaśnienia te podtrzymano w piśmie z 2 marca 2016 r., stanowiącym odpowiedź operatora pocztowego na skargę R. B. z 2 lutego 2016 r.

Zastępca Dyrektora Zakładu Karnego w W. w piśmie z 23 czerwca 2015 r., stanowiącym w odpowiedź na skargę R. B. (1) z 4 czerwca 2015 r., poinformował, że w dniu 3 czerwca 2015 r. do Zakładu Karnego w W. wpłynęła korespondencja nadana przez Prokuraturę Rejonową w Świdnicy w sprawie 1 Ds. 2110/14, do której załączone było zwrotne potwierdzenie odbioru. W piśmie przyznano, że podczas odrywania od koperty zwrotnego potwierdzenia odbioru doszło do uszkodzenia koperty zawierającej korespondencję przeznaczoną dla R. B.; koperta została zabezpieczona, korespondencję przekazano adresatowi bez zapoznawania się z jej treścią, adresat jednak odmówił przyjęcia korespondencji, która w związku z tym została zwrócona nadawcy.

Wyrokiem z 22 września 2015 r. w sprawie sygn. akt I C 62/15 Sąd Rejonowy w Kluczborku oddalił powództwo R. B. (1) przeciwko Prokuraturze Rejonowej w Kluczborku o zadośćuczynienie. Apelacja powoda od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 25 lutego 2016 r. w sprawie sygn. akt II Ca 1234/15.

Sąd Rejonowy w Kluczborku ustalił, że postanowieniem z dnia 24 września 2014 r. w sprawie 1 Ds. 854/14 Prokuratura Rejonowa w Kluczborku umorzyła śledztwo w sprawie przekroczenia w dniu 19 października 2009 r. uprawnień przez funkcjonariuszy Zakładu Karnego w K. polegające na uzyskaniu bez uprawnienia informacji dla nich nieprzeznaczonej poprzez otwarcie korespondencji z Prokuratury Rejonowej w Brzegu kierowanej do R. B.. Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2014 r. w sprawie 1 Ds. 1332/14 odmówiono wszczęcia śledztwa w sprawie zaistniałego w okresie od 11 sierpnia 2014 r. do 24 września 2014 r. niedopełnienia obowiązków przez prowadzącego śledztwo w sprawie 1 Ds. 854/14, polegającego na zaniechaniu ścigania sprawcy przestępstwa w osobie funkcjonariusza Zakładu Karnego w K., który dopuścił się przestępstwa polegającego na uzyskaniu bez uprawnienia dostępu do informacji dla niego nieprzeznaczonej, poprzez otwarcie korespondencji z Prokuratury Rejonowej w Brzegu skierowanej do R. B. .

Sąd Okręgowy, oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy, wskazał, że zeznania powoda nie przyczyniły się do wyjaśnienia wątpliwości dotyczących podstawy faktycznej roszczenia, powód nie pamiętał podstawowych okoliczności faktycznych; w żaden sposób z zeznań powoda nie wynika, aby to istotnie na skutek działań czy zaniechań operatorów pocztowych doszło do uszkodzenia przeznaczonej dla niego korespondencji – jak się zdaje w świetle zeznań powoda uważa on, że nawet w wypadku, gdyby do bezprawnego otwarcia korespondencji doszło przez funkcjonariusza służby więziennej, to i tak odpowiedzialność za to powinien ponosić operator pocztowy.

Sąd Okręgowy podniósł, że powód ani jego pełnomocnik nie wskazali, na jaką okoliczność złożone zostały przesyłki załączone do pisma procesowego z dnia 28 marca 2017r. (koperta k. 161); złożone koperty adresowane do (...) i pełnomocników zostały niewątpliwie przyjęte do wysłania przez administrację ZK w W. – natomiast nieznane pozostają przyczyny, dla których korespondencja została zwrócona powodowie (brak adnotacji, aby została przekazana operatorowi pocztowemu); do pisma załączono pustą otwartą kopertę nadaną przez Prokuraturę Okręgową w Świdnicy w dniu 9 grudnia 2014 r., z adnotacją Zakładu Karnego w W. o wpłynięciu przesyłki oraz potwierdzeniem jej odebrania w dniu 23 stycznia 2017 r. przez R. B. – z dokumentu tego nie wynika w żaden sposób, w jakich okolicznościach doszło do otwarcia koperty, przy czym z adnotacji na kopercie wynika, że usługa pocztowa świadczona była przez (...) SA.

