Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy w Łomży V Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Jędrzejewska

Protokolant: Jadwiga Wałkuska

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2018 r. w Łomży

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  Powództwo oddala.

II.  Zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ś. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 3.454,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wynajął poszkodowanemu M. Ś. samochód zastępczy na okres od 9.11.2017 r. do 22.11.2017 r. Sprawca szkody posiadał ubezpieczenie OC u pozwanego. Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 9.11.2017 r. poszkodowany przeniósł na powoda wierzytelność w zakresie zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego wraz z wszystkimi prawami z nią związanymi od towarzystwa ubezpieczeń. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego uznał roszczenie co do zasady i zaspokoił je w łącznej kwocie 760 zł.

Referendarz Sądowy Sądu Rejonowego w Łomży w dniu 8.02.2018 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym sygn. akt V GNc 143/18, uwzględniając żądanie pozwu w całości (k.-34).

Pozwany (...) S.A. w W. wniósł sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności za przedmiotową szkodę, a jedynie wysokość dobowej stawki za najem pojazdu zastępczego oraz czas jego najmu (k.-39-40).

Sąd Rejonowy w Łomży ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 21.06.2017 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uległ uszkodzeniu pojazd marki M. o nr. rej. (...), użytkowany przez poszkodowanego M. Ś..

Pojazd sprawcy kolizji był ubezpieczony w ramach ubezpieczenia OC w pozwanym (...) S.A. w W. (akta szkody k.-51).

Poszkodowany w dniu 9.11.2017 r. zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu firmie (...) w B. (historia naprawy k.-16).

Na czas naprawy poszkodowany wynajął pojazd zastępczy marki M. (...) na okres od 9.11.2017 r. do 22.11.2017 r. od powodowej spółki (...) sp. z o. o. w Ś., wynajmowany w systemie bezgotówkowym (umowa najmu k.-18-24, oświadczenie k.-14, 15, protokół k.-17).

Poszkodowany M. Ś. w dniu 9.11.2017 r. zawarł z (...) sp. z o. o. w Ś. umowę cesji wierzytelności, na mocy której przeniósł na powoda wierzytelność w zakresie zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego wraz z wszystkimi prawami z nią związanymi od pozwanego towarzystwa ubezpieczeń (umowa k.-31).

Za najem przedmiotowego pojazdu zastępczego powód w dniu 15.12.2017 r. wystawił na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 3.780 zł netto (4.649,40 zł brutto) za 14 dni najmu ze stawką dzienną po 270 zł netto (faktura k.-30).

Pozwany (...) S.A. w W. decyzją z dnia 2.01.2018 r. przyznał powodowi zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 760 zł brutto za 4 dni najmu ze stawką po 190 zł netto za dobę (decyzja akta szkody k.-51).

Powód wezwaniem do zapłaty z dnia 10.01.2018 r. wezwał pozwanego do zapłaty pozostałej części odszkodowania w kwocie 3.454,70 zł (wezwanie k.-32).

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powód (...) Sp. z o.o. w Ś. dochodził od pozwanego towarzystwa ubezpieczeń zapłaty kwoty 3.454,70 zł tytułem zwrotu kosztów wynajęcia przez zbywcę wierzytelności pojazdu zastępczego.

W niniejszej sprawie odpowiedzialność pozwanego opiera się na umowie ubezpieczenia OC, zawartej przez posiadacza pojazdu, który był sprawcą powstałej szkody.

Zgodnie z art. 822 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z § 2 jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Zgodnie zaś z § 4 powołanego artykułu uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W niniejszej sprawie odpowiedzialność strony pozwanej za przedmiotową szkodę nie budziła wątpliwości i była bezsporna. Ubezpieczyciel - zarówno w postępowaniu likwidacyjnym jak i sądowym - nie kwestionował swej odpowiedzialności, to jest obowiązku pokrycia kosztów wynajmu pojazdu zastępczego za okres 4 dni. Odpowiedzialność odszkodowawcza wynikała z faktu zawarcia przez sprawcę zdarzenia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pojazdów mechanicznych z pozwanym (...) S.A. w W..

Pozwane towarzystwo uznało swoją odpowiedzialność z tytułu powyższej szkody co do zasady i decyzją z dnia 2.01.2018 r. przyznało powodowi zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 760 zł za 4 dni najmu ze stawką po 190 zł netto za dobę.

Odnosząc się do żądania w zakresie zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego kluczową kwestią było ustalenie uzasadnionego okresu, w jakim poszkodowany był zmuszony korzystać z pojazdu zastępczego, bowiem tylko za taką sytuację odpowiedzialność ponosi pozwany.

W myśl art. 361 §1 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Powołany wyżej przepis ujmuje zatem związek przyczynowy jako konieczną przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej, przy czym ogranicza odpowiedzialność tylko do normalnych, a zatem typowych, występujących zazwyczaj, następstw działania lub zaniechania, z których wynikła szkoda.

