Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo W. S. przeciwko W. B., M. D., K. D. (1), J. D. (1), K. D. (2), J. S. i H. S. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Powyższy wyrok wynikał z uznania za bezpodstawne żądanie skorygowania oznaczenia powierzchni nieruchomości w księdze wieczystej
w ramach roszczenia o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, które może dotyczyć jedynie stanu prawnego nieruchomości, a nie jej oznaczenia, położenia i obszaru. W ocenie Sądu Rejonowego, nie zasługują także na wiarę twierdzenia powoda dotyczące rzekomego błędu co do treści czynności prawnej jakim dotknięte było jego oświadczenie o zakupie przedmiotowej nieruchomości na podstawie aktu notarialnego sporządzonego w 1968 roku.

W apelacji od przedmiotowego orzeczenia, skarżący podniósł następujące zarzuty:

- obrazy przepisów postępowania, polegającej na odmowie dopuszczenia przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego geodety mającego na celu uwzględnienie żądania pozwu i wpisanie powoda jako właściciela w księdze wieczystej kw nr (...) oraz w części w księdze wieczystej kw nr (...) 000 (...), co jest konieczne wobec braku oznaczenia numeru działki i braku dokumentacji geodezyjnej w akcie notarialnym będącym przedmiotem umowy sprzedaży, zawartej w 1968 r. pomiędzy W. B.
a W. S., dotyczącej jednego morga ziemi, którą W. B. odziedziczył po ojcu, która to ziemia znajduje się na zachód od starych zabudowań wzdłuż ulicy (...) na odległość ok. 30 metrów (do znaku wbitego przez geodetę), ponieważ na mapie projektowej (załączonej do apelacji) z 1967 r, na zachód od działki ze starymi zabudowaniami jako druga (oznaczona numerem (dz. 407/1) znajduje się działka J. D. (2), matki W. B. stanowiąca jej dożywotnie użytkowanie po mężu a ojcu W. B., zatem stanowiła własność (spadek) W. B., W. B. zaś swoim pisemnym oświadczeniu na sesji wyjazdowej te okoliczności potwierdził przyznając, że wprowadził powoda w błąd;

- obrazy przepisów postępowania, mającej bezpośredni wpływ na rozstrzygnięcie, polegającej na naruszeniu i przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów w odniesieniu do powyższej dokumentacji prawnej, geodezyjnej oraz dowodów osobowych w postaci jednoznacznego oświadczenia pozwanego W. B., którego formalnie Sąd nie przesłuchał oraz przesłuchania powoda, które opierało się na powyższych dowodach;

- obrazy przepisów postępowania, mającej bezpośredni wpływ na rozstrzygnięcie, polegającej na błędnym przyjęciu o dokonaniu sprzecznych ustaleń faktycznych z treścią opisanego materiału sprawy;

- obrazy stosownych przepisów prawa materialnego obowiązujących
w dacie zawarcia umowy sprzedaży w 1968 r. skutkujące potrzebą uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

W konkluzji powód wniósł o zmianę bądź uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji przy uwzględnieniu kosztów postępowania za obie instancje.

Podczas rozprawy apelacyjnej w dniu 6 listopada 2018 roku pozwani W. B., M. D., K. D. (1), J. D. (1), K. D. (2), J. S. i H. S. wnieśli o oddalenie apelacji, a pozwani K. D. (1), J. D. (1) i K. D. (2) ponadto o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona
w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego. Stan faktyczny ustalony w I instancji Sąd odwoławczy przyjmuje za własny.