Wnioski dowodowe w zakresie ponownego przesłuchania powoda oraz przesłuchania w charakterze świadka Dyrektora Zakładu Karnego w W. zostały przez Sąd Okręgowy nie uwzględnione jako zbędne, spóźnione i nieprzydatne do wyjaśnienia sprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód jako podstawę prawną zgłoszonych roszczeń wskazał ostatecznie przepisy dotyczące odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych podnosząc, że roszczenie o zadośćuczynienie związane jest z dopuszczeniem się przez pozwanych czynów wiążących się z naruszeniem dóbr osobistych powoda, w szczególności naruszenia tajemnicy korespondencji. Tym samym w świetle twierdzeń formułowanych przez powoda jako podstawę prawną roszczeń pieniężnych skierowanych przeciwko pozwanym należało przyjąć art. 415 k.c. w zw. z art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że – jak się zdaje w świetle wyjątkowo chaotycznego sposobu formułowania twierdzeń, wniosków i roszczeń - podstawą faktyczną zgłaszanych roszczeń w stosunku do każdego z pozwanych jest dopuszczenie się bezprawnych zachowań przy wykonywaniu usług pocztowych, polegających na naruszeniu tajemnicy korespondencji, czy odmowie wykonania usługi (powód podnosił, że przesyłki, przekazane przez niego administracji zakładu karnego do wysłania, nie zostały doręczone adresatom).

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka pozostają pod ochroną prawa cywilnego zaś ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone lub naruszone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania oraz żądać, ażeby osoba dopuszczająca się naruszenia dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym może również żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny (art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c.). Przesłankami ochrony dóbr osobistych, od których kumulatywnego wystąpienia uzależniona jest skuteczność poszukiwania ochrony prawnej w tym zakresie są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra oraz bezprawność zagrożenia lub naruszenia; ochrona dóbr osobistych w zasadzie jest oderwana od kwestii winy, przy czym jednak wykazanie winy wymagane jest przy roszczeniu o zadośćuczynienie bądź zobowiązanie do uiszczenia kwoty pieniężnej na cel społeczny (art. 448 k.c.).

W ocenie Sądu Okręgowego w rozpoznawanej sprawie nie zostały spełnione przesłanki udzielenia powodowi ochrony na podstawie wskazanych przepisów. Powód nie wykazał, że rzekome otwarcie przesyłek zwracanych powodowi nastąpiło z winy operatorów pocztowych – co więcej, jak wynika już z treści pozwu, trzy przesyłki bezspornie zostały otwarte przez funkcjonariuszy Służby Więziennej, podobnie jak przesyłka z czerwca 2015 r., co zostało przyznane w piśmie Zastępcy Dyrektora Zakładu Karnego w W.. Sąd Okręgowy wskazał na brak podstawy prawnej do przypisania odpowiedzialności odszkodowawczej operatorowi pocztowemu za działania osób, które z mocy ustawy zobowiązane są do bezpośredniego doręczenia korespondencji osobom pozbawionym wolności (art. 134 § 2 k.p.k.). W sprawie nie wystąpiły sytuacje objęte dyspozycjami art. 429 k.c. lub art. 430 k.c., uzasadniające ponoszenie odpowiedzialności przez pozwanych za działania i zaniechania osób trzecich

