Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Bożena Szponar - Jarocka (spr.)

Sędziowie: SA Teresa Suchcicka

SA Marek Szymanowski

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2018 r. w B.

sprawy z odwołania C. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o rekompensatę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Ostrołęce III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 sierpnia 2018 r. sygn. akt III U 350/18

oddala apelację.

SSA Marek Szymanowski SSA Bożena Szponar – Jarocka SSA Teresa Suchcicka

Sygn. akt III AUa 698/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. decyzjami z dnia 6 kwietnia 2018 r.: przyznał C. G. prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym od 15 marca 2018 roku, tj. od osiągnięcia wieku 60 lat, odmawiając jednocześnie prawa do rekompensaty oraz od tej samej daty ustalił okresową emeryturę kapitałową.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła C. G., wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej prawa do rekompensaty. Wskazywała, że pracowała w szczególnych warunkach przez co najmniej 15 lat i do stażu pracy w szczególnych warunkach domagała się zaliczenia okresu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N. od 1 lipca 1991 roku do 31 sierpnia 2011 roku wskazując, że wykonywała wówczas czynności na stacji paliw w N..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2018 r. zmienił zaskarżoną decyzję i począwszy od 15.03.2018 r. przyznał C. G. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach (pkt 1) oraz stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (pkt 2).

Sąd ten ustalił, że C. G. była zatrudniona w Gminnej Spółdzielni (...) w N., która została następnie połączona z Gminną Spółdzielnią (...) w C., obecnie noszącą nazwę Spółdzielni Rolniczo- (...). Była tam zatrudniona w okresie od 1 września 1973 r. do 31 stycznia 1976 r., odbywając naukę zawodu sprzedawcy. Następnie w okresie od 10 lutego 1976 r. do 31 grudnia 1977 r. była zatrudniona na stanowisku referenta sprzedaży artykułów masowych, a w okresie od 1 stycznia 1978 r. do 31 marca 1978 r. na stanowisku referenta sprzedaży artykułów do spraw produkcji rolnej. Następnie w okresie od 1 kwietnia 1978 r. do 31 sierpnia 2011 r. odwołująca była zatrudniona w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N.. Przy czym, w okresie od 1 lipca 1991 roku do końca zatrudnienia była zatrudniona jako robotnik magazynowy na stacji paliw.

Z dalszych ustaleń Sądu wynikało, że decyzją z dnia 6 kwietnia 2018 r. organ rentowy przyznał odwołującej prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczył jej okresu zatrudnienia w (...) w N. wskazując, że złożone przez nią świadectwo pracy w szczególnych warunkach nie odpowiada wymogom formalnym i nie wynika z niego, aby odwołująca pracowała faktycznie na stacji paliw.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie było zasadne. Zaskarżoną decyzją ZUS przyznał C. G. prawo do emerytury, natomiast nie przyznał jej prawa do rekompensaty. Stąd Sąd Okręgowy stwierdził, że niniejsza sprawa jest sprawą o wysokość emerytury, ponieważ odwołująca domagała się przyznania rekompensaty wskazując, że pracowała w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat.

Sąd Okręgowy odwołał się do treści art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, zgodnie z którym rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze dla osób które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Natomiast w myśl art. 21 tej ustawy rekompensata przysługuje urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r. jeśli przed dniem 1 stycznia 2009 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez okres wynoszący co najmniej 15 lat i nie ma ustalonego prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym ani prawa do emerytury pomostowej.

C. G. nie ma ustalonego prawa do emerytury w niższym wieku ani prawa do emerytury pomostowej. Spór sprowadzał się w sprawie do ustalenia, czy odwołująca wykazała 15 lat pracy w szczególnych warunkach, w szczególności czy do pracy w szczególnych warunkach należało zaliczyć okres zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N. od 1 lipca 1991 r. do 31 sierpnia 2011 r.

