Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2018r. w Katowicach

sprawy z odwołania W. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 20 lutego 2018r. sygn. akt VIII U 1143/17

oddala apelację.

/-/SSA T.Szweda /-/SSA M.Procek /-/SSA M.Małek-Bujak
Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 918/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2018r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach zmienił decyzję organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 22 maja 2017r. i zwolnił ubezpieczonego W. G. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w postaci renty z tytułu niezdolności
do pracy w związku z chorobą zawodową za okres od dnia 1 stycznia 2015r. do dnia 31 marca 2017r. w kwocie 50.558,31 zł oraz odsetek za okres od dnia 21 stycznia 2015r. do dnia
22 maja 2017r. w kwocie 4.539,16 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, iż ubezpieczony W. G., urodzony (...), od dnia 1 maja 2004 r. ma ustalone prawo do emerytury górniczej i renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Od tego dnia wypłacano mu dwa świadczenia w zbiegu, czyli emeryturę i 1/2 renty. W decyzjach o przyznaniu renty
i emerytury oraz w kolejnych decyzjach dotyczących ponownego ustalenia renty zamieszczano pouczenie, że w przypadku osiągania przychodu będzie mu przysługiwało jedno wybrane świadczenie - emerytura lub renta, a także, iż jest zobowiązany
do powiadomienia organu rentowego o osiąganiu przychodu. Ostatnią decyzję o ponownym ustaleniu renty wydano dnia 19 czerwca 2013r. Od tego dnia ubezpieczony W. G. nie otrzymywał żadnych decyzji ZUS ani pouczeń.

W. G. pełnił funkcję członka Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. w okresie od dnia 25 czerwca 2014r. do dnia 31 marca 2017r., otrzymując z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości 672 zł brutto miesięcznie w 2014r., 700 zł brutto miesięcznie w 2015r., 740 zł brutto miesięcznie w 2016r. i 800 zł brutto miesięcznie w 2017r.

Jednocześnie Sąd ten ustalił, że w 2015r. W. G. dowiedział się
od znajomego o wejściu w życie przepisów wprowadzających obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne od przychodów osiąganych z tytułu członkostwa
w radach nadzorczych. Wraz ze znajomą S. W. udał się do punktu informacyjnego ZUS Oddział w Z. i zapytał, czy uzyskiwanie przychodu z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej spółdzielni nie koliduje z otrzymywanymi przez niego świadczeniami. Pracownik ZUS odpowiedział mu, że dopóki nie osiągnie przychodu przekraczającego kwotę graniczną, to może jednocześnie pobierać emeryturę w zbiegu z rentą i uzyskiwać przychód z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej.

Informacje o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego przez W. G. były przekazywane do ZUS przez Spółdzielnię Mieszkaniową w postaci miesięcznych raportów.

W piśmie z dnia 22 marca 2017r. Spółdzielnia Mieszkaniowa poinformowała ZUS,
że W. G. w 2016r. osiągnął przychód z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej w wysokości 8.880 zł, od którego odprowadzono składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Następnie decyzją z dnia 6 kwietnia 2017r. organ rentowy wstrzymał ubezpieczonemu wypłatę renty od dnia 1 kwietnia 2017r., stwierdzając, że z uwagi na osiąganie przychodu, W. G. ma prawo tylko do jednego świadczenia, wybranego przez niego
lub korzystniejszego.

Dnia 1 kwietnia 2017r. W. G. zrezygnował z funkcji członka Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G., o czym poinformował ZUS pismem z dnia 24 kwietnia 2017r. Na wezwanie organu rentowego ubezpieczony przedłożył także zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 17 maja 2017r., w którym potwierdzono jego rezygnację z funkcji członka zarządu z dniem 1 kwietnia 2017r.
oraz przedstawiono wysokość jego miesięcznego wynagrodzenia z tytułu pełnienia tej funkcji w okresie od lipca 2014r. do marca 2017r.

Dnia 19 maja 2017r. ZUS wydał decyzję o podjęciu wypłaty renty.

Natomiast zaskarżoną decyzją z dnia 22 maja 2017r. organ rentowy zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w postaci renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową za okres od dnia 1 stycznia 2015r.
do dnia 31 marca 2017r. w kwocie 50.558,31 zł oraz odsetek za okres od dnia 21 stycznia 2015r. do dnia 22 maja 2017r. w kwocie 4.539,16 zł.