Stwierdzenie zaistnienia adekwatnego związku przyczynowego następuje przy pomocy kwalifikowanego testu condicio sine qua non, który przeprowadza się dwuetapowo. Na wstępie ustala się, czy określony skutek pojawiłby się także wtedy, gdyby nie zaistniało zdarzenie, określane jako przyczyna szkody. Negatywna odpowiedź na to pytanie pozwala przejść do drugiego etapu, sprowadzającego się do badania i ustalania normalności powiązania. Następstwo ma zaś normalny charakter wówczas, gdy pojawienie się danej przyczyny każdorazowo obiektywnie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia określonego skutku, co sprowadza się do tego, iż szkoda jest zwykle następstwem tego zdarzenia. Oceny zaś, czy dany skutek jest normalny oraz poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać na podstawie całokształtu okoliczności konkretnej sprawy, przy uwzględnieniu indywidualnej sytuacji poszkodowanego i zasad doświadczenia życiowego (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 r., sygn. V CKN 908/00, LEX nr 54365).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, a przede wszystkim przeprowadzając test condicio sine qua non należy stwierdzić, że konieczność najmu samochodu wynikła z faktu uszkodzenia pojazdu podczas wypadku drogowego. Poszkodowany użytkował na co dzień uszkodzony pojazd, możliwość tę utraciła na skutek przedmiotowego zdarzenia i niewątpliwie przysługiwało mu prawo do wynajęcia pojazdu zastępczego celem likwidacji skutków zaistniałej szkody. W związku z powyższym, Sąd stanął na stanowisku, że w okolicznościach niniejszej sprawy wynajęcie przez poszkodowanego pojazdu zastępczego było co do zasady uzasadnione i było naturalnym następstwem uszkodzenia pojazdu.

Sąd po analizie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego stanął na stanowisku, że 4 dniowy okres najmu był okresem,
w którym zachodziła potrzeba korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego. Sąd posiłkował się w tym względzie ustaleniami biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej S. S., dokonanymi w opinii z dnia 10.08.2017 r. Biegły bowiem stwierdził, iż zgodnie z przedstawionym schematem działań technologicznych i likwidacyjnych oraz przyjętymi założeniami dotyczącymi procesu naprawy, maksymalny, uzasadniony technologicznie okres naprawy uszkodzeń w samochodzie marki M. (...) wynosi 4 dni. Biegły dokonał precyzyjnego opracowania okresu trwania szkody z uwzględnieniem prawidłowej organizacji pracy oraz kalkulacji szkody wg warsztatu naprawczego, co zostało uwidocznione w tabeli k. - 84.

Sąd przychylił się do stanowiska zajętego przez biegłego w zakresie ustalenia okresu naprawy uszkodzonego pojazdu i przyjął, że wyliczony przez niego okres 4 dni jest prawidłowy i możliwy do przeprowadzenia naprawy. Należy pamiętać, że zakład naprawczy zobowiązany jest do dochowania wszelkiej staranności przy organizacji czasu pracy. Zdaniem Sądu opinia biegłego jednoznacznie potwierdziła, że przy zachowaniu odpowiedniego tempa czynności możliwe było dokonanie naprawy pojazdu w ciągu 4 dni. Powód natomiast w żaden sposób nie wykazał aby opóźnienia były w tym przypadku uzasadnione.

Biegły ponadto ustalił w powyższej opinii, iż dobowe stawki najmu brutto samochodu zastępczego klasy uszkodzonego lub klasy porównywalnej, na rynku lokalnym w 2017 r. wynosiły od 200 zł brutto do 520 zł brutto za dobę.

Zdaniem Sądu powyższa opinia biegłego sądowego jest w pełni przydatna bowiem jest rzetelna oraz merytoryczna. Tok rozumowania biegłego jest jasny, konkretny, pewny i pozbawiony wewnętrznych sprzeczności czy błędów logicznych. Poza tym powyższe ustalenia biegłego nie były kwestionowane przez strony.

Biorąc zatem powyższe ustalenia pod uwagę zdaniem Sądu stawka wskazana przez pozwanego jest stawką rynkową, adekwatną do warunków rynkowych i ekonomicznie uzasadnioną, biorąc jednocześnie pod uwagę rodzaj i klasę pojazdu zastępczego.

Podkreślić należy, że wysokość odszkodowania powinna być racjonalna - stawki najmu winny mieścić się w ekonomicznie uzasadnionych granicach. Nie ma jednakże jednej rzeczywistej dobowej stawki najmu i nie da się takiej ustalić, gdyż na rynku wynajmu pojazdów dla tej samej klasy auta, na tym samym obszarze, występuje bardzo duże zróżnicowanie dobowych stawek najmu. W takiej sytuacji można mówić jedynie o uśrednionej stawce najmu dla poszczególnych istniejących grup wypożyczalni, lub możliwej do ustalenia najniższej i najwyższej stawce najmu.