W ocenie Sądu I instancji okres ten podlegał zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach. Ze świadectw pracy i dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wynikało, że odwołująca w okresie od 1 kwietnia 1978 r. do 30 czerwca 1991 r. była zatrudniona w Spółdzielni Kółek Rolniczych na stanowisku pracownika umysłowego, natomiast od 1 lipca 1991 r. do 31 sierpnia 2011 r. pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy jako robotnik magazynowy w magazynie paliw. Sąd podkreślił, że w aktach osobowych znajduje się pismo (...) w N. datowane na 1 lipca 1991 r., podpisane przez Prezesa Zarządu J. G. wskazujące, że z dniem 1 lipca 1991 roku powierzono odwołującej obowiązki magazyniera stacji paliw. Ponadto w aktach osobowych znajduje się deklaracja odwołującej o odpowiedzialności materialnej za mienie powierzone na tej stacji. Jest również zakres obowiązków magazyniera stacji paliw przy Spółdzielni Kółek Rolniczych w N.. Z dokumentu tego wynikało, że między innymi do obowiązków odwołującej należało przyjmowanie, magazynowanie, wydawanie produktów naftowych, dbanie o stan ilościowy, jakościowy powierzonych pracownikowi produktów naftowych, przyjmowanie i wydawanie produktów naftowych i opakowań wyłącznie w oparciu o obowiązujące dowody rozchodu i przychodu, nadzór nad zlewaniem paliw płynnych do zbiorników, dbanie o prawidłowe funkcjonowanie urządzeń dystrybucyjnych. W aktach osobowych brak jest dokumentów, które świadczyłyby o tym, że odwołującej zmieniono stanowisko pracy, dlatego Sąd Okręgowy przyjął, że C. G. do końca zatrudnienia pracowała na stanowisku magazyniera stacji paliw.

Na okoliczność spornego okresu zatrudnienia, Sąd I instancji dopuścił dowód z zeznań odwołującej oraz zeznań świadka C. M. (1). Z zeznań tych wynikało, że od 1991 r. C. G. wykonywała w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N. obowiązki magazyniera na stacji paliw. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka, w szczególności w zakresie okoliczności, że odwołująca w okresie 1990-1992 r. pracowała na stacji paliw, bowiem świadek woziła wtedy córkę do babci i często tankowała paliwo na tej stacji. Świadek zeznała, że gdy jej córka skończyła 10 lat to pozwalała już jej samej jeździć do babci. Skoro córka świadka C. M. (1) urodziła się w (...) r., to 10 lat skończyła w 1993 r. Świadek C. M. (1) zeznała, że wcześniej woziła córkę samochodem, w związku z powyższym zajeżdżała na stację paliw. Zdaniem Sądu brak było podstaw, aby odmówić wiary tym zeznaniom, zwłaszcza, że potwierdzają je dokumenty z akt osobowych odwołującej. Sąd Okręgowy dał też wiarę zeznaniom odwołującej w zakresie stanowiska pracy i zakresu wykonywanych obowiązków, ponieważ znajdują odzwierciedlenie w dokumentacji z akt osobowych.

W związku z powyższym Sąd pierwszej instancji uznał, że C. G. wykonywała pracę w szczególnych warunkach w okresie od 1 lipca 1991 r. do 31 sierpnia 2011 r., tj. 20 lat i 2 miesiące, tj. prace polegające na magazynowaniu, przepompowywaniu i przeładunku ropy naftowej i jej produktów, wymienione w wykazie A dział IV poz. 19 załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. W konsekwencji, Sąd Okręgowy uznał, że odwołująca spełnia warunki do otrzymania rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję ZUS z dnia 6 kwietnia 2018 r. i przyznał C. G. prawo do rekompensaty począwszy od momentu osiągnięcia wieku emerytalnego, czyli od dnia 15 marca 2018 r. Sąd stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu I instancji ustalenie, czy odwołująca spełniała warunki do przyznania prawa do rekompensaty wymagało przeprowadzenia szerszego postępowania dowodowego (akta osobowe, dowód z zeznań świadka), W związku z powyższym ZUS nie miał podstaw żeby przyznawać prawo do rekompensaty już na etapie postępowania przed organem rentowym zwłaszcza, że świadectwo pracy w szczególnych warunkach, wystawione przez (...) w N. nie odpowiadało wymogom formalnym.

