Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 maja 2017 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. B. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 26 marca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. jako zleceniobiorca u płatnika składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł.. W decyzji wskazano także miesięczne podstawy wymiaru składek. W uzasadnieniu wskazano, iż przeprowadzono kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek. W wyniku której ustalono, że płatnik składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł. zawierał umowy cywilnoprawne, którym nadał nazwę umów o dzieło. Wskazano przy tym szczegółowe cechy zawieranych umów świadczące o fakcie, iż nie były to umowy o dzieło, a umowy zlecenia. ( decyzja - k. 12 - 16 akt ZUS)

W dniu 9 czerwca 2017 r. płatnik składek wniósł odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, iż A. B. od dnia 26 marca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz o zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że błędnym jest przyjęcie domniemania, iż (...) SP. Z.O.O. i A. B. wiąże umowa zlecenia, nie zaś jak wynika z woli stron umowa o dzieło. (odwołanie – k. 2- 7)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 28 czerwca 2017 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przytaczając argumentację zawartą w uzasadnieniu skarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 9 – 14)

Decyzją z dnia 4 maja 2017 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. I. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 grudnia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. jako zleceniobiorca u płatnika składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł.. W decyzji wskazano także miesięczne podstawy wymiaru składek. W uzasadnieniu podano, iż przeprowadzono kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek. W wyniku, której ustalono, że płatnik składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł. zawierał umowy cywilnoprawne, którym nadał nazwę umów o dzieło. Wskazano przy tym szczegółowe cechy zawieranych umów świadczące o fakcie, iż nie były to umowy o dzieło, a umowy zlecenia. ( decyzja - k. 12- 18 akt ZUS)

W dniu 9 czerwca 2017 r. płatnik składek wniósł odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, iż J. I. od dnia 1 grudnia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz o zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, że błędnym jest przyjęcie domniemania, iż (...) SP. Z.O.O. i J. I. wiąże umowa zlecenia, nie zaś jak wynika z woli stron umowa o dzieło. (odwołanie – k. 2- 7 sygn. akt VIII U 1300/17)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 28 czerwca 2017 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą jak w uzasadnieniu skarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 9 – 14 sygn. akt VIII U 1300/17)

Decyzją z dnia 4 maja 2017 rok numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że M. K. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 grudnia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., jako zleceniobiorca u płatnika składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł.. W decyzji określono także miesięczne podstawy wymiaru składek. W uzasadnieniu podano, iż przeprowadzono kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, w wyniku której ustalono, że płatnik składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł. zawierał umowy cywilnoprawne, którym nadał nazwę umów o dzieło. Wskazano przy tym szczegółowe cechy zawieranych umów świadczące o fakcie, iż nie były to umowy o dzieło, a umowy zlecenia. ( decyzja - k. 11- 17 akt ZUS)

W dniu 9 czerwca 2017 r. płatnik składek wniósł odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, iż M. K. od dnia 1 grudnia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz o zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W decyzji określono także miesięczne podstawy wymiaru składek. W uzasadnieniu wskazano, że błędnym jest przyjęcie domniemania, iż (...) SP. Z.O.O. i M. K. wiąże umowa zlecenia, nie zaś jak wynika z woli stron umowa o dzieło. (odwołanie – k. 2- 7 sygn. akt VIII U 1301/17)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 28 czerwca 2017 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu skarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 9 – 14 sygn. akt VIII U 1301/17)

Decyzją z dnia 4 maja 2017 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że M. L. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 31 marca 2015 r. oraz od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., jako zleceniobiorca u płatnika składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł., natomiast nie podlega, jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 grudnia 2012 r. do 31 stycznia 2013 r. oraz od dnia 1 kwietnia 2015 r. do 30 września 2015 r. W decyzji określono także miesięczne podstawy wymiaru składek. W uzasadnieniu podniesiono, iż przeprowadzono kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek. W wyniku, której ustalono, że płatnik składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł. zawierał umowy cywilnoprawne, którym nadał nazwę umów o dzieło. Wskazano przy tym szczegółowe cechy zawieranych umów świadczące o fakcie, iż nie były to umowy o dzieło, a umowy zlecenia. ( decyzja - k.15 - 20 akt ZUS)

W dniu 9 czerwca 2017 r. płatnik składek wniósł odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, iż M. L. od dnia 1 grudnia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz o zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.W uzasadnieniu wskazano, że błędnym jest przyjęcie domniemania, iż (...) SP. Z.O.O. i M. L. wiąże umowa zlecenia, nie zaś jak wynika z woli stron umowa o dzieło. (odwołanie – k. 2- 7 sygn. akt VIII U 1302/17)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 30 czerwca 2017 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu skarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 9 – 14 sygn. akt VIII U 1302/17)