Sąd Okręgowy stwierdził, że nie są znane przyczyny nieprzesłania adresatom korespondencji przekazanej przez powoda do wysłania administracji Zakładu Karnego. Z uwagi na brak jakichkolwiek adnotacji operatorów pocztowych na kopertach, nieuprawnione jest twierdzenie, że to w związku z działaniami operatorów nie doszło do wysłania korespondencji.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy rozstrzygnął na podstawie art. 98 k.p.c. Sąd ten uznał, że nie zaszły szczególne okoliczności uzasadniające nieobciążanie powoda kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. Wskazał, że powód w sposób bezzasadny formułuje kolejne roszczenia finansowe, inicjując procesy wobec różnych podmiotów, nie licząc się z konsekwencjami finansowymi swoich działań dla pozwanych oraz Skarbu Państwa.

Na rzecz ustanowionego z urzędu dla powoda pełnomocnika przyznano wynagrodzenie na podstawie §§ 4 i 8 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801). – przy czym uwzględniono fakt, iż pełnomocnik reprezentował powoda w procesie, w którym po stronie pozwanej występowała podmiotowa kumulacja roszczeń.

Powyższy wyrok w całości został zaskarżony apelacją powoda, który zarzucił:

- naruszenie art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c. przez niezasądzenie od pozwanych na rzecz powoda zadośćuczynienia, w sytuacji kiedy materiał dowodowy w sprawie pozwala na stwierdzenie, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda przez pozwanych w sposób bezprawny;

- naruszenie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c - w razie niepodzielenia przez Sąd zasadności pierwszego z zarzutów - przez nieuwzględnienie przez Sąd wniosków dowodowych strony powodowej o ponowne przesłuchanie powoda oraz przesłuchanie w charakterze świadka Dyrektora Zakładu Karnego w W., które mogły mieć istotne znaczenie w sprawie oraz przyjęcie, że z zeznań powoda nie wynikało, aby to wskutek działań lub zaniechań operatorów pocztowych doszło do uszkodzenia przeznaczonej dla powoda korespondencji i że Dyrektor Zakładu Karnego w W. nie będzie posiadał wiedzy co do kluczowych okoliczności w sprawie, co w ocenie Sądu miało dodatkowo uzasadniać nieuwzględnienie wymienionych wniosków dowodowych;

- naruszenie art. 102 k.p.c. - z ostrożności procesowej - przez obciążenie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej Poczty Polskiej, podczas gdy sytuacja osobista, w tym majątkowa i zdrowotna powoda uzasadniają nieobciążanie go kosztami postępowania.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie roszczenia powoda, ewentualnie – o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Na wypadek nieuwzględnienia powyższych wniosków, apelujący wniósł o zmianę postanowienia o obciążeniu powoda obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania pozwanej Poczcie Polskiej przez nieobciążanie go tymi kosztami. Jednocześnie - w przypadku oddalenia apelacji, wniósł o nieobciążanie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania pozwanym za drugą instancję.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia prawa procesowego, należy wbrew tym zarzutom stwierdzić, że przeprowadzone przez Sąd Okręgowy dowody były wystarczające do wydania w sprawie ostatecznego rozstrzygnięcia i nie zachodziła potrzeba dopuszczenia dowodu z zeznań Dyrektora Zakładu Karnego w W. oraz uzupełniającego przesłuchania powoda.

Odnośnie do zgłoszonego przez powoda dowodu z zeznań świadka Dyrektora Zakładu Karnego w W. należy zauważyć, że wiedza, jaką świadek mógł posiadać na temat korespondencji przeznaczonej dla powoda oraz korespondencji wysyłanej przez powoda, została przedstawiona w piśmie z 23 czerwca 2015 r. stanowiącym odpowiedź na skargę powoda (pismo k. 163). Sąd Okręgowy wykorzystał to pismo, konstruując ustalenia faktyczne, które legły u podstaw rozstrzygnięcia. Ocena dowodu z tego pisma nie została przez apelującego zakwestionowana, a odwołując się do doświadczenia życiowego i zawodowego, nie można uznać, że zeznania świadka pozwoliłyby na poczynienie dodatkowych ustaleń w zakresie dotyczącym zarzucanych przez powoda nieprawidłowości. Sąd Okręgowy słusznie zatem uznał, że przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka Dyrektora Zakładu Karnego w W. było zbędne.

