Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 listopada 2015 roku (data prezentaty) powód Fundacja Centrum (...) w W. wniósł o ustanowienie z dniem wniesienia pozwu rozdzielności majątkowej między pozwanymi małżonkami M. K. (1) i E. K. oraz o zasądzenie od pozwanych solidarnie, na rzecz powoda kosztów procesu według podwojonej stawki wynikającej z rozporządzenia w sprawie czynności radców prawnych (k. 2-8).

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania wedle norm przepisanych (k. 88-90v).

Strony podtrzymały stanowiska do końca postępowania (k.244).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwani M. K. (2) z domu G., urodzona dnia (...), i E. K., urodzony dnia (...), są małżeństwem od dnia 24 kwietnia 1954 roku (odpis zupełny aktu urodzenia k. 147). Pozwani pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej (k. 243).

Powód Fundacja Centrum (...) w W. (KRS k. 13-15) i pozwana M. K. (1) zetknęli się na gruncie biznesowym. W przeszłości pozwana, w ramach działalności gospodarczej prowadzonej wspólnie z M. K. (3), wynajmowała od powoda powierzchnię biurową (k. 3-4, 159-166, 177-190).

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie XX Wydział Gospodarczy z dnia 13 czerwca 2012 roku wydanym w sprawie sygn. akt XX GC 710/11 zasądzono od M. K. (1) i M. K. (3) solidarnie na rzecz powoda Fundacji Centrum (...) w W. kwotę 233.667,65 zł, wraz z odsetkami ustawowymi należnymi za okresy wskazane w wyroku. Dnia 05 maja 2015 roku orzeczeniu nadano klauzulę wykonalności (k. 89, 191).

Pozwani na dzień 29 czerwca 2015 roku byli jednymi ze współwłaścicieli, na zasadach wspólności małżeńskiej, nieruchomości położonej w W. w gminie L. (k. 26-33). Ponadto do dnia 23 lipca 2012 roku byli współwłaścicielami nieruchomości przy ul. (...) w W. (k. 89v). Nadal są także współwłaścicielami nieruchomości położonej w S. w gminie O. (k. 6, 243).

Nieruchomość położona przy ul. (...) w W. została przez pozwanych darowana na rzecz wnuczek M. i A. K. w dniu 23 lipca 2012 roku (k. 89v, 211v-212).Nieruchomość położona w W. w gminie L. została przez pozwanych darowana na rzecz wnuczek M. i A. K. w dniu 08 czerwca 2015 roku (k. 89v, KW k. 94-98, 211v-212).

Pozwana jako powód dokonanych darowizn podała podeszły wiek swój i męża oraz zły stan zdrowia męża. Wedle oświadczenia, nie miała wiedzy o toczącym się postępowaniu o zapłatę w którym występowała w charakterze pozwanej, o powyższym dowiedziała się dopiero w 2015 roku (k. 243).

Powód w 2015 roku wytoczył przeciwko M. K. (1) i A. K. sprawę o udzielenie zabezpieczenia przed wniesieniem powództwa. Postanowieniem z dnia 09 lipca 2015 roku wydanym przez Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny w sprawie III Co 64/15 udzielono zabezpieczenia m.in. poprzez zakazanie zbywania nieruchomości położonej W. w gminie L. (k. 195-198). Następnie w 2015 roku powód wystąpił przeciwko M. K. (1) i A. K. o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną. Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2015 roku wydanym w sprawie III C 1284/15 Sąd Okręgowy w Warszawie wydał zabezpieczenie, którym zakazał pozwanym zbywania mieszkania położonego przy ul. (...) w W.. Orzeczenie jest prawomocne z dniem 29 czerwca 2016 roku (k. 211-215). Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2017 roku wydanym w sprawie o sygn. akt III C 892/15 Sąd Okręgowy w Warszawie uznał za bezskuteczną wobec Fundacji Centrum (...) w W. umowę darowizny nieruchomości w W. w Gminie L. dokonanej przez pozwanych na rzecz wnuków M. i A. K. (k. 231-232). Orzeczenie jest nieprawomocne (k.244).

Powód domaga się od pozwanej i M. K. (3) także spłaty dalszych długów. We wrześniu 2015 roku powód wystąpił z powództwem o zapłatę przeciwko M. K. (3) i M. K. (1), domagając się zasądzenia na swoją rzecz ponad 627.000 zł solidarnie od pozwanych (k. 199-208). Postępowanie toczyło się Sądem Okręgowym w Warszawie XX Wydziałem Gospodarczym. Postępowanie w owej sprawie zostało umorzone po cofnięciu powództwa przez powoda, bez zrzeczenia się roszczenia (k. 93). W lipcu 2016 roku powód ponownie wystąpił z powództwem przeciwko pozwanej i M. K. (3) o zapłatę, dochodząc kwoty ponad 627.000 zł plus odsetki (k.118).