Decyzją z dnia 4 maja 2017 rok numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że E. Ł. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 października 2013 r. do dnia 20 października 2013 r. oraz od 9 kwietnia 2014 r. do 21 maja 2014 r. , jako zleceniobiorca u płatnika składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł. , natomiast nie podlega, jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 21 października 2013 r. do dnia 8 kwietnia 2014 r. oraz od dnia 22 maja 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. W decyzji określono także miesięczne podstawy wymiaru składek. W uzasadnieniu podano, iż przeprowadzono kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek. W wyniku, której ustalono, że płatnik składek (...) SP. Z.O.O. z siedzibą w Ł. zawierał umowy cywilnoprawne, którym nadał nazwę umów o dzieło. Wskazano przy tym szczegółowe cechy zawieranych umów świadczące o fakcie, iż nie były to umowy o dzieło, a umowy zlecenia. ( decyzja - k. 12- 17 akt ZUS)

W dniu 9 czerwca 2017 r. płatnik składek wniósł odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, iż E. Ł. od dnia 1 października 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz o zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W decyzji określono także miesięczne podstawy wymiaru składek. W uzasadnieniu wskazano, że błędnym jest przyjęcie domniemania, iż (...) SP. Z.O.O. i E. Ł. wiąże umowa zlecenia, nie zaś jak wynika z woli stron umowa o dzieło. (odwołanie – k. 2- 7 sygn. akt VIII U 1303/17)

Odpowiadając na powyższe odwołanie pismem z dnia 30 czerwca 2017 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu skarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 9 – 14 sygn. akt VIII U 1303/17)

Postanowieniem z dnia 10 lipca 2017 r. Sąd połączył sprawy dotyczące powyżej opisanych odwołań do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia. (postanowienie – k. 15 sygn. akt VIII U 1300/17; postanowienie – k. 16 sygn. akt VIII U 1301/17; postanowienie – k. 16 sygn. akt VIII U 1302/17 ; postanowienie – k. 16 sygn. akt VIII U 1303/17)

Zainteresowana A. B. przyłączyła się do odwołania.

(e - protokół z dnia 19 stycznia 2018 roku 00:33:01- 00:33:34 - płyta CD k. 55)

Zainteresowana M. K. przyłączyła się do odwołania.

(e - protokół z dnia 19 stycznia 2018 roku 00:54:27- 00:54:47 - płyta CD k. 55)

Zainteresowany M. L. przyłączył się do odwołania.

(e - protokół z dnia 19 stycznia 2018 roku 00:54:47- 00:55:20 - płyta CD k. 55)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek POLSKI INTERNET KOMÓRKOWY spółka z ograniczoną odpowiedzialnścią w Ł. zarejestrował swoją działalność w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 6 listopada 2011 r. na czas nieoznaczony pond numerem REGON (...). (okoliczność bezsporna)

W dniu 4 maja 2011 r. w Ł. płatnik składek, zawarł z A. B. umowę nazwaną umową o dzieło, której przedmiotem było tworzenie projektu i programowania aplikacji na urządzenia iPad. Strony postanowiły, że wynagrodzenie będzie wypłacane miesięcznie w ciągu 14 dni od daty przedstawienia rachunku przez wykonawcę. Zamawiający miał dokonywać stosownych potrąceń zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (umowa nr (...) - k. 10 akt ZUS)

Powyższa umowa obowiązywała do 2015 r. i w jej ramach zainteresowana wykonywała na rzecz płatnika grafiki do aplikacji na urządzeniach mobilnych (takich jak S., Piłkarzyki), które to aplikacje przygotowywał programista H. Ś.. Powierzone czynności wykonywała w domu, w wybranych przez siebie godzinach (nie miała wyznaczonego czasu na stworzenie tego pakietu).

A. B. była w stałym kontakcie z T. K. i ustalała z nim jakiego typu grafiki ma wykonać, T. K. decydował jak aplikacja ma być wykonana i wskazywał jaki efekt należy uzyskać. Zainteresowana miała wykonać grafikę, która miała być atrakcyjna i wyróżniać się na tle konkurencji.

W przypadku konieczności dokonania poprawek grafik T. K. wskazywał, że należy wykonać coś w inny sposób. Zainteresowana nie korzystała z gotowych grafik, a wykonywała je według własnego pomysłu.

Efekty swojej pracy oddawała w formie elektronicznej.

Wykonywała te czynności w możliwie najszybszym czasie , gdyż od tego zależało jej wynagrodzenie (była wynagradzana od pakietu grafik).

A. B. wystawiała rachunki. Wynagrodzenie było wypłacane zainteresowanej co miesiąc, a jego wysokość co do zasady nie różniła się.

W chwili obecnej A. B. współpracuje ze spółką jako podmiot prowadzący własną działalność gospodarczą.

