Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII GC 235/14

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o zasądzenie od pozwanego S. O. kwoty 86.465,53 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 25 października 2013 r. oraz kosztami postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że pozwany zlecił powódce wykonanie robót budowlanych w mieszkaniu nr (...) położnym w S. przy al. (...) (...)/12, tak aby zaadaptować je na lokal użytkowy na potrzeby kancelarii radcy prawnego, zgodnie z przedłożonym projektem oraz zasadami wiedzy technicznej. Pozwany odebrał obiekt bez jakichkolwiek zastrzeżeń lecz nie zapłacił wynagrodzenia za wykonane prace wynikające z faktury końcowej nr (...) z 17 października 2013 r., pierwotnie z uwagi na rozbieżność pomiędzy wartością rzeczywiście wykonanych prac a dochodzoną kwotą wynagrodzenia, później z kolei zarzucając wady w wykonanych pracach modernizacyjnych.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu zarzucił, że powódka nie wykonała żadnych prac remontowych w lokalu, które pozostawałyby w związku z fakturą nr (...), a które wcześniej nie zostałyby rozliczone. Potwierdził, że powódka prowadziła prace na jego zlecenie, jednak za ich wykonanie otrzymała wynagrodzenie w całości, a w ocenie pozwanego wynagrodzenie to znacząco przewyższa świadczenie powódki. Pozwany wskazał, że powódka nigdy nie wykonywała projektów adaptacji czy aranżacji wnętrz, gdyż to był zakres prac zlecony zatrudnionemu przez pozwanego projektantowi. Pozwany podał też, że strony umawiały się na kwotę 65.000 zł, które to wynagrodzenie miało obejmować niezbędne materiały i sprzęt. Kwota ta, po analizie przez pozwanego i jego wspólnika, następnie została podwojona do 130.000 zł. W odpowiedzi na pozew wskazano też, że zakup okien, parapetów, glazury, terakoty, oświetlenia, białego montażu i zabudowy szklanej dokonany został dokonany bezpośrednio przez pozwanego. Pozwany podniósł dalej, że powódka wykonała powierzone jej prace nienależycie tj. z opóźnieniem i niezgodnie ze sztuką w tym zakresie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany S. O. nabył 29 maja 2012 r. lokal mieszkalny nr (...) położony w S. przy Alei (...) (...), dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

Dowód: umowa sprzedaży (k. 597 – 599).

Pozwany zlecił powódce wykonanie w powyższym lokalu prac remontowych i adaptacyjnych celem przystosowania go dla potrzeb prowadzonej przez pozwanego działalności gospodarczej w postaci kancelarii radcy prawnego.

Z uwagi na to, że pozwany znał reprezentantów powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. R. F. i M. L. i miał zaufanie do nich umowa między stronami, której przedmiotem były powyższe prace, zawarta została w formie ustnej.

Przed zakupem lokalu przeprowadzona została wizja lokalna celem ustalenia kosztów przewidywanych prac, w której uczestniczył pozwany, R. F., M. L., T. W. oraz M. H..

Dowód: zeznania świadka R. F. (k. 695 – 696),

zeznania świadka M. H. (k. 698 – 698),

zeznania świadka T. W. (k. 735 – 737),

przesłuchanie reprezentantna powódki M. L. (k. 737-739),

przesłuchanie S. O. (k. 739 – 741).

Zakup lokalu został sfinansowany przez bank, który udzielił pozwanemu kredytu mieszkaniowego zarówno na ten cel jak i na remont lokalu. Według kosztorysów złożonych do banków wraz z wnioskami kredytowymi wartość prac remontowych miała wynosić 136.100 zł.

Dowód: kosztorysy (k. 595 – 596),

przesłuchanie M. L. (k. 737 – 739),

przesłuchanie S. O. (k. 739 – 741).

Powódka rozpoczęła wykonywanie zleconych jej prac w lipcu 2012 r. Prace związane z aranżacją wnętrz wykonywane były w oparciu o projekt sporządzony przez architekta I. I. w lipcu 2012 r.

Projekt budowlany na przebudowę lokalu obejmujący m.in. zakres prac budowlanych w pomieszczeniach istniejących oraz prac wykończeniowych sporządzony został w sierpniu 2012 r.