Apelację od powyższego wyroku złożył organ rentowy. Zaskarżając wyrok w części dotyczącej pkt 1, zarzucił mu naruszenie:

1. prawa materialnego, tj. przepisu art. 21 w związku z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19.12. 2008r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 664 ze zm.) poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że ubezpieczonej przysługuje prawo do rekompensaty za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 z późn.zm.), wykonywanej przez okres co najmniej 15 lat,

2. istotne uchybienia procesowe, które miały wpływ na treść wyroku, w szczególności naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niezachowanie wymogu wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego i pominięcie okoliczności dotyczących:

-

braku przynależności zakładu pracy odwołującej - (...) w N. do przemysłu chemicznego,

-

oznaczenia stanowiska pracy w piśmie z dnia 1.07.1991 r. i deklaracji o odpowiedzialności materialnej jako magazynier garażowej stacji paliw, co wskazywałoby na odmienność tej stacji paliw od innych stacji paliw i tym samym mniejszy zakres czynności odwołującej w zakresie gospodarki paliwami,

-

szczegółowego zakresu czynności odwołującej w (...) w N., wskazującego na wykonywanie przez odwołującą także innych obowiązków nie będących pracami w szczególnych warunkach,

co doprowadziło do nieprawidłowych wniosków w kwestii wykonywania przez odwołującą pracy w warunkach szczególnych w okresie 1.07.1991 r. do 31.08.2011 r. na stanowisku, o którym mowa w wykazie A Dział IV poz. 19 stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn.zm.) oraz wykonywania tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący organ rentowy wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest bezzasadna.

Wbrew zawartym w niej zarzutom Sąd Okręgowy rozważył wszechstronnie cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i wywiódł na ich podstawie trafne wnioski, znajdujące należyte oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym w postaci dokumentów z akt osobowych wnioskodawczyni, zeznań wnioskodawczyni oraz zeznań świadka C. M. (2). Zdaniem Sądu II instancji, Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, iż C. G. w okresie od dnia 1.07.1991 r. do dnia 31.08.2011 r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N. wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Uzupełniony przed Sądem Apelacyjnym materiał dowodowy potwierdza trafność ustaleń Sądu Okręgowego. W konsekwencji, wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy właściwie zastosował przepisy prawa materialnego, tj. przepisy art. 21 w zw. z art. 2 pkt 5 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, uznając, iż wnioskodawczyni spełnia przesłanki do przyznania jej prawa do rekompensaty.

Przedmiotem niniejszej sprawy była kwestia, czy ubezpieczona C. G. spełnia warunki niezbędne do nabycia prawa do rekompensaty, o której mowa w art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 664).

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. W myśl zaś art. 21 ust. 2, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Rekompensatę definiuje natomiast art. 2 pkt 5 tej ustawy, zgodnie z którym rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata, o jakiej mowa w ww. przepisach, nie jest więc świadczeniem samodzielnym, a ma charakter dodatkowego świadczenia pieniężnego wliczanego do wysokości kapitału początkowego (art. 23 ust. 2 ustawy pomostowej) i do wysokości emerytury przysługującej z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. (art. 24 ust. 1b ustawy emerytalnej), zawierającej wartość zwaloryzowanego kapitału początkowego z uwzględnieniem tej rekompensaty. Celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jej realizacja polega na zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31 marca 2016 r. w sprawie III AUa 1899/15, Legalis Nr 1456649).

Okolicznością niezbędną do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było zatem ustalenie, czy wnioskodawczyni legitymuje się 15-letnim okresem wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, o którym mowa w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 1270) w zw. z § 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43). W szczególności spór sprowadzał się do prawidłowej oceny charakteru jej pracy w okresie od 1 lipca 1991 r. do 31 sierpnia 2011 r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N. po kątem możliwości zaliczenia go do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej zawiera definicję pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach, stanowiąc, iż jest nim pracownik zatrudniony przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne bądź otoczenia. Cechą niezbędną do uznania danego zatrudnienia za wykonywane w szczególnych warunkach w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy prawidłowo zaliczył odwołującej do stażu pracy w warunkach szczególnych sporny okres zatrudnienia od 1 lipca 1991 r. do 31 sierpnia 2011 r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N.. W celu oceny charakteru pracy wnioskodawczyni w tym spornym okresie, Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe, dopuszczając zgłoszone przez wnioskodawczynię dowody z zeznań świadka C. M. (2) oraz zeznań odwołującej. Sąd Okręgowy dokonał też analizy dokumentacji pracowniczej znajdującej się w aktach organu rentowego i aktach osobowych. Wbrew zarzutom apelacji, Sąd Okręgowy rozważył starannie cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i na jego podstawie dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Nadto zdaniem Sądu Apelacyjnego ocena tego materiału dowodowego została dokonana przez Sąd pierwszej instancji w sposób bezstronny, zgodnie z zasadami wiedzy i logicznego rozumowania oraz doświadczeniem życiowym. Sąd I instancji na podstawie zgromadzonych dowodów trafnie ustalił, iż wnioskodawczyni w tym spornym okresie, będąc zatrudniona na stanowisku robotnika magazynowego na stacji paliw stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w szczególnych warunkach.