(zeznania zainteresowanej A. B. e - protokół rozprawy z dnia 22 maja 2018 r. min.00:11:51 – 00:12:15 płyta CD k.229 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami e – protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2018 r. min.00:03:05 – 00:33:01 płyta CD k.55 , zeznania świadka K. S. e - protokół rozprawy z dnia 22 maja 2018 r. min.01:16:50 – 01:44:54 płyta CD k.229 , zeznania świadka H. Ś. e - protokół rozprawy z dnia 16 marca 2018 r. min.01:10:57 – 01:17:11 płyta CD k.71 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami e – protokół rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 r. w sprawie o sygn. VIII U 1305/17 min.00:05:47 – 00:57:06 , zeznania świadka T. K. e - protokół rozprawy z dnia 16 marca 2018 r. min.00:06:49 – 00:58:24 płyta CD k.71)

W dniu 7 marca 2011 r. w Ł. płatnik składek, zawarł z J. I. umowę nazwaną umową o dzieło, której przedmiotem było tworzenie aplikacji oprogramowania systemu administracji baz danych. Strony postanowiły, że wynagrodzenie będzie wypłacane miesięcznie w ciągu 14 dni od daty przedstawienia rachunku przez wykonawcę. Zamawiający miał dokonywać stosownych potrąceń zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (umowa nr (...) - k. 13 akt ZUS)

J. I. był odpowiedzialny za stworzenie kawałka kodu programu (baz danych (...)), który był wyświetlany w oknie przeglądarki przez użytkownika. Miał za zadanie stworzyć taki kod, który będzie umożliwiał obsługę wielu języków. Rozpoczął pracę w momencie kiedy serwis był dwujęzyczny.

Zainteresowany otrzymywał wynagrodzenie za stworzenie poszczególnych modułów, przy czym jego wynagrodzenie było różne w poszczególnych miesiącach (poszczególne moduły były różnie wyceniane).

K. S. oceniał pracę zainteresowanego pod kątem wykonania, a w przypadku wystąpienia konieczności poprawek, J. I. nanosił je bez dodatkowego wynagrodzenia. Moduły tworzone przez J. I. były tworzone pod kątem współpracy z innymi modułami.

Zainteresowany współpracował z płatnikiem w ramach tej umowy do końca 2015 r.

(zeznania świadka K. S. e - protokół rozprawy z dnia 22 maja 2018 r. min.01:16:50 – 01:44:54 płyta CD k.229 , zeznania świadka T. K. e - protokół rozprawy z dnia 16 marca 2018 r. min.00:06:49 – 00:58:24 płyta CD k.71)

W dniu 1 lutego 2012 r. w Ł. płatnik składek, zawarł z M. K. umowę nazwaną umową o dzieło, której przedmiotem było tworzenie artykułów w języku angielskim w GSMchoice.com. Strony postanowiły, że wynagrodzenie będzie wypłacane miesięcznie w ciągu 14 dni od daty przedstawienia rachunku przez wykonawcę. Zamawiający miał dokonywać stosownych potrąceń zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (umowa nr (...) - k. 10 akt ZUS)

W ramach tej umowy, która trwa nadal, w jej ramach zainteresowana zajmuje się tłumaczeniem tekstów na język angielski, za wyjątkiem tłumaczenia newsów (te wymagają od zainteresowanej natychmiastowej reakcji).

M. K. nie miała i nie ma określonego ani miejsca ani czasu w jakim ma dokonać tłumaczenia tekstu.

Zainteresowana otrzymuje gotowe teksty do tłumaczenia (teksty te dotyczą nowych technologii i wymagają od zainteresowanej znajomości branży).

Wynagrodzenie M. K. uzależnione jest od ilości przetłumaczonych znaków, a jego wysokość różni się w poszczególnych miesiącach. Rachunki są przygotowywane przez księgową spółki.

(zeznania zainteresowanej M. K. e - protokół rozprawy z dnia 22 maja 2018 r. min.00:13:54 – 00:14:17 płyta CD k.229 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami e – protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2018 r. min.00:33:34 – 00:54:27 płyta CD k.55 , zeznania świadka T. K. e - protokół rozprawy z dnia 16 marca 2018 r. min.00:06:49 – 00:58:24 płyta CD k.71)

Zainteresowana M. K. dokonywała tłumaczeń tekstów na język angielski. Tłumacze byli podzieleni na grupy językowe.

(zeznania świadka M. P. e - protokół rozprawy z dnia 16 marca 2018 r. min.01:21:00 – 01:23:11 płyta CD k.71 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami e – protokół rozprawy z dnia 11 stycznia 2018 r. w sprawie o sygn. VIII U 1304/17 min.00:04:47 – 00:23:32)

W dniu 5 listopada 2012 r. w Ł. płatnik składek zawarł z M. L. umowę nazwaną umową o dzieło, której przedmiotem było tworzenie aplikacji oprogramowania systemu administracji baz danych. Strony postanowiły, że wynagrodzenie będzie wypłacane miesięcznie w ciągu 14 dni od daty przedstawienia rachunku przez wykonawcę. Zamawiający miał dokonywać stosownych potrąceń zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (umowa nr (...) - k. 13 akt ZUS)

Umowa ta trwała do końca 2015 r. i w jej ramach zainteresowany zajmował się tworzeniem oprogramowania oraz aplikacji – modułów, na które podzielony był cały system informatyczny. Od złożoności modułu zależało ile czasu zajmie to zainteresowanemu, przy czym jednocześnie mógł on wykonywać klika modułów (zależało to od niego).