W dniu 1 sierpnia 2012 r. pozwany udzielił powodowej spółce pełnomocnictwa do występowania przed stosownymi organami i osobami fizycznymi oraz sądami jak również do dokonywania wszelkich czynności faktycznych i prawnych w sprawie remontu lokalu nr (...) położonego w S. przy Alei (...) (...), dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

Decyzją z 22 listopada 2012 r. zatwierdzono projekt budowlany i udzielono pozwolenia na wykonanie robót budowlanych.

W dniu 3 stycznia 2013 r. pozwany złożył w Powiatowym Inspektoracie Nadzoru Budowlanego zawiadomienie o zamiarze rozpoczęcia robót budowlanych.

Powódka nie wykonywała prac związanych z montażem szyb, cyklinowaniem, stolarką okienną, regeneracją drzwi i elektryką, hydrauliką; w tym zakresie korzystała z podwykonawców, którzy za te prace wystawiali faktury VAT powódce.

Niektóre materiały kupował bezpośrednio pozwany, sfinansował m.in. zakup okien, parapetów, glazury, terakoty, oświetlenia, białego montażu i zabudowy szklanej.

Dowód: koncepcja aranżacji wnętrz (k. 82 – 94),

projekt budowlany (k. 95 – 154),

warunki przyłączenia (k. 155 – 156),

decyzje i zaświadczenia (k. 157 – 163),

pełnomocnictwo (k. 164),

zawiadomienie (k. 165),

decyzja (k. 166 – 167),

dziennik budowy (k. 168 – 171),

korespondencja e-mail (k. 172 – 209),

faktury (k. 600 – 610), rysunki (k. 475 – 492),

korespondencja e-mail i rysunki (k. 493 – 554),

faktury VAT i rachunki (k. 570 – 584),

zeznania świadka R. F. (k. 695 – 696),

zeznania świadka K. S. (k. 696),

zeznania świadka W. Z. (k. 696 – 697),

zeznania świadka P. G. (k. 698),

zeznania świadka J. K. (k. 734 – 735),

przesłuchanie reprezentanta powódki M. L. (k. 737 – 739),

przesłuchanie pozwanego S. O. (k. 739 – 741).

Początkowo strony ustaliły termin zakończenia prac na koniec 2012 r. Następnie termin ten przedłużono w ten sposób, że wykonanie przedmiotu umowy miało nastąpić do połowy maja 2013 r.

Dowód: zeznania świadka M. H. (k.698 – 699),

przesłuchanie pozwanego S. O. (k. 739 – 741).

W połowie maja 2013 r. pozwany nakazał powódce przerwanie prac i opuszczenie lokalu z uwagi na to, że nie wykonała ona wszystkich prac ani w pierwotnym terminie ani w przedłużonym tj. po majówce w 2013 r. Pozwany przyjechał do lokalu tuż po weekendzie majowym, jednak na miejscu nie było pracowników powódki; żadne prace nie były wykonywane.

Dowód: zeznania świadka R. F. (k. 695 – 696),

zeznania świadka M. H. (k. 698 – 698 v),

przesłuchanie pozwanego S. O. (k. 739 – 741)

W ramach realizacji prac powódka wystawiła pozwanemu częściowe faktury VAT na łączną kwotę 76.051,34 zł, które zostały w całości przez pozwanego zapłacone. Faktury te uwzględniały także uiszczone przez powódkę wynagrodzenie na rzecz jej podwykonawców, a także poniesione przez powódkę koszty zakupu materiałów budowlanych.

Powódka wystawiła również faktury zaliczkowe nr (...) na kwotę 20.000 zł oraz nr (...) na kwotę 20.000 zł, które także zostały uiszczone przez pozwanego w całości.

Dowód: faktury VAT (k. 209 – 213, 560 – 561).

W dniu 4 lipca 2013 r. pracownik powódki T. W. wykonał kosztorys powykonawczy przeprowadzonego remontu lokalu na podstawie projektu i obmiarów, według którego wartość prac wyniosła 207.800,80 zł.

Dowód: kosztorys (k. 24 – 81),

zeznania świadka T. W. (k. 735 – 737)

W dniu 17 października 2013 r. powódka wystawiła pozwanemu fakturę końcową nr (...) na kwotę 86.465,53 zł za robociznę oraz materiały i sprzęt wyszczególnione w załączniku do tej faktury. Faktura ta obejmowała należności związane z zakupem przez powódkę materiałów na łączną kwotę 41.950,58 zł oraz wynagrodzenie za wykonane roboty w kwocie 84.514,95 zł, przy czym sumę tę powódka pomniejszyła o należności wynikające z zapłaconych przez pozwanego faktur nr (...).

