Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Bogdan Świerczakowski

Sędziowie: SA Alicja Fronczyk

SO (del.) Monika Włodarczyk (spr.)

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2018 r. w Warszawie

sprawy z powództwa (...) W.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 20 września 2017 r., sygn. akt I C 1185/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz (...) W. kwotę 4.050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Monika Włodarczyk Bogdan Świerczakowski Alicja Fronczyk

Sygn. akt V ACa 1565/17

UZASADNIENIE

Powód (...) W. (dalej: (...) W.) wniósł o zasądzenie od (...) S.A. w W. kwoty 86.187,92 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 października 2014 r. do dnia zapłaty z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego w okresie od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. z gruntów stanowiących własność (...) W., położonych przy ul. (...) oznaczonych jako działki ewidencyjne nr (...) z obrębu 4-03-22 o powierzchni 894 m ^{( 2)}, przy ul. (...) oznaczonych jako działki ewidencyjne nr (...) z obrębu 4-03-22 o powierzchni 1.556 m ^{( 2)}, pry ul. (...) oznaczonych jako działki ewidencyjne nr (...) z obrębu 4-03-05 o powierzchni 1.942 m ^{( 2)}, przy ul. (...) oznaczonych jako działki ewidencyjne nr (...) z obrębu 4-03-05 o powierzchni 7.087 m ^{( 2)} oraz kosztów procesu. Na rozprawie w dniu 20 września 2017 r. pełnomocnik powoda sprecyzował, iż powód domaga się odsetek od dnia 22 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz cofnął pozew w pozostałym zakresie – precyzując w ten sposób rozbieżność między petitum pozwu, a jego uzasadnieniem.

W uzasadnieniu pozwu powód twierdził, że powyższe nieruchomości stanowią część obszaru osiedla mieszkaniowego T., że są aktualnie zajmowane przez pozwanego bez tytułu prawnego, że pozwany wszczął postępowanie administracyjne o oddanie
w użytkowanie wieczyste ww. działek, że za okres bezumownego korzystania przez niego
z tych gruntów powód naliczył opłatę z zastosowaniem miesięcznej stawki netto czynszu dzierżawnego za 1 m ² gruntu w wysokości równej 1/12 rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego za 1 m ² gruntu, zwaloryzowanej jednocześnie o wskaźniki wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za trzy pierwsze kwartały 2010, 2011, 2012, 2013 i 2014 r., że wartość 1 m ² nieruchomości wynosi 410 zł, a przy uwzględnieniu art. 72 ust.1, ust. 3 pkt 4 odpowiada kwocie 4,10 zł, że do dzierżawy gruntu, w odniesieniu do którego toczy się postępowanie regulacyjne na rzecz władającego gruntem, do czasu zakończenia postępowania stosuje się opłatę w wysokości równej 1/12 opłaty rocznej za 1 m ², co w przypadku pozwanego oznaczało konieczność naliczenia opłaty w wysokości 0,34 zł/m ²/miesiąc, że spółka użytkuje grunty za wiedzą powoda, który toleruje zaistniały stan rzeczy i nie zamierza występować przeciwko niemu o ich wydanie, że dorozumiany stosunek prawny łączący strony nosi cechy quasi-dzierżawy, w związku z czym naliczona opłata z tytułu bezumownego zajmowania nieruchomości nie stanowi odszkodowania, lecz wynagrodzenie objęte podatkiem VAT, że podstawą dochodzonych roszczeń jest art. 224 § 2 k.c. i 225 k.c.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Pozwany przyznał, że (...) W. jest właścicielem działek przez niego zajmowanych, że spółka od wielu lat podejmuje starania mające na celu uzyskanie praw do tych nieruchomości przez ustanowienie na swoją rzecz użytkowania wieczystego w trybie art. 208 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Pozwany zakwestionował roszczenie powoda zarówno co do zasady, jak i wysokości wskazując, że brak jest podstaw do ustalenia stawki czynszu według pozycji 5a zarządzenia Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r., skoro część nieruchomości stanowią tereny wykorzystywane do celów mieszkalnych, np. wjazdy i powinny być objęte inną wartością stawek, że nieuzasadnione jest waloryzowanie opłat, że powód nie dowiódł tego, że poniósł szkodę i uzyskałby wynagrodzenie za korzystanie
z gruntu przez inny podmiot według cen rynkowych, że nie zostało wykazane, że między działaniem pozwanego i brakiem wynagrodzenia powoda istnieje związek przyczynowo – skutkowy, że nieruchomości, których dotyczy pozew są zabudowane budynkami mieszkalnymi wybudowanymi przez pozwanego, a poszczególne lokale w tych budynkach są zasiedlone przez osoby fizyczne, z którymi pozwanego łączą umowy najmu, że budynki te wyłącznie w niewielkiej części usytuowane są na spornych nieruchomościach powoda, że
w zakresie niezabudowanych części nieruchomości powód nie mógłby oddać ich do odpłatnego korzystania i czerpać z tego korzyści, że (...) W. bezpodstawnie żąda zapłaty odszkodowania powiększonego o podatek VAT, oraz że roszczenie objęte niniejszym pozwem stoi w opozycji do art. 5 k.c.

Wyrokiem z 20 września 2017 r. sygn. akt I C 1185/16 Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie zasądził od (...) S.A. z siedzibą w (...)na rzecz (...) W. kwotę 86.187,92 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 kwietnia 2016 r., do dnia zapłaty (pkt 1); umorzył postępowanie
w pozostałym zakresie (pkt 2); zasądził od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) W. kwotę 15.710,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3) oraz nakazał pobrać od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie kwotę 702,58 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych (pkt 4) (k. 503).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne:

Na nieruchomościach stanowiących działki ewidencyjne nr (...)
z obrębu 4-03-22, zlokalizowane przy ul. (...) w W., nr (...)
z obrębu 4-03-05, zlokalizowane przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05, zlokalizowane przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-22, zlokalizowane przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05, zlokalizowane przy ul. (...) w W., posadowione są budynki mieszkalne, wybudowane przez poprzednika prawnego (...) S.A. oraz pozostające w zarządzie tej Spółki. Od początku lat 80 ubiegłego wieku budynki te zostały zasiedlone przez osoby fizyczne, z którymi pozwanego łączą umowy najmu. Z uwagi na brak uregulowania stanu prawnego gruntów pod tymi budynkami spółka nie mogła jednak wykonać nałożonego na nią ustawą z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji obowiązku restrukturyzacji mienia, w tym zbycia na rzecz osób uprawnionych praw do lokali mieszkalnych.

W celu realizacji tego zobowiązania od 1995 r. poprzednik prawny pozwanego - ówczesna jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa państwowego (...), a obecnie (...) S.A., wszczęła postępowanie administracyjne zmierzające do uregulowania stanu prawnego działek nr (...) przy ul. (...) w W., nr (...)przy ul. (...)
w W., nr (...) przy ul. (...) w W., nr (...) i (...)przy ul. (...) w W., nr (...) i (...)przy ul. (...) w W.. W toku tego postępowania przedsiębiorstwo państwowe (...) wystąpiło z wnioskiem o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego ww. gruntów w trybie art. 208 ustawy z dnia 21 sierpnia 1998 r. o gospodarce nieruchomościami. Pozwany i jego poprzednik prawny podejmowali również działania zmierzające do ujednolicenia struktury własnościowej tych działek. Od 2009 r. część działek z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) i 4-03-22 przy ul. (...) stanowiło bowiem współwłasność dwóch podmiotów - (...) W. i Skarbu Państwa. W zakresie nieruchomości objętych pozwem - tj. działek ewidencyjnych nr (...) z obrębu 4-03-22 przy ul. (...) w W., nr (...)z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) i (...) z obrębu 4-03-22 przy ul. (...)
w W., nr (...) i (...)z obrębu 4-03-05 przy ul. (...)
w W. - ich właścicielem pozostawał wyłącznie powód na podstawie art. 20 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju (...) W.. Pozostałe działki nr (...), zlokalizowane przy ul. (...) oraz ul. (...), były zaś własnością Skarbu Państwa, który nabył do nich prawo na mocy postanowień Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie z 17 maja 2007 r. (II Ns 193/06) oraz z dnia 19 sierpnia 2008 r. (II Ns 66/07).

