Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2018r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym

Przewodniczący: SSR del. do SO Agnieszka Walkowiak

Protokolant: st. sekr. sądowy Łukasz Szramke

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2018r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) w G.

o uchylenie kary dyscyplinarnej

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda M. S. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa - (...) w G. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV P 6/18

UZASADNIENIE

W dniu 1 czerwca 2018 r. powód M. S. wniósł do Sądu Okręgowego w Elblągu pozew przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa – (...) w G. o uchylenie kary dyscyplinarnej wymierzonej powodowi na mocy orzeczenia Dyrektora (...) w G. z dnia 11 maja 2018 r., znak OI.K 154.1.9.2018.BW – wydalenia ze służby poprzez wymierzenie kary łagodniejszej. Powód wniósł także o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu.

Strona powodowa zarzuciła zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie przepisów postępowania, mające polegać na braku należytego wyjaśnienia sprawy oraz badania okoliczności przemawiających na korzyść, jak i niekorzyść obwinionego poprzez:

-

pominięcie części wyjaśnień złożonych przez obwinionego w toku prowadzonego postępowania w sprawie o popełnienie wykroczenia dotyczących wyrażenia skruchy oraz żalu, a także gotowości przeproszenia funkcjonariuszy Policji,

-

pominięcie części wyjaśnień złożonych przez obwinionego w toku prowadzonego postępowania dyscyplinarnego dotyczących nie przyznania się do agresywnego zachowania oraz potwierdzenia wykonywania poleceń,

-

wydania orzeczenia w sytuacji braku prawomocnego zakończenia prowadzonego postępowania przez Komendę Powiatową Policji w M..

Ponadto strona powodowa zarzuciła brak przekonywującego wyjaśnienia z jakich powodów konieczne było zastosowanie najsurowszej z kar dyscyplinarnych w sytuacji, gdy wobec obwinionego nie były prowadzone postępowania dyscyplinarne, względem czynności służbowych wykonywanych przez powoda nie były zgłaszane zarzuty i zastrzeżenia, zaś obwiniony w dniu 30 czerwca 2017 r. otrzymał pozytywną opinię służbową, a po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego obwiniony nadal stawiał się do pracy i nie został zawieszony w czynnościach służbowych.

Oprócz tego został zgłoszony zarzut naruszenia art. 255 ust. 6 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1542 i poz. 1669), zwana dalej „ustawą”, poprzez braku wysłuchania powoda i jego obrońcy przez komisję do zbadania zaskarżonego orzeczenia pomimo wniosku złożonego przy odwołaniu.

W uzasadnieniu strona powodowa podniosła, że zaskarżone orzeczenie jest wadliwe, albowiem zostało wydane bez wszechstronnego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego, a także nie zawiera podstaw wyjaśniających konieczność zastosowania najsurowszej kary dyscyplinarnej, a stan faktyczny przedstawiony w zaskarżonym orzeczeniu został ustalony w sposób „oczywiście niepełny, wybiórczy oraz uwzględniający okoliczności przemawiające jedynie na niekorzyść obwinionego”. Naruszone zostało prawo do obrony poprzez brak wyjaśnienia czego dotyczy i jaki jest cel wysłuchania w trybie przepisu art. 252 ust. 9 ustawy, ponieważ, gdyby obwiniony został uprzedzony o przyczynach prowadzenia wysłuchania, czyli zamiarze wymierzenia kary wydalenia ze służby, mógłby wyartykułować swój krytyczny stosunek do zarzucanego czynu oraz złożyć szersze wyjaśnienia.

W stosunku do wymiaru kary strona powodowa podniosła brak adekwatności orzeczonej kary do popełnionego przez powoda przewinienia dyscyplinarnego, wskazując, że jest zbyt surowa oraz radykalna. Zaskarżone orzeczenie pomija okoliczności łagodzące w sprawie: brak wcześniejszych postępowań dyscyplinarnych, pozytywną opinię służbową, przyznanie się obwinionego do części zarzutów, wyrażenia żalu i skruchy, pozostawania w stanie po spożyciu alkoholu w sytuacji nie związanej z wykonywaniem czynności służbowych – przepis art. 230 ust. 3 pkt 7 stanowi jedynie, że naruszeniem dyscypliny służbowej jest jedynie stawienie się do służby w czasie po spożyciu alkoholu, czyli spożywanie poza czasem związanym z wykonywaniem czynności służbowych musi zostać uznane za zdarzenie o znacznie mniejszej szkodliwości.

Ponadto strona powodowa wskazała na rażącą niekonsekwencję Dyrektora (...) w E., który po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego i otrzymaniu zawiadomienia z KPP w M. nie zawiesił powoda w czynnościach służbowych, nadal stawiał się on do pełnienia służby.

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – (...) w G. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazał on, że odwołujący się w pozwie powielił argumentację faktyczną i prawną zawartą w odwołaniu od decyzji o ukaraniu dyscyplinarnym wydanej przez Dyrektora (...) w E., które były przedmiotem rozważań komisji dyscyplinarnej powołanej w celu zbadania przedmiotowego orzeczenia. Pozwany podkreślił, że powód nie kwestionuje samego ustalenia stanu faktycznego, a jedynie podnosi zarzuty natury formalnej i zarzut niewspółmierności kary dyscyplinarnej do popełnionych przez ukaranego czynów.