Przystępując do rozważań nad zarzutami apelacji, na wstępie należy zauważyć, iż powód domagał się w pozwie zmiany oznaczenia należącej do niego nieruchomości w dziale I księgi wieczystej poprzez wpisanie innej jej powierzchni niż wynikająca z treści księgi. Proceduralnego znaczenia tego żądania nie podważają przytoczone w toku postępowania, a także powielone w apelacji, twierdzenia odwołujące się do błędu powoda w zakresie obszaru
i położenia nabytej w 1968 roku nieruchomości. Sąd I instancji trafnie powyższym okolicznościom nie przypisał znaczenia dla oceny zasadności żądania sformułowanego w pozwie. Nie powtarzając słusznych w tej mierze wywodów zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wyeksponować ponadto należy, że w sprawie o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym sąd jest związany żądaniem pozwu (por. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2010 r., III CZP 134/09, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2001 r., III CKN 1214/98, OSNC 2001, nr 11, poz. 165). Mając na uwadze, że treścią żądania powoda jest zmiana powierzchni nieruchomości w dziale pierwszym księgi wieczystej, czemu powód dał wyraz w pozwie wskazując precyzyjnie określoną powierzchnię jakiej wpisania się domaga, objęcie - w razie braku podstaw do uwzględnienia pierwotnie sformułowanego żądania - kognicją w aktualnym postępowaniu kwestii rodzaju i rozmiaru rzeczywiście przysługującego jemu prawa do tejże nieruchomości, stanowiłoby niedopuszczalne wyjście ponad żądanie pozwu.

Przechodząc wreszcie do oceny zasadności żądania pozwu uznać trzeba, iż nie zasługuje ono na uwzględnienie. Do działu pierwszego księgi wieczystej dokonywane są wpisy praw związanych z nieruchomością, ale przeznaczony on jest także do oznaczania nieruchomości. Oznaczenie nieruchomości, czyli dane o jej położeniu, sposobie korzystania i powierzchni jest opisem cech fizycznych rzeczy, które wprawdzie nie są pozbawione znaczenia prawnego, ale które też same przez się nie tworzą stanu prawnego tej rzeczy. Przedmiotem oznaczenia nieruchomości jest zatem jej stan faktyczny, a nie stan prawny. Ponieważ wpisy w dziale pierwszym księgi wieczystej nie tworzą stanu prawnego nieruchomości, przepis art. 10 ustawy
z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece, z którego powód wywodzi swoje roszczenie nie ma zastosowania do korygowania błędów lub usterek wpisów zamieszczonych w dziale pierwszym księgi wieczystej, lecz tylko do wpisów zawartych w działach od drugiego do czwartego księgi. Błędy lub usterki dotyczące wpisów zamieszczonych w dziale pierwszym mogą być korygowane jedynie na podstawie art. 27 cytowanej ustawy lub w trybie art. 626 ¹³ § 2 k.p.c.

Skarżący wyraźnie wiąże treść wpisów w dziale pierwszym księgi wieczystej ze stanem prawnym nieruchomości. Tak jednak nie jest. Stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej jest wyłącznie treść wpisów obejmujących prawa. Tymczasem oznaczenie nieruchomości, w tym jej powierzchnia odzwierciedla jedynie treść dokumentów w tym względzie, przede wszystkim z zakresu ewidencji gruntów, nie tworzy natomiast stanu prawnego nieruchomości. Nie podejmując się zatem w tym miejscu oceny, czy prawdziwe są twierdzenia powoda o istnieniu niezgodności w zakresie cech fizycznych nieruchomości ujętych w dziale pierwszym nieruchomości należy podkreślić, że nawet w razie ich stwierdzenia, rzeczywiste (aktualne) dane dotyczące powierzchni nieruchomości podlegające wpisowi nie mogą być traktowane jako zmieniające stan prawny nieruchomości. Z tych względów, mając na uwadze podstawę i granice roszczenia wyznaczone treścią art. 10 omawianej ustawy, uznać należało, że powództwo stanowiące przedmiot rozpoznania w niniejszej sprawie, jest w całości bezpodstawne i jako takie podlega oddaleniu bez potrzeby przeprowadzenia postępowania dowodowego w celu zweryfikowania twierdzeń powoda o faktach, na których oparł swoje roszczenie. Dlatego nie było potrzeby dopuszczania dowodu z opinii biegłego geodety na okoliczności, które nie były istotne z punktu widzenia istoty zgłoszonego pod osąd żądania.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i § 6 pkt 5 w zw. § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 490 oraz z 2015 r. poz. 617 i 1078).