Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VA Ca 1146/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Robert Obrębski (spr.)

Sędziowie SA Ewa Klimowicz - Przygódzka

SA Marzena Miąskiewicz

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S. i T. S.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22 września 2018 r., sygn. akt IV C 1178/09

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a.  w punkcie pierwszym w części w ten sposób, że oddala powództwo o zasądzenie kwoty 11593,52 zł (jedenaście tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt trzy złote pięćdziesiąt dwa grosze);

b.  w punkcie trzecim w części w ten sposób, że zasądza od M. S. i T. S. na rzecz Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. dalszą kwotę 1660,10 zł (jeden tysiąc sześćset sześćdziesiąt złotych dziesięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

c.  w punkcie czwartym w części w ten sposób, że kwotę 1398,96 zł (jeden tysiąc trzysta dziewięćdziesiąt osiem złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) obniża do kwoty 968,51 zł (dziewięćset sześćdziesiąt osiem złotych pięćdziesiąt jeden groszy) i nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie dalszą kwotę 430,45 zł (czterysta trzydzieści złotych czterdzieści pięć groszy) z roszczenia zasądzonego w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. na rzecz M. S. i T. S. kwotę 364,23 zł (trzysta sześćdziesiąt cztery złote dwadzieścia trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  nakazuje Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) z siedzibą w W. uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Warszawie kwotę 820,09 zł (osiemset dwadzieścia złotych dziewięć groszy) tytułem części wydatków postępowania apelacyjnego tymczasowo pokrytych ze środków Skarbu Państwa;

V.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Warszawie kwotę 394,86 zł (trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt sześć groszy) z roszczenia zasądzonego w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku tytułem dalszej części wydatków postępowania apelacyjnego tymczasowo pokrytych ze środków Skarbu Państwa.

Ewa Klimowicz – Przygódzka Robert Obrębski Marzena Miąskiewicz

Sygn. akt VA Ca 1146/17

UZASADNIENIE

Pozwem z 20 sierpnia 2009r. M. i T. S. wnieśli o zasądzenie od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. kwoty 116280,74 zł tytułem odszkodowania związanego z potrzebą poniesienia przez powodów kosztów do zapewnienia wymagań akustycznych, jakim powinien odpowiadać budynek znajdujący się w obszarze ograniczonego użytkowania, utworzonego rozporządzeniem (...) Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. dla L. im. F. C. w W., jak również kwoty 140000 zł z tytułu zmniejszeniem wartości tej nieruchomości w wyniku ustanowienia tego obszaru ograniczonego użytkowania, i kwoty 9900 zł tytułem pokrycia przez pozwanego kosztów instalacji całorocznych urządzeń klimatyzacyjnych. Jako podstawę prawną tych roszczeń powodowie wskazywali art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska. Podnosili, że zachowany został dwuletni termin, który w ust. 4 art. 129 tej ustawy został przewidziany dla dochodzenia tych roszczeń w stosunku do pozwanego przedsiębiorstwa (...), którego legitymacja bierna w zakresie wskazanych roszczeń wynika wprost z art. 136 ust. 1 – 3 tej ustawy.

Strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości. Przyznając okoliczność prowadzenia portu lotniczego i położenia nieruchomości powodów w obszarze ograniczonego użytkowania, wskazywała, że rozporządzenie (...) Wojewody (...) z 7 sierpnia 2007 r. utraciło moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i ocenie oddziaływania na środowisko, i zostało zastąpione uchwałą z 20 czerwca 2011 r. nr(...) Sejmiku Województwa (...), która nie wprowadziła dla nieruchomości powodów nowych ograniczeń w zakresie praw właścicielskich i sposobu korzystania z nieruchomości przez powód, którzy nie wykazali, aby dopuszczane natężenie hałasu na nieruchomości powodów było przekroczone wskutek ustanowienia wskazanej strefy, a tym bardziej by strona pozwana była zobowiązana do ponoszenia kosztów utworzenia przez powodów od nowa akustycznego i klimatyzacyjnego zabezpieczenia swojego domu, lecz co najwyżej kosztów zwiększenia zakresu tego rodzaju zabezpieczeń.