Odnosząc się do zarzutów powoda, strona pozwana, że w postępowaniu dyscyplinarnym przewidzianym w ustawie nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, a jedynie przepisy zawarte w Rozdziale 21 ustawy, które w sposób wyczerpujący regulują tryb postępowania dyscyplinarnego, mają w nim zastosowanie wprost przepisy Kodeksu postępowania karnego w zakresie dotyczącym wezwań, terminów, doręczeń i świadków. Zarzut niewysłuchania powoda i jego obrońcy nie wskazuje okoliczności jakim miałoby służyć przedmiotowe wysłuchanie, tym bardziej, że w postępowaniu dyscyplinarnym I instancji powód zajął jednoznaczne i wyczerpujące stanowisko co do przedmiotu postępowania, rzecznik dyscyplinarny w sposób wyczerpujący wyjaśnił w postępowaniu dyscyplinarnym wszystkie okoliczności, obwiniony zapoznał się z aktami postępowania i nie wniósł o uzupełnienie materiału dowodowego, będąc wysłuchany przez przełożonego dyscyplinarnego. Ponowne przesłuchanie obwinionego – w ocenie pozwanego – stanowiące czynność nieformalną komisji, było zbędne.

W zakresie zarzutów strony powodowej co do wydania orzeczenia w sytuacji braku prawomocnego zakończenia prowadzonego postępowania przez Komendę Powiatową Policji w M., pozwany powołał się na brzmienie art. 230 ust. 4 ustawy, podnosząc, że brak było podstaw, ażeby rozstrzygnięcie o odpowiedzialności dyscyplinarnej obwinionego zapadło dopiero po zakończeniu karnego postępowania przez Policję, gdyż organ prowadzący postępowanie dyscyplinarne nie pozostaje związany wynikiem postępowania karnego, czy w sprawach o wykroczenia – przywołano tu szereg orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.

Nie zgodził się również z zarzutem pominięcia części wyjaśnień złożonych przez obwinionego w toku prowadzonego postępowania w sprawie o popełnienie wykroczenia dotyczących wyrażenia skruchy oraz żalu, a także gotowości przeproszenia funkcjonariuszy Policji, wskazując, że rzecznik dyscyplinarny dokonał ustalenia przebiegu zdarzenia na podstawie zeznań świadków, wyjaśnień obwinionego oraz zgromadzonych w trakcie postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego dokumentów. Wnioski ww. poczynione na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego – zdaniem pozwanego – są prawidłowe i znajdują oparcie w tym materiale.

Ustosunkowując się do zarzutu dotyczącego wymiaru kary, strona pozwana wskazała, że powodowi zarzucono przewinienie dyscyplinarne o wysokim ciężarze gatunkowym i kara wydalenia ze służby jest współmierna do popełnionych przewinień dyscyplinarnych i stopnia zawinienia. Uwzględnia okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, jego skutki, w tym następstwa dla służby, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na obwinionym obowiązków, pobudki działania, zachowanie obwinionego przed popełnieniem tych przewinień i po ich popełnieniu oraz dotychczasowy przebieg służby. Powołano się w tym zakresie na dyrektywy wymiaru kary zawarte w ustawie oraz koniecznością wyboru kary ze względów wychowawczych lub prewencyjnych, w tym prewencję szczególną i prewencję ogólną.

Pozwany nadto podkreślił, że powód pozostawał w służbie przygotowawczej, która ma na celu przygotowanie i wyszkolenie funkcjonariusza oraz sprawdzenie, czy cechy osobiste, charakter i zdolności uzasadniają jego przydatność do służby (art. 42 ust. 2 ustawy). Zatem powód dopuścił się przewinienia dyscyplinarnego w okresie sprawdzenia jego przydatności do służby i swoim zachowaniem podczas interwencji Policji w sposób rażący naruszył nie tylko zasady etyki zawodowej, ale też dobre obyczaje i zasady współżycia społecznego, jednocześnie godząc w dobre imię służby. Tym samym pozwany uznał, że postępowanie powoda pozwoliło na stwierdzenie, że nie wykazuje się on wysokim poziomem moralnym, który jest niezbędnym przymiotem funkcjonariusza Służby Więziennej wynikającym z dyspozycji art. 27 ustawy. Wykazał się on lekceważącym stosunkiem do przepisów prawa i zadań realizowanych przez Służbę Więzienną, jego przewinienie dyscyplinarne w sposób istotny naruszyło porządek prawny i dobre imię Służby Więziennej, a on sam swoim zachowaniem nie daje rękojmi prawidłowego wykonywania powierzonych zadań (art. 38 pkt 4 ustawy).

W ocenie pozwanego orzeczenie najsurowszej kary z katalogu kar dyscyplinarnych pozostaje właściwą reakcją na zaistniałą sytuację, kara ta jest adekwatna do popełnionego przewinienia dyscyplinarnego, zaś samo orzeczenia uwzględnia dyrektywy kary.

Pozwany podniósł również, że zawieszenie funkcjonariusza w czynnościach służbowych z uwagi na wszczęcie postępowania dyscyplinarnego ma charakter fakultatywny, a nie obligatoryjny. Decyzja w tym zakresie jest uznaniowa i w zaistniałej sytuacji nie zachodziła taka konieczność.

Nadto cel wysłuchania w trybie art. 252 ust. 9 ustawy wynika z przepisu i przełożony dyscyplinarny nie jest zobowiązany do informowania jaką karę ma zamiar wymierzyć obwinionemu, zaś sam powód miał możliwość wyartykułowania krytycznego stosunku do zarzucanych mu czynów i składania wyjaśnień w trakcie postępowania dyscyplinarnego oraz w trakcie wysłuchania.

W piśmie przygotowawczym z dnia 20 sierpnia 2018 r. pełnomocnik powoda, nie zgadzając się ze stanowiskiem i argumentacją pozwanego zawartą w odpowiedzi na pozew, wskazał, że zdarzenie miało miejsce w nocy, poza godzinami służby, a powód nie miał na sobie stroju służbowego, tym samym za chybione należy uznać zarzuty pozwanego, że powód swoim zachowaniem godził w dobre imię służby, gdyż żadna z postronnych osób nie mogła wiedzieć, że powód jest funkcjonariuszem Służby Więziennej. Powołując się na orzecznictwo sądowe, wskazał, że w zaistniałej sytuacji istniała możliwość wymierzenia kary łagodniejszego rodzaju, gdyż z przytoczonych orzeczeń wynika różnica pomiędzy zachowaniem powoda, a sytuacjami, które zasługują na najwyższy wymiar kary dyscyplinarnej.

