Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 września 2018 roku Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie z powództwa Skarbu Państwa –(...)w P. przeciwko R. K. i A. K. o zapłatę kwoty 168,52 złotych, w pkt 1 oddalił powództwo oraz w pkt 2 zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 107,00 złotych tytułem zwrotu zastępstwa prawnego (wyrok - k. 78; uzasadnienie – k. 84 - 88).

Apelację od powyższego orzeczenia złożył powód - Skarb Państwa – (...)w P., zaskarżając je w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 684) poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, skutkujące oddaleniem powództwa (apelacja -k. 92 – 93 odw.).

W odpowiedzi na apelację powoda pozwani wnieśli o jej oddalenie w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa według norm przepisanych (odpowiedź na apelację - k. 101 – 104).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Pamiętać należy, że przedmiotowa sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym uregulowanym w art. 505 ¹ k.p.c. - art. 505 ¹⁴ k.p.c.

Ustawodawca w postępowaniu uproszczonym wprowadził zamknięty, bardzo ścisły katalog podstaw apelacyjnych, czego skutkiem jest zmiana charakteru tego środka odwoławczego. Zaznaczyć przy tym należy, że apelacja w postępowaniu uproszczonym, tak jak i przebieg tego postępowania w pierwszej instancji, może różnić się od apelacji w jej podstawowym kształcie przyjętym w kodeksie postępowania cywilnego. Jest to niezbędne dla realizacji celów postępowania uproszczonego a jednocześnie, zróżnicowanie kształtu apelacji nie narusza konstytucyjnej zasady równości (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 stycznia 2004 roku, SK 10/03, Dz. U. Nr 9, poz. 75).

Chybiony jest podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 684) poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, skutkujące oddaleniem powództwa.

Z niewadliwych i niekwestionowanych ustaleń Sądu Rejonowego ustaleń wynika, iż wskazana przez powoda wierzytelność objęta fakturą VAT Nr (...) istniała i została zapłacona przez pozwanych w późniejszym terminie niż wynikający z niej termin wymagalności, który wynosił 16 dni oraz, że powód wezwał pozwanych do zapłaty w dniu 5 lipca 2017 roku, obciążając pozwanych równowartością 2-krotności kwoty 40 euro z tytułu opóźnienia w płatności dwóch faktur VAT.

Odnośnie do przesłanek, jakie muszą zostać spełnione, aby roszczenie z art. 10 u.t.z. stało się wymagalne stwierdzić należy, że z brzmienia ustawy (oraz przepisów unijnych) wynika, że warunkiem sine qua non powstania roszczenia jest upływ terminu zapłaty, od którego należne są odsetki.

W razie braku płatności w terminie ekwiwalent 40 euro należny jest bez wezwania (dyrektywa 2011/7/UE mówi o braku konieczności przypomnienia). Przepisy ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych nie wskazują, czy wymagane są jakiekolwiek dodatkowe działania wierzyciela (inne niż wezwanie dłużnika do zapłaty) w celu odzyskania zaległej płatności. Z jednej strony ustawa, zwalniając wierzyciela z prostego obowiązku wezwania dłużnika do zapłaty, przemawia za przyjęciem, że ekwiwalent 40 euro należny jest „automatycznie” i wystarczy sam upływ odpowiednich terminów zapłaty, aby wierzycielowi przysługiwało roszczenie o zryczałtowaną kwotę, z drugiej zaś strony, przepisy zarówno ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, jak i dyrektywy 2011/7/UE, mówią o stałej kwocie równowartości 40 euro jako o rekompensacie za koszty odzyskiwania należności (art. 10 ust. 1 u.t.z., art. 6 ust. 2 dyrektywy 2011/7/UE). Z dokumentacji prac nad projektem dyrektywy 2011/7/UE wynika, że autorzy projektu przy ustalaniu stałej kwoty brali pod uwagę minimalne koszty, jakie zwykle wiążą się z odzyskaniem zaległej płatności. Wykładnia historyczna wyraźnie zatem wskazuje, że roszczenie to jest zależne od dochodzenia należności przez wierzyciela. Wydaje się zatem, że jest ono należne tylko w przypadku podjęcia przez wierzyciela jakichkolwiek działań w celu odzyskania należności (stanowisko takie prezentuje Szymon Gołębiowski, Nowe instrumenty zwalczania opóźnień płatności w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, PPH/1/2015, s. 41-42). Przyznanie wierzycielowi prawa do tego żądania nie ma na celu pokrycia środków, jakie poniósł on w związku z dochodzeniem należności w konkretnej transakcji, ale jest to kwota zryczałtowanych wydatków jakie wierzyciel zazwyczaj ponosi w związku z dochodzeniem takich należności. Podobnie jak konieczność zapłacenia odsetek za sam fakt opóźnienia, bez wykazywania szkody i bez wzywania dłużnika, obowiązek zapłaty takiej zryczałtowanej kwoty, ma skłonić dłużnika do regulowania jego należności w terminie (por. uzasadnienie uchwały z dnia 11 grudnia 2015 roku, w sprawie sygn. akt III CZP 94/15, Biul. SN 2015 nr 12).

Nie ma wątpliwości, że powód nie podjął żadnych czynności windykacyjnych ani też nie poniósł nawet minimalnych kosztów. Uchybienie terminowi płatności nie miało negatywnego wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstwa powoda, zwłaszcza że należność główna nie była wysoka (1.322,50 złotych), a opóźnienie w zapłacie wynosiło zaledwie 4 dni (termin płatności – 5 września 2014 roku, zapłata – 9 września 2014 roku).

Mając powyższe na uwadze i nie znajdując podstaw do wzruszenia z urzędu zaskarżonego orzeczenia, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanych kwotę 120,00 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym zgodnie z § 2 pkt 1 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 265).

S.S.O. Bartosz Kaźmierak