W latach 2010 - 2015 pozwany wielokrotnie zwracał się do (...) W.
z żądaniem udzielenia mu informacji na temat stanu sprawy w zakresie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonych przy ul. (...), ul. (...), ul. (...), ul. (...) oraz ul. (...) w W.. Do chwili obecnej postępowanie regulacyjne nie zostało zakończone.

W dniu 24 marca 2016 r. powód zawiadomił pozwanego o wysokości opłaty z tytułu korzystania przez Spółkę z nieruchomości stanowiących działki ewidencyjne nr (...) położone przy ul. (...) w W., działki ewidencyjne nr (...) położone przy ul. (...) w W., działki ewidencyjne nr (...) położone przy ul. (...) w W., działki ewidencyjne nr (...) położone przy ul. (...) w W. i działki ewidencyjne nr (...) z obrębu 4-03-05 położone przy ul. (...) w W.. W piśmie tym powód domagał się od pozwanego zapłaty kwoty 86.187,92 zł za użytkowanie ww. gruntów w okresie od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. W zakresie powyższej należności powód przyjął miesięczne stawki czynszu dzierżawnego netto na poziomie 0,38 zł/m ² przy uwzględnieniu zwaloryzowanego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych 1,010 (2014 r.) i 1,002 (2015 r.) oraz na podstawie sporządzonego dla każdej nieruchomości operatu szacunkowego, z którego wynikało, że wartość rynkowa 1 m ² gruntu wynosi 410 zł. Wezwanie doręczono pozwanemu w dniu 31 marca 2016 r. Do dnia 21 kwietnia 2016 r. pozwany nie spełnił wymaganego świadczenia. Pismem z dnia 8 czerwca 2016 r. powód ponownie wezwał pozwanego do uregulowania zadłużenia w wysokości 86.187,92 zł.

Sąd Okręgowy ustalił również, że zgodnie z załącznikiem 2 do zarządzenia nr (...) Prezydenta (...) W. w sprawie zasad wydzierżawiania na okres do trzech lat nieruchomości (...) W. i nieruchomości Skarbu Państwa, dla których organem reprezentującym właściciela jest Prezydent (...) W. (a do dnia 29 maja 2013 r. także zarządzenia nr (...) Prezydenta (...) W.) dla dzierżawy gruntu, w odniesieniu do którego toczy się postępowanie regulacyjne na rzecz władającego gruntem, do czasu zakończenia postępowania, ustala się czynsz dzierżawny w wysokości 1/12 rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego za 1 m ² gruntu.

Nieruchomość gruntowa zabudowana budynkiem mieszkalnym, stanowiąca działkę ewidencyjną nr (...) z obrębu 4-03-22 o pow. 1.556 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą (...) zlokalizowana jest przy ul. (...) w W.. Wartość 1 m ² gruntu wynosi 605,15 zł, przy stawce 1% za użytkowanie wieczyste odpowiada to kwocie 0,50 zł/m ² miesięcznie (605,15:12*1%). Od 1 września 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. wysokość wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości wynosi zatem 12.554,85 zł netto (bez waloryzacji).

Nieruchomość gruntowa zabudowana budynkiem mieszkalnym, stanowiąca działkę ewidencyjną nr (...) z obrębu 4-03-05 o pow. 1.942 m ^{( 2)}, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie prowadzi księgi wieczyste (...) ((...)), (...) ((...)), (...) ((...)), (...) ((...)) zlokalizowana jest przy ul. (...) w W.. Wartość rynkowa 1 m ^{( 2)} gruntu wynosi 647,07 zł, przy stawce 1% za użytkowanie wieczyste odpowiada to kwocie 0,54 zł/m ^{( 2 )}miesięcznie (647,07:12*1%). Od 1 września 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. wysokość wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości wynosi 16 754,80 zł netto (bez waloryzacji).

Nieruchomość gruntowa zabudowana budynkiem mieszkalnym, stanowiąca działkę ewidencyjną nr (...) z obrębu 4-03-05 o pow. 4.670 m ^{( 2)}, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w W. prowadzi księgi wieczyste (...) ((...)), (...) ((...)) zlokalizowana jest przy ul. (...) w W.. Wartość rynkowa 1 m ^{( 2)} gruntu wynosi 605,15 zł, przy stawce 1% za użytkowanie wieczyste odpowiada to kwocie 0,50 zł/m ^{( 2 )}miesięcznie (605,15:12*1%). Od 1 września 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. wysokość wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości wynosi zatem 37.680,67 zł netto (bez waloryzacji).

Nieruchomość gruntowa zabudowana budynkiem mieszkalnym, stanowiąca działkę ewidencyjną nr (...) z obrębu 4-03-22 o pow. 894 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą (...) zlokalizowana jest przy ul. (...) w W.. Wartość rynkowa 1 m ² gruntu wynosi 605,15 zł, przy stawce 1% za użytkowanie wieczyste odpowiada to kwocie 0,50 zł/m ² miesięcznie (605,15:12*1%). Od 1 września 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. wysokość wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości wynosi zatem 7.213,39 zł netto (bez waloryzacji).

Nieruchomość gruntowa zabudowana budynkiem mieszkalnym, stanowiąca działki ewidencyjne nr (...) z obrębu 4-03-05 o pow. 2.417 m ^{( 2)}, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie prowadzi księgi wieczyste (...) ((...)), (...) ((...)) zlokalizowana jest przy ul. (...) w W.. Wartość rynkowa 1 m ^{( 2)} gruntu wynosi 647,07 zł, przy stawce 1% za użytkowanie wieczyste odpowiada to kwocie 0,54 zł/m ^{( 2 )}miesięcznie (647,07:12*1%). Od 1 września 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. wysokość wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości wynosi zatem 20.852,91 zł netto (bez waloryzacji).

Za podstawę ustaleń Sąd Okręgowy przyjął dowody z dokumentów złożonych do akt sprawy, które uznał za autentyczne i wiarygodne, przez co stanowiły pełnowartościowy materiał dowodowy.

Ponadto za logiczną, spójną, przekonującą, obiektywną rzetelną, zgodną z zasadami wiedzy specjalistycznej oraz zasadami doświadczenia życiowego Sąd uznał opinię biegłego sądowego.

Dokonując oceny prawnej zgłoszonego roszczenia Sąd uznał, że zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Oceniając roszczenie Sąd Okręgowy wskazał, iż w sprawie bezsporne było, że pozwany władał bezumownie gruntami oznaczonymi jako działki nr (...)
z obrębu 4-03-22 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) i (...) z obrębu 4-03-22 przy ul. (...)
w W., nr (...), (...),(...) i (...)z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W. -
w okresie od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. Ponadto uznał, że powyższy sposób władania dotyczy również działek nr (...) z obrębu ewidencyjnego 3-03-06 przy ul. (...) i działki nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...), skoro pozwany powyższemu nie zaprzeczył. Powyższe potwierdzają także pisma kierowane przez pozwanego oraz jego poprzednika prawnego w przedmiocie ustanowienia użytkowania wieczystego gruntu obejmującego również w/w działki. Z tych też względów zdaniem Sądu Okręgowego wszystkie w/w działki stanowiły podstawę w zakresie powierzchni do obliczenia wysokości należnego powodowi wynagrodzenia.