Wyrokiem z dnia 22 września 2016 r. Sąd Okręgowy zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów kwotę 35729,50 zł z tytułu wykazanych kosztów rewitalizacji akustycznej domu powodów. W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone. Sąd Okręgowy zasądził ponadto od powodów na rzecz strony pozwanej kwotę 8466,68 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nakazał również pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 9362,28 zł z roszczenia zasądzonego na rzecz powodów oraz kwotę 1398,96 zł od strony pozwanej tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Na podstawie zebranych dowodów z dokumentów, opinii biegłego, który określił koszty akustycznej rewitalizacji budynku powodów, i Instytutu Ochrony Środowiska, który wykonywał i opracowywał pomiary natężania hałasu w domu powodów, Sad Okręgowy ustalił, że powodowie są właścicielami zabudowanej działki nr (...), położonej w miejscowości O. przy ul. (...), gmina M., stanowiącej miejsce stałego zamieszkania powodów, znajdującej się obszarze ograniczonego użytkowania, który został utworzony na podstawie rozporządzenia Wojewody (...) (...) z 7 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. o zwiększonej powierzchni oraz nowym podziale, obejmującym strefy (...) i zostały następnie utrzymany uchwałą nr (...) z 20 czerwca 2011 r. Sejmiku Województwa (...), wydaną na gruncie stanu prawnego zmienionego przez wejście w życie powołanej ustawy z dnia 3 października 2008 r. Według ustaleń Sądu Okręgowego, nieruchomość należąca do powodów znalazła się w strefie (...). Opisane zostały ograniczenia, które na podstawie rozporządzenia (...) zostały wprowadzone dla wskazanego obszaru ograniczonego użytkowania, jak również podobne ograniczenia, które zostały wprowadzone uchwałą nr (...) dla stref (...). Sąd Okręgowy ustalił, że w ekspertyzie sporządzonej przed procesem na zlecenie powodów, koszt wygłuszenia domu powodów został wyliczony na 116280,74 zł. We wnioskach opinii, która została sporządzona w tej sprawie przez biegłego sądowego A. K., ten sam koszt został natomiast określony na kwotę 35729,50 zł. Wartość natomiast nieruchomości powodów została oszacowana na kwotę 1143722 zł. Ustalone przy tym zostało, że podobne nieruchomości, położone poza OOU, nie odbiegają od wartości nieruchomości powodów. Jej położenie w tej strefie, jak ustalił Sąd Okręgowy, nie miało więc wpływu na jej wartość. Sąd Okręgowy ustalił także na podstawie opinii Instytutu Ochrony Środowiska, że natężenie hałasu, które zostało zmierzone pomiarami przeprowadzonymi w domu powodów, mieści się w przedziale od 56 – 60 dB w porze dziennej i w przedziale 46 – 50 db dla pory nocnej, który jest dopuszczalny obowiązującymi normami. Natężenie natomiast hałasu, obliczone przy uwzględnieniu danych z map akustycznych, załączonych do przeglądu ekologicznego, przekracza jednak, jak ustalił Sąd Okręgowy, poziomu dopuszczalny dla pory nocnej. Przekracza bowiem nieznacznie wartość 50 dB.