Przedstawionych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego, informacji ze Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G., miesięcznych raportów ZUS RZA i ZUS RCA oraz na podstawie przesłuchania ubezpieczonego i zeznań świadka S. W.. Według tegoż Sądu zeznania S. W. i W. G. są wiarygodne w całości, także w zakresie wizyty w ZUS w 2015r. i braku uzyskania od pracownika ZUS prawidłowego pouczenia.
W ocenie Sądu Okręgowego, wiarygodne jest, że ubezpieczony zainteresował się mogącymi go dotyczyć konsekwencjami zmiany przepisów i udał się do ZUS w celu uzyskania informacji na ten temat, co potwierdziła S. W.. Sąd ten dał wiarę ubezpieczonemu, że nie otrzymał on prawidłowego pouczenia, ponieważ - zdaniem tegoż Sądu - z okoliczności wynika, że gdyby został prawidłowo pouczony, to zrezygnowałby z członkostwa w radzie nadzorczej, tak jak uczynił to po wstrzymaniu mu wypłaty renty.

Odnosząc się do żądania zawartego w odwołaniu, Sąd Okręgowy podniósł,
iż w niniejszej sprawie istota sporu sprowadzała się do tego, czy renta z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową, pobrana przez ubezpieczonego w okresie od dnia
1 stycznia 2015r. do dnia 31 marca 2017r., była świadczeniem pobranym nienależnie,
w rozumieniu art. 138 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017r., poz. 1383 - dalej jako ustawa emerytalna).

Sąd ten podniósł przy tym, iż na podstawie przepisu art. 26 ust. 1 ustawy z dnia
30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2017r., poz. 1773) osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów wypłaca się, zależnie od jej wyboru, przysługującą rentę powiększoną
o połowę emerytury albo emeryturę powiększoną o połowę renty. Jednakże, stosownie
do wyłączenia z art. 26 ust. 3 powołanej ustawy, przepisu tego nie stosuje się, jeżeli osoba uprawniona osiąga przychód powodujący zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości określony w ustawie emerytalnej, niezależnie od wysokości tego przychodu.
W celu ustalenia, co stanowi przychód powodujący zawieszenie prawa do świadczeń
lub zmniejszenie ich wysokości, należy odwołać się do treści art. 104 ust. 1 ustawy emerytalnej, który stanowi, że prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu
lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6. Z kolei art. 104 ust. 2 ustawy emerytalnej stanowi, że za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności.

Sąd Okręgowy podniósł także, iż ustawą z dnia 23 października 2014r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014r., poz. 1831), która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2015r., do przepisu art. 6 ust. 1 ustawy
z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017r.,
poz. 1778 ) dodano pkt 22, zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej
są członkami rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji. Stosownie
do art. 9 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu osiągania wynagrodzenie za pełnienie funkcji w radzie nadzorczej podlegają także osoby, które mają ustalone prawo do emerytury lub renty, tak jak W. G.. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe takich osób stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 18 ust. 4 pkt 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zatem, od dnia 1 stycznia 2015r. pełnienie wynagradzanej funkcji w radzie nadzorczej stanowi tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym i wobec tego jest przychodem, powodującym zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości, w rozumieniu art. 104 ust. 1 ustawy emerytalnej. Natomiast, zgodnie z art. 26 ust. 1 i 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, uzyskiwanie takiego przychodu, niezależnie od jego wysokości, powoduje, że ubezpieczony nie może pobierać jednocześnie emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy związanej
z chorobą zawodową. Ubezpieczonemu wypłaca się więc świadczenie przez niego wybrane lub wyższe, zgodnie z art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej. Drugie ze świadczeń, jeśli jest wypłacane pomimo osiągania przez ubezpieczonego przychodu, staje się świadczeniem wypłaconym nienależnie.

Jednocześnie jednak Sąd Okręgowy wskazał, że na gruncie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych konieczne jest rozróżnienie świadczenia nienależnie wypłaconego od świadczenia nienależnie pobranego. Z treści art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy emerytalnej jednoznacznie wynika, że warunkiem uznania świadczenia za nienależnie pobrane jest pouczenie ubezpieczonego o okolicznościach powodujących utratę i zawieszenia świadczenia. Sąd ten zwrócił przy tym uwagę, że pouczenie to winno być konkretne, a nie jedynie abstrakcyjne i ogólne. Konieczne jest także stosowne pouczenie ubezpieczonego przez organ rentowy, jeśli okoliczności powodujące zawieszenie lub utratę świadczeń mogą wynikać
ze znowelizowanych przepisów. Nie można przy tym uznać za wystarczające,
że ubezpieczony może dowiedzieć się lub nawet dowie się o nowych przepisach z Dziennika Ustaw, prasy lub od innych osób.