Odnosząc się do spornych kwestii Sąd Okręgowy uznał, iż brak było podstaw do ograniczenia wysokości opłaty za bezumowne korzystanie wyłącznie do części działek zabudowanych budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym zgodnie z obrysem poszczególnych budynków i przy uwzględnieniu tego obrysu skoro sam poprzednik prawny pozwanego występując z wnioskiem o oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi wielorodzinnym zgodnie z art. 80 ust. 1a ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości, a następnie w dalszej korespondencji domagał się użytkowania wieczystego dla całych działek nr (...) z obrębu 4-03-22, przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05, przy ul. (...)
w W., nr (...) z obrębu 4-03-05, przy ul. (...) w W., (...) i (...)z obrębu 4-03-22, przy ul. (...) w W., nr (...)z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., bez ograniczenia tego prawa do powierzchni gruntu znajdującego się bezpośrednio pod budynkami wielorodzinnymi wybudowanymi przez pozwanego. Podkreślił ponadto, iż pozwany w przedmiotowych pismach poza oznaczeniem działek wskazywał również ich powierzchnię, która obejmowała całe działki a nie tylko obszar zabudowany budynkami. Bezsporne jest także, że pozwany korzysta ze spornych działek również poza obrysem budynków, czy to w postaci terenów zielonych, ciągów pieszych, placów przeznaczonych do ruchu pojazdów i stanowiących drogę dojazdową do budynków, który to teren jest administrowany przez pozwanego.

Sąd Okręgowy wskazał, iż roszczenie po jego sprecyzowaniu na rozprawie w dniu 20 września 2017 r. podlegało uwzględnieniu w całości na podstawie art. 244 § 2 k.c. i art. 225 k.c. Zwrócił przy tym uwagę na treść art. 140 k.c. zgodnie z którym właściciel nieruchomości ma prawo do korzystania z niej zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa. Dobra wiara w chwili stawiania budynków nie oznacza powstania po stronie przedsiębiorstwa kolejowego prawa do korzystania z nieruchomości skutecznego wobec każdoczesnego jej właściciela. Dobrą wiarę wyłącza bowiem ujawnienie takich okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzić poważne wątpliwości, że nie przysługuje mu prawo do korzystania z rzeczy w dotychczasowym zakresie ( wyrok SN z 6.05.2009, II CSK 594/08, LEX nr 510969).

Powołując się na stanowisko akceptowane w doktrynie oraz w orzecznictwie Sąd Okręgowy wskazał, że dopuszczalne jest dochodzenie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, bez konieczności wytoczenia powództwa o wydanie rzeczy, a ponadto przysługuje właścicielowi tylko wobec posiadacza, który w danym okresie bez podstawy prawnej faktycznie władał rzeczą. Żądane wynagrodzenie powinno odpowiadać kwocie, jaką posiadacz w normalnym toku rzeczy musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie.

Zwrócił również uwagę na charakter dochodzonego roszczenia, które ustawodawca wyczerpująco uregulował wśród przepisów prawa rzeczowego, przyznając właściwe roszczenie lub odrzucając je. Z tych też względów zdaniem Sądu Okręgowego pozwany bezpodstawnie twierdził, że powód powinien wpierw wykazać przesłanki istnienia odpowiedzialności odszkodowawczej spółki, tj. okoliczność wystąpienia szkody oraz związku przyczynowo - skutkowego między działaniem pozwanego i brakiem uzyskania wynagrodzenia przez powoda. W warunkach określonych normą art. 224 § 1 i art. 225 k.c. właścicielowi bowiem przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z jego rzeczy. Pod rządem tych przepisów posiadacz jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie
z cudzej rzeczy bez względu na to, czy właściciel rzeczy, nie korzystając z niej, poniósł jakąkolwiek stratę i niezależnie od tego, czy posiadacz faktycznie korzystał z rzeczy – odnosząc korzyść wymierną ( por. Komentarz do art. 225 k.c., E. Gniewek, Zakamycze 2001 r.).

Konstatując, Sąd Okręgowy wskazał, że powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i jego wysokość nie zależą od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakikolwiek uszczerbek majątkowy, zaś o wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas jej posiadania przez adresata roszczenia a precyzyjnie stanowi je wszystko to, co uzyskałby właściciel, gdyby daną rzecz wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania na podstawie innego stosunku prawnego.

W świetle powyższego zdaniem Sądu Okręgowego, skoro w rozpoznawanej sprawie właścicielem nieruchomości oznaczonej jako działki nr (...) z obrębu 4-03-22 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) i (...) z obrębu 4-03-22 przy ul. (...)
w W., nr (...) i (...)z obrębu 4-03-05 przy ul. (...)
w W. jest (...) W., to w przypadku jej wydzierżawienia powód uzyskałby czynsz dzierżawny na poziomie ustalonym stosownymi uchwałami, w wysokości odpowiadającej stawce tego czynszu, jaką obciążył pozwanego przy naliczaniu opłaty za bezumowne korzystanie z gruntu.

Powyższe uzasadniało zarówno przyjęcie za podstawę do naliczenia opłat stawek zwaloryzowanych o wskaźniki wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za trzy pierwsze kwartały 2010, 2011, 2012, 2013 i 2014 r., stanowiących równowartość czynszu dzierżawnego za 1 m ² gruntu, w wysokości równej 1/12 rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego za 1 m ² gruntu, określonych na podstawie prywatnych operatów, w których oszacowano wartości wszystkich działek objętych pozwem, na kwotę 410 zł za 1 m ² gruntu oraz powszechnie obowiązujących przepisów prawa zawartych w zarządzeniu Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r. Ponadto zgodnie z załącznikiem nr 2 tego aktu do dzierżawy gruntu, w odniesieniu do którego toczy się postępowanie regulacyjne na rzecz władającego gruntem, do czasu zakończenia postępowania, stosuje się opłatę
w wysokości równej 1/12 opłaty rocznej za 1 m ².

Za bezzasadne Sąd Okręgowy uznał również twierdzenia pozwanego, że skoro część nieruchomości stanowią tereny wykorzystywane do celów takich jak wjazdy, czy wejścia, to ewentualna dzierżawa powinna odnosić się do innych stawek. Zajmując przedmiotowe stanowisko Sąd Okręgowy wskazał, że przywołany akt prawny reguluje wysokość opłat dla danej nieruchomości przy uwzględnieniu głównego sposobu jej wykorzystania (np. na obiekty handlowe, gospodarcze, mieszkaniowe itp.). Powyższa zasada znalazła także zastosowanie do gruntów objętych postępowaniem regulacyjnym, co do których prawodawca określił konkretną wielkość stawek czynszu dzierżawnego, bez względu na to, czy na tej nieruchomości znajdują się wyłącznie budynki mieszkalne, czy też inne obiekty, bądź też zostały zajęte wyłącznie pod drogi dojazdowe.

Odnosząc się do zasadności doliczenia podatku VAT do wysokości naliczonej opłaty z tytułu bezumownego korzystania Sąd Okręgowy powołał się na treść załącznika nr 1 zarządzenia Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r. w § 5 ust. 5 i 6, w którym uregulowano powyższe, jak również zastrzeżono uprawnienie do ich aktualizowania w IV kwartale każdego roku kalendarzowego z mocą obowiązującą od 1 stycznia następnego roku - wg wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za trzy kwartały w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na dzień 30 września danego roku.