Oceniając znaczenie prawne ustalonych okoliczności, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia powództwa opartego na art. 129 ust. 2 ustawy ze względu na to, że dowodem z opinii biegłego, zostało wykazane, że nie miało wpływu na wartość nieruchomości powodów jej objęcie strefą ograniczonego użytkowania, wskutek przyjęcia rozporządzenia (...), które wydał Wojewody (...) jak też roszczenie dotyczącego zainstalowania w domu powodów stałej instalacji klimatyzacyjnej, ze względu na to, że jej zastosowanie nie jest związane z objęciem nieruchomości powodów skutkami wejścia w życie tego rozporządzenia. Za uzasadnione Sąd Okręgowy uznał natomiast roszczenie z art. 136 ust. 3 powołanej ustawy, dotyczące obciążenia strony pozwanej kosztami rewitalizacji akustycznej domu powodów, do kwoty wykazanej opinią biegłego K., czyli w zakresie należności wynoszącej 35729,50 zł, na którą biegły wyliczył wydatki, które powodowie powinny w tym zakresie ponieść. Sąd Okręgowy uznał bowiem, że wskazane rozporządzenie nie utraciło mocy, pomimo odmiennego stanowiska sądów administracyjnych, w tym przeciwnego zapatrywania, które w wyroku z dnia 29 września 2009 r., II OSK 445/09, zajął Naczelny Sąd Administracyjny. O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł zaś zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia pomiędzy stronami z art. 100 k.p.c., przy wyliczeniu, że strona pozwana przegrała sprawę w 13 % -ach kwoty objętej żądaniem pozwu i przy zastosowaniu art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniosła strona pozwana, która ten wyrok zaskarżyła w części uwzględniającej powództwo oraz zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów i przyjęcie za podstawę ustalenia dotyczącego przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w domu powodów załączonych do przeglądu ekologicznego map akustycznych, przy pominięciu opinii głównej, jak również uzupełniającej Instytutu Ochrony Środowiska, oraz poprzez oddalenie wniosku strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu budownictwa, wykonanej przed sporządzeniem opinii przez ten Instytut, podczas gdy wyliczenie wydatków na rewitalizację akustyczną domu powodów powinno uwzględniać wnioski zawarte w opinii tego Instytutu. Strona pozwana zarzuciła ponadto Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 129 ust. 2 w zw. z art. 136 ust. 3 powołanej ustawy Prawo ochrony środowiska w zw. z art. 361 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie wskazanych przepisów i przyjęcie, że strona pozwana powinna ponieść koszty akustycznego zabezpieczenia domu powodów przed nadmiernym hałasem, który nie został wykazany. Na podstawie podanych zarzutów strona pozwana wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w uwzględnionej jego części oraz obciążenie powodów kosztami postępowania za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania i rozstrzygnięcia przez Sąd Okręgowy o kosztach postępowania apelacyjnego. Na podstawie zaś art. 380 k.p.c. skarżąca domagała się zmiany postanowienia Sądu Okręgowego o oddaleniu wniosku dotyczącego dopuszczenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu budownictwa poprzez jego przeprowadzenie w postępowaniu apelacyjnym.

W odpowiedzi na apelację powodowie wnosili o jej oddalenie w całości i obciążenie strony skarżącej poniesionymi kosztami postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