Pozwani swoje żądanie oddalenia powództwa w niniejszej sprawie oparli o argumentację, iż o ile powód jest wierzycielem powódki i dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko pozwanej (wyrok SO w Warszawie z dnia 13 czerwca 2012 roku w sprawie XX GC 710/11 zaopatrzony w klauzulę wykonalności), to pozwani nie są właścicielami nieruchomości wskazanych przez powoda (w W., w W.), zaś postępowanie ze skargi paulińskiej nie zostało zakończone, a ponadto pozwana M. K. (1) posiada świadczenie emerytalne w kwocie 3.800,88 zł, z której na rzecz powoda dokonywane jest potrącenie (dotychczas spłaciła już 40.000 zł) (k. 89-90).

Powód dochodził należnej kwoty także od drugiego z dłużników, tj. M. K. (3) (k. 192). Jest to bezskuteczne, gdyż nie posiada ona majątku, dotychczas nie zapłaciła żadnej kwoty, z wyegzekwowanych przez komornik na rzecz powoda (k. 243). Obecnie wartość długu wraz z należnymi odsetkami wynosi około 310.000 zł (k.244).

Pozwany E. K. ma 88 lat.

Pozwana M. K. (1) ma 83 lata. Pozwana jest emerytką. Na dzień 01 lutego 2015 roku otrzymywała emeryturę w wysokości 3.800,88 zł (k. 112). Od 2012 roku jej emerytura jest zajęta przez Komornika Sądowego. Na dzień 02 lutego 2016 roku zajęcia dokonane były przez dwóch Komorników w zw. z trzema postępowaniami komorniczymi. Do dnia 29 lutego 2016 roku dokonano potrąceń egzekucyjnych na kwotę ponad 38.000 zł (k. 113). Do dnia 30 czerwca 2016 roku kwota ta wzrosła do ponad 42.000 zł (k. 114). Powód jest jednym z wierzycieli ww. postępowaniu egzekucyjnym, na jego rzecz przekazywana jest kwota 869 zł miesięcznie (wedle pozwanej kwota 956 zł) (k. 117, 243).

Pozwana w okresie od 02 kwietnia 2001 roku do 31 stycznia 2013 roku prowadziła działalność gospodarczą pod firmą (...) (k. 24). W okresie od dnia 16 grudnia 2017 roku do dnia 31 stycznia 2013 roku prowadziła działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej z M. K. (3) pod firmą ‘M. K. (3) (...) – s.c. (...)’ (k. 25).

Obecnie pozwana kwestionuje swoje zobowiązanie wobec powoda, podnosi iż ona nie działała w spółce a zobowiązania dotyczą czasów gdy wspólnikiem M. K. (3) był jej syn, zaś zawarta przez nią umową z M. K. (3) miała inny cel. W 2017 roku wystąpiła o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem zobowiązującym ją do zapłaty solidarni kwoty na rzecz powoda. Sprawa nie jest zakończona (k. 243) Wystąpiła także do prokuratury (k. 243).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w szczególności na podstawie zeznań pozwanej (k. 242-244). Sąd, na podstawie art. 242 kpc, pominął dowód z zeznań pozwanego E. K., który nie stawił się na termin rozprawy o którym był prawidłowo zawiadomiony, zaś w sprawie był reprezentowany przez pełnomocnika, który m.in. złożył odpowiedź na pozew i był obecny przy przeprowadzaniu dowodu z przesłuchania pozwanej.

Odnosząc się do zgromadzonego w aktach sprawy niniejszej materiału dowodowego wskazać należy, że Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanej w zakresie w jakim zeznania te dotyczyły zagadnień istotnych dla niniejszej sprawy, tj. stosunków majątkowych małżeńskich między pozwaną i pozwanym, braku zmiany stanu faktycznego w zakresie tytułu wykonawczego na podstawie którego pozwana jest zobowiązana do zapłaty na rzecz powoda kwoty pieniężnej, braku spłaty tego zobowiązania. W tym zakresie zeznania pozwanej były logiczne, spójne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym. Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanej dotyczącym jej depozycji o nieprowadzeniu działalności gospodarczej, supozycje o tym, że zobowiązania na rzecz powoda w istocie dotyczą M. K. (3), gdyż przeczy nim zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności zebrane dokumenty.

Sąd ponadto dał wiarę pozostałym dowodom, w tym dokumentom przedstawionym przez strony, albowiem nie zostały one zakwestionowane w toku postępowania przed Sądem oraz nie wzbudzały również wątpliwości Sądu co do ich rzetelności i wiarygodności zawartych w nich treści. Złożone kopie dokumentów zostały potwierdzone za zgodność przez profesjonalnego pełnomocnika.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 52 § 1a kro ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać (obok jednego z małżonków) także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

Powołany przepis przewiduje zatem dwie przesłanki uwzględnienia powództwa wytoczonego przez wierzyciela, tj. istnienie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym oraz uprawdopodobnienie, że w celu zaspokojenia tej wierzytelności konieczne jest dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków. Wymóg uprawdopodobnienia, wskazany w art. 52 § 1a kro, zwalnia wierzyciela z obowiązku udowodnienia konieczności podziału majątku wspólnego czy stwierdzenia bezskuteczności egzekucji przez umorzenie postępowania przez komornika. Prawomocne orzeczenie ustanawiające ustrój przymusowy nie prowadzi do podziału majątku wspólnego, ale do powstania ustroju przymusowego stanowiącego rozdzielność majątkową, w której występują dwa majątki: majątek osobisty męża oraz majątek osobisty żony.

W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki uzasadniające uwzględnienie powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Bezspornym jest, iż istnienie wierzytelności stwierdzone zostało tytułem wykonawczym. Na przestrzeni pięciu lat od powstania tytułu egzekucyjnego postępowanie w sprawie w której go wydano nie zostało wznowione. Co prawda obecnie, wedle oświadczenia pozwanej, został wszczęte postępowanie o wznowienie postępowania w rzeczonej sprawie, jednak nie wpływa to na prawomocność tytułu egzekucyjnego oraz jego przymiot wykonalności uzyskany na podstawie nadanej mu klauzuli wykonalności.

Sąd nie podziela argumentacji pozwanych, iż powód posiada narzędzie pozwalające na skuteczną egzekucję wierzytelności. Zebrany materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie bez cienia wątpliwości, że powód nie ma możliwości zaspokojenia swojej wierzytelności. Nie doprowadziła do tego egzekucja skierowana przeciwko jedynie pozwanej, która pomimo kilkuletniego prowadzenia nie doprowadziła do istotnego zaspokojenia powoda – wyegzekwowana kwota około 50.000 zł stanowi mniej niż ¼ kwoty świadczenia głównego wynikającego z wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XX Wydział Gospodarczy z dnia 13 czerwca 2012 roku wydanego w sprawie XX GC 710/11. Ponadto do kwoty tej dochodzą także należne odsetki oraz koszty. Łączna wysokość wierzytelności powoda wobec solidarnych dłużników M. K. (1) i M. K. (3) wynosi obecnie około 310.000 zł Przyczyną tego stanu rzeczy jest to, że egzekucja jest obecnie możliwa jedynie od pozwanej, jednak w niskich ratach po około 900 zł miesięcznie, gdyż jedynym źródłem dochodów pozwanej jest emerytura. Należy także zwrócić uwagę na okoliczność, iż pozwana ma 83 lata, a zatem tempo spłaty długu należy ocenić za niskie i nierokujące pełnej spłaty. Pozwana i pozwany jako małżonkowie są współwłaścicielami jednej nieruchomości w S., co było w sprawie bezsporne. Ponadto pozwani byli współwłaścicielami dwóch nieruchomości – w W. w gminie L. i w W. przy ul. (...). (...) te zostały darowane wnukom pozwanych, jednak obecnie toczą się postępowania ze skargi paulińskiej złożonej przez wierzyciela pozwanych (powoda w sprawie niniejszej). Postępowania te nie zostały zakończone prawomocnym orzeczeniem, jednak biorąc pod uwagę daty dokonanych darowizn (2012 i 2015 rok) ocenić należy, że żądanie wierzyciela ma solidne podstawy. Nie mniej jednak na dzień dzisiejszy pozwana i pozwany są współwłaścicielami nieruchomości w S. gmina O., a zatem już obecnie, niezależnie od wyniku wspomnianych postępowań ze skargi paulińskiej, posiadają majątek z którego wierzyciel jednego z małżonków (pozwanej) nie może się zaspokoić (a niemożliwe jest zaspokojenie wierzyciela w inny sposób), gdyż jest on objęty wspólnością małżeńską.

Powyższe rozważania, w ocenie Sądu, dowodzą iż bez podziału majątku wspólnego pozwanych powód nie może zaspokoić wierzytelności stwierdzonych tytułem wykonawczym przeciwko tyko jednemu z małżonków. Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 52 § 1a kro, Sąd orzekł, jak w sentencji.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 102 k.p.c. poprzez odstąpienie od obciążania pozwanych kosztami postępowania – pozwani a zwłaszcza pozwana posiadają trudną sytuację ekonomiczną, duże zadłużenie – oraz wzajemne zniesienie kosztów zastępstwa procesowego stron.