Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lidia Łataś

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Jastrzębska-Ciura

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2018 roku w Częstochowie

sprawy Z. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek odwołania Z. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 12 grudnia 2017 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu Z. S. (1) prawo do świadczenia przedemerytalnego od 4 października 2017 roku.

Sygn. akt IV U 158/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 grudnia 2017 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu Z. S. (1) przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że ubezpieczony nie wykazał wymaganego 35-letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Równocześnie wskazano, iż do stażu pracy nie zaliczono okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 24 lutego 1971 roku do 31 lipca 1973 roku, ponieważ gospodarstwo rolne nie znajdowało się w pobliżu miejsca zameldowania, a miejscowości G. i M. dzieli znaczna odległość. Przedłożone zaś zeznania świadków budzą wątpliwości, gdyż nie byli oni mieszkańcami miejscowości, w której położone było gospodarstwo rolne rodziców.

W odwołaniu wniesionym do Sądu ubezpieczony Z. S. (1) wniósł
o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie świadczenia przedemerytalnego wskazując, iż mimo 20 km odległości pola od miejsca jego zamieszkiwania, pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. W spornym okresie nie było zresztą możliwości, aby nie pracować z rodzicami w polu.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w C. wniósł
o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Z. S. (1) urodził się w dniu (...).

W dniu 3 października 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Organ rentowy uznał ubezpieczonemu staż emerytalny w wymiarze 32 lat, 7 miesięcy i 5 dni okresów składkowych oraz 7 dni okresów nieskładkowych.

Ostatnio, tj. od 1 lutego 2015 roku do 31 października 2016 roku Z. S. (1) zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Budowlano – Handlowo – Usługowym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w C. na stanowisku murarza. Stosunek pracy rozwiązał się z powodu likwidacji stanowiska pracy
z przyczyn ekonomicznych zakładu.

Od dnia 14 grudnia 2016 roku ubezpieczony zarejestrowany jest
w Powiatowym Urzędzie Pracy w K. z prawem do zasiłku dla bezrobotnych. 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych zawiera się w okresie od 14 grudnia 2016 roku do 6 września 2017 roku.

Z. S. (2) do 1965 roku mieszkał wraz z rodzicami w G.,
a następnie, w związku z chorobą matki, przeniósł się do Murowa.

Matka ubezpieczonego od 1 stycznia 1957 roku figurowała w ewidencji gruntów i budynków jako właścicielka gospodarstwa rolnego o powierzchni 1,19 ha położonego w obrębie G., gmina D., które było użytkowane rolniczo. Ponadto rodzice ubezpieczonego w M. hodowli krowę, świnie oraz drób.

Ubezpieczony od ukończenia 16-tego roku życia pracował w gospodarstwie rolnym rodziców w G.. Dodatkowo do 8 grudnia 1972 roku (do czasu przepisania gospodarstwa rolnego na rzecz syna) Z. S. (1) pomagał także w prowadzeniu gospodarstwa rolnego dziadka o powierzchni 9,08 ha. Ubezpieczony w całym spornym okresie wykonywał typowe prace rolnicze przy sianokosach, żniwach, wykopach, zasiewach. Dojeżdżał do pracy w gospodarstwie rolnym. W razie potrzeby przebywał w G. mieszkając u dziadka. Dodatkowo pomagał także rodzicom przy hodowli zwierząt w M.. Czynności te wykonywał w wymiarze co najmniej połowy podstawowej normy czasu pracy obowiązującej w tamtym okresie. W spornym okresie odwołujący nie uczył się. Rodzice ubezpieczonego pracowali zawodowo. Wraz z ubezpieczonym w gospodarstwie tym pracował w tamtym okresie również jego brat bliźniak. Starsze rodzeństwo odwołującego nie pracowało w gospodarstwie rolnym rodziców, albowiem mieszkali w innych miejscowościach i mieli już założone własne rodziny.

(vide: akta rentowe, dokumenty załączone do akt sprawy k. 17, wyjaśnienia ubezpieczonego słuchanego w charakterze strony oraz zeznania świadków M. C.– protokół elektroniczny z rozprawy z dnia 13 marca 2018 roku k. 13-14, Z. S. (3) – protokół elektroniczny z rozprawy z dnia 17 lipca 2018 roku k. 46, E. O. – protokół elektronicznych z rozprawy z dnia 7 września 2018 roku k. 46)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2017 roku, poz. 2148 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065, 1292, 1321, 1428 i 1543), zwanej dalej "ustawą o promocji zatrudnienia", w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn.

W myśl art. 2 ust. 3 ustawy świadczenie przedemerytalne przysługuje również osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2)w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W niniejszej sprawie niespornym jest, iż ubezpieczony ostatnio zatrudniony był przez okres przekraczający 6 miesięcy (od 1 lutego 2015 roku do 31 października 2016 roku), stosunek pracy rozwiązał się z przyczyn dotyczących zakładu pracy, jest zarejestrowany jako bezrobotny oraz w powyższym okresie nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, a wniosek o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego złożył w ciągu 30 dni od wydania mu przez Powiatowy Urząd Pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Spornym natomiast pozostało ustalenie czy ubezpieczony legitymuje się wymaganym 35-letnim okresem uprawniającym do emerytury.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270 ze zm.) przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1)okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane
w odrębnych przepisach składki,

2)przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego w poprzednim stanie prawnym ugruntował się już pogląd, iż okresy pracy domownika w gospodarstwie rolnym przed dniem
1 stycznia 1983 roku uwzględnia się przy ustalaniu uprawnień emerytalno-rentowych, gdy była wykonywana w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego: z dnia 28 lutego 1997 roku, sygn. akt II UKN 96/96, OSNAP 1997/23/473, z dnia 18 marca 1999 roku, sygn. akt II UKN 528/98 OSNAP 2000/10/399, z dnia 7 listopada 1997 roku, sygn. akt II UKN 318/97 OSNAPiUS 1998 roku nr 16, poz. 491, z dnia 13 listopada 1998 roku, sygn. akt II UKN 299/98 OSNAPiUS 1999 roku nr 24, poz. 799).