W piśmie z 13 stycznia 2014 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 86.465,53 zł wynikającej z faktury VAT nr (...).

W odpowiedzi pozwany odmówił zapłaty wskazując, że prace zostały wykonane nieprawidłowo, w konsekwencji mają szereg wad, zaś dokonana wcześniej zapłata przewyższa świadczenie powódki.

Dowód: faktura nr (...) (k. 555),

zestawienie materiałowe i ilościowe (k. 556 – 559),

wezwanie do zapłaty (k. 562-564),

pismo z 30 stycznia 2014 r. (k. 565).

Z zakresu prac elektrycznych powódka nie wykonała i nie dostarczyła badań instalacji elektrycznej odnośnie rezystancji izolacji, skuteczności ochrony porażeń, sprawdzenia ciągłości przewodów, nie opisała obwodów tablicy rozdzielczej,

Pozostałe roboty elektryczne ujęte w kosztorysie powykonawczym zostały przez powódkę wykonane, przy czym ich wartość na dzień 4 lipca 2013 r., według stawek średnich i średnich wskaźników narzutów wyniosła 10.992,82 zł brutto.

Powódka wykonała także w całości roboty z zakresu instalacji sanitarnych objęte kosztorysem powykonawczym w poz. 169 – 202. Roboty te zostały wykonane prawidłowo i zgodnie z zasadami sztuki budowlanej. Jedynym elementem wykonanym nieprawidłowo było zamontowanie pieca gazowego z otwartą komorą spalania a zatem niezgodnie z projektem, który przewidywał montaż pieca z zamkniętą komorą spalania. Wartość robót wadliwych wyniosła 2.351,80 zł.

Wartość wykonanych robót sanitarnych, po odjęciu kosztów zakupu i montażu pieca wynosi 6.258,90 zł.

Powódka wykonała roboty budowlane objęte kosztorysem powykonawczym w pozycjach: 1,2,4,7,9,20,22,23,25,28,30,44,47,57,59,75,78,79,81,83,89,90,93,101,108,113, Z zakresu rzeczowego robót budowlanych objętych kosztorysem powykonawczym powódka w ogóle nie wykonała prac ujętych w pozycjach:3,8,21,24,39,45,46,58,76,77,80,84,88,91,92,102,107.

Wartość łączna robót budowlanych wykonanych przez powódkę, przy uwzględnieniu pomiarów z natury podczas oględzin, średniego narzutu zysku na roboty ogólnobudowlane remontowe, bez kosztów zakupu wynosi 90.725,94 zł brutto.

W wykonanych pracach występują usterki w zakresie prac malarskich, na ścianach z płytkami glazurowanymi w łazience, na posadzce z płytek ceramicznych, a także w postaci: zarysowań na połączeniach płyt GK, wadliwego połączenia listew na sufitach, nierówności ścian, częściowego odspojenia od podłoża płytki posadzki, braku wypełnienia spoin akrylem pod parapetem. Wartość robót dotkniętych wadami uległa z tego tytułu obniżeniu o 1.705,09 zł (str. 12-13 uzupełniającej opinii biegłego pkt 4. k. 1077-78).

Dowód: pisemna opinia biegłego sądowego Z. R. (k.826– 847),

pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego Z. R. (k. 1119 - 1136),

pisemna opinia biegłego sądowego Z. S. (1) (k. 1237-1274),

ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego Z. S. (1) (k. 1302 – 1303),

pisemna opinia biegłego sądowego H. G. (k. 854 - 883),

pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego H. G. (k. 1006 - 1116),

ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego H. G. (k. 1219 - 1221)

protokół (k. 610 v), faktura (k. 634)