Wskazać należy, że sporny okres zatrudnienia został udokumentowany świadectwem pracy wydanym przez Likwidatora Spółdzielni Kółek Rolniczych w N. w dniu 31.08.2011 r. (k. 7 akt ZUS), z którego wynika, że C. G. w okresie od 1.04.1991 r. do 31.08.2011 r. była zatrudniona jako robotnik magazynowy, w tym w okresie od 1.07.1991 r. do 31.08.2011 r. wykonywała pracę w szczególnych warunkach jako robotnik magazynowy. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 31.08.2011 r. (k. 8 akt ZUS) wskazuje, iż w okresie od 1.07.1991 r. do 31.08.2011 r. odwołujące stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, wymienione w wykazie A Dział XII poz. 6, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43). Z pozostałych dokumentów zawartych w aktach osobowych wnioskodawczyni wynika, iż C. G. powierzono z dniem 1.07.1991 r. obowiązki magazyniera garażowej stacji paliw (pismo prezesa zarządu z dnia 1.07.1991 r., deklaracja o odpowiedzialności materialnej C. G. za powierzone mienie). Z zakresu obowiązków wnioskodawczyni zatrudnionej na stanowisku magazyniera stacji paliw przy (...) w N. wynikało, że do jej obowiązków należało w szczególności: przyjmowanie, magazynowanie, wydawanie produktów naftowych, dbanie o stan ilościowy, jakościowy powierzonych pracownikowi produktów naftowych, przyjmowanie i wydawanie produktów naftowych i opakowań wyłącznie w oparciu o obowiązujące dowody rozchodu i przychodu, nadzór nad zlewaniem paliw płynnych do zbiorników, dbanie o prawidłowe funkcjonowanie urządzeń dystrybucyjnych. Zeznania świadka C. M. (2) i zeznania odwołującej potwierdziły, że od 1.07.1991 r. C. G. wykonywała obowiązki magazyniera stacji paliw w N.. Do jej głównych obowiązków należało dystrybucja paliwami (olej napędowy, benzyna) - tankowanie samochodów prywatnych i firmowych, ciągników i maszyn rolniczych oraz magazynowanie paliw, olejów silnikowych, smarów, płynów chłodniczych i hamulcowych (k. 23v)

Zdaniem Sądu II instancji ustalenia faktyczne Sądu I instancji znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym uzupełnionym w postępowaniu apelacyjnym. Z zeznań świadka E. J. – współpracownika odwołującej na stacji paliw i jednocześnie prezesa zarządu w spółdzielni (k. 51v) wynikało, że na stacji paliw w N. odbywała się sprzedaż paliwa dla osób fizycznych i dla firm. Początkowo była to garażowa stacja paliw, a wiec mogły na niej tankować jedynie ciągniki należące do (...), a następnie była stacją ogólnodostępną. Z zeznań świadka wynikało, że w tym spornym okresie odwołująca sprzedawała paliwo z dystrybutorów i oleje silnikowe oraz wystawiała faktury za sprzedaż. Ponadto odwołująca zajmowała się przyjmowaniem paliwa – paliwo przywoziły cysterny i wlewano je do zbiorników. Obowiązkowym zadaniem odwołującej było również sprawdzenie jakości paliwa, co wykonywała wyłącznie odwołująca. Z zeznań świadka wynikało również, że stacja paliw była czynna od godziny 7.00 do 17.00. Na stacji paliw pracował jedynie świadek i odwołująca. Świadek E. J. był jej pomocnikiem. Świadek zeznał, że odwołująca jako magazynier prowadziła również dokumentację: wykonywała raporty sprzedaży, podliczała kartoteki magazynowe. Odwołująca przesłuchana uzupełniająco w charakterze strony potwierdziła, ze w spornym okresie pracowała jako magazynier stacji paliw, zajmowała się dystrybucją paliw: tankowała paliwo i olej napędowy do samochodów, maszyn rolniczych, kanistrów i pojazdów jednośladowych, przyjmowała paliwo oraz dbała o stan techniczny dystrybutorów. Ponadto codziennie odwołująca musiała rozliczać się ze sprzedanego paliwa pod względem ilości i z gotówki. Z jej zeznań wynikało także, iż stacja paliw (...) w N. początkowo była garażową stacja paliw, ale jak odwołująca rozpoczęła pracę to już była stacją publiczną, ogólnodostępną.