W toku postępowania apelacyjnego postępowanie dowodowe zostało, na skutek uwzględnienia wniosku zgłoszonego w apelacji na podstawie art. 380 k.p.c., uzupełnione o dodatkową opinię biegłego A. K., którego zadanie polegało na weryfikacji pierwotnej opinii o dane zawarte w opinii, która została sporządzona przez Instytut Ochrony Środowiska, jak też jej uzupełnienie i ustne wyjaśnienie tych opinii przez biegłego R. K.. Biegły z zakresu budownictwa ostatecznie wyliczył aktualne koszty rewitalizacji domu powodów pod względem akustycznym na kwotę 24135,98 zł. Pozostałe wnioski strony pozwanej o uzupełnienie postępowania dowodowego nie zostały jednak uwzględnione przez Sąd Apelacyjny. Nie było również potrzeby prowadzenia czynności związanych z wyjaśnieniem przez biegłego zarzutów strony pozwanej w stosunku do opinii uzupełniającej. Na każde pytanie, które strona pozwana usiłowała skierować do biegłego A. K., odpowiedź można było w istocie wprost wyczytać z treści opinii uzupełniającej, która była wyczerpująca. Nie było tym samym uzasadnione dalsze przedłużanie postępowania o pozornie istotne pytania do biegłego, który udzielił na nie pisemnej odpowiedzi w treści opinii uzupełniającej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie w zakresie należności dotyczącej kosztów akustycznego zabezpieczenia domu powodów. Częściowo uzasadniony okazał się bowiem zarzut apelacji oparcia ustaleń dotyczących tych wydatków na opinii biegłego A. K., która została sporządzona na początkowym etapie postępowania dowodowego, czyli w fazie, która jednak nie pozwalała jeszcze na określenie stopnia przekroczenia dopuszczalnych przez Polską Normę natężeń hałasu w domu powodów, w szczególności wywołanego działaniem L. im. F. C. w W.. W tym zakresie Sąd Okręgowy popełnił błąd procesowy. Ustalenie kosztów niezbędnej akustycznej rewitalizacji domu powodów wymagało uprzedniego ustalenia poziomu hałasu. Wydatki na wskazany cel powinny bowiem być w pełni adekwatne do stopnia realizacji celu, który miał zostać w ten sposób uzyskany. Oddalenie przez Sąd Okręgowy wniosku strony pozwanej, podczas ostatniej rozprawy, która została przeprowadzona w dniu 8 września 2016 r., z powodu spóźnienia na etapie zgłoszenia tego wniosku, nie było uzasadnione. Postanowienie tej treści zostało więc rozpoznane na wniosek strony pozwanej oparty na ar. 380 k.p.c. Dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego K. został z tego powodu przeprowadzony w postępowaniu apelacyjnym i wykazał, że ustalenie kosztów wskazanej rewitalizacji przez Sąd Okręgowy na kwotę 35729,50 zł nie było ani prawidłowe dowodowo, ani też zgodne z opinią Instytutu Ochrony Środowiska, jej uzupełnieniem i ustnym wyjaśnieniem podczas rozprawy przeprowadzonej w podanej dacie. Ustalone więc zostało przez Sąd Apelacyjny na podstawie opinii uzupełniającej biegłego A. K., że koszty wskazanej rewitalizacji nie powinny przekroczyć kwoty 24135,98 zł. Z tym zakresie ustalenia Sądu Okręgowego zostały więc skorygowane na etapie rozstrzygania o zasadności apelacji pozwanej. W pozostałym zakresie zarzuty apelacji nie były zasadne i nie zostały podzielone przez Sąd Apelacyjny.

Ocena dowodów zebranych w tej sprawie uzasadniała przyjęcie, że zasada odpowiedzialności strony pozwanej wobec powodów z art. 129 ust. 2 ustawy o ochronie środowiska została wykazana. Natężenie hałasu w domu powód nie odpowiadało bowiem obowiązującym w tym zakresie normom, w szczególności w odniesieniu do dopuszczalnego poziomu hałasu w porze nocnej, który nie może przekraczać 50 dB. Ustalenie Sądu Okręgowego, że poziom ten został w tym wypadku przekroczony, było poprawne. Zostało też oparte o trafną ocenę dowodów zebranych w tej sprawie. Przy ich analizie nie doszło do naruszenia zasad swobodnej ich oceny, określonych art. 233 § 1 k.p.c.