W świetle powyższego Sąd Okręgowy uznał, iż powód prawidłowo ustalił wysokości przysługującego mu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu. Wskazując na powyższe zwrócił również uwagę na fakt, iż przyjęta przez powoda stawka za 1 m ² nieruchomości była znacznie niższa niż ta, która została ustalona przez biegłego sądowego sporządzającego opinię w niniejszej sprawie (od 605,15 zł do 647,07 zł za 1m ²). Zgodnie z wnioskami opinii biegłego sądowego T. K. w okresie od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. wysokość wynagrodzenia powoda za użytkowanie jego nieruchomości przez pozwanego wynosiła łącznie 95.056,62 zł, przy czym kwota ta nawet nie zawierała obowiązującej stawki podatku od towarów i usług oraz nie została zwaloryzowana zgodnie z zarządzeniem Prezydenta (...) W. nr (...) i bezspornie była wyższa niż żądana przez powoda w ramach niniejszego postępowania.

Zdaniem Sądu Okręgowego również zarzut nadużycia prawa nie zasługiwał na uwzględnienie. Argumentując powyższe stanowisko Sąd Okręgowy wskazał, że: - pozwany nie określił które z zasad współżycia społecznego zostały naruszone, - kwestia okresu, przez który toczy się postępowanie regulacyjne i nie rozpoznanie do chwili obecnej wniosku o ustanowienie użytkowania wieczystego, pozostaje bez znaczenia dla oceny w/w zarzutu. Sąd Okręgowy podniósł, że nie może korzystać z art. 5 k.c. ten, kto sam narusza zwłaszcza zasady współżycia społecznego. Zakaz nadużycia może w szczególnych sytuacjach być pojmowany jako konflikt interesów, tj., jako naruszenie cudzego prawa podmiotowego przez wykonywanie własnego prawa podmiotowego. Zwrócił uwagę na to, że w zakresie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ww. nieruchomości w okresie objętym pozwem pozwany nie uiścił powodowi żadnych należności, mimo, że miał świadomość tego, że bezumownie korzysta z tego terenu. W kontekście tych faktów Sąd Okręgowy stwierdził brak podstaw do uznania, że dochodzenie przez powoda. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z należnymi odsetkami, stanowi nadużycie prawa. Podkreślił również, że sam fakt wystąpienia przez pozwanego z wnioskiem o ustanowienie na jego rzecz użytkowania wieczystego nie zwalnia go z obowiązku uiszczania wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, Wskazał także na wyjątkowy charakter normy art. 5 k.c., która podlega w sytuacji, gdy
w innej drodze nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego drugiej osoby. Ekwiwalentem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu jest to, że pozwany w okresie tym faktycznie korzystał z tego gruntu. Przyjęcie zatem koncepcji pozwanego polegającej na oddaleniu powództwa prowadziłoby do sytuacji, że pozwany uzyskałby korzyść majątkową bez podstawy prawnej kosztem powoda. Gdyby bowiem miał zawartą umowę dzierżawy z powodem byłby zobowiązany do uiszczania czynszu. Podobnie, nawet w przypadku ustanowienia na jego rzecz użytkowania wieczystego, które dotychczas nie zostało ustanowione, byłby zobowiązany do uiszczania opłaty początkowej i opłat rocznych w wysokości 3 % wartości tej nieruchomości.

Powyższa argumentacja legła u podstaw rozstrzygnięcia zawartego w pkt 1 wyroku.

Orzekając o świadczeniu ubocznym Sąd Okręgowy miał na uwadze zapisy art. 481 k.c. oraz fakt, iż wezwanie do zapłaty żądnej kwoty pozwany otrzymał w dniu 31 marca 2016 r., a wyznaczonym w nim termin do uregulowania należności upłynął 21 kwietnia 2016 r. Z tych też względów z dniem 22 kwietnia 2016 r. pozwany popadł w opóźnienie w spełnieniu wymaganej należności.

Wobec cofnięcia powództwa w zakresie odsetek za okres do dnia 22 kwietnia 2016 r. Sąd umorzył postępowanie zgodnie z art. 355 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. oraz § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 5 listopada 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (akt obowiązujący na dzień wszczęcia postępowania, tj. 21.10. 2016 r.) – 7.200 zł.

Mając jednocześnie na uwadze, że Skarb Państwa poniósł w niniejszej sprawie koszty związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego w wysokości 702,58 zł, na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. Sąd obciążył pozwanego powyższą kwotą uwzględniając to, że jako strona przegrana zobowiązany jest ponieść koszty sądowe w całości.

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 20 września 2017 r.
w zakresie pkt 1, 3 i 4 zaskarżył pozwany apelacją złożoną w dniu 25 października 2017 r. ( k. 516-522).

Na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, przy jednoczesnym braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie i w konsekwencji dokonanie ustaleń sprzecznych z materiałem dowodowym, tj. w szczególności poprzez:

a/ wadliwe uznanie, że powód udowodnił wysokość swojego roszczenia związanego z bezumownym korzystaniem z nieruchomości w sytuacji gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie potwierdził, że powód
w rzeczywistości mógłby wydzierżawić nieruchomość za stawki obowiązujące
w zarządzeniu Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r., gdyż powód nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność związaną
z potencjalnym wydzierżawieniem nieruchomości podmiotom trzecim;

b/ nieusprawiedliwione uznanie, iż roszczenie powoda jest uzasadnione tylko
z względu na fakt, iż pozwany bezumownie korzysta z jego nieruchomości, podczas gdy powód nie wykazał, aby poniósł z tego faktu jakąkolwiek szkodę oraz aby szkoda ta pozostawała w związku przyczynowym z działaniem pozwanego;

c/ błędne przyjęcie, iż do obliczenia odszkodowania za bezumowne korzystanie
z nieruchomości należy przyjąć zwaloryzowane oraz powiększone o podatek VAT stawki czynszu dzierżawy wynikające z zarządzenia Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r. w sytuacji gdy stawki te dotyczą jedynie wynagrodzenia powoda za komercyjną dzierżawę nieruchomości i nie mają zastosowania wprost do obliczenia wysokości odszkodowania za bezumowne korzystanie z przedmiotowych nieruchomości, gdyż w niniejszej sprawie nie doszło do świadczenia jakiejkolwiek usługi przez powoda na rzecz pozwanego;

d/ całkowicie błędne uznanie, iż odszkodowanie należne powodowi w łącznej kwocie 86.187,92 zł, na którą składają się kwota 70.071,48 zł wraz z podatkiem VAT w wysokości 16.164,44 zł, jest uzasadnione z uwagi na fakt, iż biegły sądowy sporządzający opinię w niniejszej sprawie ustalił wyższą wysokość odszkodowania netto (czyli niepowiększoną o podatek VAT), w sytuacji gdy powód nie dokonał modyfikacji podstawy faktycznej powództwa w zakresie jego wysokości jego wysokości, co doprowadziło do legitymizacji przez Sąd nienależnego podatku VAT;

e/ nienadanie przez Sąd Okręgowy właściwego znaczenia okoliczności, że pozwany od wielu lat bezskutecznie stara się uregulować stan prawny korzystania z przedmiotowych nieruchomości i pominięcia tych okoliczności przy ocenie działania powoda jako nadużycia przysługującego mu prawa podmiotowego;

f/ błędne uznanie, że pozwany swoim działaniem polegającym na bezumownym korzystaniu z nieruchomości narusza zasady współżycia społecznego, przez co nie zasługuje on na ochronę wynikającą z art. 5 k.c., w sytuacji gdy Sąd Okręgowy pominął okoliczność, iż zarzucane pozwanemu naruszenie cudzego prawa podmiotowego jest skutkiem uporczywej bezczynności powoda, który pomimo licznych próśb nie uregulował stanu nieruchomości;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a/ art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie i uznanie, iż roszczenie powoda o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest uzasadnione tylko z uwagi na fakt, że pozwany korzysta z nieruchomości powoda bez tytułu prawnego, niezależnie od tego czy powód poniósł jakąkolwiek szkodę wynikającą bezpośrednio z działania pozwanego, podczas gdy regulacje prawne dotyczące odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości maja charakter ogólny, który należy uszczegółowić przepisami ogólnymi o zobowiązaniach, w szczególności ustaleniem istnienia trzech przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, a mianowicie istnienia szkody, działania lub zaniechania sprawcy oraz związku przyczynowego pomiędzy tymi dwoma przesłankami, czego jednak Sąd Okręgowy w niniejszym postępowaniu nie ustalił;