Tak więc, Sąd Okręgowy uznał, że W. G. nie został pouczony przez organ rentowy, iż uzyskiwanie przychodu z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej spółdzielni począwszy od 1 stycznia 2015r. będzie skutkowało utratą prawa do jednego z pobieranych przez niego świadczeń. Z akt organu rentowego nie wynika, aby w związku z wejściem
w życie nowych przepisów ubezpieczony otrzymał jakikolwiek pouczenie, na co zresztą organ rentowy nawet się nie powoływał. Z pewnością nie otrzymał takiego pouczenia podczas wizyty w ZUS w 2015r. Pouczenia zamieszczane we wcześniejszych decyzjach nie są wystarczające, ponieważ nie wynika z nich, że ubezpieczony ma podawać organowi rentowemu informację o wynagrodzeniu z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej
i że uzyskiwanie takiego wynagrodzenia spowoduje utratę jednego ze świadczeń. Mimo,
że w pouczeniach tych jest mowa o przychodzie, to nie spełniają one wymogu konkretności, ponieważ przychód z tytułu pełnienia funkcji w radzie nadzorczej nie jest w nich wprost wskazany. Zdaniem Sądu Okręgowego, nie można wymagać, aby ubezpieczony, który
nie jest prawnikiem, dokonywał wykładni skomplikowanych przepisów i stwierdzał,
że wynagrodzenie uzyskiwane w radzie nadzorczej stanowi przychód pozbawiający go prawa do świadczenia, skoro wprowadzono obowiązek odprowadzania od niego składek
na ubezpieczenie społeczne. Ponadto, uzyskanie przez ubezpieczonego wiedzy z innych źródeł, niż z pouczenia organu rentowego, nie może zastępować tego pouczenia i rodzić
po stronie ubezpieczonego obowiązku zwrotu świadczenia. Świadczenie to nie stanowi bowiem w takiej sytuacji świadczenia nienależnie pobranego, mimo, że zostało nienależnie wypłacone.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

W apelacji od przedstawionego rozstrzygnięcia organ rentowy zarzucił Sądowi pierwszej instancji:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę orzekania poprzez niesłuszne przyjęcie, że ubezpieczony nie został prawidłowo pouczony przez organ rentowy
o przesłankach determinujących zawieszenie prawa do pobierania świadczeń zbiegowych;

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 138 ust. 1 ustawy emerytalnej, art. 84 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 26 ust. 1 i 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez zwolnienie ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w postaci renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową za okres od dnia 1 stycznia 2015r. do dnia 31 marca 2017r. w kwocie 50.558,31 zł oraz odsetek za okres od dnia 21 stycznia 2015r. do dnia 22 maja 2017r. w kwocie 4.539,16 zł.

W oparciu o przedstawione zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania.