Powierzone czynności wykonywał w domu, a gotowe moduły przedstawiał K. S..

W przypadku wykrycia błędów był zobowiązany do ich usunięcia (nie otrzymywał za to dodatkowego wynagrodzenia).

M. L. zakończył współpracę z płatnikiem w momencie oddania ostatniego modułu.

Wystawiał rachunki co miesiąc.

(zeznania zainteresowanego M. L. e - protokół rozprawy z dnia 22 maja 2018 r. min.00:14:17 – 00:15:08 płyta CD k.229 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami e – protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2018 r. min.00:55:20 – 01:14:09 płyta CD k.55 , zeznania świadka K. S. e - protokół rozprawy z dnia 22 maja 2018 r. min.01:16:50 – 01:44:54 płyta CD k.229 , zeznania świadka T. K. e - protokół rozprawy z dnia 16 marca 2018 r. min.00:06:49 – 00:58:24 płyta CD k.71)

Moduły tworzone zarówno przez J. I. jak i M. L. musiały być ze sobą spójne , gdyż składały się na całość oprogramowania. (zeznania świadka T. K. e - protokół rozprawy z dnia 16 marca 2018 r. min.00:06:49 – 00:58:24 płyta CD k.71)

W dniu 1 października 2012 r. w Ł. płatnik składek, zawarł z E. Ł. umowę nazwaną umową o dzieło, której przedmiotem było tworzenie artykułów w języku hiszpańskim na GSMchoice.com. Strony postanowiły, że wynagrodzenie będzie wypłacane miesięcznie w ciągu 14 dni od daty przedstawienia rachunku przez wykonawcę. Zamawiający miał dokonywać stosownych potrąceń zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (umowa nr (...) - k. 18 akt ZUS)

E. Ł. zajmowała się tłumaczeniem artykułów na język hiszpański. Warunki współpracy i wynagradzania przedstawiały się analogicznie jak w przypadku innych tłumaczy. (zeznania świadka T. K. e - protokół rozprawy z dnia 16 marca 2018 r. min.00:06:49 – 00:58:24 płyta CD k.71)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy i w aktach ZUS uznając je za wiarygodne i wystarczające do poczynienia przedmiotowych ustaleń.

Sąd nie znalazł także podstaw do zakwestionowania złożonych w niniejszej sprawie zeznań.

Sąd oddalił wniosek płatnika o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego informatyka oraz tłumaczy języka hiszpańskiego i angielskiego , gdyż w ocenie Sądu wnioski te zmierzały jedynie do wydłużenia postępowania. Podkreślić również należy, że do określenia formy stosunku prawnego łączącego strony nie jest wymagana wiedza specjalistyczna ze wskazanych przez płatnika dziedzin, lecz ustalone w sprawie okoliczności faktyczne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania jako niezasadne podlegają oddaleniu.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż organ rentowy w zakresie swoich obowiązków, ma nie tylko prawo ale i obowiązek badania charakteru umów, w oparciu o które powstaje obowiązek ubezpieczeniowy.

Według art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.) Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności:

1)  zgłaszania do ubezpieczeń społecznych;

1a) ustalania płatnika składek;

2)  przebiegu ubezpieczeń;

ZUS wydaje zatem decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania podlegania ubezpieczeniom społecznym, wymiaru składek i ich poboru.

Stanowisko takie było wielokrotnie prezentowane przez sądy powszechne, w tym przez Sąd Najwyższy, który m.in. w wyroku z dnia 13 stycznia 2016 r., w sprawie III UK 53/15, stwierdził, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który stwierdza podleganie ubezpieczeniu społecznemu, może - bez względu na nazwę umowy i jej postanowienia wskazujące na charakter stosunku prawnego, którym strony zamierzały się poddać - ustalić rzeczywisty jego charakter i istniejący tytuł ubezpieczenia. Ustalenie, że między stronami umowy o dzieło zachodzą stosunki polegające na wykonywaniu za wynagrodzeniem usług odpowiadających umowom nazwanym, zdefiniowanym w art. 734 i 758 k.c. lub właściwych umowom, do których - stosownie do art. 750 k.c. - stosuje się przepisy o zleceniu, nakazuje wydanie decyzji na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3 z zastosowaniem art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 13 pkt 2 u.s.u.s.