b/ art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług
z dnia 11 marca 2004 r. (tj. z dnia 26 maja 2017 r. Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.) poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i ustalenie wysokości odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda powiększonej o podatek VAT, w sytuacji gdy odszkodowanie to nie wiąże się bezpośrednio z żądną czynnością mającą charakter świadczenia usługi przez powoda, za którą otrzymał on wynagrodzenie, tym samym nie jest możliwe opodatkowanie go podatkiem VAT;

c/ art. 5 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym przyjęciu, iż domaganie się przez powoda odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie stanowi nadużycia prawa, albowiem sam pozwany swoim działaniem dopuszcza się złamania zasad współżycia społecznego, w sytuacji gdy Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę całości okoliczności niniejszej sprawy oraz faktu, iż to powód poprzez swoje zachowanie i ignorowanie próśb pozwanego o uregulowanie stanu prawnego nieruchomości, zmusił niejako pozwanego do bezumownego korzystania z nieruchomości, a
w chwili obecnej żąda z tego tytułu odszkodowania.

Z uwagi na podniesione zarzuty pozwany wniósł o:

a/ zmianę zaskarżonego orzeczenia w części poprzez oddalenie powództwa w całości
i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych

ewentualnie

b/ o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Warszawa-Praga w Warszawie;

oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację złożonej w dniu 17 listopada 2017 r. powód wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych ( k. 554-556v).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

Sąd pierwszej instancji w granicach wyznaczonych wnioskami stron przeprowadził pełne postępowanie dowodowe konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy, dopuszczone dowody poddał ocenie mieszczącej się w granicach wyznaczonych dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. i
w oparciu o tak zgromadzony i oceniony materiał dowodowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sąd Okręgowy dokonał także właściwej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do norm prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia w badanej sprawie. Zaskarżone orzeczenie wymaga co prawda uzupełnienia w zakresie ustaleń i rozważań dotyczących kwestii samej zasadności opodatkowania podatkiem VAT opłaty z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, które to Sąd Okręgowy ograniczył jedynie do powołania się na zapisy prawa miejscowego w postaci Załącznika 1 do zarządzenia Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r. § 5 ust. 5 i 6, tym niemniej końcowe wnioski zawarte
w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji, odpowiadają prawu, przez co w rezultacie zaskarżone orzeczenie uznać należało za prawidłowe.

Pozwany w apelacji postawił szereg zarzutów zarówno procesowych (opartych głównie na naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c.) jak i materialnoprawnych. Przed ich merytorycznym omówieniem w pierwszym rzędzie należy wyjaśnić, że do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia prawa procesowego (art. 233 § 1 k.p.c.), konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących ocenę dowodów dokonaną przez sąd, określenie, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając, lub zarzucenie sądowi, iż rażąco naruszył zasady logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego wraz
w wykazaniem w jaki sposób do tego doszło oraz stwierdzeniem, że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. przez naruszenie zasady doświadczenia życiowego powinien polegać na tym, że zarzuca się sądowi, że ten wywiódł
z danego środka dowodowego jakiś fakt, podczas gdy doświadczenie życiowe uczy, że w takiej sytuacji taki fakt nie zachodzi albo przebiega on odmiennie. Naruszenie zasady logicznego rozumowania ma miejsce głównie wówczas gdy sąd błędnie interpretuje związki zachodzące pomiędzy poszczególnymi faktami, wyciągając ostatecznie z ich całokształtu błędne wnioski. Postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może zaś polegać na zaprezentowaniu ustalonego przez siebie, na podstawie własnej oceny dowodów stanu faktycznego. Czyli skarżący orzeczenie sądowe, formułując zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może ograniczyć się do twierdzeń, że z dowodów wynika inny niż ustalony przez sąd stan faktyczny. Jest to bowiem wówczas traktowane jako swobodna, niepoparta jurydycznymi argumentami, dyskusja z sądem. Skarżący musi wykazać, że gdyby sąd drugiej instancji nie naruszył wymienionych w art. 233 § 1 k.p.c. zasad oceny dowodów, to powinien dać wiarę środkom dowodowym przeciwstawnym do dokonanych ustaleń.

W ramach zarzutów procesowych formułowanych w apelacji, wskazujących na dokonanie przez Sąd Okręgowy błędnych ustaleń faktycznych, niewłaściwej oceny okoliczności, pozwany na ich potwierdzenie, odwołuje się również do przepisów prawa materialnego – a następnie formułuje odrębne zarzuty naruszenia prawa materialnego, oparte na tej samej argumentacji. W świetle tak formułowanych zarzutów apelacji podkreślić trzeba, iż zarzuty naruszenia prawa materialnego nie mogą być skutecznie uzasadniane próbą zwalczania ustaleń faktycznych, bowiem taka próba może odnieść skutek wyłącznie
w ramach naruszenia przepisów postępowania (m.in. postanowienie SN z 24 kwietnia 2003 r., I CKN 256/01, LEX nr 78889; wyrok SN z 26 września 2002 r., III CKN 466/00, LEX nr 74408). O ile bowiem wadliwość podstawy prawnej może być zarówno wynikiem uchybienia procesowego (błędne ustalenie stanu faktycznego prowadzącego do zastosowania wadliwej normy prawa materialnego), jak i naruszenia przepisów prawa materialnego (zakwalifikowanie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego do niewłaściwej normy prawa materialnego), o tyle wadliwość podstawy faktycznej jest zawsze wynikiem uchybienia procesowego (uzasadnienie wyroku SN z 11 grudnia 2002 r., I CKN 960/00, LEX nr 75346).

Z uwagi na powyższe w pierwszej kolejności zasadne jest odniesienie się do zarzutów naruszenia prawa materialnego albowiem prawidłowa wykładnia normy prawnej przyjętej za podstawę wyrokowania pozostaje w bezpośredniej korelacji z okolicznościami, które podlegały wykazaniu przez stronę powodową a tym samym ustaleniu przez Sąd I instancji.

Strona pozwana zarzucając naruszenie prawa materialnego art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. podniosła, iż przedmiotowe normy prawne mają charakter ogólny przez co określając przesłanki warunkujące zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie
z nieruchomości należy odwołać się do treści art. 361 § 1 k.c. a tym samym zachodzi konieczność wykazania przez stronę powodową istnienia trzech przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, tj. szkody, działania lub zaniechania sprawcy oraz związku przyczynowego pomiędzy tymi dwoma przesłanki. Pozwany zarzucił również, że powyższe w ogóle nie było przedmiotem ustaleń Sądu, co stanowiło o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd I Instancji wyjaśnił zarówno podstawę prawną dochodzonego roszczenia, wskazał na jego charakter, w tym elementy jakie w sobie łączy, podkreślając jednocześnie, iż ma ona charakter regulacji samodzielnej, a jej istotą i celem jest uzyskanie przez właściciela nieruchomości wynagrodzenia odpowiadającego stawkom rynkowym za sam fakt korzystania, zajmowania nieruchomości przez podmiot bez tytułu prawnego. Tym samym Sąd I instancji uznał, że nie jest istotne ani konieczne wykazanie szkody jaką powód poniósł na skutek korzystania z jego nieruchomości przez pozwanego a także, że powód mógł wydzierżawić przedmiotową nieruchomość innemu podmiotowi.

Przywołany powyżej wywód Sądu I Instancji, który został wsparty zarówno stanowiskiem doktryny jak i orzecznictwa, Sąd Apelacyjny w całości podziela wskazując, iż de facto w tym zakresie zarzuty apelacji stanowią powielenie argumentacji zgłaszanej
w ramach postępowania przed Sądem Okręgowym.