Podobnie należało ocenić decyzję Sądu Okręgowego o odmowie przeprowadzenia dowodu z uzupełniającego przesłuchania powoda. Powód w trakcie przesłuchania przeprowadzonego w dniu 8 lutego 2017 r. (k.142-142 odwr.) miał możliwość swobodnego wypowiedzenia się i przedstawienia zarzutów wskazujących na ewentualne uchybienia w zakresie doręczania korespondencji. Takie zarzuty zostały przez powoda sformułowane jedynie w odniesieniu do funkcjonariuszy służby więziennej. Powód nie sformułował konkretnych zarzutów pod adresem operatorów pocztowych, a jedynie wyraził pogląd, że poczta ponosi odpowiedzialność za wszystkie nieprawidłowości w doręczaniu powodowi korespondencji.

Wbrew stanowisku wyrażonemu w apelacji okoliczności podniesione w pismach powoda z 13 marca 2017 r. i 11 kwietnia 2017 r. nie wymagały ich dodatkowego wyjaśnienia w drodze dowodu z przesłuchania powoda. W piśmie z 13 marca 2017 r. powód podniósł kwestię niewysłania przez funkcjonariuszy przekazanych przez powoda listów. Już z samych twierdzeń powoda wynika, że listy te zostały przetrzymane przez służbę więzienną, w piśmie tym brak jest natomiast twierdzeń wskazujących na uchybienia operatora pocztowego, których wyjaśnienie wymagałoby dodatkowego przesłuchania powoda. Na potrzebę ponownego przesłuchania powoda nie wskazywała także treść pisma z 11 kwietnia 2017 r., w którym powód podniósł kwestię nie pozostającego w związku z zarzutami wobec pozwanych stanu swojego zdrowia.

Zarzuty naruszenia prawa procesowego okazały się zatem niezasadne, co oznacza, że poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne, które posłużyły za podstawę rozstrzygnięcia, należało uznać za prawidłowe. W świetle tych ustaleń nie mogą ostać się zawarte w apelacji twierdzenia, że dobra osobiste powoda, w tym prawo do tajemnicy korespondencji, prawo do prywatności zostały naruszone działaniami i zaniechaniami pozwanych. Nie zachodziły więc podstawy do przyznania powodowi od pozwanych zadośćuczynienia na podstawie art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c.

Powód ograniczył się do twierdzenia, że bez działań lub zaniechań pozwanych, pracownicy Zakłady Karnego w W. nie byliby w stanie samodzielnie dokonywać naruszeń jego korespondencji. Nie sformułował jednak pod adresem pozwanych operatorów pocztowych konkretnych zarzutów, które uzasadniałyby te twierdzenia.

Odnośnie do żądania skierowanego przeciwko pozwanemu Poczta Polska S.A. należy dodatkowo zauważyć, że pozwany ten zasadnie podniósł zarzut przedawnienia roszczenia. Powód wytoczył bowiem powództwo przeciwko temu pozwanemu w dniu 22 lutego 2016 r., zarzucając nieprawidłowości w doręczaniu korespondencji w roku 2009 oraz w latach 2014 i 2015.

Jest faktem powszechnie znanym, że w latach 2014 – 2015 Poczta Polska S.A. nie dostarczała przesyłek dla prokuratur, a czynił to drugi z pozwanych. Poczta Polska S.A. była zatem legitymowana biernie jedynie w zakresie roszczeń wywodzonych ze zdarzeń mających miejsce w 2009 r. Termin przedawnienia tych roszczeń upłynął zatem najpóźniej z końcem 2012 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 442 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Odnośnie do zarzutów dotyczących doręczania i wysyłania korespondencji z lat 2014 - 2015 powód nie wykazał, aby drugi z pozwanych operatorów pocztowych dopuścił się uchybień uzasadniających przyjęcie, że doszło do naruszenia przez tego pozwanego dóbr osobistych powoda.