Dodatkowo wskazać należy, że odwołujący nie zakwestionował wskazanych przez organ rentowy w zaskarżonych decyzjach okresów podlegania przez zainteresowanych obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorcy ani miesięcznych podstaw wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne za te okresy, ale podnosił, że jako płatnik składek, nie był zobowiązany do uiszczania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne zainteresowanych, ponieważ kwestionowane umowy, były umowami o dzieło i nie stanowiły tytułu do ubezpieczeń społecznych. Sąd nie badał zatem ani okresów podlegania ubezpieczeniu ani podstaw wymiaru składek, a jedynie zasadę podlegania ubezpieczeniom.

Istotne w sprawie jest to, że umowa zlecenia i umowa o dzieło to podstawowe kontrakty usługowe, konkurencyjne w stosunku do umowy o pracę. Różnica między tymi dwoma rodzajami umów jest dla podmiotów zatrudniających bardzo istotna, bowiem wiąże się z różnymi konsekwencjami prawnymi. Prawidłowa kwalifikacja zawieranej umowy nie zawsze jednak jest sprawą prostą - szczególnie w odniesieniu do różnych form działań i prac w sferze kultury. I tak np. podczas gdy umowy o dzieło rodzą określone obowiązki z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych odnośnie naliczania i odprowadzania składek ubezpieczeniowych tylko wówczas, gdy są zawierane z własnymi pracownikami, to umowy zlecenia pociągają za sobą skutki ubezpieczeniowe bez względu na to, z kim są zawierane - z własnym pracownikiem czy z osobą z zewnątrz. Zatem jeśli dana umowa zostanie błędnie uznana nie za umowę o dzieło, ale za umowę zlecenia, to naliczenie w stosunku do niej składek na ZUS będzie niedozwolone, podobnie jak brak naliczenia składek w przypadku umowy zlecenia, która niewłaściwie została zakwalifikowana jako umowa o dzieło. Decydująca jest treść, a nie nazwa umowy. Aby prawidłowo ustalić, z jaką umową mamy w danym przypadku do czynienia, tzn. czy jest to umowa zlecenia, czy umowa o dzieło, należy kierować się jej treścią, zadaniem, jakie osoba zatrudniana ma do wykonania, czyli istotą obowiązków umownych, jakie osoba ta na siebie przyjmuje.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Z mocy art. 13 pkt. 2 wspomnianej ustawy zleceniobiorcy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają od dnia oznaczonego
w umowie, jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

W myśl art. 9 ust. 1 analizowanej ustawy pracownicy spełniający jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów mogą dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Wspomniany wyżej art. 9 ust. 1a. stanowi zaś, że ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy (…) w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.

Z kolei w myśl art. 9 ust. 4a analizowanej ustawy zleceniobiorcy, mający ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 4b.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 (to jest przychód w rozumieniu przepisów
o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia), jeżeli w umowie określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Natomiast art.20 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi,
iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2.

Zważyć także należy, że stosownie do art. 9 ust. 6 cytowanej ustawy osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, a także osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie zaś art. 66 ust. 1 pkt. 1e Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 r. (t. j. Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, ze zm.) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

W myśl art. 81 ust. 1 ww ustawy do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d-i i pkt 3 i 35, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.

Stosownie do art. 36 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Obowiązkiem płatnika składek – z mocy art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – jest obliczanie, rozliczanie i opłacanie należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy oraz przesyłanie w wyznaczonym terminie deklaracji rozliczeniowej, imiennych raportów miesięcznych oraz opłacanie składek za dany miesiąc.

W rozpoznawanej sprawie spór dotyczył kwalifikacji prawnej umów nazwanych „umowami o dzieło” jakie odwołujący zawarł z zainteresowanymi: A. B. , J. I. , M. K. , M. L. i E. Ł..

Kwestią sporną było, czy strony istotnie zawarły umowy o dzieło nierodzące obowiązku ubezpieczenia społecznego, czy też zawarły umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, a które stanowią tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii wskazać należy, iż stosownie do art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie, przy czym do umowy o świadczenie usług stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.).

W doktrynie panuje pogląd przedmiotem umowy o świadczenie usług jest dokonanie określonej czynności faktycznej, która nie musi prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu. Chodzi tu zatem o umowy zobowiązujące do dokonania jednej lub wielu czynności faktycznych (także stałego ich dokonywania).

Zgodnie zaś z treścią art.627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

W myśl art.738 § 1 k.c. przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. W wypadku takim obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i o miejscu zamieszkania swego zastępcy i w razie zawiadomienia odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy.

Nie ulega wątpliwości, że przepisy o zleceniu nie mają zastosowania do czynności będących przedmiotem umowy o dzieło, bowiem wykonanie dzieła, zgodnie z prezentowanym w doktrynie poglądem, nie mieści się w pojęciu usługi w rozumieniu art. 750 k.c.

Umowę o dzieło zalicza się do kategorii „umów rezultatu” i przeciwstawia umowie zlecenia – jako „umowie o staranne wykonanie usługi”. W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Zawierając taką umowę strony winny dokładnie określić dzieło, które ma powstać w następstwie jej wykonania. Tymczasem umowa zlecenia takiego rezultatu - jako koniecznego do osiągnięcia - nie akcentuje.

Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku, zatem wystarczy, że swoją pracę wykonuje się sumiennie. Wykonywanie umowy nie musi prowadzić do osiągnięcia określonego, zindywidualizowanego rezultatu, osiągnięcie go nie należy do obowiązków zleceniobiorcy i jeśli nawet mimo starannego wykonywania pracy nie zostanie on uzyskany, nie stanowi to nienależytego wykonania zobowiązania /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 21 grudnia 1993 r. sygn. III AUr 357/93, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 1994, Nr 6, poz. 49, str. 63; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 26 stycznia 2006 r. sygn. III AUa 1700/05, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 2008, Nr 3, poz. 5, str. 55; wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 1967 r. sygn. I CR 500/66; opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i (...) rok 1968, Nr 1, poz. 5/.

Dokonując kwalifikacji konkretnej umowy należy w pierwszej kolejności badać, czy świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła. Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, o jaki umawiają się strony, musi być z góry określony, i może przyjmować zarówno postać materialną jak i niematerialną. Cechą konstytutywną umowy o dzieło jest aby rezultat ten był obiektywnie osiągalny i w konkretnych warunkach pewny.

Dzieło musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego.

Podkreślenia także wymaga, że celem umowy o dzieło nie jest czynność (samo działanie lub zaniechanie), która przy zachowaniu należytej staranności prowadzić ma do określonego w umowie rezultatu, lecz samo osiągnięcie tego rezultatu. W umowie o dzieło chodzi zawsze o osiągnięcie umówionego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności. Tymczasem umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania, jej celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu.

Kolejną cechą umowy dzieło jest brak stosunku zależności lub podporządkowania pomiędzy zamawiającym a przyjmującym zamówienie. Sposób wykonania dzieła pozostawiony jest w zasadzie uznaniu przyjmującego zamówienie, byleby dzieło miało przymioty ustalone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Przyjmujący zamówienie nie ma także, co do zasady, obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że wynika to z umowy lub charakteru dzieła (np. dzieło artystyczne). Ryzyko nieosiągnięcia rezultatu zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. Przy czym odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nieosiągnięcia celu umowy jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2000 r. sygn. II UKN 386/99, opubl. OSNP 2001/16/522/.

Nazwa umowy z wyeksponowaniem terminologii służącej podkreśleniu, że ma ona charakter dzieła, nie przesądza samodzielnie o rodzaju umowy w oderwaniu od oceny rzeczywistego jej przedmiotu oraz okoliczności jej wykonywania. Decydująca jest bowiem rzeczywista istota umowy determinowana jej treścią, zgodnym zamiarem stron i celem, a nie jej nazwa, która niejednokrotnie nie oddaje natury łączącej strony stosunku prawnego/ por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 25 czerwca 2013 r. sygn. III AUa 13/13, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2013 r. sygn. III CSK 216/12/.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy zważył, że tłumaczenie tekstów z języków obcych, tworzenie grafik czy też modułów oprogramowania nie ma charakteru czynności przynoszących konkretny, indywidualny rezultat materialny, lecz jest realizowane w ramach starannego działania, właściwego wykonaniu usług, choćby bez nadzoru ze strony zamawiającego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1970 r. II PR 298/69 niepublikowany oraz z dnia 28 mara 2000 r. II UKN 386/99 OSNAPiUS 2001 nr 16 poz. 522 i z dnia 5 grudnia 2000 r. I PKN 127/2000 OSNAPiUS 2002 nr 15 poz. 356).

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest kwalifikacja prawna umów zawartych pomiędzy wnioskodawcą a zainteresowanymi. W ocenie Sądu Okręgowego umów tych nie można uznać za umowy o dzieło.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało bowiem bezsprzecznie, że rzeczywistą wolą stron (chodzi o wolę związaną z nałożonymi obowiązkami a nie wolą wyrażoną w nazwie umowy) nie było zawarcie umów o dzieło.

W niniejszym postępowaniu ustalono, że na podstawie przedmiotowych umów wszyscy zainteresowani mieli dokonywać określonych czynności związanych z prowadzoną przez płatnika działalnością. Nie był przy tym z góry określony rezultat jaki mają osiągnąć zainteresowani, a za swoją pracę otrzymywali niejako wynagrodzenie akordowe - uzależnione od ilości pracy, zatem wynagrodzenie nie było z góry ustalone w zawartej umowie.

Wykonywane czynności zainteresowanych były charakterystyczne dla umowy o świadczenie usług.

Istotą umowy o dzieło, na co wskazano wyżej, jest bowiem osiągnięcie określonego, zindywidualizowanego, konkretnego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej (dom, obraz, melodia). Umowa o świadczenie usług jest zaś umową starannego działania, zatem jej celem jest wykonywanie określonych czynności, których celem podstawowym, nie jest zmierzanie do osiągnięcia rezultatu.