W tym miejscu podkreślić wypada, iż zgodnie z art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. i art. 230 k.c. posiadacz (samoistny oraz zależny) pozostający w złej wierze zobowiązany jest do zapłaty na rzecz właściciela wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Przy czym wysokość tego wynagrodzenia, jak powszechnie przyjmuje się, powinna odpowiadać stawkom rynkowym za korzystanie z danego rodzaju rzeczy w określonych warunkach przy uwzględnieniu czasu posiadania rzeczy przez adresata roszczenia ( zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2000 r., IV CKN 5/00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2005 r., II CK 61/05). Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy wobec posiadacza samoistnego lub zależnego w złej wierze (art. 225 i 230 k.c.) oraz posiadacza samoistnego lub zależnego w dobrej wierze, który dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy (art. 224 § 2 k.c. i art. 230 k.c.) łączy w sobie pierwiastki roszczenia odszkodowawczego (może zmierzać do zwrócenia kosztów, jakie właściciel poniósł w związku z tym, że był zmuszony do korzystania z cudzej rzeczy, lub do kompensaty utraconych korzyści, jakie by uzyskał, gdyby rzecz np. wynajął lub wydzierżawił) i roszczenia o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia (może zmierzać do wydania korzyści uzyskanych przez posiadacza w wyniku korzystania z cudzej rzeczy). Mimo pełnienia podobnych funkcji do realizowanych przez roszczenia o naprawienie szkody i roszczenia o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia, jest ono jednak - podobnie jak inne roszczenia przewidziane w art. 224 § 2 i art. 225 k.c. - odrębnym roszczeniem, a tym samym co należy podkreślić - niezależnym od przesłanek roszczeń o naprawienie szkody i zwrot bezpodstawnego wzbogacenia. Skoro zatem roszczenie uzupełniające z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy nie stanowi stricte roszczenia odszkodowawczego, nie jest konieczne wykazanie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej - to jest powstania szkody w majątku właściciela rzeczy, działania posiadacza mającego charakter czynu niedozwolonego oraz istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy czynem niedozwolonym a powstałą na skutek tego szkodą.
W świetle powyższego zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenia za korzystanie
z rzeczy, jak i wysokość wynagrodzenia nie zależą od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść, jak również od tego czy posiadacz efektywnie korzystał z rzeczy. Wysokość wynagrodzenia jest niezależna od rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza ( zob. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 sierpnia 2009 r. VI ACa 157/09 niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2004 r. IV CK 273/03 niepubl.,wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 lipca 2015 r. I ACa 301/15 niepubl.). Dodać również należy, iż roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest tylko jednym z roszczeń uzupełniających przez co nie jest wykluczone, iż do innego rodzaju roszczeń również wywodzonych z w/w regulacji mogą być pomocniczo stosowane przepisy o naprawieniu szkody.

W świetle poczynionego wywodu nie sposób zatem uznać zarzutu apelacji w postaci naruszenia prawa materialnego, tj. art. 224 § 2 k.c., art. 225 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. za zasadny, skoro do warunków zasadności dochodzonego roszczenia nie należało istnienie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Powyższe jak już wskazano pozostawało w bezpośredniej korelacji z zakresem okoliczności, które podlegały ustaleniu oraz przesadzało o bezzasadności naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwości określone w pkt 1 lit. b apelacji.

Odnosząc się od razu do dalszej kwestii w postaci nie udowodnienia wysokości roszczenia związanego z bezumownym korzystaniem, wobec nie wykazania, iż powód mógł potencjalnie wydzierżawić nieruchomość podmiotom trzecim, w tym za stawki obowiązujące w zarządzeniu Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r., również i w/w zarzut należało uznać za nie zasługujący na uwzględnienie.

Rozwijając w/w zarzut pozwany wskazał, że z uwagi na specyfikę stanu faktycznego nieruchomości oraz ich nieuporządkowany stan prawny, powód niewątpliwie nie miałby żadnej możliwości zawarcia jakiejkolwiek innej, odpłatnej umowy z osobami trzecimi.

Ferując przywołany zarzut pozwany zapomina, iż wysokość roszczenia
o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie zależy od dwóch okoliczności: po pierwsze od tego, jak długo trwa okres nieuprawnionego posiadania rzeczą oraz od stawek rynkowych należnych za korzystanie z rzeczy w danych okresach przyjętych do rozliczenia, "gdyby posiadanie opierało się na prawie" ( zob. m.in. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna i Administracyjna - zasada prawna z 10 lipca 1984 r., III CZP 20/84 publ. OSNCPiUS z 1984 r., Nr 12, poz. 209, wyrok Sadu Apelacyjnego w Białymstoku z 7 sierpnia 2013 r., I ACa 301/13, niepubl.; por. też E. Gniewek, w: SPP, t. 3, 2013, s. 909 i cyt. tam literatura). W sytuacji, w której nie ma możliwości odwołania się do istniejących stawek rynkowych, Sąd Najwyższy dopuścił skorzystanie przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia z art. 322 k.p.c. ( wyrok Sądu Najwyższego z 6 października 2006 r., V CSK 192/06, niepubl.). Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy obejmuje to wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania na podstawie innego stosunku prawnego, przy czym musi odpowiadać średniej stawce rynkowej ( por. T. Dybowski, Ochrona własności, s. 188–189, J. Ignatowicz, w: Resich, Komentarz, t. I, 1972, s. 605; S. Rudnicki, G. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga Druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2011, s. 401, zob. też wyrok Sądu Najwyższego z 11 lutego 2010 r., I CSK 312/09, niepubl.). Ponadto jak słusznie przyjął Sąd Okręgowy obowiązek wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy wynika już z samego faktu korzystania przez podmiot nie posiadający tytułu prawnego.

Poczynione powyżej rozważania w przedmiocie przesłanek dochodzonego roszczenia oraz okoliczności, od których zależy wysokość wynagrodzenia czynią bezprzedmiotowym dokonywanie ustaleń w zakresie, na który wskazuje pozwany, tj. czy nieruchomości stanowiące działki nr (...) z obrębu 4-03-22 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) i (...)z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) i (...)
z obrębu 4-03-22 przy ul. (...) w W., nr (...) i (...)
z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W. - w okresie od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. mogły być przedmiotem umowy dzierżawy czy innego stosunku prawnego zawartego z innym podmiotem. Jak słusznie bowiem wskazał Sąd Okręgowy
w sprawie bezsporne było, iż w/w działki przez okres, którego dotyczyło roszczenie pozostawały we władaniu pozwanego, który dokonał ich zagospodarowania poprzez zabudowę, a częściowo wykorzystywał w inny sposób jako tereny zielone, drogi, wjazdy itp. Ponadto, co pomija apelujący, przedmiotowe działki stanowią część powierzchni ziemi, dla których są prowadzone księgi wieczyste, a tym samym mogą stanowić przedmiot obrotu, co prowadzi do wniosku, iż posiadają określoną wartość materialną. Powyższe zostało również potwierdzone opinią biegłego sądowego T. K. (2), który oszacował ich wartość ( k. 341-344).

W świetle powyższe za bezprzedmiotowe należało uznać twierdzenia pozwanego, iż
z uwagi na nieuregulowany stan prawny działek, z których korzysta pozwany nie mogłyby być one przedmiotem żadnej innej umowy, a tym samym, że powód nie wykazał, że uzyskałby wynagrodzenie oparte na stawkach wynikającego z zarządzenia Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r. Podkreślić bowiem wypada, że przedmiotowe okoliczności po pierwsze nie stanowiły przesłanki zasadności roszczenia a po drugie nie ulegało wątpliwości, iż działki te jako mogące być przedmiotem obrotu, mające określoną wartość, zostały zajęte przez pozwanego, który korzystał z nich bez tytułu prawnego.

Zarzucając poczynienie błędnych ustaleń poprzez nie wykazanie aby sposób w jaki powód wyliczył wysokość dochodzonego wynagrodzenia stosując stawki wynikające
z zarządzenia Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r. oraz regulacji wynikających z załącznika 1 oraz 2 do w/w zarządzenia, miał zastosowanie w niniejszej sprawie wskazał również, iż nie powinny one być przyjęte jako podstawa do wyliczenia wynagrodzenia.

Powyższy zarzut dotyczy zarówno naruszenia prawa procesowego, który sprowadza się jednakże jedynie do powołania się na literalne brzmienie zapisów zarządzenia Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r., poprzez wskazanie, iż dotyczą one jedynie wynagrodzenia za komercyjną dzierżawę nieruchomości a tym samym nie mogą kształtować wynagrodzenia za bezumowne korzystanie oraz naruszenia prawa materialnego
w postaci przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie w jakim Sąd uznał, iż znalazły one zastosowanie do kwoty wynagrodzenia, która została podwyższona o podatek VAT.

Ustosunkowując się do powyższego po raz kolejny należy wskazać, iż wysokość wynagrodzenia, o którym mowa w art. 224 § 2 k.c., powinna odpowiadać stawkom za korzystanie z rzeczy określonego rodzaju, biorąc pod uwagę ceny występujące na rynku,
w danym okresie, tj. aktualnemu poziomowi cen.

Faktem jest, iż do ustalenia wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie
z działek nr (...) z obrębu 4-03-22 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W., nr (...) i (...) z obrębu 4-03-22 przy ul. (...) w W., nr (...) z obrębu 4-03-05 przy ul. (...) w W. powód w rozliczeniu miesięcznym przyjął 1/12 kwoty odpowiadającej 1% wartości nieruchomości, którą zwaloryzował o wskaźniki wzrostu z 2010, 2011, 2012, 2013 i 2014 r. Oceniając powyższe należy podkreślić, iż przyjęta metoda wyliczenia roszczenia stanowiła wyłączenie sposób określenia wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego, który w toku postępowania został poddany kontroli pod kątem rynkowości przyjętej przez powoda stawki. Tym samym za bezzasadne, a zarazem nieskuteczne należało uznać twierdzenie pozwanego co do braku podstaw zastosowania stawek czynszu dzierżawy wynikających z zarządzenia Prezydenta (...) W. albowiem dopiero podniesienie zarzutów wskazujących na nierynkowość stawki, ze wskazaniem okoliczności, które podważałyby ją, mogłoby odnieść skutek. W celu wykazania rynkowości zastosowanych przez powoda stawek, na co również wskazał Sąd Okręgowy, w toku postępowania został dopuszczony dowód z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego T. K. (2), w ramach której potwierdzone zostało, iż stawki przyjęte przez powoda w granicach od 0,38 zł podwyższone o wskaźnik waloryzacji wynoszący odpowiednio 1,010 w 2014 r. i 2,002 w 2015 r. (co odpowiadało kwocie 0,4674 zł brutto) są niższe niż stawki wyliczone przez biegłego określone na poziomie od 0,504 zł do 0,54 zł. Prawidłowość wniosków przedmiotowej opinii nie została skutecznie zakwestionowana.

W tych okolicznościach zarzut pozwanego polegający na przyjęciu za podstawę wyliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie stawek wyliczonych poprzez odniesienie się do norm prawa miejscowego w sytuacji gdy nie przekraczały one stawek rynkowych również nie mógł zostać uznany za skuteczny.

Przechodząc do kwestii doliczenia podatku VAT do stawek przyjętych za podstawę ustalenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie wskazać należy, iż powyższe wiąże się nie tylko z regulacją, na którą powołał się Sąd Okręgowy, tj. załącznika nr 1 zarządzenia Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 29 maja 2013 r. - § 5 ust. 5 i 6, w którym wskazano, że do stawek czynszu dolicza się podatek VAT w wysokości ustawowej lecz również z analizą i oceną przepisów prawa powszechnego, tj. ustawy o podatku od towarów
i usług z 11 marca 2004 r. (Dz. U. nr 53 poz. 535 ze zm.), która wyłącznie to może stanowić normę nakładającą obowiązek jego uiszczenia.

Wskazać bowiem wypada, iż zgodnie z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej „Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.” Z powyższego wynika zatem, iż nakładanie obowiązków - ciężarów i świadczeń publicznych następuje zgodnie z zasadą legalizmu. Oznacza to, iż każdy obowiązek musi być w Polsce nałożony i wprowadzony w drodze ustawy.

W przypadku podatku od towarów i usług podstawę normatywną stanowi powołana wyżej ustawa, w której w art. 1 ustawodawca wskazał, że reguluje ona opodatkowanie podatkiem od towarów i usług.

Z tych też względów to nie zarządzenie przywołane przez powoda lecz kwestionowana przez pozwanego regulacja ustawowa mogła stanowić i stanowiła podstawę opodatkowania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie dochodzonego przez powoda.

Odnosząc się do zarzucanego naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług należy wskazać, iż zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa art. 5 ust. 1 powołanej ustawy zgodnie z którym opodatkowaniu podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przez świadczenie usług,
o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) (…);

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) (…).

Pod użytym w art. 8 ust. 1 pkt 2 pojęciem "tolerowania czynności lub sytuacji" cyt. ustawa rozumie takie świadczenie, którego istotą jest zaniechanie polegające na nieczynieniu bądź na znoszeniu określonej sytuacji.

W świetle powyższego w doktrynie oraz bardzo bogatym orzecznictwie, w tym sądowoadministracyjnym, ukształtowane zostało stanowisko, iż kwestia podlegania odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy podatkowi od towarów i usług zależy
w każdym przypadku od konkretnych okoliczności sprawy ( tak J. Zubrzycki, Leksykon VAT. Tom I. 2006, Wrocław 2006, s. 53). W tym zakresie niezbędne staje się ustalenie czy między stronami istnieje jakiś jawny lub dorozumiany stosunek prawny, w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. Ponadto czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje
w zamian za to świadczenie”. ( tak. J. Zubrzycki, Leksykon...., j.w., s.54, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 9 lutego 2012 r., I SA/Kr 2128/11 Rzeczposp. PiP z 2012 r. nr 62 poz. 5, wyrok Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2016 r. III SA /Wa1691/15 niepubl., uzasadnienie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 26 maja 2011 r. I SA/Ke 239/11, niepubl.).

Na przedmiotowy związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i odpłatnością za nie, który musi mieć charakter bezpośredni oraz na tyle wyraźny, aby można było stwierdzić, że zapłata (wynagrodzenie) następuje za to właśnie, konkretne świadczenie drugiej strony, zwraca się również uwagę w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiego, który w wyroku z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 ( Zb. Orz. 1994 r., str. I-00743) stwierdził, że świadczenie usług realizowane jest "za wynagrodzeniem" w rozumieniu art. 2 (1) VI Dyrektywy i stąd podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą a usługobiorca, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy ( podobnie
w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86, Zb. Orz. 1988 r., str. 01443).