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że K. S. w całym spornym okresie pracował
w gospodarstwie rolnym rodziców oraz dodatkowo, do 8 grudnia 1972 roku, także
w gospodarstwie rolnym dziadka.

Na wstępie wskazać należy, iż z doświadczenia życiowego wiadomym jest, iż w spornym okresie dzieci zasadniczo pracowały w gospodarstwie rolnym, zwłaszcza jeśli nie kontynuowały dalszej nauki w szkole. Biorąc przy tym pod uwagę fakt, iż
rodzice odwołującego pracowali zawodowo, a rodzeństwo (2 siostry urodzone
w latach (...) i (...) oraz brat urodzony w (...) roku) w tym okresie już nie mieszkało wspólnie z rodzicami, logicznym jest, iż główny ciężar prac
w tym gospodarstwie oraz dodatkowo w gospodarstwie rolnym dziadka spadł na ubezpieczonego oraz jego brata bliźniaka. Grunty te, mimo zamieszkiwania w pewnej odległości od tego gospodarstwa, użytkowane były rolniczo, o czym świadczy chociażby to, iż w G. trzymany był w budynkach dziadka koń, za pomocą którego wykonywano orkę. W świetle powyższego niewątpliwym jest, iż Z. S. (1) dojeżdżał z Murowa do G., aby pracować na roli. Niejednokrotnie jednak zdarzało się, iż w okresach wzmożonych prac polowych ubezpieczony spał w domu rodzinnym dziadka, aby od samego rano pracować na roli. Z uwagi bowiem na areał wszystkich użytkowanych wówczas gospodarstw, tj. łącznie ok. 11 ha praca dzieci była wręcz konieczna, tym bardziej że dziadek w tym czasie był już osobą 75-letnią, a zatem logicznym jest, iż potrzebował pomocy przy pracach polowych. Wątpliwości Sądu nie budzi zatem fakt, iż Z. S. (2) w spornym okresie pracował przy sianokosach, żniwach, wykopkach, zasiewach, orce, itp. Czynności te, biorąc pod uwagę wielkość tych gospodarstw, niewątpliwie musiałby być wykonywane co najmniej w wymiarze połowy podstawowej normy czasu pracy obowiązującej w tamtym okresie. Powyższe stanowczo potwierdziła Z. S. (3), szwagierka matki odwołującego, która przyznała, iż mimo zamieszkiwania w miejscowości M. rodzice ubezpieczonego wraz z synami przyjeżdżali do G., aby pracować we własnym gospodarstwie rolnym. Dodatkowo pomagali oni także w gospodarstwie rolnym dziadka. Przyznała także, iż niejednokrotnie zdarzało się, że odwołujący wraz z bratem zostawali
w G. na noc. Do czasu pracy w gospodarstwie rolnym należy wliczyć nie tylko wykonywanie samej pracy ale również czynności zmierzające do jej wykonania, w tym m.in. czas niezbędny na dojazd na teren gospodarstwa rolnego. Dodatkowo również ubezpieczony w spornym okresie pomagał rodzicom przy hodowli zwierząt w M.. W miejscowości M. rodzice ubezpieczonego posiadali bowiem budynek gospodarczy, w którym trzymali krowę, świnie oraz drób. Odwołujący zatem dodatkowo zajmował się przygotowaniem paszy dla zwierząt, ich karmieniem, wyrzucaniem obornika. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka Z. S. (3) i wyjaśnienia ubezpieczonego co do rodzaju prac wykonywanych w spornym okresie w gospodarstwie rolnym przez ubezpieczonego. Uwzględniając warunki społeczne obowiązujące w tamtym okresie (użytkowanie gospodarstw rolnych, z uwagi na możliwość własnego zaopatrzenia w żywność, dodatkowe źródło dochodu), warunki prowadzenia gospodarstw rolnych (tj. czasochłonność wykonywanych czynności z uwagi na brak mechanizacji rolnictwa, konieczność przygotowywania pasz, brak wodociągów i kanalizacji na wsiach, itp.), należy uznać te dowody za przekonujące. Pozostali słuchani w sprawie świadkowie co prawda nie byli
w stanie wypowiedzieć się co do charakteru pracy ubezpieczonego w tym gospodarstwie, jednakże przyznali, iż w spornym okresie widywali Z. S. (1) w miejscowości G., co dodatkowo uwiarygodnia jego wyjaśniania co do pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. O jego pracy
w gospodarstwie rolnym rodziców pośrednio świadczyć może również to, iż ubezpieczony naukę w szkole podstawowej ukończył dopiero w 1974 roku i to
w ramach Szkoły Podstawowej dla Pracujących nr 2 w B..

Uwzględnienie spornego okresu pracy w gospodarstwie rolnym do wyliczonego przez organ rentowy stażu emerytalnego da Z. S. (1) wymagany 35-letni okres składkowy i nieskładny.

Z uwagi zatem na wykazanie wszystkich warunków do przyznania świadczenia emerytalnego Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.