Oceniając całokształt zebranych dowodów, w tym zeznania świadków i wnioskodawczyni, dokumentację pracowniczą, Sąd Apelacyjny w pełni podziela dokonaną przez Sąd I instancji ocenę dowodów, która doprowadziła do wniosku, iż praca C. G. w spornych okresach w Spółdzielni kółek Rolniczych w N. na stanowisku magazyniera-sprzedawcy na stacji paliw spełniała wymogi pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia. Sąd Apelacyjny dał wiarę zeznaniom świadka E. J. i odwołującej, iż w momencie zatrudnienia jej na stacji paliw, była ona już stacją ogólnodostępna. Do głównych zadań odwołującej faktycznie należała dystrybucja paliwa, w szczególności tankowanie samochodów, traktorów, pojazdów rolniczych, przyjmowanie paliwa, magazynowanie olejów silnikowych, smarów, płynów chłodniczych i hamulcowych, rozliczanie się ze sprzedaży paliwa i olejów. Z zeznań odwołującej wynikało, że nigdy nie sprawowała nadzoru nad pracą konwojentów przywożących paliwo, pomimo, iż taki obowiązek został ujęty w zakresie obowiązków. Wykonywane przez odwołującą czynności związane z dokumentacją magazynową i rozliczeniem gotówkowym wchodziły w zakres obowiązków magazyniera stacji paliw. Były to czynności krótkotrwałe, wykonywane w wymiarze nieznaczącym w stosunku do podstawowych obowiązków odwołującej i nie wpływały na wymiar czasu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu II instancji, Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił, iż praca ubezpieczonej w okresie od dnia 1.07.1991 r. do 31.08.2011 r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N. na stanowisku magazyniera-sprzedawcy stacji paliw faktycznie odpowiada zatrudnieniu przy przetwórstwie, magazynowaniu, przepompowywaniu, przeładunku, oraz dystrybucji ropy naftowej i jej produktów, tj. na stanowisku wymienionym w wykazie A pod poz. 19 działu IV „W chemii”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Zgodzić się należy z organem rentowym, że ówczesny pracodawca odwołującej – Spółdzielnia Kółek Rolniczych w N. nie należał do branży chemicznej i odwołująca nie wykonywała pracy w typowym zakładzie chemicznym. Sąd Apelacyjny nie neguje przy tym ugruntowanego w orzecznictwie poglądu, że wyodrębnienie prac w wykazie A stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia ma charakter stanowiskowo - branżowy i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym. Za przyjęciem branżowo-stanowiskowego charakteru wyodrębnienia poszczególnych prac wykonywanych w szczególnych warunkach przemawia to, iż w zależności od działu przemysłu (branży), w którym jest umiejscowione konkretne stanowisko (konkretny rodzaj pracy), jest ono narażone na ekspozycję czynników szkodliwych w stopniu mniejszym lub większym. Jeśli więc prawodawca zdecydował o umieszczeniu określonego rodzaju pracy (stanowiska pracy) w wykazie prac wykonywanych w szczególnych warunkach, przypisując go do konkretnego działu gospodarki (przemysłu, branży), to okoliczność ta bez wątpienia świadczy o narażeniu tego rodzaju pracy właśnie w tym dziale gospodarki na ekspozycję czynników szkodliwych w stopniu większym niż w innych działach gospodarki. Dlatego też przynależność konkretnego rodzaju pracy (stanowiska pracy) do odpowiedniej branży, w ramach której został on wymieniony w wykazie, powinna decydować o uznaniu takiej pracy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach. Równocześnie jednak taki sposób traktowania wykazów prac w szczególnych warunkach nie ma (i nie może mieć) bezwzględnego charakteru. O ile bowiem wykonywanie pracy w ramach innej gałęzi przemysłu, dla której wykaz nie znajduje odpowiednika, zazwyczaj będzie świadczyć o tym, że dany rodzaj pracy nie jest realizowany w narażeniu na ekspozycję czynników szkodliwych w takim stopniu, jak w przypadku pracy wykonywanej w ramach gałęzi przemysłu, dla której wykaz taką pracę przewiduje, o tyle może zdarzyć się, że konkretny rodzaj pracy, realizowany w ramach gałęzi przemysłu, dla której wykaz nie przewiduje uznania jej za pracę w szczególnych warunkach, jest wykonywany w warunkach analogicznych do tych, które panują w branży, w której jest on wymieniony w wykazie, to znaczy jest narażony na ekspozycję takich samych czynników szkodliwych oraz w takim samym stopniu, jak w przypadku branży, w ramach której jest on uznawany za pracę w szczególnych warunkach. Jeżeli pracownik w ramach swych obowiązków był bowiem narażony na działanie takich samych czynników, na jakie byli narażeni pracownicy działu przemysłu ujętego w załączniku, i przez co ich praca była uznana za pracę w szczególnych warunkach, to zróżnicowanie sytuacji tych pracowników jedynie z tego powodu naruszałoby zasadę równości w traktowaniu podmiotów (osób) znajdujących się w tej samej sytuacji (wyrok Sądu Najwyższego z 21.04.2014 r., sygn.. akt I UK 316/14, LEX nr 1755906, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 25.10.2017 r., sygn. akt 812/16, LEX nr 2409316).