W świetle powyższego właściwy jest zatem wniosek, iż dla oceny istnienia czy nie istnienia opodatkowania podatkiem VAT świadczenia z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, konieczne jest badanie przez sąd cywilny pomiędzy stronami danego postępowania sądowego, jako uczestników, faktycznych relacji cywilnoprawnych. Powyższe co prawda nie było przedmiotem oceny Sądu I instancji, niemniej jednak z uwagi na fakt, iż Sąd Apelacyjny jest również Sądem, który rozpoznaje merytorycznie sprawę
(w graniach zarzutów apelacyjnych, nieważności postępowania), a tym samym uprawniony jest także do samodzielnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego przez ten sąd oraz, ewentualnie, także w postępowaniu apelacyjnym i może w razie potrzeby powoływać się na dowody i fakty, pominięte przez sąd I instancji, z uwagi na podniesiony zarzut musiało stać się również przedmiotem oceny ( w przedmiotowym zakresie szerzej uchwała [7] SN z 23 marca 1999 r., III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7-8, poz. 124 – zasada prawna).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, całokształt materiału dowodowego, zgromadzonego
w sprawie pozwala na konstatację, iż powód, któremu jedynie przysługuje prawo do działek zajmowanych przez pozwanego, od szeregu lat toleruje zaistniały, ukształtowany pomiędzy stronami stan rzeczy. Na powyższe wskazuje chociażby świadomość i postawa powoda, który z uwagi na skierowane do niego wnioski (co miało miejsce jeszcze przed nowelizacją przepisu art. 207 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami dokonaną w 2000 r.)
o uregulowanie stanu prawnego nieruchomości poprzez oddanie jej w użytkowanie wieczyste ( d: pismo z 08.11.2011r. k. 265-266, pismo z 15.09.2011 r. k. 267-268, pismo z 08.04.2011 r. k. 274-275) od szeregu lat wie i toleruje fakt zajmowania nieruchomości objętej niniejszym postępowaniem przez pozwanego, jak również nigdy nie wystąpił z roszczeniem wydobywczym. Na posiadanie pełnej wiedzy o korzystaniu przez pozwanego z gruntów powoda bez tytułu prawnego, tolerowanie powyższego stanu i brak zamiaru wystąpienia przeciwko pozwanemu o jego wydanie wskazywał ponadto sam powód w toku niniejszego postępowania zarówno w pozwie ( k. 7), czy w kolejnym piśmie procesowym z 2 stycznia 2017 r. ( k. 282). Przedmiotowe stanowisko zostało potwierdzone również w odpowiedzi na apelację, i znalazło wyraz w faktycznej postawie albowiem pozwany nie wskazywał i nie przedstawił dowodu aby kiedykolwiek powód domagał się od niego wydania spornych nieruchomości.

W świetle powyższego, za powodem należy przyjąć, iż pomiędzy stronami doszło do ukształtowania w sposób dorozumiany relacji prawnej odpowiadającej stosunkowi noszącemu cechy quasi umowy dzierżawy. Postawa powoda wskazuje bowiem na istnienie więzi prawnej pomiędzy świadczącym usługę powodem a odbiorcą tej usługi pozwanym, na podstawie której to więzi dochodzi do świadczenia wzajemnego, natomiast wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę powoda w tym przypadku stanowi wartość przekazaną w zamian za świadczenie na rzecz odbiorcy. Z tych też względów świadome przekazanie przez powoda jego majątku we władanie pozwanego, odpowiada czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. W tej bowiem sytuacji zapłata wynagrodzenia następuje w zamian za rzeczywiste świadczenie wzajemne, tj. umożliwienie korzystania z nieruchomości przez pozwanego, a pomiędzy w/w zachodzi ścisły związek.

Bezumowne użytkowanie nieruchomości, na które powód wyraził zgodę w sposób dorozumiany (jak to bezspornie miało miejsce w niniejszej sprawie), jest transakcją opodatkowaną VAT, zaś żądanie zapłaty z tego tytułu w takiej sytuacji, tj. przy istnieniu porozumienia jest należnością za jej wykonanie (czynsz), opodatkowaną VAT. Tym samym wynagrodzenie przysługujące powodowi w okolicznościach niemniejszej sprawy spełnia kryteria, określone w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Mając powyższe na uwadze należy uznać, że niezależnie od błędnego powołania przez Sąd Okręgowy wyłącznie regulacji prawa miejscowego, poczynione powyżej ustalenia i rozważania prawne, uzasadniają stanowisko, iż doszło do wypełnienia hipotezy art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez co żądane przez stronę powodową wynagrodzenie za bezumowne korzystanie podlega opodatkowaniu na zasadach wskazanych w powyższej ustawie. Z tych też względów również zarzut naruszenia prawa materialnego art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jak również prawa procesowego w zakresie wskazanym w pkt 1 lit. d apelacji należało uznać za bezzasadny.

Nie można również uwzględnić podniesionych przez skarżącego zarzutów dotyczących konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 k.c.). W tym zakresie zarówno w apelacji, jak i w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji skarżący ograniczył się jedynie do podniesienia ogólnego zarzutu sprzeczności żądań pozwu
z zasadami współżycia społecznego, bez wskazania, jakie konkretnie zasady współżycia społecznego zostały naruszone przez powoda, który jako właściciel nieruchomości gruntowej domaga się zapłaty za bezumowne korzystanie z niej. Brak sprecyzowania zarzutów w tym zakresie uniemożliwia w istocie kontrolę ich zasadności. Na powyższe wskazuje chociażby fakt, iż pozwany po raz kolejny powołuje się wyłącznie na okoliczność długotrwałego procedowania w przedmiocie wniosków pozwanego o uregulowanie stanu prawnego zajmowanych przez apelującą działek. Zaznaczyć wypada, iż podnoszona okoliczność była przedmiotem bardzo szczegółowych rozważań Sądu Okręgowego, który wskazał, iż dla oceny zarzutu nadużycia prawa pozostaje ona bez znaczenia. Przedmiotową konstatację Sąd Apelacyjny w pełni podziela, jak również za Sądem Okręgowym zwraca uwagę na wyjątkowy charakter normy art. 5 k.c. oraz na okoliczność, iż oddalenie powództwa na skutek uwzględnienia w/w zarzut skutkowałoby postawieniem pozwanego nieposiadającego tytułu prawnego do nieruchomości w sytuacji korzystniejszej od tej, w jakiej znalazłby się gdyby faktycznie przysługiwałoby mu prawo do zajmowania gruntu.

Podzielając przywołane rozważania Sąd Apelacyjny nie dostrzega, w świetle materiału dowodowego zgromadzonego w tej sprawie, aby działania powoda realizującego przysługujące mu prawo własności pozostawało w sprzeczności z wartościami powszechnie uznawanymi w kulturze naszego społeczeństwa, czy też z ideą słuszności w prawie ( co do pojęcia zasad współżycia społecznego zob. m.in. wyrok SN z 28 listopada 2001 r., IV CKN 1756/00).

Dodać także wypada, iż sporządzone przez Sąd I instancji uzasadnienie nie zawiera sformułowania, na które powołuje się pozwany w pkt 1 lit. f apelacji. Sąd Okręgowy nie poczynił bowiem konstatacji, iż pozwany swoim działaniem polegającym na bezumownym korzystaniu z nieruchomości narusza zasady współżycia społecznego lecz, że w świetle ustalonych okoliczności sprawy brak jest podstaw do uwzględnienia zarzutu opartego na treści art. 5 k.c. albowiem to powód domagając się wynagrodzenia nie postępuje sprzecznie z w/w zasadami. W świetle powyższego wniosek pozwanego stanowi w ocenie Sądu Apelacyjnego nieuzasadnioną nadinterpretację rozważań Sądu I Instancji.

Mając powyższe na względzie, wobec bezzasadności podniesionych zarzutów, apelacja pozwanego, podlegała oddaleniu, co na podstawie art. 385 k.p.c. implikowało orzeczenie jak w sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł, stosowanie do jego wyniku, na podstawie art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (j.t. Dz.U.
z 2018 r. poz. 265), zasądzając w punkcie II wyroku od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 050 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję i uwzględniając stawkę minimalną, obowiązującą w sprawach o zapłatę oraz podaną w apelacji wartość przedmiotu zaskarżenia.

Monika Włodarczyk Bogdan Świerczakowski Alicja Fronczyk