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny sprawy został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów załączonych przez strony do składanych przez nie pism procesowych oraz zeznania świadków i przesłuchanie stron. Prawdziwość dokumentów prywatnych nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Jeśli chodzi o zeznania świadków to w przeważającym zakresie, a przy tym istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy, korelowały ze sobą. Wszyscy świadkowie zeznający na okoliczność terminu rozpoczęcia i zakończenia prac byli zgodni co do tej kwestii, a zeznania te potwierdził także dowód z przesłuchania stron. Za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka M. H. w kwestii opóźnienia w wykonywaniu prac, zgodne z zeznaniami pozwanego w tym zakresie jak i z pozostałym materiałem dowodowym, zwłaszcza z zeznaniami świadków na okoliczność przerwania prac. Natomiast ani na podstawie zeznań świadków, ani przesłuchania stron nie było możliwe poczynienie jednoznacznych ustaleń w zakresie wysokości wynagrodzenia. Strony zeznawały na tę okoliczność rozbieżnie, zaś w materiale zebranym w sprawie brak jest dowodu potwierdzającego ustalenie konkretnej kwoty. W okolicznościach sprawy miarodajnego dowodu nie stanowi przy tym kwota wynikająca z treści wniosków złożonych do banku, gdyż jak sam pozwany wskazał, była to kwota wynikająca jedynie z jego założeń dopuszczających możliwość zmiany wynagrodzenia.

Kluczowe znaczenie dla poczynienia ustaleń co do wartości robót wykonanych przez powódkę miały opinie biegłych sądowych, które z uwagi na charakter przedmiotu badania wykonane zostały przez biegłych z różnych specjalności. Kierując się kryteriami, o jakich mowa w art. 233 § 1 k.p.c., Sąd uwzględnił zarówno pisemne jak i ustne uzupełniające opinie biegłych sądowych. Opinie powyższe były spójne i wydane zostały w oparciu o całokształt dowodów znajdujących się w aktach sprawy. Wątpliwości, jakie powstały po sporządzeniu opinii pisemnych zostały rzeczowo i wnikliwie wyjaśnione przez biegłych w drodze pisemnych jak i ustnych opinii uzupełniających, zaś strony nie zdołały podważyć wniosków z niej wyprowadzonych. Opinie sporządzone w ten sposób nie budzą zastrzeżeń pod względem ich fachowości i rzetelności, stanowiąc istotną podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Biegli uwzględniając zarzut dotyczący przyjętych stawek wyliczyli wynagrodzenie za poszczególne zakresy prac, stosując średnie stawki wynagrodzenia, w szczególności średni wskaźnik narzutu zysku i bez kosztów zakupu dokonując w tym zakresie korekty wysokości wynagrodzenia. Biegły sądowy H. G. dodatkowo uwzględnił część zarzutów dotyczących zakresu prac uwzględniając część prac, których nie uznał w opinii głównej. Podkreślenia wymaga, że z opinii tego biegłego, w szczególności ustnego wyjaśnienia pisemnej opinii uzupełniającej, wynikało, iż kosztorys przedstawiony przez powódkę był w wielu pozycjach zdecydowanie zawyżony i nie znajdował jakiegokolwiek uzasadnienia w realiach sprawy i w rzeczywistej potrzebie wykonywania pewnych robót, co odnieść należy m.in. do prac związanych ze skuwaniem tynku, liczbą stempli, ilością wzmocnionych belek, ługowaniem farbą olejną czy wysokością kosztów pośrednich. Biegły H. G. sporządził pisemną opinię uzupełniającą w dwóch wariantach, przy uwzględnieniu uwag stron co do zakresu wykonanych robót (pkt 5 pisemnej opinii uzupełniającej k. 1078). Wskazał przy tym, że nie ma bezpośredniej podstawy by twierdzić, że rzeczywiście tego rodzaju roboty we wskazanym zakresie były wykonane. W związku z tym Sąd uwzględnił jedynie ten zakres robót, ujęty w kosztorysie dołączonym do opinii uzupełniającej, który według biegłego znajdował oparcie bądź w przeprowadzonych przez niego oględzinach i obmiarze, bądź w samej technice czy metodyce prowadzenia prac budowlanych.

Sąd nie uwzględnił dowodu z opinii biegłego sądowego H. N. z uwagi na to, że była obarczona licznymi wadami, wynikającymi w szczególności z braku obmiaru prac z natury i weryfikacji pozycji kosztorysu powykonawczego ze stanem faktycznym.