W pierwszej opinii sporządzonej w tej sprawie przez Instytut Ochrony Środowiska, opartej na jednostkowych badaniach natężenia hałasu wykonanych w domu powodów, istotnie został zaprezentowany wniosek, zgodnie z którym jego poziom, w odniesieniu do pomiarów nocnych, nie przekracza normy, czyli 50 db. Na skutek zarzutów powodów i w wykonaniu poszerzonej istotnie tezy dowodowej sformułowanej przez Sąd Okręgowy, która obejmowała nie tylko wykonane pomiary, lecz również pozostają dokumentację, w tym załączone do przeglądu ekologicznego mapy akustyczne, w uzupełniającej opinii Instytut nie potrzymał pierwotnych wniosków, lecz istotnie zrewidował przyjęte wcześniej stanowisko i stwierdził, że ,,w wyniku ponownej analizy dokumentów oraz na podstawie załączonych map do przeglądu ekologicznego należy jednoznacznie stwierdzić, że badana przegroda nie spełnia wymagań Polskiej Normy” (k: 522). Podczas ustnego wyjaśniania opinii uzupełniającej, biegły R. K. jako przedstawiciel Instytutu potwierdził przytoczoną tezę i uzasadniał zajęte w tej sprawie stanowisko. Nie sposób było więc podzielić zarzut apelacji, jakoby ustalenie dotyczące natężenia hałasu w domu powodów, Sąd Okręgowy oparł wyłącznie na podstawie map akustycznych oraz by zupełnie pominął opinię Instytutu Ochrony Środowiska oraz jej pisemne uzupełnienie. Przeciwnie, Sąd Okręgowy oparł poczynione ustalenie przede wszystkim na opinii tego Instytutu oraz na ustnym jej wyjaśnieniu. Bez znaczenia w tym zakresie pozostawało, że stanowisko zmienił sam Instytut Ochrony Środowiska. Wnioski opinii, która została sporządzona jako pierwsza, zostały bowiem zrewidowane przez autora opinii w jej wersji uzupełniającej, którą należało uznać za końcowe stanowisko wskazanej placówki naukowo - badawczej. Przy sporządzeniu opinii, która nie mogła zostać pominięta przez Sąd Okręgowy, zostały natomiast zmienione same założenia metodologiczne, które wpływały na końcowe wnioski. Ustalenia z opinii pierwotnej wskazywały bowiem na graniczny próg hałasu, określony na podstawie badań jednostkowych, dochodzący prawie do 50 db w porze nocnej. Metodologia została zmienione o tyle, że przy ostatecznych wnioskach zostały również uwzględnione dokumenty, w tym mapy akustyczne, które zostały przez Instytut przeanalizowane jako dodatkowe informacje, wymagające ponownej oceny wszystkich zebranych danych, w tym wykonanych pomiarów. Więcej informacji dotyczących natężenia hałasu w miejscu położenia nieruchomości powodów minimalizowało ryzyko uzyskania niereprezentatywnych wniosków z badań jednostokowych. Informacje z map akustycznych dostarczały bowiem danych dotyczących dłuższych obserwacji i bardziej obiektywnych wyliczeń, w tym prognoz i uśrednień, których nie można było pominąć przy ustalaniu tezy nie tylko na moment sporządzenia pomiarów w domu powodów, lecz również w dłuższej perspektywie czasu, wymagającej uwzględnienia pomiarów średnich z okresu minionego i prognoz opartych na obserwacji stopnia wykorzystania w praktyce stołecznego portu lotniczego. W opinii uzupełniającej Instytut Ochrony Środowiska uwzględnił więc bardziej zobiektywizowane dane oraz informacje z większej liczby źródeł. Sformułował więc pewniejszy faktycznie wniosek co do przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w domu powodów w istotnej dla tej sprawy perspektywie czasowej. Wyprowadzone przez Instytut wnioski były więc bardziej przekonujące niż zaprezentowane w opinii pierwotnej. Wykazały przy tym, że poziom ten jest nieznacznie przekroczony, jednak pozwala na to, aby w oparciu o art. 136 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska roszczenie powodów zostało uwzględnione do skorygowanej w postępowaniu apelacyjnym kwoty 24135,98 zł. Skutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania rozporządzeniem Wojewody (...) (...) naraził bowiem powodów na konieczność poniesienia takiego wydatku na zapewnienie akustycznej izolacji swojego domu jako zabezpieczenia przed niekorzystnymi dla zdrowia powodów skutkami działania (...) im. (...) w W.. Na podstawie podanego przepisu odpowiedzialność z tego tytułu spoczywa jednak na stronie pozwanej. Uchwałą składu 7 sędziów z 22 listopada 2016 r., III CZP 22/16, Sąd Najwyższy przesądził bowiem, że ,,rozporządzenie (...) Wojewody (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. obowiązywało do dnia wejścia w życie uchwały nr(...) Sejmiku Województwa (...) w 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) w W.”. Z uzasadnienia uchwały tej wynika, że niezależnie od innego stanowiska przyjętego w praktyce sądów administracyjnych, w tym w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 września 2009 r., II OSK 445/09, wskazane rozporządzenie nie utraciło mocy obowiązującej wskutek niemal powszechnego zaprzestania jego uznawania i stosowania w praktyce organów administracyjnych oraz w orzecznictwie sądów administracyjnych, czyli przez instytucję desuetudo. Obszernie argumentując przyjęty pogląd, Sąd Najwyższy w podanej uchwale nie dopatrzył się podstaw do zastosowania tej wyjątkowej instytucji. Nie podzielając praktyki organów i sądów administracyjnych, wyraził więc też stanowisko jednoznacznie sprzeczne z poglądem strony pozwanej, jakoby wskazane rozporządzenie utraciło swoją moc obowiązującą i by pozwany nie ponosił wobec powód odpowiedzialności za określone w art. 136 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska skutki objęcia domu powodów obszarem ograniczonego użytkowania, wprowadzonym tym rozporządzeniem. Zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 129 ust. 2 w zw. z art. 136 ust. 3 powołanej ustawy Prawo o ochrony środowiska i w zw. z art. 361 k.c. nie zasługiwał więc na uwzględnienie.

