Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 marca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 114 ust. 1 oraz art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS po rozpatrzeniu wniosku W. S. z dnia 8 marca 2018 r. odmówił wnioskodawcy prawa do ponownego ustalenia wysokości pobieranej emerytury.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że w przypadku ubezpieczonego nie pojawiły się nowe okoliczności ani dowody na ponowne ustalenie wysokości emerytury, którą przyznano od 1 października 2005 r. prawomocną decyzją z dnia 21 listopada 2005 r.

ZUS dodał, że od decyzji z dnia 24 marca 2009 r. ubezpieczony złożył odwołanie do Sądu. W powyższej sprawie zapadł wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 20 października 2009 r. oddalający odwołanie. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 7 maja 2010 r. oddalił apelację od w/w Wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi. Wobec powyższego brak podstaw do ponownego przeliczenia wysokości emerytury oraz wypłacenia wyrównania świadczenia za okres dłuższy niż 3 lata.

/decyzja – k. 131, k. 137 akt ZUS/

W. S. uznał w/w decyzję za krzywdzącą i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i zwrot niezapłaconych części emerytur z 9 lat z odsetkami od całej sumy za lata 2009 – 2018 r.

/odwołanie – k. 3 – 4, k. 3 w aktach VIII U 1377/18/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 czerwca 2018 r. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

/odpowiedź na odwołanie – k. 11, k. 6 w aktach VIII U 1377/18/

Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2019 r. Sąd połączył sprawę VIII U 1377/18 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą VIIIU 1183/18.

/postanowienie – k. 41 w aktach VIII U 1377/18, k. 23/

Na rozprawie w dniu 8 stycznia 2019 r. pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. Wskazał, że obie sprawy dotyczą odwołania od tej samej decyzji.

/protokół rozprawy z dnia 8 stycznia 2019 r. – 00:01:09 – 00:02:34 – płyta CD – k. 25/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. S. urodził się (...)

/bezsporne/

W. S. na mocy decyzji ZUS z dnia 25 września 1996 r. pobiera emeryturę od 1 listopada 1996 r. Do wyliczenia wysokości świadczenia przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 7 lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1985 do grudnia 1991 r. wynoszący 156,16%.

/decyzja – k. 15 – 16 akt ZUS/

W dniach 8 czerwca 1999 r. i 12 lipca 1999 r. W. S. złożył wnioski o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury, do którego dołączył nową dokumentację.

/wniosek – k. 36, dokumentacja – k. 37 – 41 akt ZUS/

Decyzją z dnia 22 czerwca 1999 r. organ rentowy dokonał przeliczenia podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy od 1 czerwca 1999 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych tj. od stycznia 1971 r. do grudnia 1996 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 158,95%.

/decyzja – k. 42 akt ZUS/

Następnie decyzją z dnia 27 lipca 1999 r. organ rentowy od 1 lipca 1999 r. ponownie dokonał przeliczenia emerytury ubezpieczonego. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto podstawę wymiaru składek z 26 lat kalendarzowych tj. od stycznia 1971 r. do grudnia 1996 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 161,81%.

/decyzja – k. 47 – 48 akt ZUS/

Organ rentowy błędnie nie dokonał wyliczenia wysokości emerytury z przyjęciem do wyliczenia świadczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kolejnych 7 lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 16 lat kalendarzowych poprzedzających zgłoszenie wniosku o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie składał odwołań od powyższych decyzji ZUS.

/bezsporne/

W dniu 21 listopada 2008 r. ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury.

/wniosek – k. 15 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 12 grudnia 2008 r. organ rentowy dokonał ponownego ustalenia wysokości emerytury wnioskodawcy od 1 listopada 2008 r. poprzez przyjęcie do wyliczenia wysokości świadczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru z 10 lat kalendarzowych od stycznia 1986 r. do grudnia 1995 r. wynoszącego 179,63%.

/decyzja – k. 45 plik II akt ZUS/

W dniu 2 marca 2009 r. W. S. złożył ponownie wniosek o przyjęcie do wyliczenia wysokości emerytury wskaźnika wysokości podstawy wymiaru z lat 1989-1995 wynoszącego 203,41%.

/wniosek – k. 67 – 70 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 24 marca 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył W. S. emeryturę od 1 listopada 2005 r., tj. za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 7 lat kalendarzowych tj. od stycznia 1989 r. do grudnia 1995 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 204.41%, kwota bazowa 855.35 zł a podstawa wymiaru (...).42 zł. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono 47 lat i 6 miesięcy okresów składkowych. Wysokość świadczenia wyniosła (...).96 zł.

/decyzja – k. 65 – 66 plik II akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony i wyrokiem z dnia 20 października 2009 r. w sprawie VIII U 1149/09 Sąd Okręgowy w Łodzi – VIII Wydział pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawcy. W uzasadnieniu Sądu Okręgowy wskazał, że organ rentowy, w zaskarżonej decyzji prawidłowo dokonał przeliczenia podstawy wymiaru emerytury W. S. od 1 listopada 2005 r. – a więc zgodnie z treścią art. 133 ust. 1 pkt 2 za okres trzech lat poprzedzających zgłoszenie wniosku z dnia 21 listopada 2008 r.