Takie właśnie czynności były wykonywane przez zainteresowanych. Treścią zobowiązania zainteresowanych nie nigdy z góry określony konkretny wynik odpowiadający pewnym wcześniej ustalonym warunkom, lecz samo podjęcie i wykonywanie z należytą starannością określonych czynności na rzecz płatnika. W chwili zawierania spornych umów zainteresowani nie znali rezultatu jakościowego zawartych umów.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2011 r., w sprawie II UK 315/10 (opubl. OSNP 2012/9-10/127 i LEX nr 1162195), w którym stwierdził, iż „Zakład Ubezpieczeń Społecznych może - wbrew nazwie umowy - zakwalifikować pracę tłumacza języka obcego jako umowę o świadczenie usług, a nie umowę o dzieło, gdy oparta jest na długookresowym zatrudnieniu i polega na powtarzalnym wykonywaniu tłumaczeń dokumentów związanych z bieżącą działalnością firmy, za stałym (miesięcznym) wynagrodzeniem (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm. w związku z art. 750 k.c.)” oraz iż „Okoliczność wykonywania umowy o współpracy mającej za przedmiot powtarzalne i takie same usługi, świadczone systematycznie, za stałym wynagrodzeniem, nie pozwala jednocześnie uznać, że są wykonywane odrębne (indywidualne) umowy o dzieło. Tłumaczenie dokumentów z języka angielskiego na polski i odwrotnie, nawet ograniczone do danej branży, nie może być w takiej sytuacji kwalifikowane jako wykonywanie oznaczonego dzieła w rozumieniu art. 627 k.c. Nie jest to czynność właściwa dla umowy o dzieło w sytuacji, gdy tłumacz pozostaje w gotowości do pracy, która polega na powtarzalnym tłumaczeniu dokumentów związanych z branżową działalnością firmy i za którą otrzymuje stałe (miesięczne) wynagrodzenie, a przy tym umowa trwa kilka lat.”

W ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie treść zobowiązania ukształtowanego przez strony, wskazuje na to, że nie był nim określony wynik odpowiadający pewnym z góry ustalonym warunkom, lecz wykonywanie powtarzalnych czynności zmierzających do osiągnięcia rezultatu w postaci grafik , tłumaczeń oraz modułów oprogramowania na potrzeby wnioskodawcy.

Wykonywanie czynności tego rodzaju chociaż ma charakteru czynności przynoszących konkretny materialny rezultat, podlegający ocenie i ewentualnej odpowiedzialności za wady (art. 637 k.c. - uprawnienia z tytułu rękojmi), lecz zakres taki nie został ustalony w umowie zawartej przez strony. Nie można bowiem badać wad rezultatu umowy jeśli sam rezultat (dzieło) nie zostało w tej umowie opisane. W istocie zatem czynności tego rodzaju są realizowane w ramach umów starannego działania, mających charakter umów zlecenia (umów o świadczenie usług).

Nie ulega wątpliwości, że czynności wskazane w umowach, również ze względu na ich liczbę, były czynnościami powtarzalnymi.

Należy zwrócić uwagę, że forma umowy o dzieło została przez pracodawcę narzucona i wybrana wyłącznie w celu uniknięcia obowiązku składkowego przez płatnika.

W uznaniu Sądu, przedmiotowe umowy, w których zainteresowani zobowiązali się do wykonywania powyżej opisanych prac, mają cechy umowy zlecenia, a nie umowy o dzieło, gdyż: były to czynności powtarzalne, a płatnik ponosił ryzyko wystąpienia wad, przedmiotem umów było niejako „wytwarzanie” rzeczy oznaczonych co do gatunku.

Sąd podzielił w tym zakresie stanowisko wyrażone np. przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 marca 2013 r., w sprawie I CSK 403/12, w myśl którego „umowa o dzieło, będąca umową rezultatu, różni się od umów starannego działania koniecznością osiągnięcia oznaczonego rezultatu ludzkiej pracy, który musi mieć charakter samoistny i musi być ucieleśniony, a więc przybrać określoną postać w świecie zjawisk zewnętrznych. Rezultat ten musi być przy tym sprawdzalny, czyli zdatny do poddania sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych.”(LEX nr 1341643); oraz przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu, który w wyroku z dnia 18 kwietnia 2013 r., w sprawie III AUa 1397/12 uznał, że „cechą konstytutywną przedmiotu umowy o dzieło jest "samoistność rezultatu". Samoistność ta, rozumiana jest na ogół, jako niezależność rezultatu od dalszego działania, a nawet istnienia samego twórcy. Innymi słowy, w momencie ukończenia dzieła ustaje jego "zależność" od twórcy, staje się ono wartością autonomiczną w obrocie.”(LEX nr 1322558).

W ocenie Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że rzeczywistą wolą stron odnośnie przedmiotowych umów było świadczenie usług, a nie wykonanie dzieła, gdyż to nie wynik, ale określone działania były istotne dla jej realizacji i z tych też działań zainteresowani byli rozliczani. Nie wynik czynności, ale same w sobie czynności wykonywane przez zainteresowanych były przedmiotem spornych umów.