W ocenie pełnomocnika powoda prewencja szczególna w stosunku do powoda została spełniona już samym wszczęciem postępowania dyscyplinarnego, zaś za zastosowaniem najsurowszej z kar nie może przemawiać również kierowanie się względami prewencji ogólnej.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 13 lutego 2018 r. do (...) w E. wpłynęło pismo Komendy Powiatowej Policji w M. wraz z kopią notatki urzędowej i kopią protokołu z przebiegu badania trzeźwości powoda M. S., który w dniu 10 lutego 2018 r. o godzinie 3.10, będąc w stanie upojenia alkoholowego dopuścił się wykroczeń z art. 51 § 2 k.w. oraz art. 65 § 2 k.w. – będąc w stanie upojenia alkoholowego, leżał w holu dworca PKP w M., używał słów wulgarnych i nieprzyzwoitych w miejscu publicznym, a nadto odmówił podania interweniującym funkcjonariuszom Policji danych osobowych, powodując swoim zachowaniem konieczność użycia wobec niego środków przymusu bezpośredniego w postaci siły fizycznej oraz kajdanek założonych na ręce trzymane z tyłu. Ponadto w trakcie interwencji funkcjonariuszy Policji miał się powoływać na znajomości w Sądzie Rejonowym w M. i oświadczyć o zamiarze złożenia skargi do Komendanta Powiatowego Policji w M..

Dyrektor (...) w E. decyzją nr (...) z dnia 14 lutego 2018 r. zarządził przeprowadzenie czynności wyjaśniających okoliczności powstania i przebiegu zdarzenia, wyznaczając do przeprowadzenia czynności funkcjonariusza Służby Więziennej.

Przeprowadził on rozmowę z powodem na okoliczność zaistniałego zdarzenia, w trakcie której nie wskazał, jaka kara dyscyplinarna może zostać wymierzona powodowi, nie mówił o tym, że może zostać wymierzona kara wydalenia ze służby, jak również nie artykułował możliwości zaniechania jej zastosowania w przypadku określonego zachowania powoda.

Postanowieniem Nr (...) z dnia 14 lutego 2018 r. Dyrektora (...) w E. na podstawie art. 240 ust. 1 lit. a i ust. 6 ustawy o Służbie Więziennej zostało wszczęte postępowanie dyscyplinarne przeciwko st. szereg. M. S. - strażnikowi działu (...) (...) w E.. Postawiono mu zarzut, że w dniu 10 lutego 2018 r. znajdując się w stanie upojenia alkoholowego leżał w holu dworca PKP w M., wywołując zgorszenie w miejscu publicznym oraz nie udzielił organowi państwowemu lub instytucji, upoważnionej z mocy ustawy do legitymowania, wiadomości lub dokumentów co do tożsamości własnej, a swoim zachowaniem popełnił przewinienie dyscyplinarne i czyn sprzeczny ze złożonym ślubowaniem oraz nie dopełnił obowiązków określonych w art. 157 ust. 1 ustawy w zakresie:

1)  przestrzegania przepisów prawa, tj. art. 51 § 2 oraz art. 65 § 2 k.w.;

2)  postępowania zgodnie ze złożonym ślubowaniem określonym w art. 41 ust. 1 ustawy;

3)  przestrzegania przepisów ustawy o Służbie Więziennej, a w szczególności art. 27 ustawy;

4)  przestrzegania przepisów wydanych na podstawie ustawy – § 5 Regulaminu (...) Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej z dnia 18 października 2010 r.

Powyższe podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej na podstawie art. 230 ust. 1, 2 i 4 ustawy o Służbie Więziennej.

Wyznaczono rzecznika dyscyplinarnego.

Postanowienie to stało się prawomocne – nie zostało przez powoda zaskarżone.

W trakcie postępowania dyscyplinarnego powód został przesłuchany w charakterze obwinionego, jak również zostali przesłuchani w charakterze świadków funkcjonariusze Policji, dokonujący w dniu 10 maja 2018 r. interwencji w związku z zaistniałym zdarzeniem z udziałem powoda. Obaj świadkowie zeznali, że M. S. odmówił poddania się badaniu, przybyłym na miejsce ratownikom medycznym, jak również odmówił podania danych osobowych, a w związku z tym, że w trakcie prowadzenia interwencji był on agresywny i wulgarny, zastosowano wobec niego środki przymusu bezpośredniego. Ponadto zeznali on, że w związku z tym, iż stwarzał on zagrożenie dla życia i zdrowia swojego, jak i innych osób postronnych, został zatrzymany i poddany badaniom w Szpitalu w M., a następnie przewieziony do KPP w M., gdzie został poddany badaniu stanu trzeźwości urządzeniem elektronicznym. Badanie to ujawniło zawartość alkoholu 1,26 mg/l w wydychanym powietrzu.

Zeznania te stanowiły materiał dowodowy, na podstawie którego został ustalony stan faktycznym przez rzecznika dyscyplinarnego.

W dniu 5 marca 2018 r. powód został zapoznany z aktami postępowania dyscyplinarnego, na okoliczność czego został sporządzony protokół. Nie zgłosił on wniosku o ich uzupełnienie.

Po przeprowadzeniu postępowania dyscyplinarnego orzeczeniem nr (...) Dyrektora (...) w E. z dnia 15 marca 2018 r. st. szer. M. S. – strażnik działu (...) (...) w E. uznany został winnym zarzucanego mu przewinień dyscyplinarnych oraz ukarany karą dyscyplinarną wydalenia ze służby.