Mając powyższe na względzie w ocenie Sądu wynajem pojazdu zastępczego jako taki mieścił się w normalnych następstwach zaistnienia szkody i w granicach skutków szkodowych, podlegających wyrównaniu. Należy jednakże pamiętać, że rozważając zasadność zgłoszonego roszczenia trzeba mieć na uwadze, że niewątpliwie w zakresie zaistniałych kosztów chodzi o ekonomiczne uzasadnione wydatki a zatem koszty ustalone według cen występujących na lokalnym rynku usług (uzasadnienie uchwały SN z dnia 13.06.2003 roku III CZP 32/03 OSNC 2004/4/51). Należy również podkreślić, że przepis art. 354 § 2 kc stanowi o obowiązku wierzyciela współdziałania przy wykonaniu zobowiązania (tzw. zasada minimalizacji szkody).

Nie ulega w ocenie Sądu wątpliwości, że poszkodowany miał prawo do wyboru warsztatu naprawczego, jak również podmiotu wynajmującego. Dokonując jednakże wyboru winien współdziałać z ubezpieczycielem w celu minimalizacji szkody.

Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, że takich działań poszkodowanego nie sposób traktować, jako współdziałanie w minimalizacji szkody. Nie przedstawił on bowiem żadnej okoliczności, pozwalającej na przyjęcie, że wynajem właśnie w przedmiotowym zakładzie i za przedmiotową kwotę można uznać za uzasadniony ekonomicznie i wynikający z faktycznej potrzeby.

Ponadto podkreślenia w niniejszej sprawie wymaga fakt, iż poszkodowany M. Ś. otrzymał od pozwanego zakładu ubezpieczeń propozycję najmu pojazdu zastępczego za stawkę przez niego akceptowaną, jednakże z niej nie skorzystał. Potwierdzają to bowiem zasady wynajmu pojazdu zastępczego wraz informacją o wysokości stawek, które pozwany przekazał poszkodowanemu w dniu 23.06.2017 r. drogą mailową (k.-48-49). Poza tym już podczas zgłaszania szkody przez żonę poszkodowanego J. Ś. była ona informowana o możliwości zapewnienia przez pozwanego pojazdu zastępczego, co bez wątpienia potwierdza nagranie zgłoszenia szkody od minuty 13, co zresztą potwierdziła J. Ś., podczas przesłuchania w charakterze świadka (zeznania k.-70v).

Na podstawie powyższych zeznań można zatem wyciągnąć wniosek, iż poszkodowany nie dążył do minimalizacji szkody. Nie interesował się kosztami najmu, ponieważ ich nie pokrywał. Przyjęł propozycję najmu bez względu na koszty. Takie postępowanie poszkodowanego stoi w sprzeczności z zasadą minimalizacji szkody. Ubezpieczyciel jest zobowiązany do pokrycia kosztów najmu, jednakże w ramach kosztów ekonomicznie uzasadnionych

Oczywistym jest, że nie ma jednej, rzeczywistej i obowiązującej dobowej stawki najmu i nie da się takiej stawki ustalić, gdyż na rynku wynajmu pojazdów dla tej samej klasy auta, na tym samym obszarze, występuje bardzo duże zróżnicowanie dobowych stawek najmu. W takiej sytuacji można mówić jedynie o uśrednionej stawce najmu dla poszczególnych, istniejących grup wypożyczalni, lub możliwej do ustalenia najniższej i najwyższej stawce najmu.

Zdaniem Sądu zastosowana stawka nie powinna przewyższać średniej stawki stosowanej na rynku, tj. kwoty 200 zł brutto, zastosowanej przez pozwanego i potwierdzonej przez biegłego, który poddał stawki obowiązujące analizie w 17 wypożyczalniach na terenie B. i okolicach.

W ocenie Sądu poszkodowany miał prawo wybrać ofertę dla siebie najkorzystniejszą i umożliwiającą kompensatę zaistniałej szkody, jednakże przy braku innych okoliczności uzasadniających dokonany wybór winien uwzględnić, że koszty związane z wynajmem stanowią realne obciążenie, bowiem wynajem nie odbywa się „za darmo” i on sam ma obowiązek podejmować działania, które nie doprowadzą do powiększenia szkody.

W toku postępowania likwidacyjnego poszkodowany otrzymał zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 760 zł, która w ocenie Sądu jest adekwatna do niezbędnego okresu najmu pojazdu zastępczego i przy zastosowaniu stawki obowiązującej na lokalnym rynku. Należy zatem stwierdzić, iż pozwany zaspokoił roszczenie powoda na etapie postępowania likwidacyjnego w całości. Tym samym zachodzi brak podstaw do przyznania powodowi dodatkowej kwoty odszkodowania, dochodzonej pozwem.

Z uwagi na powyższe powództwo jako niezasadne na podstawie 805 kc w zw. z art. 822 kc podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 §1 kpc i § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 poz. 1804), zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Ponieważ strona powodowa przegrała sprawę w 100 %, w całości winna zwrócić pozwanemu koszty przez niego poniesione, na które składają się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 900 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.