Podkreślić także należy, że przedmiot umowy o dzieło może zostać określony w różny sposób, jednakże określenie to musi być na tyle precyzyjne, aby nie było wątpliwości, o jakie dzieło chodzi. W niniejszej sprawie umowa zawarta między stronami określała ich przedmiot w sposób bardzo ogólny. W umowie nie określano zatem dzieła, które miało być jego przedmiotem. Już sam ten fakt, przesądza, że sporne umowy nie były umowami o dzieło. W ich treści zabrakło bowiem najbardziej podstawowego z podstawowych esentalia negotii umowy o dzieło – dzieła. Skoro wnioskodawca zawierając umowę nie wyznaczył zainteresowanym dokładnych parametrów wykonania pracy, ani określonego rezultatu tej pracy, to tym bardziej nie sposób uznać, aby badane umowy były umowami o dzieło.

Z uwagi na to, że dzieło nie zostało precyzyjnie opisane w umowach, nie istniała także możliwość obiektywnego sprawdzenia ich przedmiotu pod kontem wad fizycznych. Nie chodzi bowiem w tym wypadku o sprawdzenie czy przedmiot wykonany nie jest wadliwy (uszkodzony), ale czy nie jest wadliwy w rozumieniu umowy o dzieło, czyli czy został wykonany zgodnie z ustaleniami umowy. Biorąc pod uwagę treść umów trudnym byłoby ustalenie istnienia ewentualnych wad – bowiem przedmiot umów nie został określony. Nadto strony w umowach nie wskazały konkretnych cech jakim powinien odpowiadać rezultat pracy. Nie podawano żadnych szczegółów, które pozwoliłyby ocenić zgodność efektu pracy z zamówieniem, co jest niezbędne w przypadku umowy o dzieło, której istotę stanowi konkretny wytwór.

Faktem jest, że niekiedy ta sama czynność będąca przedmiotem umowy może świadczyć zarówno o zawarciu umowy o dzieło jak i innej umowy, zwłaszcza umowy o pracę. Ocenie podlega bowiem nie charakter przedmiotu umowy a sama umowa. Jeśli zatem przedmiotem umowy byłoby przygotowanie jednego konkretnie opisanego przedmiotu umowy w chwili jej zawierania, a ściśle określonego przez zamawiającego, to tak sformułowana umowa mogłaby zostać uznana za umowę o dzieło, pod warunkiem wskazania mierzalnego dzieła, kategoriami przypisanymi dla dzieł tego rodzaju, oraz, że dzieło to stanowiłoby autonomiczny przedmiot obrotu społecznego.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie wykazało, iż w rzeczywistości zainteresowani dokonywali czynności bliżej nieokreślonych, które miały pojawiać się w przyszłości, przy czym nie określono nawet terminu w jakim prace te miały być wykonane , co przesądza o ich usługowym charakterze.

W ocenie Sądu wnioskodawca zawarł z zainteresowanymi umowy nazwane umowami o dzieło jedynie w celu ominięcia obowiązku składkowego bowiem w rzeczywistości były one, zgodnie z twierdzeniami organu rentowego, umowami o świadczenie usług.

Wobec powyższego wykonywanie pracy przez zainteresowanych na podstawie zakwestionowanych przez organ rentowy umów rodziło dla nich tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Decyzje ZUS są zatem prawidłowe, bowiem ustalenia faktyczne wskazują, iż zainteresowani faktycznie wykonywali czynności zgodne z treścią zawartych umów.

W uznaniu Sądu nie ulega zatem wątpliwości, że kwestionowane umowy noszą cechy umowy o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.) a nie umowy o dzieło. I z tego względu podlegają obowiązkowi składkowemu.

Zauważyć należy, że decyzje o objęciu określonym tytułem ubezpieczenia społecznego, jak również decyzja ustalająca podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne ma charakter decyzji deklaratoryjnej, albowiem stwierdza jedynie zaistnienie stanu prawnego zgodnego z przepisami prawa ubezpieczeń społecznych. Na kształt decyzji dotyczącej ubezpieczenia wpływa tym samym jedynie fakt istnienia bądź nieistnienia tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, a w drugim przypadku – istnienie takiej sytuacji faktycznej, która odpowiada konkretnemu przepisowi regulującemu podstawę wymiaru składki.

Z tych względów, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołania w pkt 1 sentencji.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł w pkt 2 wyroku.

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Stosownie do art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez wykwalifikowanego pełnomocnika zalicza się wynagrodzenie. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił, zgodnie z wnioskiem pełnomocnika ZUS, w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1804), zgodnie z wnioskiem, według norm przepisanych, na kwotę 900,- zł (dla każdej z połączonych spraw po 180 zł tj. 5 x 180 = 900 zł).

S.B.