Powódka dochodziła w niniejszym procesie roszczenia o zapłatę należności z faktury VAT nr (...) wystawionej w związku wykonaniem prac remontowych w lokalu należącym do pozwanego. Pozwany nie kwestionował, że zawarł z powódką ustną umowę, której przedmiotem były prace ogólnobudowlane związane z remontem lokalu i jego adaptacją na lokal użytkowy. W świetle twierdzeń stron popartych zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności projektem budowanym oraz opiniami biegłych sądowych, nie budzi wątpliwości, że umowa łącząca strony stanowiła umowę o roboty budowlane stypizowaną w art. 647 k.c. Zgodnie z tym przepisem przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Jak wynika z materiału dowodowego, co zresztą nie było kwestionowane przez żadną ze stron, w maju 2013 roku doszło do przerwania robót przez powódkę na żądanie pozwanego. Zdaniem Sądu rezygnację przez pozwanego z dalszego świadczenia przez powódkę na jego rzecz robót budowlanych należało traktować jako odstąpienie od umowy z uwagi na opóźnienie robót. Zgodnie z art. 635 k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności z zeznań świadka M. H. wynika, że powódka nie była w stanie ukończyć prac w terminie. Było to – jak wynikało z zeznań pozwanego – już po przedłużonym terminie wyznaczonym do połowy maja 2013 r. W związku z tym dopuszczalne i uzasadnione było odstąpienie od umowy na podstawie art. 635 k.c. stosowanym w myśl art. 656 § 1 k.c. odpowiednio do umowy o roboty budowlane. Odstąpienie od umowy doprowadziło do stanu, traktowanego tak, jakby umowa nigdy nie została zawarta. Co za tym idzie, strony powinny zwrócić sobie nawzajem to, co do tej pory świadczyły. W takiej sytuacji zastosowanie znajduje art. 494 § 1 k.c., który to przepis przewiduje, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona jest zobowiązana to przyjąć. Jeżeli zwrot świadczeń w naturze nie wchodzi w rachubę do rozliczeń stron zastosowanie znajdzie art. 405 k.c. i nast.

W tych okolicznościach roszczenie powódki znalazło podstawę prawną w przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu, czyli w art. 405 i nast. k.c. Przepis art.405 k.c. wprowadza cztery ogólne przesłanki powstania roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, tj. wzbogacenie jednego podmiotu, zubożenie drugiego podmiotu, związek pomiędzy wzbogaceniem a zubożeniem oraz brak podstawy prawnej dla wzbogacenia.

W świetle powyższego powódka, zgodnie z regułą z art. 6 k.c., miała przede wszystkim obowiązek wykazać, że pozwany wzbogacił się, uzyskując korzyść majątkową w postaci robót o wartości wskazanej w kosztorysie powykonawczym sporządzonym przez powódkę w lipcu 2013 r. (207.800,80 zł), podczas gdy pozwany - co niesporne - uiścił łącznie jedynie kwotę 116.051,34 zł.

Z materiału dowodowego nie wynikało w sposób jednoznaczny, by strony umówiły się co do wysokości wynagrodzenia. Wprawdzie pozwany wskazywał, iż pierwotnie miała to być kwota 65.000 zł, niemniej sam przyznał, i tak też wynikało z kosztorysów składanych do banku celem uzyskania kredytu na zakup i remont lokalu, że dopuszczano możliwość zmian in plus wysokości tego wynagrodzenia aż do kwoty 136.100 zł. Z całą pewnością nie można jednak przyjąć, że strony umówiły się na kwotę 207.800,80 zł, jaka wynikała z kosztorysu powykonawczego sporządzonego przez powódkę w lipcu 2013 r., bowiem brak w tym zakresie jakiegokolwiek dowodu. W szczególności nie sposób przyjąć, by ustalenia stron czynione były w oparciu o ten kosztorys, skoro został sporządzony już po odstąpieniu powódki od umowy. Ewentualne uzgodnienia stron co do wysokości wynagrodzenia miały charakter drugorzędny w sytuacji, w której doszło do odstąpienia od umowy, gdyż wówczas - jak już wyżej wskazano - rozliczenie stron następuje według przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. W istocie zatem powódka mogła się domagać od pozwanego różnicy pomiędzy wartością robót a tą kwotą, która została już uiszczona przez pozwanego.

Dla ustalenia zakresu prac, jaki został faktycznie zrealizowany, konieczne było zasięgnięcie wiadomości specjalnych, czemu służyły sporządzone w niniejszej sprawie opinie biegłych sądowych z zakresu budownictwa, instalacji sanitarnych oraz elektrycznych. W oparciu o opinie główną i uzupełniającą biegłego sądowego Z. R. Sąd ustalił, że powódka wykonała praktycznie cały zakres prac elektrycznych ujętych w kosztorysie powykonawczym a jedynie nie wykonała i nie dostarczyła badań instalacji elektrycznej odnośnie rezystancji izolacji, skuteczności ochrony porażeń, sprawdzenia ciągłości przewodów oraz nie opisała obwodów tablicy rozdzielczej. Wartość prac elektrycznych na dzień 4 lipca 2013 r. według stawek średnich i średnich wskaźników narzutów ustalonych w oparciu o zeszyt (...) S. wyniosła 10.992,82 zł brutto. Z kolei według opinii biegłego sądowego z zakresu instalacji sanitarnych Z. S. (1) powódka wykonała w całości roboty z zakresu instalacji sanitarnych objęte kosztorysem powykonawczym w poz. 169 – 202. Roboty te zostały wykonane prawidłowo i zgodnie z zasadami sztuki budowlanej. Jedynym elementem wykonanym nieprawidłowo było zamontowanie pieca gazowego z otwartą komorą spalania a zatem niezgodnie z projektem, który przewidywał montaż pieca z zamkniętą komorą spalania. W oparciu o te wnioski z opinii Sąd przyjął za biegłym, że wynagrodzenie za wykonane roboty sanitarne wynosi 6.258,90 zł, przy uwzględnieniu stawek średnich oraz po odjęciu kosztów zakupu i montażu nieprawidłowego pieca gazowego. Kluczowe znaczenie miały natomiast opinie biegłego sądowego z zakresu budownictwa H. G.. Biegły ten w toku sprawy dwukrotnie wypowiadał się pisemnie i raz ustnie, wyjaśniając poczynione w opiniach pisemnych wnioski. Przy uwzględnieniu niektórych zarzutów do opinii odnośnie zakresu prac, w opinii uzupełniającej ustalił zarówno zakres prac wykonanych, jak i niewykonanych a objętych kosztorysem powykonawczym. Na podstawie opinii biegłego sądowego H. G. Sąd ustalił wartość robót na kwotę 90.725,94 zł, która po odjęciu kwoty obniżki z tytułu wad ostatecznie wyniosła 89.020,85 zł brutto.

Sumując wszystkie kwoty wynikające z opinii biegłych uzyskano łącznie kwotę 106.272,57 zł, a więc mniejszą od tej, którą pozwany już uiścił na rzecz powódki (116.051,34 zł).

W świetle powyższego, skoro wynagrodzenie za roboty budowlane zostało z zapłacone z naddatkiem, roszczenie powódki nie mogło zostać uwzględnione, gdyż nie udowodniła ona zasadniczej przesłanki wynikającej z art. 405 k.c. a mianowicie, że doszło do wzbogacenia pozwanego kosztem powódki. Z tych względów powództwo zostało oddalone, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

Konsekwencją oddalenia powództwa w całości było rozstrzygnięcie o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Wobec tego, że powódka przegrała spór obowiązana jest do zwrotu pozwanemu poniesionych przez niego kosztów procesu. Na koszty te złożyły się kwoty 2000 zł uiszczonej zaliczki na wynagrodzenie biegłego, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, ustalone na podstawie § 6 pkt 6 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.). Sąd uwzględnił przy tym w części wniosek pozwanego co do wysokości kosztów zastępstwa procesowego uznając, że znajduje uzasadnienie w niniejszej sprawie przyznanie wynagrodzenia w kwocie trzykrotności stawki, czyli łącznie 10.800 zł. Wzięto przy tym pod uwagę, że liczba 4 sporządzonych w sprawie opinii biegłych i konieczność ustosunkowywania się zarówno do tych opinii, jak i sporządzanych w dalszej kolejności pisemnych opinii uzupełniających oraz ustnego wyjaśnienia opinii wymagała niewątpliwie zwiększonego, w stosunku do przeciętnego, nakładu pracy. Istotne jest przy tym i to, że działania pełnomocnika pozwanej, w szczególności zmierzające do zakwestionowania pierwszej opinii sporządzonej w sprawie, przyczyniły się do wyjaśnienia sprawy i jej ostatecznego rozstrzygnięcia.

VIII GC 235/14 28 grudnia 2018 r.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)