Reasumując, uzupełnione postępowanie dowodowej wykazało zasadność apelacji strony pozwanej do kwoty 11593,52 zł, stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą zasądzoną przez Sąd Okręgowy w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku a kosztem akustycznej rewitalizacji domu powodów wyliczonym przez biegłego A. K. w postępowaniu apelacyjnym. Należało więc z tej przyczyny zmienić punkt pierwszy zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa o zapłatę wskazanej kwoty, jak też - w konsekwencji – również w punkcie trzecim, poprzez zasądzenie od powodów na rzecz strony pozwanej dalszej kwoty 1600,10 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a następnie także w punkcie czwartym poprzez obniżenie kwoty 1398,96 zł do kwoty 968,51 zł oraz poprzez nakazanie ściągnięcia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 430,45 zł z roszczenia zasądzonego w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku. Częściowe uwzględnienie apelacji wymagało również stosunkowego rozliczenia kosztów procesu pomiędzy stronami, proporcjonalnie do wyniku postępowania apelacyjnego, w prawie jednej trzeciej wygranego przez stronę pozwaną. Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd Apelacyjny zasądził więc na rzecz pozwanej, która również poniosła wydatek na opłatę od apelacji, kwotę 364,23 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. W takiej samej proporcji należało również rozliczyć wydatki poniesione tymczasowo ze środków Skarbu Państwa na czynności dowodowe przeprowadzonego przed Sądem Apelacyjnym, w tym związane także z dopuszczeniem dowodu z opinii uzupełniającej sporządzonej przez A. K. i z obecnością biegłego na rozprawie apelacyjnej. Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd Apelacyjny nakazał stronie pozwanej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Warszawie kwoty 820,09 zł z tego tytułu. Pozostają kwotę nieuiszczonych wydatków w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w wysokości 394,86 zł nakazano zaś ściągnąć z roszczenia zasadzonego w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku. W zakresie, który przenosił opisane rozstrzygnięcia, apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów oraz zgodnie z art. 386 § 1 k.p.c., w zakresie natomiast, w którym apelacja została oddalona – zgodnie z art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

Ewa Klimowicz-Przygódzka Robert Obrębski Marzena Miąskiewicz