Zdaniem skarżącego organu rentowego, pouczenie o zasadach wypłaty świadczeń zbiegowych znajduje się w decyzjach z dnia 23 czerwca 2004r. przyznających emeryturę górniczą oraz rentę z tytułu choroby zawodowej. Zawarte jest również w oświadczeniu ZUS Rw-73 dotyczącym zamiaru osiągania przychodu, podpisanym przez ubezpieczonego
w którym wskazano, że osiąganie przychodu niezależnie od jego wysokości powoduje wstrzymanie renty z ubezpieczenia wypadkowego i emerytury oraz podjęcie wypłaty jednego świadczenia korzystniejszego lub z wyboru. Stosowne pouczenia w tej kwestii zawierały kolejne decyzje o ponownym ustaleniu prawa do renty oraz decyzje waloryzacyjne. Ubezpieczony obowiązany był zapoznać się z treścią zamieszczanych na decyzjach pouczeń, albowiem zawierały one informacje o jego prawach i obowiązkach w przypadku, np. zmiany sytuacji prawnej, jak również konsekwencjach wynikających z zaniechania przestrzegania nałożonych na ubezpieczonego obowiązków. Według apelującego, pouczenia zawarte
w decyzjach są jasne, czytelne i precyzyjne. Wynika z nich wprost, że zasada wypłaty jednego świadczenia nie dotyczy zbiegu do uprawnień emerytury z m.in. rentą wypadkową, chyba że rencista osiąga przychód - bez względu na jego wysokość. Ubezpieczony
miał obowiązek zapoznania się z treścią pouczenia, i w zasadzie nie kwestionował, iż wiedzę w zakresie wypłaty świadczeń zbiegowych posiadał. Zgodnie zatem z pouczeniem, miał obowiązek powiadomić ZUS o osiąganiu przychodu bez względu na jego wysokość. Ubezpieczony został również pouczony, że w celu ustalenia czy zachodzą okoliczności powodujące zawieszenie prawa do emerytury lub renty, albo wstrzymanie wypłaty
lub zmniejszenie wysokości świadczenia, jest zobowiązany do powiadomienia organu rentowego o osiąganiu przychodu i jego wysokości oraz o łącznej kwocie przychodu osiągniętego w roku kalendarzowym w terminie do końca lutego następnego roku za rok poprzedni. Odwołujący dwukrotnie wywiązał się z tego obowiązku bowiem w akcie znajduje się zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej w G. o wysokości przychodu
za 2010r. oraz o wysokości przychodu za 2011r., złożone w dniu 1 lutego 2012r.
W kolejnych latach odwołujący zaniechał tego obowiązku. Przekazywanie przez Spółdzielnię Mieszkaniową miesięcznych raportów ZUS RZA i ZUS RCA nie jest realizacją
tego obowiązku. Nie służy bowiem weryfikacji uprawnień do pobieranych świadczeń;
nie stanowi informacji „o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części” także dlatego,
że jest to informacja płatnika składek, a nie osoby „uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów”.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Przyjmując ustalenia poczynione przez Sąd pierwszej instancji jako własne, uznał,
że apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Podkreślenia wymaga, iż Sąd Okręgowy trafnie wskazał, iż przepisów ubezpieczeniowych o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie można też interpretować tak, jak przepisów prawa cywilnego dotyczących zwrotu nienależnego świadczenia. Zgodnie bowiem z podstawowym przepisem regulującym zwrot nienależnie pobranych świadczeń ubezpieczeniowych (art. 84 ust. 2 ustawy systemowej),
za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1.  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2. świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań
lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Podobną regulację przyjęto w treści - będącego podstawą rozstrzygnięcia - art. 138 ustawy o emeryturach i rentach, zgodnie bowiem z tym przepisem, za nienależnie pobrane świadczenia uważa się:

1.  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie
lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa
do ich pobierania;

2. świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań
lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Natomiast w przepisach prawa cywilnego pojęcie nienależnego świadczenia jest zobiektywizowane (art. 410 § 2 k.c.), zaś elementy odnoszące się do stanu świadomości (woli) wzbogaconego są uregulowane odrębnie (art. 409 k.c.), a więc nie są objęte definicją tego pojęcia. W przepisach prawa ubezpieczeniowego następuje połączenie tych elementów
w samej definicji „świadczenia nienależnie pobranego”, a więc w prawie ubezpieczeń społecznych „świadczenie nienależnie pobrane”, to nie tylko „świadczenie nienależne” (obiektywnie, np. wypłacane bez podstawy prawnej), ale także „nienależnie pobrane”, a więc pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zaniechania). To jest właśnie podstawa rozróżnienia „świadczenia nienależnego” od „świadczenia nienależnie pobranego” (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2007r., I UK 90/07).

Tak więc podkreślenia wymaga, że organ rentowy - w okolicznościach niniejszej sprawy - może domagać się zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas,
gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę. Przyjmuje się, że obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, wiedząc, że mu się nie należy, co dotyczy zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach, w jakich nie powinna pobierać świadczeń, jak też tej osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej. Wypłacenie świadczenia w sposób, na który nie miała wpływu wina świadczeniobiorcy, nie uzasadnia powstania po stronie osoby ubezpieczonej obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Inaczej mówiąc, nie można przyjąć, aby doszło do nienależnego pobrania świadczenia, jeżeli jego wypłata (mimo zaistnienia wskazanych okoliczności) nastąpiła z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego. Mogą to być zarówno przyczyny leżące po stronie organu rentowego (błędne pouczenie lub brak pouczenia).

Zatem, aby przypisać ubezpieczonemu złą wolę, pouczenie musi być należyte, czyli wyczerpująco i wyraźnie wskazujące okoliczności, w jakich dochodzi do nienależnego pobrania świadczenia, dokonane w taki sposób, aby było zrozumiałe dla osoby, do której jest skierowane. Pouczenie nie może być abstrakcyjne, obciążone brakiem konkretności,
a w szczególności nie może odnosić się do wszystkich hipotetycznych okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia
17 listopada 1995r., II URN 46/95; z dnia 17 lutego 2005r., II UK 440/03 oraz z dnia
14 marca 2006r., I UK 161/05; a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia
18 października 2005r., III AUa 1434/04).