Pomimo, iż Spółdzielnia Kółek Rolniczych w N. należała do zakładów pracy przynależnych do sektora rolniczego to jednak nie można pominąć, iż odwołująca wykonywała swoje obowiązki na stacji paliw, w środowisku pracy analogicznym, do tego, w jakim świadczy pracę pracownik zatrudniony w stacji paliw przynależnej do branży chemicznej. Jak wynikało z ustaleń faktycznych, stacja paliw, na której pracowała odwołująca była wyposażona w dystrybutory paliwa i oleju napędowego. Na stacji odwołująca sprzedawała też oleje silnikowe, smary, płyny chłodnicze i hamulcowe. Wbrew twierdzeniom apelacji, w pełni uprawnione jest przyjęcie, że praca odwołującej była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu w narażeniu na opary pochodzące z paliw i olejów, wybuchy i poparzenie oraz kontakt z ołowiem. Stąd też uznać należało, że stanowisko pracy C. G. było w takim samym stopniu narażone na uciążliwe i szkodliwe warunki dla zdrowia jak stanowisko pracownika zatrudnionego na stacji paliw w zakładzie pracy należącym do branży chemicznej. Akceptując przytoczone orzecznictwo stwierdzić należy, że mimo braku przynależności zakładu pracy odwołującej do branży chemicznej, C. G. w spornym okresie pracy wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracę tożsamą z pracą wymienioną w wykazie A, poz. 19 działu IV „W chemii”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego dokonana przez Sąd I instancji ocena charakteru pracy C. G. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w N. w od dnia 1.07.1991 r. do 31.08.2011 r. na stanowisku robotnika magazynowego na stacji paliw, była prawidłowa. Sąd I instancji uprawniony był do przyjęcia, że wnioskodawczyni w spornym okresie zatrudnienia wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w szczególnych warunkach. W konsekwencji prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, Sąd Okręgowy słusznie uznał, iż C. G. legitymuje się okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat, a zatem spełnia przesłanki określone w przepisie art. 21 ust.1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. w zw. z art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych, niezbędnej do przyznania jej rekompensaty (do dnia wejścia w życie ustawy z 19 grudnia 2008 r. C. G. osiągnęła co najmniej 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

SSA Marek Szymanowski SSA Bożena Szponar-Jarocka SSA Teresa Suchcicka