Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 1226/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 lutego 2018 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt VIII C 1476/17, z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. przeciwko A. K. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

1.  zasądził od pozwanej A. K. na rzecz powoda mBank Spółki

Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 9.698,67 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 marca 2017 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanej A. K. na rzecz powoda mBank Spółki

Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1.939 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych, które przedstawiają się następująco:

Pozwana A. K. w dniu 12 maja 2008 roku zawarła
z poprzednikiem prawnym powoda (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę
o korzystanie z karty kredytowej MultiBanku (karta VISA C. P.). Na mocy przedmiotowej umowy bank zobowiązał się wobec pozwanej do rozliczania operacji dokonanych przy użyciu karty, pozwana zaś do zapłaty kwot operacji dokonanych przy użyciu karty wraz z należnymi powodowi kwotami opłat i prowizji oraz do spłaty swoich zobowiązań. Przy użyciu karty pozwana mogła dysponować środkami udostępnionymi przez bank na rachunku do wysokości limitu kredytu, która w umowie została oznaczona na kwotę 5.000 zł. Umowa została zawarta na okres 12 miesięcy, który odpowiadał jednocześnie terminowi spłaty kredytu. Po upływie wskazanego okresu umowa podlegała automatycznemu przedłużeniu na kolejne 12 miesięcy. Oprocentowanie kredytu miało zmienny charakter
i wynosiło 21,90% w skali roku.

Na koniec każdego cyklu rozliczeniowego bank sporządzał miesięczny wyciąg zawierający szczegółowe informacje o operacjach dokonanych na rachunku karty, a następnie przesyłał go kredytobiorcy. Wyciąg obejmował transakcje rozliczone w danym cyklu rozliczeniowym. Kredytobiorca był obowiązany dokonać spłaty kwoty nie mniejszej niż minimalna kwota do spłaty podana na wyciągu w terminie podanym w jego treści.
Bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy z zachowaniem dwumiesięcznego okresu wypowiedzenia oraz podjęcia wszelkich działań zmierzających do odzyskania wymagalnych należności w przypadku m.in. naruszenia postanowień lub regulaminu, w tym niewykonania lub nienależytego wykonywania obowiązków kredytobiorcy wynikających
z w/w dokumentów. Okres wypowiedzenia był liczony od dnia doręczenia kredytobiorcy oświadczenia w tym zakresie.

W ramach umowy pozwana wyraziła zgodę na objęcie jej ubezpieczeniem (...) w ramach Umowy Grupowego Kredytowego (...) na wypadek trwałej niezdolności do pracy albo śmierci.

Podstawę zawarcia umowy stanowił wniosek pozwanej o wydanie karty kredytowej.

Pozwana początkowo wywiązywała się z zawartej umowy i dokonywała spłat kwot minimalnych. Uiszczane wpłaty były zaliczane w pierwszej kolejności na poczet należnych kapitału i odsetek zapadłych, a następnie na poczet zadłużenia jeszcze niezapadłego (nieprzeterminowanego). Jednocześnie A. K. na bieżąco korzystała z przyznanego jej limitu dokonując transakcji przy użyciu karty w kraju i za granicą. Ostatni raz saldo zerowe na rachunku pozwanej – w rubryce kapitał niezapadły – widniało w dniu 31 maja 2011 roku. Po tym dniu na rachunku karty powstało po raz kolejny zadłużenie, które miało już charakter trwały. Ostatnich wpłat na poczet spłaty zadłużenia pozwana dokonała w dniach: 31 grudnia 2015 roku (kwota 1.100 zł) i 15 lutego 2016 roku (kwoty 393 zł i 126 zł). Na datę ostatniej wpłaty kapitał niezapadły na rachunku pozwanej wynosił „-7.807.45 zł”, kapitał zapadły „-457,06 zł”, odsetki niezapadłe „-89,03 zł”, odsetki zapadłe „-64,09 zł”. Na skutek wpłat pozwanej kapitał zapadły został w całości spłacony (kwota „0 zł” przy dacie 15 lutego 2016 roku na wyciągu z k. 48-96), a kwota odsetek zapadłych zmniejszyła się do kwoty „-2,15 zł” (pozwana wpłaciła łącznie 519 zł, a suma zapadłego zadłużenia wynosiła łącznie 521,15 zł; 521,15 zł – 519 zł = 2,15 zł). Jednocześnie tego samego dnia pozwana wykonała przelew na kwotę 242 zł, z tytułu którego bank pobrał prowizję w wysokości 12,10 zł. W konsekwencji kapitał niezapadły uległ zwiększeniu z kwoty „-7.807,45 zł” do kwoty
„-8.061,55 zł” (data 15 lutego 2016 roku na wyciągu z k. 48-96). W dniu 23 lutego 2016 roku, w związku z kolejnym cyklem rozliczeniowym, kapitał niezapadły pomniejszył się o zapadłą kapitałową kwotę 395,47 zł (kapitał niezapadły wyniósł „-7.666,08 zł”, a zapadły „-395,47 zł”), odsetki niezapadłe wyniosły „-60,59 zł”, a zapadłe „-62,89 zł” (na koniec poprzedniego cyklu odsetki niezapadłe wyniosły „-119,25 zł”, a zapadłe „-2,15 zł”). Na przestrzeni kolejnych cykli rozliczeniowych, wobec braku wpłat ze strony pozwanej, rosła wartość kapitału zapadłego i odsetek zapadłych, pomiędzy kolejnymi cyklami rosła również wartość kapitału niezapadłego z uwagi na pobierane przez bank opłaty (przykładowo: pomiędzy cyklem luty-marzec 2016 roku, bank naliczył opłatę: za przekroczenie limitu kredytowego
– 45 zł, z tytułu gwarancji spłaty kredytu – 20,01 zł oraz z tytułu (...) moja ochrona – 24,90 zł, dlatego też na przestrzeni tego cyklu wartość kapitału niezapadłego zwiększyła się z kwoty „-7.666,08 zł”, do kwoty „-7.711,08 zł”, a następnie do kwoty „-7.755,99 zł”), jak również wartość odsetek niezapadłych.

W związku z istniejącym zadłużeniem, pismem z dnia 31 maja 2016 roku, doręczonym w dniu 6 czerwca 2016 roku, powód wypowiedział pozwanej przedmiotową umowę z zachowaniem dwumiesięcznego okresu wypowiedzenia, wzywając do niezwłocznego zwrotu kwoty należności głównej wraz z odsetkami należnymi, tj. sumy 8.086,63 zł.

Na dzień 30 sierpnia 2016 roku zaległość pozwanej z tytułu kapitału wynosiła 8.741,29 zł, zaś z tytułu odsetek umownych – 550,84 zł.

W okresie obowiązywania umowy o kartę kredytową pozwana skorzystała
z oferowanej przez powoda usługi „spłaty na raty”, w ramach której powód umożliwiał rozłożenie na równe miesięczne raty kwoty spłaty zaciągniętego przez kredytobiorcą przy użyciu karty głównej lub/i dodatkowych lub z wykorzystaniem przelewu z rachunku karty, kredytu. W przypadku pozwanej usługa objęła zadłużenie w kwocie 6.400 zł, którego spłata została rozłożona na 3 lata. Spłata powyższej usługi odbywała się poprzez rachunek karty kredytowej w dwóch etapach. W pierwszym dokonywane było przeksięgowanie raty usługi
z rachunku usługi na rachunek karty kredytowej, zgodnie z przyjętym harmonogramem spłat. Przeksięgowana kwota obejmowała część kapitałową i odsetkową. W wyniku takiego przeksięgowania zmniejszało się zadłużenie na rachunku usługi o część kapitałową przeksięgowanej raty, natomiast zadłużenie na rachunku karty kredytowej wzrastało
o wysokość raty kapitałowej oraz odsetek. Przeksięgowana na rachunek karty kredytowej rata wchodziła w skład minimalnej wymaganej kwoty i była wymagalna w terminie podanym na wyciągu, na którym rata została wykazana. W konsekwencji dopiero spłata zadłużenia na rachunku karty kredytowej powodowała rozliczenie przeksięgowanej na rachunek karty kredytowej raty i faktyczną jej spłatę.

O powyższych zasadach pozwana została poinformowana przez powoda
m.in. w odpowiedzi na składane przez nią odwołania w zakresie wypowiedzenia umowy
o kartę kredytową VISA C. P.. W pismach tych powód wyjaśnił, iż pozwana nie dokonywała spłaty wyciągów generowanych dla danej karty kredytowej w wystarczającej wysokości, na skutek czego zadłużenie z tytułu „spłaty na raty” nie było przez nią regulowane.

W wyciągu z ksiąg banku z dnia 9 marca 2017 roku powód określił wysokość zobowiązania dłużnika na łączną kwotę 9.698,67 zł. W dacie wystawienia wyciągu zadłużenie A. K. z tytułu kapitału wynosiło 8.741,29 zł, a z tytułu odsetek umownych – 957,38 zł.

Do dnia wyrokowania pozwana nie uregulowała zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

Na podstawie tak poczynionych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w całości.

Za niezasadny Sąd ten uznał podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia, powód wypowiedział bowiem przedmiotową umowę o kartę kredytową pismem
z dnia 31 maja 2016 roku, a zatem w dniu wytoczenia powództwa (10 marca 2017 roku), wobec trzyletniego terminu przedawnienia (art. 118 k.c.), dochodzone w sprawie roszczenie nie było jeszcze przedawnione.

Sąd Rejonowy uznał ponadto, że powód wykazał zasadność dochodzonego w sprawie żądania w zakresie należności kapitałowej oraz naliczonych odsetek. Powód załączył do akt sprawy dwa elektroniczne zestawienia transakcji z rachunku karty kredytowej pozwanej obejmujące cały okres obowiązywania umowy stron (przy czym jeden wyciąg obrazował wyłącznie sposób kształtowania się zadłużenia pozwanej na rachunku karty, natomiast
w drugim oznaczone były wszystkie operacje dokonywane na rachunku, jak również naliczane odsetki i opłaty), których treść jednoznacznie wskazuje, w jaki sposób kształtowało się zadłużenie pozwanej na przestrzeni kolejnych miesięcy od daty zawarcia umowy tak
w zakresie kapitału, jak i odsetek umownych, w jakiej dacie i w jakiej wysokości pozwana dokonywała transakcji przy użyciu karty, a następnie wpłat na poczet spłaty zadłużenia,
z jakiego tytułu, w jakiej dacie oraz wysokości powód pobierał opłaty, a nadto, jakie było końcowe zadłużenie z tytułu spornej umowy.

Załączone przez powoda wydruki prowadzonej przez bank dokumentacji w formie elektronicznej zostały opatrzone informacją o dacie ich wygenerowania, mają charakter kompletny, widnieje na nich nazwa powoda, dane właściciela konta, a nadto rodzaj rachunku, jego numer i waluta. W ocenie Sądu Rejonowego w świetle przedłożonych dokumentów brak jest podstaw do kwestionowania ich prawdziwości, zwłaszcza, iż pozwana nie wykazała
w żaden sposób (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.), aby zostały one w nieprawidłowy sposób utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone.

Pozwana nie podnosiła, iż nie korzystała z wydanej jej karty i przyznanego limitu, nie kwestionowała przeprowadzonych przez siebie transakcji, widniejących w treści zestawień załączonych do akt sprawy, jak również faktu dokonywania spłaty zadłużenia na przestrzeni kolejnych miesięcy obowiązywania umowy. Jak przykładowo wskazano w stanie faktycznym, przedłożone przez powoda zestawienia uwzględniają wszelkie wpłaty pozwanej
i dokumentują sposób ich księgowania. Myli się przy tym pozwana twierdząc, że z zestawień tych nie wynika, aby powód odnotowywał fakt spłacania przez nią kredytu w ramach usługi „spłaty na raty”. Spłata zadłużenia w ramach powyższej usługi odbywała się w ten sposób, iż wartość raty była przeksięgowywana z konta usługi na konto karty kredytowej i wchodziła w skład minimalnej wymaganej kwoty i była wymagalna w terminie podanym na wyciągu, na którym rata została wykazana (przeksięgowanie powodowało zatem realne zadłużenie rachunku karty kredytowej o wartość raty odsetkowo-kredytowej). W konsekwencji dopiero spłata zadłużenia na rachunku karty kredytowej skutkowała rozliczeniem przeksięgowanej na rachunek karty kredytowej raty i faktyczną jej spłatę.

Podsumowując, Sąd Rejonowy przyjął, że sam fakt dokonywania przez pozwaną spłat na rachunku karty nie oznaczał jeszcze, iż pozwana spłacała kredyt w ramach usługi „spłaty na raty”. Działo się tak dopiero wówczas, gdy dokonywana przez pozwaną spłata obejmowała sobą również wartość raty, która była przeksięgowywana z rachunku usługi na rachunek karty.

Sąd pierwszej instancji zasądził zatem od pozwanej na rzecz powoda kwotę 9.698,67 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 marca 2017 roku do dnia zapłaty, orzekając o odsetkach na podstawie art. 481 § 1 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego orzeczenia złożyła pozwana, zaskarżając wyrok
w całości. Zaskarżonemu wyrokowi skarżąca zarzuciła:

- niedokonanie wszechstronnego rozważenia okoliczności sprawy, wynikających
z niekompletności zebranego materiału dowodowego, a który Sąd Rejonowy w całości uznał za miarodajny. W szczególności poprzez nieuwzględnienie okoliczności braku stosownego wezwania przez Sąd Rejonowy do uzupełnienia przez powoda szczegółowego rozliczenia spłaconego przez pozwaną kredytu w wysokości 6 400 PLN wraz z harmonogramem jego spłat, rozliczanym w okresie trwania umowy z powodową Spółką. W konsekwencji dokonano niepełnych ustaleń w przedmiocie wysokości kwoty roszczenia dochodzonej przez powoda;

- naruszenie przepisów prawa materialnego - przedmiotowe roszczenie powodowej spółki nie było wymagalne, albowiem w świetle ww. przepisu brak udowodnienia roszczenia przez stronę powodową, brak jest bowiem pełnych dokumentów i informacji związanych
z rozliczeniem się pozwanej z powodem. Ostatecznie przedmiot umowy oraz jej zapisy zmieniały się kilkukrotnie w okresie trwania umowy, na co miała również wpływ zmiana nazwy powodowej Spółki z (...) Bank S.A. na (...) S.A. Zgodnie z powyższym powodowa spółka powinna dostarczyć do pozwu informacje, które dotyczyły wszelkich zmian w umowie, a które niewątpliwie miały wpływ na rozliczenie się pozwanej
ze spółką.

Wobec podniesionych zarzutów skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego oraz apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz
o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności wyjaśnienia wymaga, że niniejsza sprawa była rozpoznawana
w postępowaniu uproszczonym, w związku z czym Sąd Okręgowy na podstawie
art. 505 10 § 1 i § 2 k.p.c. rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego.

Zaznaczyć należy również, że w postępowaniu uproszczonym zgodnie
z art. 505 9 § 1 1 k.p.c. apelację można oprzeć tylko na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. Natomiast stosownie do art. 505 13 § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, dokonane w oparciu o prawidłową ocenę przedstawionych dowodów, w świetle dyrektyw z art. 233 § 1 k.p.c.

W związku z powyższym zarzut apelacji, oparty o wskazaną normę prawną, należy uznać za chybiony. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ocenił znaczenie przedłożonych przez stronę powodową elektronicznych wyciągów operacji bankowych, które stanowią dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c. Pojęcie „dokumentu prywatnego”, użyte w treści komentowanego przepisu, obejmuje każdy dokument sporządzony w formie pisemnej lub elektronicznej niespełniający kryteriów dokumentu urzędowego.

Analiza podniesionych w apelacji zarzutów wskazuje, że skarżąca kwestionuje swoje zadłużenie co do zasady i co do wysokości oraz zarzuca, że powód nie udowodnił, że wysokości zadłużenia pozwanej zaciągniętego przy korzystaniu z usługi „spłaty na raty”.

W toku postępowania pierwszoinstancyjnego pozwana nie zaprzeczała jednak, że zawarła umowę z powodowym bankiem, jak również nie kwestionowała, że w wyniku jej zawarcia i późniejszej realizacji mogła po stronie powoda powstać wierzytelność w stosunku do niej.

Ciężar dowodu wykazania wysokości tej wierzytelności, stosownie do art. 6 k.c., spoczywał na powodzie. W tym celu powód przedstawił elektroniczne wyciągi operacji bankowych, pochodzące z systemu informatycznego powoda. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy
z 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe
z dnia 29 sierpnia 1997 r. ( tj. Dz.U. z 2017 roku,
poz. 1876
) dokumenty związane z czynnościami bankowymi mogą być sporządzane na informatycznych nośnikach danych, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone. Takimi dokumentami są historie operacji na rachunku klienta, rozliczenie wierzytelności przechowywane na elektronicznych nośnikach pamięci. Zapis takiej operacji nie musi być zaopatrzony w podpis elektroniczny ani w bezpieczny podpis elektroniczny.

Jak już wskazano, wyciągi te nie mają mocy dokumentu urzędowego, a stanowią dokumenty prywatne. W konsekwencji, biorąc pod uwagę treść przepisu art. 245 k.p.c., są dowodem, że w systemie informatycznym banku i jego księgach rachunkowych taką wysokość wierzytelności wpisano.

Słusznie uznał Sąd Rejonowy, że dokumentacja złożona przez powoda pozwoliła

Sądowi ustalić prawidłowości dochodzonej należności. Z historii rachunku wynika, jak wyglądało korzystanie i spłacanie przez pozwaną limitu kredytowego, tzn. jak kształtowało się zadłużenie na rachunku pozwanej i w jakich datach oraz od jakich kwot naliczane były odsetki od wykorzystanego limitu, co pozwala skontrolować sposób ustalenia wysokości należności oraz ustalenie wystawców dokumentów (art. 243 1 k.p.c.).

Pozwana nie kwestionowała, że korzystała z karty kredytowej ani że dokonywała transakcji widniejących w przedstawionych przez powoda zestawieniach. Pozwana podważała jedynie prawidłowość rozliczenia zadłużenia z karty. To jednak wynika wprost z treści zawartej umowy oraz regulaminu korzystania z karty kredytowej i znajduje swoje odzwierciedlenie w operacjach dokonywanych przez powoda, związanych z rozliczeniem spłat zadłużenia w wysokości 6.400 zł poprzez rachunek karty kredytowej.

Wbrew twierdzeniom pozwanej powód wykazał swoje roszczenie, przedstawiając zawarte ze stroną pozwaną umowy oraz zestawienie dokonywanych transakcji i rozliczeń, którym nie można odmówić wiarygodności i wartości dowodowej. Skarżąca zaś nie zaoferowała żadnych dowodów przeciwnych, które mogłyby podważyć prawidłowość rozliczenia operacji na karcie kredytowej pozwanej, świadczącego o wysokości dochodzonego zadłużenia, co zarzuty apelacji czyni gołosłownymi. Ponadto, wbrew wywodom apelacji, roszczenie było wymagalne, w sytuacji skutecznego wypowiedzenia umowy pismem z dnia 31 maja 2016 roku, doręczonym pozwanej w dniu 6 czerwca 2016 roku, kiedy to do całości niespłaconego kredytowego zadłużenia powstaje uprawnienie egzekucyjne.

Mając na uwadze niezasadność zarzutów apelacyjnych oraz jednocześnie brak ujawnienia okoliczności, które podlegają uwzględnieniu w postępowaniu odwoławczym
z urzędu, apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.