Po analizie postępowania dowodowego Dyrektor (...) w E.. uznał, że wina powoda jest bezsporna a opisany powyżej czyn i zachowanie stanowi naruszenie dyscypliny służbowej określone w art. 230 ust. 1, 2 i 4 ustawy o Służbie Więziennej, dlatego powód uznany został za winnego zarzucanych mu przewinień dyscyplinarnych i ukarany karą dyscyplinarną określoną art. 232 pkt 7 ustawy – wydaleniem ze służby.

Wymierzając karę, kierując się zasadą współmierności do popełnionego przewinienia oraz stopnia zawinienia organ wziął pod uwagę:

-

odbywanie służby przygotowawczej,

-

pozytywną opinię służbową, w której we wnioskach końcowych stwierdzono, że funkcjonariusz jest przydatny do służby.

Powód złożył odwołanie od powyższego orzeczenia, w którym zawarto wniosek o przesłuchanie przez komisję obwinionego oraz jego obrońcy w trybie art. 255 ust. 6 ustawy.

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2018 r., znak OI/K 154.1.9.2018.BW Dyrektor Okręgowej Służby Więziennej w G., na podstawie art. 255 ust.1-5 ustawy powołał komisję, wskazując jej skład, do zbadania orzeczenia nr (...) Dyrektora (...) w E. z dnia 15 marca 2018 r.

Z przeprowadzonych czynności komisja sporządziła sprawozdanie wraz z wnioskiem dotyczącym sposobu załatwienia odwołania ­– utrzymanie w mocy orzeczenia. Odnosząc się do wniosku o przesłuchanie przez komisję obwinionego oraz jego obrońcy, wskazała, że jest ono zbędne z uwagi na wyczerpujące wyjaśnienie w postępowaniu dyscyplinarnym wszystkich okoliczności faktycznych sprawy oraz zajęcie jednoznacznego stanowiska przez obwinionego.

W wyniku rozpoznania odwołania powoda od wskazanego wyżej orzeczenia organu I instancji, orzeczeniem z dnia 11 maja 2018 r., znak OI/K 154.1.9.2018.BW Dyrektor Okręgowej Służby Więziennej w G. utrzymał w mocy wymierzenie kary dyscyplinarnej wydalenie ze służby.

Ustosunkowując się do zarzutów odwołania organ II instancji podniósł, że tezy podnoszone przez powoda w odwołaniu nie zasługiwały na uwzględnienie. Stan faktyczny został ustalony przez rzecznika dyscyplinarnego, który dokonał ustalenia przebiegu zdarzenia na podstawie zeznań świadków, wyjaśnień obwinionego oraz zgromadzonych w trakcie postępowania dyscyplinarnego dokumentów. Wnioski rzecznika dyscyplinarnego poczynione na podstawie materiału dowodowego, co do przebiegu zdarzenia są prawidłowe i znajdują oparcie w tym materiale z zachowaniem zasady swobodnej oceny materiału dowodowego.

Odnośnie zarzutu, iż powód nie został zawieszony w czynnościach służbowych, wskazano brzmienie art. 230 ust. 4 ustawy.

Rozważając zaś zarzut surowości wymierzonej kary dyscyplinarnej, Dyrektor Okręgowej Służby Więziennej w G. wskazał, że waga i okoliczności przewinienia dyscyplinarnego w pełni ją uzasadniają, gdyż obwiniony wykazał się lekceważącym stosunkiem do przepisów prawa i zadań realizowanych przez Służbę Więzienną. Dotychczasowy nienaganny przebieg służby przygotowawczej powoda i posiadana pozytywna opinia służbowa, według ww., pozostawały okolicznościami, które mogłyby mieć wpływ na złagodzenie wymiaru kary, lecz na gruncie okoliczności faktycznych zdarzenia, negatywne dyrektywy znacznie przeważają nad ich przesłankami pozytywnymi.

(dowód: akta postępowania dyscyplinarnego Pd (...) wobec powoda M. S.; akta osobowe powoda; akta sprawy Sądu Rejonowego w M. o sygn. akt II W 225/18; zeznania powoda złożone na rozprawie w dniu 4 października 2018 r. k.47v-49v)

Wyrokiem z dnia 4 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w M. w sprawie o sygn. akt II W 225/18 powód został uznany za winnego tego, że w dniu 10 lutego 2018 r. około godziny 3.10 w M. w hali dworca kolejowego położonego przy ul. (...), znajdując się pod wpływem alkoholu (1,26 mg/dm ³) poprzez leżenie na podłodze i używanie słów wulgarnych, zakłócił porządek publiczny, a nadto wbrew obowiązkowi nie udzielił upoważnionym do legitymowania na mocy art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji – funkcjonariuszom Policji informacji co do tożsamości własne oraz czyn ten został zakwalifikowany jako wykroczenie określone w art. 51 § 1 k.w. w zw. z art. 51 § 2 k.w. oraz z art.65 § 2 k.w. i za to przy zastosowaniu art. 9 § 2 k.w., na podstawie art. 51 § 2 k.w. w zw. z art. 24 § 1 i 3 k.w. został skazany na karę grzywny w wysokości 200 zł. Wyrok zawiera również rozstrzygnięcie co do kosztów sądowych. Wyrok ten stał się prawomocny w dniu 12 czerwca 2018 r.

(dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w M. o sygn. akt II W 225/18)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy – zwłaszcza w aktach postępowania dyscyplinarnego znak Pd (...) wobec powoda M. S., w aktach osobowych powoda oraz w aktach sprawy Sądu Rejonowego w M. o sygn. akt II W 225/18, których domniemanie prawdziwości wynika z art. 244 i nast. k.p.c., a ponadto ich wiarygodność nie została podważona przez żadną ze stron w myśl art. 245 k.p.c.. Treść i autentyczność dokumentów nie budziły wątpliwości i nie były kwestionowane w toku postępowania. Stan faktyczny został również ustalony na podstawie zeznań powoda M. S. składanych na rozprawie w dniu 4 października 2018 r. w części, w której korelują z pozostałymi dowodami w sprawie które Sąd uznał za wiarygodne. Sąd nie uznał za wiarygodne zeznania powoda w części dotyczącej przebiegu zdarzenia w dniu 10 maja 2018 r., które są sprzeczne z materiałem dowodowym zgromadzonym w toku postępowania dyscyplinarnego, jak w toku postępowania sadowego w sprawie Sądu Rejonowego w M. o sygn. akt II W 225/18.

Faktem jest, że Sąd nie jest związany wyrokiem skazującym za wykroczenie zgodnie z art. 11 k.p.c., jednakże stanowi on dowód z dokumentu. Sąd cywilny bowiem wiążą tylko zawarte w sentencji wyroku karnego skazującego za przestępstwo ustalenia okoliczności dotyczące osoby sprawcy, czynu przypisanego oskarżonemu i przedmiotu przestępstwa. Jednakże w niniejszym postępowaniu powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który zgłaszając zarzut pominięcia przez pozwanego części wyjaśnień złożonych przez obwinionego w toku prowadzonego postępowania dyscyplinarnego dotyczących nie przyznania się do agresywnego zachowania oraz potwierdzenia wykonywania poleceń, a tym samym kwestionując poczynione ustalenia przez organy I i II instancji postępowania dyscyplinarnego, nie złożył w tym zakresie żadnych wniosków dowodowych na okoliczności dokonania przez sąd innych okoliczności stanu faktycznego.

Zgłoszony na rozprawie w dniu 4 października 2018 r. wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka Dyrektora (...) w E., oprócz tego, że był spóźniony (zgodnie z zarządzeniem z dnia 1 sierpnia 2018 r. (k.24) został on zobowiązany do ustosunkowania się do treści odpowiedzi na pozew strony pozwanej w formie pisma przygotowawczego, w którym miał wskazać m.in. wszelkie wnioski dowodowe w terminie 14 dni, pod rygorem pominięcia wniosków dowodowych zgłoszonych po wyznaczonym terminie, co może skutkować oparciem rozstrzygnięcia na stanowisku pozwanego), zaś pełnomocnik powoda nie podał żadnych okoliczności usprawiedliwiających to opóźnienie (przekonanie o tym, że na rozprawie będzie przesłuchana w charakterze strony osoba reprezentująca pozwanego, przy wcześniejszym oświadczeniu, o tym, że zeznania powoda miały wykazać, że była prowadzona rozmowa pomiędzy nim a Dyrektorem (...) w E., w trakcie której padły ważne ustalenia – wskazują, że taki wniosek dowodowy powinien być złożony wcześniej), nie wnosił w ocenie Sądu żadnych istotnych okoliczności dla sprawy, które mogłyby mieć wpływ na rozstrzygnięcie. Powód zeznał, że była prowadzona rozmowa pomiędzy nim a Dyrektorem (...) w E., w trakcie której nie padły żadne deklaracje co do rodzaju ewentualnej kary dyscyplinarnej – powód jedynie odniósł takie wrażenie.

Sąd również pominął dowód z przesłuchania w charakterze strony Dyrektora Okręgowej Służby Więziennej w G., albowiem jedynie wydał on orzeczenie z dnia 11 maja 2018 r., znak OI/K 154.1.9.2018.BW, nie brał zaś udziału w gromadzeniu materiału dowodowego, orzeczenie wydał na podstawie sprawozdania komisji i wniosków w nim zawartych. Zatem jego ewentualne zeznania nie wniosły by żadnych nowych okoliczności istotnych dla sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne i polegało oddaleniu.

Powodowi zarzucono naruszenie dyscypliny służbowej, co stanowi naruszenie art. 230 ust. 1, 2 i 4 ustawy o Służbie Więziennej.

Zgodnie z art. 230 ust. 1, 2 i 4 ustawy funkcjonariusz odpowiada dyscyplinarnie za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na naruszeniu dyscypliny służbowej lub za czyny sprzeczne ze złożonym ślubowaniem, naruszenie dyscypliny służbowej stanowi czyn funkcjonariusza popełniony umyślnie lub nieumyślnie polegający na naruszeniu dobrego imienia służby lub na przekroczeniu uprawnień lub niewykonaniu obowiązków wynikających z przepisów prawa lub rozkazów i poleceń wydanych przez przełożonych. Czyn stanowiący przewinienie dyscyplinarne, wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa, wykroczenia, przestępstwa skarbowego, wykroczenia skarbowego podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej niezależnie od odpowiedzialności karnej lub karnej skarbowej.

Przepis art. 230 ust. 3 wymienia jedynie przykładowe przewinienia dyscyplinarne, mające skutkować wszczęciem postępowania dyscyplinarnego. Katalog tych przewinień jest otwarty i wbrew stanowisku strony powodowej, fakt, że w art. 230 ust. 3 pkt 7 wymieniono stawienie się do służby w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka oraz spożywanie alkoholu lub podobnie działającego środka w czasie służby, nie oznacza możliwości uznania za naruszenie dyscypliny służbowej – naganne zachowanie po spożyciu alkoholu w czasie poza wykonywanymi obowiązkami służbowymi w miejscu pracy, albowiem funkcjonariusze Służby Więziennej są w służbie niezależnie od tego, czy aktualnie wykonują obowiązki służbowe, czy też nie.

Zgodnie z art. 232 ustawy, karami dyscyplinarnymi są:

1) nagana;

2) ostrzeżenie o niepełnej przydatności na zajmowanym stanowisku służbowym;

3) ostrzeżenie o niepełnej przydatności do służby w Służbie Więziennej;

4) wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe;

5) obniżenie stopnia;

6) wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe wraz z obniżeniem stopnia;

7) wydalenie ze służby.

Art. 237 ust. 1 ustawy stanowi, że kara wydalenia ze służby polega na stwierdzeniu wygaśnięcia stosunku służbowego.

Natomiast art. 239 ust. 1 ustawy stanowi zaś, że wymierzona kara powinna być współmierna do popełnionego przewinienia dyscyplinarnego i stopnia zawinienia, w szczególności powinna uwzględniać okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, jego skutki, w tym następstwa dla służby, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na obwinionym obowiązków, pobudki działania, zachowanie obwinionego przed popełnieniem przewinienia dyscyplinarnego i po jego popełnieniu oraz dotychczasowy przebieg służby.

Przepisy art. 239 ust. 2 i 3 ustawy wskazują, że na zaostrzenie wymiaru kary mają wpływ następujące okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego:

1) działanie z pobudek i motywów zasługujących na szczególne potępienie albo w stanie po użyciu alkoholu lub innego podobnie działającego środka;

2) popełnienie przewinienia dyscyplinarnego przez funkcjonariusza przed zatarciem wymierzonej mu kary dyscyplinarnej;

3) poważne skutki przewinienia dyscyplinarnego, zwłaszcza istotne zakłócenie realizacji zadań Służby Więziennej lub naruszenie dobrego imienia Służby Więziennej;

4) działanie w obecności podwładnego, wspólnie z nim lub na jego szkodę,

oraz na złagodzenie wymiaru kary mają wpływ następujące okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego:

1) nieumyślność jego popełnienia;

2) podjęcie przez funkcjonariusza starań o zmniejszenie jego skutków;

3) brak należytego doświadczenia zawodowego lub dostatecznych umiejętności zawodowych;

4) dobrowolne poinformowanie przełożonego dyscyplinarnego o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego.

Natomiast zgodnie z art. 256 ust. 1 i 2 ustawy z przeprowadzonych czynności komisja sporządza sprawozdanie wraz z wnioskiem dotyczącym sposobu załatwienia odwołania, które przedstawia wyższemu przełożonemu dyscyplinarnemu w terminie 21 dni od dnia jej powołania.

Zatem zarzut strony powodowej co do braku wysłuchania powoda i jego obrońcy przez komisję do zbadania zaskarżonego orzeczenia pomimo wniosku złożonego przy odwołaniu należy uznać za nieuzasadniony. Przepisy nie przewidują takiego wysłuchania na etapie postępowania w II instancji i należy w tym zakresie podzielić stanowisko pozwanego, że komisja mogłaby to uczynić fakultatywnie jako czynność nieformalną.

Analizując wskazane powyżej przepisy należy zauważyć, że ustawodawca nie wskazał, za jakie przewinienia służbowe wymierza się dany środek. Wybór kary dyscyplinarnej należy do przełożonego dyscyplinarnego, który ma swobodę przy jego dokonaniu. Nie oznacza to oczywiście dowolności, gdyż przełożony dyscyplinarny jest związany dyrektywami wymiaru kary zawartymi w art. 239 ustawy. Kara wydalenia ze służby jest najsurowszą z kar, która może być orzeczona za przewinienie dyscyplinarne o znacznym stopniu szkodliwości. Jej orzeczenie świadczy o tym, że ukarany swoim zachowaniem udowodnił, iż nie powinien pełnić służby w Służbie Więziennej. Ustawodawca nie przyporządkował kar do określonych naruszeń, a zatem decyzja o jej ewentualnym orzeczeniu wynika ze swobodnej oceny materiału dowodowego przez przełożonego, uwzględniającej dyrektywy wymiaru kary wskazane w art. 239 ustawy.

Zachowania uczestników postępowania dyscyplinarnego podlegają weryfikacji zarówno w wymiarze pozytywnym (np. ich decyzje), jak i negatywnym (np. zaniechania) w celu zapewnienia jego prawidłowego i legalnego przebiegu. Zasada ta ma szereg wymiarów, w zależności od tego, przez kogo i na jakim etapie jest sprawowana kontrola. Centralne znaczenie dla jej realizacji ma wymiar organizacyjno-podmiotowy. Kontrola w postępowaniu dyscyplinarnym w sprawach funkcjonariuszy służby więziennej może mieć bowiem charakter wewnętrzny lub zewnętrzny. W pierwszym przypadku jest ona prowadzona przez organy dyscyplinarne służby więziennej, a w drugim przypadku przez sądy pracy.

Podstawową formą kontroli jest możliwość zaskarżenia rozstrzygnięć zapadłych w postępowaniu dyscyplinarnym. Na podstawie art. 253 ust. 1 ustawy, procedura ma charakter dwuinstancyjny, co realizuje istotę dyrektywy z art. 78 Konstytucji RP. Ma ona wszechstronny zakres bowiem odnosi się zarówno do rozpoznania, jak i do rozstrzygnięcia sprawy przez organy dyscyplinarne Służby Więziennej. Następuje to poprzez weryfikację zachowań uczestników postępowania. Poczynione w toku procedury weryfikacyjnej ustalenia prowadzą do wyciągania konsekwencji z popełnionych uchybień. Organ kontrolujący nie narzuca przy tym organowi kontrolowanemu sposobu rozstrzygnięcia sprawy, ale sam, stosownie do okoliczności, albo je koryguje rozstrzygnięciem reformatoryjnym, albo zwraca sprawę do ponownego rozpoznania w orzeczeniu kasatoryjnym.

Regulacja przewidziana w art. 263 ustawy, jest przejawem realizacji konstytucyjnego prawa do sądu przewidzianego w art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP. W jego ramach sąd pracy prowadzi weryfikację słuszności i legalności rozstrzygnięcia dyscyplinarnego, sprawując bezpośrednią merytoryczną kontrolę nad orzecznictwem organów dyscyplinarnych.

W niniejszej sprawie istotą sporu było ustalenie, czy zastosowana wobec powoda kara dyscyplinarna wydalenia ze służby była adekwatna do stopnia naruszenia przez powoda dyscypliny służby, oraz czy pozwany w toku postępowania dyscyplinarnego przed wydaniem orzeczenia o wydaleniu ze służby postępował zgodnie z procedurą wskazaną w ustawie i dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego. Jednocześnie wskazać należy, iż w odwołaniu od zaskarżonego orzeczenia powód postawił wyłącznie jeden zarzut - naruszenie prawa do obrony w postępowaniu dyscyplinarnym poprzez zaniechanie wysłuchania go i przez komisję na etapie postępowanie przed organem II instancji.

Powód nie negował samego zdarzenia, ale jedynie okoliczności które miały zaistnieć w trakcie jego przebiegu. Strona powodowa, nie składając wniosków dowodowych na okoliczność przebiegu zdarzenia w dniu 10 maja 2018 r., podnosiła jedynie, że zastosowana w stosunku do powoda kara za to przewinienie dyscyplinarne była niewspółmierna do popełnionego przewinienia i nie uwzględniała w dostatecznym stopniu przebiegu jego nienagannej służby, pozytywnej opinii służbowej, przyznania się do winy i wyrażenia szczerej skruchy i żalu. Powód nie negował swojej winy umyślnej. Okoliczność winy powoda była w sprawie bezsporna.

W procesie cywilnym ciężar przytoczenia okoliczności faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oraz przedstawienia dowodów na ich poparcie spoczywa na stronach postępowania (art. 3 i art. 232 k.p.c.). Zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) powód powinien wykazać w procesie fakty, z których wywodzi swe roszczenie (tzw. fakty prawotwórcze), na pozwanym zaś spoczywa ciężar udowodnienia faktów tamujących powstanie roszczenia powoda albo niweczących to roszczenie. Adresatem normy z art. 232 k.p.c. są strony, a nie sąd, co oznacza, że to strony obowiązane są przedstawiać dowody, a sąd nie jest władny tego obowiązku wymuszać. Nie może również co do zasady zastępować stron w jego wypełnieniu, tym bardziej – jak w niniejszej sprawie – są reprezentowane przez pełnomocników zawodowych. Sąd nie posiada uprawnień do poszukiwania z urzędu faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Ciężar twierdzenia spoczywa bez wyjątku na stronach, a okoliczności nieobjęte twierdzeniem stron, choćby ujawnione przy sposobności przeprowadzenia innych dowodów, nie mogą być przedmiotem dowodu przeprowadzonego z urzędu.

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowody, w tym zwłaszcza dowody przedstawione przez stronę pozwaną, w pełni uzasadniają rodzaj wymierzonej powodowi kary dyscyplinarnej. Pozwany złożył obszerny materiał dowodowy w postaci dokumentów z akt postępowania dyscyplinarnego oraz akt osobowych powoda, na podstawie których Sąd dokonał ustaleń faktycznych w sprawie, które to dowody pozwoliły na ustalenie, że stopień naruszenia przepisów w pełni uzasadniał dyscyplinarne wydalenie powoda ze służby. Sąd w pełni dał wiarę dokumentom złożonym do akt sprawy, nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów pozwalających na podważenie wiarygodności dowodów złożonych do akt sprawy przez stronę pozwaną.

Zdaniem Sądu wymierzenie tej kary poprzedzone zostało wnikliwą analizą materiału dowodowego, a zarzuty powoda są nieuzasadnione. Powód przed orzeczeniem kary dyscyplinarnej pozostawał w służbie przygotowawczej, wcześnie pełnił służbę jako żołnierz. Zgodnie z art. 42 ust. 2 ustawy kres służby przygotowawczej ma na celu przygotowanie i wyszkolenie funkcjonariusza oraz sprawdzenie, czy cechy osobiste, charakter i zdolności uzasadniają jego przydatność do służby. W tym okresie powód dopuścił się naruszenia przepisów prawa, a nadto swoim zachowaniem w trakcie przeprowadzanej interwencji przez funkcjonariuszy Policji naruszył zasady etyki, dobre obyczaje i zasady współżycia społecznego, a tym samym jego zachowanie godziło w dobre imię służby, przecząc wysokiemu poziomowi moralnemu (art. 27 zd. 1 ustawy). Pomimo, iż powód w trakcie służby pozyskał pozytywną opinię służbową i miał do chwili zdarzenia nienaganny przebieg służby, to nie bez znaczenia pozostaje stopień naruszenia przepisów prawa przez powoda w dniu zdarzenia. Przy uwzględnieniu całokształtu materiału dowodowego zaoferowanego przez strony niniejszego postępowania, wymierzenie kary wydalenia ze służby – w ocenie Sądu - było współmierne do popełnionych przewinień dyscyplinarnych i stopnia zawinienia. Swoim postępowaniem powód naruszył dobre imię służby więziennej, a zastosowana wobec niego kara uwzględniała wszystkie okoliczności tj. skutki i następstwa dla służby, pobudki działania, zachowanie obwinionego oraz dotychczasowy przebieg służby.

Powód jako funkcjonariusz Służby Więziennej, powinien stać na straży porządku, przestrzegać zasad etyki zawodowej, ze szczególnym uwzględnieniem poszanowania godności ludzkiej oraz z dbałością o dobre imię służby (art. 41 ust. 1 ustawy). Tym obowiązkom, jak i wymienionym wcześniej powód nie podołał, a sposób naruszenia przez powoda tych obowiązków, w pełni uzasadniał zastosowaną wobec niego karę.

Powołując się na § 5 regulaminu nr 1 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18 października 2010 r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej, organ wskazał na obowiązek funkcjonariusza zarówno w służbie jak i poza służbą, praworządnego zachowania się, odpowiadającego godności funkcjonariusza publicznego, unikania zachowań i sytuacji, które mogą godzić w dobre imię Służby Więziennej lub godzić godność innych osób, dbać o społeczny wizerunek Służby Więziennej, podejmując działania służące zaufaniu do niej. Powód swoim zachowaniem z całą pewnością naruszył obowiązki wynikające z tego regulaminu i to w sposób rażący z winy umyślnej. Nie matu więc znaczenia, czy w trakcie zdarzenia miał na sobie strój służbowy, czy nie.

Przełożony dyscyplinarny wymierzając funkcjonariuszowi karę zobowiązany jest uwzględnić dyrektywy wymiaru kary, wskazane w przepisach art. 239 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, stanowiących iż wymierzona kara powinna być współmierna do popełnionego przewinienia dyscyplinarnego i stopnia zawinienia, w szczególności powinna uwzględniać okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, jego skutki, w tym następstwa dla służby, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na obwinionym obowiązków, pobudki działania, zachowanie obwinionego przed popełnieniem przewinienia dyscyplinarnego i po jego popełnieniu oraz dotychczasowy przebieg służby. Zobowiązany jest również do uwzględnienia okoliczności wpływających na zaostrzenie wymiaru kary jak i na złagodzenie (art. 239 ustawy).

Zdaniem Sądu – jak wynika z wydanych w postępowaniu dyscyplinarnym orzeczeń dyscyplinarnych, taka analiza została przez organa je wydające przeprowadzona. Zasadność zaskarżonych orzeczeń została potwierdzona w toku niniejszego postępowania sądowego. Wobec powyższego zarzut powoda o niewspółmierności kary dyscyplinarnej do popełnionego przewinienia, w kontekście całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, okazał się całkowicie chybiony.

Argumentacja strony powodowej, odnośnie ewentualnej niesprawiedliwości w potraktowaniu powoda przez ww. organa w stosunku do kar dyscyplinarnych wymierzanych innym funkcjonariuszom za podobne przewinienia, poprzez wskazanie, że w stosunku do funkcjonariusza K. B. orzeczeniem nr (...) Dyrektor (...) w E. orzekł jedynie karę dyscyplinarną ostrzeżenia o niepełnej przydatności do służby w Służbie Więziennej za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego w związku z podejrzeniem kierowania pojazdem przez ww. pod wpływem środka odurzającego lub substancji psychotropowej, należy uznać za nietrafiony,

Obydwie sprawy mają zupełnie inny przebieg zdarzeń i okoliczności im towarzyszących, tym bardziej, że powód został prawomocnie skazany za popełnienie wykroczeń, zaś w stosunku do czynu funkcjonariusza K. B. Prokuratura Rejonowa w O. postanowieniem z dnia 14 czerwca 2018 r. w sprawie (...) umorzyła postępowanie przygotowawcze wobec stwierdzenia, iż czyn ww. nie zawiera znamion czynu zabronionego przewidzianego w art. 178a § 1 k.k. i ukaranie nastąpiło już za samo podejrzenie popełnienia czynu zabronionego. Ponadto w stosunku do powoda orzeczenie wydał Dyrektora Okręgowej Służby Więziennej w G., natomiast w tym postępowaniu dyscyplinarnym ostateczne orzeczenie zostało wydane przez Dyrektora (...) w E., nie można więc dokonywać analizy porównawczej, gdy ostateczne orzeczenia zostały wydane w obu sprawach przez inne organa postępowania dyscyplinarnego.

W ocenie Sądu zarzuty powoda o niewspółmierności kary, można jedynie uznać wyłącznie jako polemikę z wnioskami zawartymi w zaskarżonym orzeczeniu.

Postępowanie dyscyplinarne i rodzaj wymierzonej w tym postępowaniu kary ma charakter fakultatywny i uznaniowy, co oznacza, że wydanie określonych rozstrzygnięć nakłada na organ obowiązek dokonania wnikliwej analizy stanu faktycznego, na gruncie konkretnej sprawy, oraz należytego umotywowania. W postępowaniu przed sądem strony mają zaś prawo do składania wniosków dowodowych na potwierdzenie swoich twierdzeń.

Jak to już zostało przedstawione w stanie faktycznym, w aktach sprawy znajdują się dowody, z których w sposób jednoznaczny wynika przebieg zdarzenia w dniu 10 maja 2018 r., które to pozwoliły sądowi na poczynieniem ustaleń faktycznych w sprawie oraz rozstrzygnięcie sprawy.

W ocenie Sądu rażąco naganne zachowanie powoda w dniu zdarzenia całkowicie dyskwalifikuje go z pełnienia dalszej służby i nie może tego zmienić nawet dotychczasowy nienaganny przebieg służby oraz pozytywna opinia służbowa, jak również przyznanie się do winy i wyrażenie skruchy. Zatem cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zdaniem Sądu, wskazuje, że rodzaj wymierzonej kary jest współmierny do popełnionego przewinienia i stopnia zawinienia oraz uwzględniał wszystkie okoliczności sprawy. Sąd zdaje sobie sprawę, że kara dyscyplinarnego wydalenia ze służby z pewnością jest karą bardzo surową, niemniej jednak, okoliczności niniejszej sprawy w pełni uzasadniają jej zastosowanie.

Mając na uwadze powyższe rozważania i argumenty – w ocenie Sądu Okręgowego – w oparciu o art. 263 ustawy o Służbie Więziennej, Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 265).