/wyrok – k. 15 w aktach VIII U 1149/09, uzasadnienie – k. 17 – 19 w aktach VIII U 1149/09/

Apelację od w/w wyroku złożył ubezpieczony W. S. i Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 7 maja 2010 r. w sprawie III AUa 1349/09 oddalił apelację. Sąd w uzasadnieniu wskazał, że Sąd I instancji odwołując się do treści art. 133 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. dokonał prawidłowej jego wykładni, a także właściwie zastosował przepis. Żądanie wyrównania świadczenia za okres poprzedzający dzień 1 listopada 2005 r., nie znajduje podstawy prawnej. W razie błędu organu przy obliczaniu wysokości świadczenia polegającym na jego zaniżeniu, maksymalny okres za jaki można wypłacić wyrównanie wynosi 3 lata od wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, zgodnie z w/w art. 133 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy. Okres za jaki można żądać wyrównania świadczenia zaniżonego przez organ rentowy, nie zależy od stopnia winy tego organu. Prawo do świadczeń i ich wysokość ustalana jest decyzjami organu rentowego, od których przysługuje odwołanie. Skarżący nie wnosił odwołań od decyzji błędnie ustalających wysokość jego emerytury mimo, że każda decyzja zawiera stosowne pouczenie o możliwości wniesienia odwołania do sądu, a tym samym doprowadził do uprawomocnienia błędnych decyzji.

/wyrok – k. 36 w aktach VIII U 1149/09, uzasadnienie – k. 39 – 40 w aktach VIII U 1149/09/

Sąd dokonał ustaleń stanu faktycznego w oparciu o dokumenty z akt rentowych, uznając je za wiarygodne i wystarczające do poczynienie powyższych ustaleń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy W. S. jest nieuzasadnione.

Na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2018 r. poz. 1270 z późn. zm.) prawo do świadczeń (emerytalno – rentowych) lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że skoro przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w oparciu o wniosek z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to obowiązkiem organu rentowego, a następnie Sądu orzekającego, była w pierwszej kolejności ocena, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku. Należało zatem ustalić i ocenić, czy wnioskodawca przedłożył nowe dowody mogące mieć wpływ na zmianę poprzedniej decyzji, ewentualnie, czy ujawniły się takie okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mogły rzutować na przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury. Ocena, że przesłanki te nie były spełnione powinna prowadzić do odmowy ponownego ustalenia świadczenia przez organ rentowy oraz oddalenia odwołania przez Sąd, bez potrzeby merytorycznego zbadania wysokości świadczenia przysługującego ubezpieczonemu. Bez spełnienia przesłanek formalnych wniosku z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prowadzenie postępowania dotyczącego merytorycznej oceny wysokości świadczenia, jest bezcelowe i bezprzedmiotowe.

Dokonując wszechstronnej analizy zgromadzonego w sprawie materiału procesowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że skarżący w toku postępowania przed organem rentowym wywołanym ponownym złożeniem wniosku z dnia 8 marca 2018 r. o ustalenie prawa do emerytury, nie spełnił przesłanki wniosku o ponowne ustalenie prawa do emerytury na zasadach określonych w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W odwołaniu od zaskarżonej w niniejszym postepowaniu decyzji z dnia 27 marca 2018 r. ubezpieczony ponownie wnosił o wypłatę wyrównania świadczenia za 9 lat.

Tym samym odwołanie podlegało oddaleniu już tylko z powodu braku przesłanek do zastosowania powyższego przepisu.

Na marginesie należy zauważyć, iż zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2015.748 j.t.) świadczenie wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu z uwzględnieniem ust. 2. Wyjątkiem od zasady z art. 129 ust. 1 ustawy o FUS jest wskazana w art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o FUS możliwość żądania - w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości - wypłaty przyznanego lub podwyższonego świadczenia, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego. Art. 133 ustawy o FUS wprowadza ustawowe ograniczenie wypłaty świadczeń.

W judykaturze wskazuje się, że przepisy w/w ustawy ustanawiają zasadę wyrównywania świadczeń niewypłaconych lub zaniżonych na skutek błędu organu rentowego maksymalnie za trzy lata wstecz (art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy). Przepis ten reguluje zatem swoistego rodzaju "przedawnienie" wypłaty świadczeń. Wynika z niego, że nawet zawinione działanie organu rentowego, które w swej konsekwencji prowadzić może także do pozbawienia uprawnionego części lub całości świadczenia, nie powoduje powstania obowiązku jego wypłaty za cały okres pokrzywdzenia ubezpieczonego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 24 czerwca 2014 roku III AUa 756/14, LEX nr 1498886, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 stycznia 2014 roku, LEX nr 1433843, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 czerwca 2013 roku III AUa 435/13, LEX nr 1335711).

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę stanu faktycznego niniejszej sprawy należy stanowczo stwierdzić, że brak jest możliwości wypłaty ubezpieczonemu wyrównania jego emerytury za okres poprzedzający 3 lata przed miesiącem, w którym zgłosił wniosek o przeliczenie i wypłatę wyrównania emerytury (wniosek z dnia 21 listopada 2008 r.) S. to jasno wynika z treści art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o FUS, który uniemożliwia dokonywanie wypłaty świadczeń za okresy wcześniejsze.

Należy dodać, że kwestia ta był już przedmiotem rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Łodzi, który wyrokiem z dnia 20 października 2009 r. w sprawie sygn. akt VIII U 1149/09 oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 24 marca 2009 r., którą to decyzją organ rentowy dokonał przeliczenia podstawy wymiaru emerytury W. S. od 1 listopada 2005 r. (tj. za 3 lata poprzedzające złożenie wniosku w dniu 21 listopada 2008 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 7 maja 2010 r. w sprawie III AUa utrzymał w/w wyrok w mocy oddalając apelację wnioskodawcy.

Tym samym odwołanie jako niezasadne należało oddalić.

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia apelacji

K.K.-W.