Niezasadne okazały się także zarzuty wskazujące na wadliwość rozstrzygnięcia dotyczącego obciążenie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej Poczty Polskiej. Powoływanie się przez skarżącego na ustalenia dokonane przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w sprawie o sygnaturze akt I ACa 521/12, którą przywołał w treści pozwu, nie mają znaczenia w rozpoznawanej sprawie, która jest skierowana przeciwko innym podmiotom, niż podmioty pozwane w powołanej sprawie I ACa 521/12. Ubocznie należy zauważyć, że w wydanym w sprawie I ACa 521/12 wyroku z 26 czerwca 2012 r. powód został obciążony kosztami postępowania od oddalonego powództwa.

Zgodnie z uregulowaną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Przepis art. 102 k.p.c. stanowi, że sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami, gdy zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony. Przepis art. 102 k.p.c. stanowi zatem wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy i jest rozwiązaniem szczególnym. Ustawodawca nie wskazał w treści tegoż przepisu na kryteria, którymi sąd winien się kierować, dokonując oceny czy zachodzi „wypadek szczególnie uzasadniony” Wymaga jednak podkreślenia, że w orzecznictwie sądowym i doktrynie ugruntowane jest stanowisko, zgodnie z którym o kręgu „wypadków szczególnie uzasadnionych” należą zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz.

Jako przykłady okoliczności związanych z samym przebiegiem procesu wskazuje się sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, prekluzja. Natomiast przyczyny leżące na zewnątrz są determinowane przez sytuację majątkową i życiową strony, z tym zastrzeżeniem, że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację finansową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych
i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona bez uszczerbku dla utrzymania własnego i członków rodziny nie byłaby w stanie ponieść kosztów, nie stanowi dostatecznej podstawy zwolnienia - na podstawie art. 102 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 18 kwietnia 2013 r., sygn. akt III CZ 75/12, L.).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy nie można uznać,

że po stronie powoda wystąpiły tego rodzaju okoliczności, które pozwoliły odstąpić od obciążenia go kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez pozwaną Pocztę Polską. Skarżący przywołując w zażaleniu okoliczności, które w jego ocenie uzasadniały zastosowanie do rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego art. 102 k.p.c., ograniczył się do okoliczności rzutujących na jego złą sytuację majątkową oraz rozpoznaną u powoda nieprawidłową osobowość. Jak to wynika z wcześniejszych wywodów okoliczności te nie stanowią dostatecznej podstawy do udzielenia z mocy art. 102 k.p.c. zwolnienia z obowiązku zwrotu na rzecz przeciwnika procesowego poniesionych przez niego kosztów.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

Powód, decydując się na wniesienie apelacji po zapoznaniu się z uzasadnieniem wyroku Sądu pierwszej instancji, winien liczyć się z niekorzystnym dla siebie wynikiem postępowania apelacyjnego, a w konsekwencji – z obowiązkiem zwrotu na rzecz strony pozwanej kosztów procesu za drugą instancję. Wzgląd na trudną sytuację powoda nie stanowi bowiem okoliczności wystarczającej do zastosowania wobec powoda art. 102 k.p.c. Dlatego o kosztach postępowania w relacji między powodem a pozwaną Pocztą Polską Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 i art. 391 § 1 k.p.c.

Zasądzone koszty zastępstwa procesowego ustalono na podstawie § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu wynikającym z nowelizacji z 3 października 2016 r. opublikowanej w Dz.U. z 2016 r., poz. 1667.

Koszty zastępstwa procesowego należne z tytułu udzielonej powodowi w postępowaniu apelacyjnym pomocy prawnej z urzędu ustalono na podstawie § 8 pkt 7 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2016 r., poz.1714).