Organ rentowy w motywach apelacji powołuje się na pouczenie znajdujące się
na drukach - skierowanych do ubezpieczonego - decyzji z dnia 23 czerwca 2004r. Zatem wskazać należy, iż w pkt V - zawartego w niej - pouczenia zawarto stwierdzenie, iż zbieg emerytury z rentą z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową
nie występuje, jeżeli ubezpieczony osiąga przychód wskazany w części pouczenia -
bez względu na jego wysokość. Natomiast w pkt VI pouczenia wskazano na przychód z tytułu - między innymi - zatrudnienia, służby lub innej pracy zarobkowej, albo prowadzenia pozarolniczej działalności. Nie może przy tym budzić wątpliwości, że dokonane pouczenie należało odnosić do obowiązującej wówczas sytuacji prawnej, zgodnie z którą przychodu
w opisywanym wyżej znaczeniu, nie stanowiło wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej. Tymczasem, w art. 1 ustawy z dnia
23 października 2014r. (opublikowanej w Dz. U. z dnia 18 grudnia 2014r.) - obowiązującym od dnia 1 stycznia 2015r., wprowadzono zmiany w ustawie z dnia 13 października 1998r.
o systemie ubezpieczeń społecznych, przedstawiając nową ustawową definicję przychodu (art. 4 pkt 9 ustawy systemowej) poprzez wskazanie, że przychodem w znaczeniu przepisów ustawy systemowej są przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania. Nadto dodano do art. 6 ustawy systemowej pkt 22 o treści: członkami rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż organ rentowy w dniu 22 lutego 2011r. został zawiadomiony na piśmie, iż ubezpieczony w 2010r. uzyskał przychód z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej
(...)w G. (k. 105 a.r.). Następnie, w dniu 8 lutego 2012r. organ rentowy został zawiadomiony na piśmie. iż ubezpieczony w 201 r. uzyskał przychód z tytułu członkostwa
w radzie nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. (k. 108 a.r.). Nie jest również sporne, iż po zmianie powołanych przepisów ustawy systemowej, ubezpieczony
nie został pouczony przez organ rentowy, iż od dnia 1 stycznia 2015r. przychód z tytułu działalności w radzie nadzorczej wyklucza prawo do zbiegu świadczeń ubezpieczeniowych. Podkreślenia przy tym wymaga, iż - jak wynika z ustaleń poczynionych przez Sąd pierwszej instancji - ubezpieczony, po tym jak po wejściu w życie powołanych przepisów powziął opisane przez Sąd Okręgowy wątpliwości, udał się do organu rentowego, gdzie uzyskał informację, że dopóki nie osiągnie przychodu przekraczającego kwotę graniczną, może jednocześnie pobierać emeryturę w zbiegu z rentą i uzyskiwać przychód z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej. Powyższe ustalenia zostały przez Sąd Okręgowy poczynione
na podstawie dowodów z zeznań świadka S. W. i wyjaśnień ubezpieczonego. Dowody te - również dla Sądu drugiej instancji - są spójne i przekonujące. Oznacza to, iż Sąd ten uznał trafnie, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, że w okresie objętym sporem ubezpieczony nie był prawidłowo pouczony. Zatem, Sąd ten nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny dowodów, a także ocena dowodów dokonana przez ten Sąd nie była w sprzeczności z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Zatem, wbrew twierdzeniom apelującego, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej kwalifikacji niewadliwych ustaleń faktycznych do norm prawa materialnego, a jego rozstrzygnięcie nie wymaga ingerencji Sądu odwoławczego.

W świetle przedstawionych wyżej okoliczności, ubezpieczonemu nie można przypisać złej woli, gdyż jakkolwiek ubezpieczony w okresie objętym sporem pobrał świadczenie, które mu się nie należało, to jednak nie miał podstaw do takiej jego oceny. Wobec powyższego,
nie powstał obowiązek zwrotu wypłaconych mu świadczeń, objętych zaskarżoną decyzją.

Konkludując, Sąd drugiej instancji uznał, że apelacja jest bezzasadna i na mocy
art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

/-/SSA T.Szweda /-/SSA M.Procek /-/SSA M.Małek-Bujak
Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR