Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2018 r. w Szczecinie

sprawy M. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 20 lutego 2018 r. sygn. akt VI U 2153/16

oddala apelację.

SSO del. Gabriela Horodnicka SSA Romana Mrotek SSA Jolanta Hawryszko

- Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 260/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z dnia 25 listopada 2016 roku na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach odmówił M. P. prawa do emerytury. Organ rentowy wskazał, że prawomocną decyzją z dnia 15 lutego 2016 roku ZUS odmówiono ubezpieczonemu prawa do emerytury, natomiast do wniosku złożonego w dniu 30 września 2016 roku ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów, które uzasadniałby ponowne rozpoznanie wniosku o emeryturę.

Z powyższą decyzją nie zgodził się ubezpieczony, który w odwołaniu z dnia 6 grudnia 2016 roku wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury podnosząc, że aktualnie nie ma możliwości uzyskania świadectw pracy w warunkach szkodliwych, wobec czego na tę okoliczność wnioskuje o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków, którzy pracowali wraz z powodem.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości. Organ rentowy podkreślił, że ubezpieczony domaga się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy jaką wykonywał w Kazachstanie, jednakże organ rentowy nie widzi podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu pisma organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 15.02.2016 r. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku, ponieważ na dzień 01.01.1999 r. ubezpieczony udowodnił ogólny staż pracy wynoszący 24 lata i 14 dni zamiast wymaganych 25 lat. Ponadto ubezpieczony nie udokumentował żadnego okresu pracy, który mógłby zostać zaliczony do okresów pracy w warunkach szczególnych. Jako członek OFE M. P. złożył wniosek o przekazanie środków finansowych z tego tytułu na dochody budżetu państwa, ale na okoliczność pracy w Kazachstanie od 12.05.1983 r. do 26.11.1997 r. w charakterze traktorzysty - nie przedłożył świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych i w żaden inny sposób okoliczności tej nie wykazał.

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2018 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

M. P. urodził się (...), a wiek 60 lat ukończył (...). Pierwszy wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył w dniu 18 stycznia 2016 roku.

Decyzją z dnia 15 lutego 2016 roku ZUS odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, ponieważ na dzień 01.01.1999 r. ubezpieczony udowodnił ogólny staż pracy wynoszący 24 lata i 14 dni, zamiast wymaganych ustawą 25 lat. Nadto ubezpieczony nie udokumentował żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych i jako członek OFE nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

M. P. w okresie od 19 stycznia 1998 roku do 31 października 2008 roku zatrudniony był w (...) (...). Ubezpieczony zatrudniony był wówczas w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca, ratownik – kierowca (...) W świadectwie pracy z tego okresu zatrudnienia w punkcie dotyczącym pracy w warunkach szczególnych pracodawca wpisał adnotację „nie dotyczy”.

Do ogólnego stażu pracy na dzień 1 stycznia 1999 r. prócz okresu zatrudnienia w (...) (...) (19.1.1998 r.-31.12.1998 r.) organ zaliczył okresy zatrudnienia powoda w Kazachstanie: 01.10.1973 r. - 28.10.1974 r., 14.11.1974 r.-28.12.1976 r., 18.05.1977 r.-19.06.1979 r., 05.07.1979 r.-10.08.1982 r., 11.08.1982 r. -01.10.1982 r., 12.05.1983r. - 26.11.1997 r.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 28 września 2016 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 15 lutego 2016 roku.

Kolejny wniosek o emeryturę M. P. złożył w dniu 30 września 2016 roku. Po wydaniu decyzji z dnia 25 listopada 2016 r. o odmowie prawa do emerytury wnioskodawca przedłożył zaświadczenie o zatrudnieniu w (...) w(...) oraz protokoły zeznań świadków H. T. i V. T.. Ubezpieczony złożył wniosek o przekazanie środków z OFE na dochody budżetu państwa.

M. P. urodził się w Kazachstanie. W wieku 7 lat poszedł do szkoły podstawowej. Wnioskodawca ukończył 8 klas szkoły podstawowej nie powtarzając żadnej klasy. W Kazachstanie ubezpieczony mieszkał z rodzicami i siedmiorgiem rodzeństwa w miejscowości (...). Rodzice powoda posiadali kilka arów ziemi i hodowali 2-3 krowy, 5 świń, gęsi, kaczki. Ojciec wnioskodawcy zmarł w 1971 r. W czasie kiedy powód się uczył jego dwaj starsi bracia byli w wojsku, a trzeci pracował w (...)

W okresie od 01.10.1973 r. do 28.10.1974 r. wnioskodawca zatrudniony był w (...) w obwodzie (...) na stanowisku palacza w (...). Jako palacz wnioskodawca pracował w kotłowni ogrzewającej osiem dwukondygnacyjnych bloków mieszkalnych i biurowiec (...). W okresie od 14.11.1974 r. do 28.12.1976 r. M. P. odbywał służbę wojskową. W okresie od 18.5.1977 r. do 19.6.1979 r. M. P. był zatrudniony jako ślusarz w Zarządzie (...) w B..

W okresie od 5.7.1979 r. do 10.8.1982 r. M. P. był zatrudniony jako ślusarz w (...) w I.. W okresie od 11.8.1982 r. do 1.10.1982 r. M. P. był zatrudniony jako ładowacz w (...) w I..

Od 12.5.1983 r. do 26.11.1997 r. M. P. był zatrudniony jako traktorzysta i operator spychacza w (...) w I.. W tym okresie zatrudnienia wnioskodawca początkowo pracował jako traktorzysta. Wykonywał wtedy prace polowe, siał zboże, orał, jeździł kombajnami, zimą wywoził obornik, rozwoził kiszonkę. W późniejszym okresie przez 8 lat wnioskodawca pracował jako operator spychacza krusząc kamień w kamieniołomie.

M. P. pod koniec 1997 roku przyjechał z rodziną do Polski.

Decyzją z dnia 19 maja 1997 roku, nr (...) Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji udzielił M. P. oraz jego dzieciom: A., P., T. i L. P. zezwolenia na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach postepowania repatriacyjnego.

Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione podnosząc, że zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy o emeryturach i rentach ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnął:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie zgromadzonych środków na dochody budżetu państwa.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, za istotny uznać należy również przepis art. 32 ustawy, który stanowi, że ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Natomiast za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Kwestię uzyskiwania prawa do przedmiotowego świadczenia szczegółowo reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (dalej jako rozporządzenie z 1983 roku). W aktualnym stanie prawnym organy rentowe obowiązane są do uwzględniania przy ocenie prawa do przedmiotowego świadczenia wszelkich okresów wykonywania prac w szczególnych warunkach określonych w §4-8a rozporządzenia.

Sąd meriti podkreślił, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W świetle § 2 ust. 2 rozporządzenia zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Sąd Okręgowy zaznaczył również, iż zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury – „w świetle § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43) zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody” – tak uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 września 1984 roku, III UZP 48/84. Tak również uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84 – gdzie Sąd również stwierdził, że „okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43) mogą być ustalane w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy”.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że w załączniku do powyższego rozporządzenia, w wykazie A w dziale VIII, zatytułowanym „W transporcie i łączności”, w podtytule „Transport”, pod pozycją 3 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych”. W dziale V (W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych) pozycji 3 wykazu A za prace w warunkach szczególnych uznano prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych. W Dziale XIV (Prace różne) wykazu A w pozycji 1 za wykonywanie pracy w warunkach szczególnych uznano prace niezautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego.

W ocenie Sądu meriti, analiza zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ubezpieczony w dniu wydania zaskarżonej decyzji osiągnął wiek 60 lat, nie pozostawał w stosunku zatrudnienia oraz wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa. Kwestią sporną w sprawie było to, czy ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się ogólnym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze co najmniej 25 lat oraz co najmniej 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż w toku postępowania M. P. domagał się doliczenia do ogólnego stażu pracy okresu jego pracy na gospodarstwie rolnym rodziców w I. w okresie od 2 września 1972 r. do 1 września 1973 r., a także zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów pracy od 01.10.1973 r. do 28.10.1974 r. na stanowisku palacza, od 12.05.1983 r. do 26.11.1997 r. na stanowisku traktorzysty w (...) oraz okresu pracy w (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego.

Na okoliczność prawa ubezpieczonego do wcześniejszej emerytury Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z zeznań ubezpieczonego, a także dowód z dokumentów, w tym z protokołów zeznań H. i V. T.. Zdaniem tego Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dał jednak podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie można było uznać za wiarygodne przedstawionych przez ubezpieczonego dowodów na okoliczność jego pracy w gospodarstwie rolnym (...). Zeznania powoda są bowiem w tym zakresie nieprecyzyjne i niekonsekwentne, a co więcej pozostają w sprzeczności z protokołami zeznań H. i V. T., z których wynika, że w okresie od 2 września 1972 r. do 1 września 1973 r. M. P. w gospodarstwie rolnym pracował jako traktorzysta w pełnym wymiarze czasu pracy. Tymczasem ubezpieczony twierdził, że w gospodarstwie rolnym (...) nie jeździł ciągnikiem, lecz sprzątał obory, karmił i oporządzał zwierzęta, czasami pracował w polu. Wskazał także że praca ta zajmowała mu 4 godziny, a więc nie była to praca w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca twierdził, że praca u P. M. była jedyną możliwością zarobkowania, gdyż uczęszczał wówczas do szkoły podstawowej i z tego powodu nie mógł zatrudnić się jak jego brat w (...) Z zeznań M. P. wynika jednakże, że ośmioletnią szkołę rozpoczętą w wieku 7 lat ukończył w terminie, a więc w roku 1971 r. Z tego wynika, że w okresie zatrudnienia u P. M. wnioskodawca nie chodził już do szkoły, a więc nie było przeszkód, by podjął pracę tak jak brat w (...) Sąd meriti podkreślił również, że ubezpieczony w żaden sposób nie udokumentował faktu posiadania przez P. M. indywidualnego gospodarstwa rolnego o powierzchni 3 ha w Kazachstanie, stąd wobec powszechnie znanego faktu kolektywizacji rolnictwa w Kazachstanie jego zeznania uznano za gołosłowne.

Z powyższych względów brak było podstaw do ustalenia, że ubezpieczony w okresie od 2 września 1972 r. do 1 września 1973 r. pracował na gospodarstwie rolnym, wobec czego okres ten nie mógł zostać doliczony do ogólnego stażu pracy. W konsekwencji Sąd uznał, że powód nadal na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem pracy w wymiarze 24 lat i 14 dni, zamiast wymaganym ustawą o emeryturach i rentach stażem co najmniej 25 lat.

Sąd Okręgowy podniósł, że opisane na wstępie przesłanki nabycia uprawnień do wcześniejszej emerytury, tj. osiągnięcie 60 roku życia, minimum 25 letni okres ubezpieczenia i 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999 r., a także pozostawanie poza otwartym funduszem emerytalnym – muszą wystąpić kumulatywnie, zatem niespełnienie choćby jednej z nich uniemożliwia przyznanie wcześniejszej emerytury. W przedmiotowej sprawie powód nie wykazał wymaganego ogólnego stażu pracy, co uniemożliwia przyznanie mu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej. W tej sytuacji, zdaniem Sądu orzekającego, nie ma potrzeby dokonywania oceny pozostałych przesłanek wymaganych do nabycia spornego świadczenia.

Na marginesie Sąd pierwszej instancji wskazał, że ubezpieczony w toku postępowania nie wykazał również, że posiada status repatrianta. Z przedłożonej decyzji z dnia 19 maja 1997 roku, nr (...) wydanej przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, wynika, że udzielono mu i jego dzieciom zezwolenia na pobyt stały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach postępowania repatriacyjnego. Dokument ten nie potwierdza jednak uzyskania statusu repatrianta. Tymczasem w świetle ugruntowanego stanowiska judykatury możliwość zaliczenia okresu pracy w warunkach szczególnych za granicą dotyczy jedynie osoby uznanej za repatrianta (wyrok Sąd Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27.8.2015r. III AUa 1434/14, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1992 r., II UZP 16/92, OSNC 1993/5/76). Z przepisu art. 16a ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz.U.2014.1392 j.t.). wynika, że decyzję w sprawie uznania za repatrianta wydaje wojewoda właściwy ze względu na zamierzone miejsce osiedlenia się osoby. Decyzję w sprawie uznania za repatrianta wydaje się na wniosek (ust. 2). Z kolei przepis art. 41 ustawy – umieszczony w rozdziale zawierającym przepisy przejściowe - stanowi, że osoba, która przed dniem wejścia w życie ustawy nabyła obywatelstwo polskie na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353, z późn. zm.) może być uznana za repatrianta, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: złoży w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wniosek o uznanie za repatrianta do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania; była w dniu uzyskania zezwolenia na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich lub jednego z państw powstałych po jego rozpadzie; jest polskiego pochodzenia. Za repatrianta może być również uznana osoba spełniająca łącznie następujące warunki: złoży w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wniosek o uznanie za repatrianta do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania; jest polskiego pochodzenia; przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się; do 1991 r. zamieszkiwała na stałe, przez co najmniej 5 lat, na terytorium, o którym mowa w art. 9; nie zachodzą co do niej okoliczności, o których mowa w art. 8 ustawy (art. 41 ust. 2). W oparciu o przedstawione regulacje w uchwale z dnia 9 maja 2007 r. (I UZP 1/2007) Sąd Najwyższy potwierdził, że przy ustalaniu prawa do emerytury warunkiem niezbędnym uwzględnienia okresu składkowego wymienionego w art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) jest - po wejściu w życie ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 53, poz. 532 ze zm.) - przedstawienie przez wnioskodawcę pozytywnej decyzji o uznaniu go za repatrianta w oparciu o art. 16 tej ustawy. Decyzji takiej wnioskodawca nie przedłożył.

Ustalony w sprawie stan faktyczny wywiedziono z niebudzących wątpliwości Sądu meriti co do ich wiarygodności oraz niekwestionowanych przez strony dowodów z dokumentów. Za niewiarygodne Sąd ten uznał jedynie zeznania wnioskodawcy oraz protokoły zeznań H. i V. T. dotyczące okresu pracy od 2 września 1972 do 1 września 1973r., gdyż dowody te są ze sobą sprzeczne.

Mając na uwadze powyższe argumenty Sąd Okręgowy uznał, iż ubezpieczony nie wykazał spełnienia przesłanek uprawniających do nabycia wcześniejszej emerytury. Uznając decyzję z dnia 25 listopada 2016 roku za prawidłową Sąd pierwszej instancji na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako nieuzasadnione.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się ubezpieczony zaskarżając je w całości i wskazując, że Sąd Okręgowy dysponował wszelkimi dowodami (w tym zeznaniami świadków) pozwalającymi na przyznanie prawa do emerytury oraz wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie prawa do emerytury.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Na wstępie wskazać należy, iż postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego, Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, OSN 2008/6/55).

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, a swe ustalenia oparł na należycie zgromadzonym materiale dowodowym, którego ocena nie wykraczała poza granice wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd pierwszej instancji wywiódł prawidłowe wnioski z poprawnie dokonanej analizy dowodów. Stąd też, Sąd Apelacyjny ustalenia tego Sądu w całości uznał i przyjął jako własne. Sąd odwoławczy nie stwierdził przy tym naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego, w związku z czym poparł rozważania tego Sądu również w zakresie przyjętych przez niego podstaw prawnych orzeczenia.

Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu Sąd Apelacyjny przyjął za własną, w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z tego też względu Sąd drugiej instancji nie dostrzega potrzeby ponownego szczegółowego przytaczania zawartych w nim argumentów (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97, OSNAP 1998/3/104 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 grudnia 1999 r., I PKN 402/99, OSNAP 2001/8/272) zwłaszcza w kontekście lakoniczności zarzutów apelacyjnych.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia czy ubezpieczony spełnił warunki uprawniające go do emerytury określonej treścią przepisów art. 184 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W pierwszej kolejności w niniejszej sprawie należało przesądzić czy w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej tj. 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat. Sąd pierwszej instancji dla ustalenia tych okoliczności przeprowadził dowody z akt ZUS oraz pism i dokumentów znajdujących się w aktach sprawy a także z zeznań świadków oraz ubezpieczonego. Sąd Apelacyjny w pełni podziela ocenę dowodów przeprowadzoną przez Sąd pierwszej instancji zwłaszcza dowodów osobowych.

Przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy należy podkreślić, że wymagania stawiane przez ustawodawcę, które należy spełnić celem uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach, powinno się interpretować ściśle. Emerytura przewidziana w art. 184 ustawy emerytalnej to świadczenie szczególne, gdyż przyznawane jest w drodze odstępstwa od zasady związanej z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Z tego powodu, wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie tego świadczenia muszą być wykładane w sposób ścisły i precyzyjny. Tymczasem w niniejszej sprawie niespornym było, że ubezpieczony nie wykazał 25-letniego okresu zatrudnienia na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Mając na uwadze powyższe, apelacja ubezpieczonego na podstawie art. 385 k.p.c. została oddalona.

SSO del. Gabriela Horodnicka SSA Romana Mrotek SSA Jolanta Hawryszko

- Stelmaszczuk