Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2016 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W.

przeciwko I. W.

o zapłatę

I.  zasądza od I. W. na rzecz (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. kwotę 239.501,53 zł (dwieście trzydzieści dziewięć tysięcy pięćset jeden złotych i 53/100) wraz z umownymi odsetkami od kwoty 221.051,97 zł (dwieście dwadzieścia jeden tysięcy pięćdziesiąt jeden złotych 97/100) od dnia 15 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym, nie wyższej niż maksymalne odsetki za opóźnienie,

II.  umarza postępowanie w sprawie w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od I. W. na rzecz (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. kwotę 15.417 (piętnaście tysięcy czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 453/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 stycznia 2016 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, aby pozwana I. W. uiściła na rzecz powoda kwotę 239 501,53 zł, w tym kapitał wymagalny 221 051,97 zł, odsetki skapitalizowane 2 908,54 zł, odsetki naliczone do dnia 14 stycznia 2016 roku – 15 459,02 zł oraz koszty – 82 zł, wraz z dalszymi odsetkami umownymi są liczone od dnia 15 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty od kwoty kapitału i odsetek skapitalizowanych wymagalnego według zmiennej stopy procentowej wynikającej z uchwały Zarządu (...) S.A. właściwej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych po upływie wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności, udzielonych na cele konsumpcyjne, stanowiącej każdorazowo czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego NBP oraz o zasądzenie kosztów według norm przepisanych (pozew – k. 3-4).

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż przysługuje mu od pozwanej wierzytelność wymagalna z tytułu spłaty kredytu mieszkaniowego. Stan zadłużenia powódki na dzień 15 stycznia 2016 roku wynosił 239 501,53 zł. Mimo wezwania pozwanej do dobrowolnej zapłaty należności ww. kredytu zapłata długu nie nastąpiła (pozew – k. 4-5).

W dniu 24 marca 2016 roku Sąd Okręgowy w Warszawie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym nakazał, aby pozwana zapłaciła powodowi kwotę 239 501,53 zł wraz z umownymi odsetkami od kwoty 223.960,51 zł od dnia 15 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty w wysokości w stosunku rocznym czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP oraz kwotę 250 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (nakaz zapłaty – k. 46).

W dniu 14 kwietnia 2016 roku pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz w całości i wnosząc o skierowanie stron na mediacje celem ugodowego zakończenia postępowania, w przypadku zakończenia postępowania wskutek zawarcia ugody sądowej – umorzenie postępowania oraz nieobciążanie strony pozwanej kosztami postępowania. Pozwana wskazała, iż jej obecna sytuacja finansowa nie pozwala jej na wywiązanie się z nałożonego na nią obowiązku zapłaty, gdyż straciła swoje podstawowe źródło dochodu i utrzymuje się wyłącznie z emerytury w wysokości 1 918,05 zł, która po potrąceniu podatku i zajęciach komorniczych wynosi 1 115,92 zł (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 58-58v).

Powód w odpowiedzi na sprzeciw pozwanej wniósł o zasądzenie kwoty 239 501,53 zł oraz odsetek umownych według zmiennej stopy procentowej wynikającej z Zarządu (...) S.A. właściwej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych po upływie wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności, udzielonych na cele konsumpcyjne, stanowiącej każdorazowo czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 221 051,97 zł za okres od dnia 15 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego (pismo powoda z dnia 24 maja 2016 roku – k. 67-70).

Strony podtrzymały swoje stanowisko do zakończenia postępowania w niniejszej sprawie (protokół – k. 165, nagranie: 00:03:57-00:04:17).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony zawarły w dniu 6 sierpnia 2009 roku umowę kredytu mieszkaniowego (...) hipotecznego z oprocentowaniem zmiennym. Kwota udzielonego kredytu wynosiła 283 920 zł i była przeznaczona na nabycie nieruchomości zabudowanej domem letnim całorocznym położonej we wsi W. gmina G., działki ew. nr (...), (...)oraz (...). Kredyt był ubezpieczony od ryzyka utraty pracy. Kredyt został udzielony na 180 miesięcy, licząc od dnia zawarcia umowy. Kredyt został zabezpieczony hipoteką zwykłą na nieruchomości zlokalizowanej we wsi W., działki nr ew. (...), (...), dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w G. księga wieczysta nr (...) , w kwocie 283 920 zł oraz hipoteką kaucyjną na nieruchomości zlokalizowanej we wsi W. gmina G. dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w G. księga wieczysta nr (...), w kwocie 141 960 zł (umowa kredytu – k. 21-35).

Aneksem nr (...) z dnia 20 maja 2015 roku strony oświadczyły, że zadłużenie pozwanej z tytułu umowy kredytu na dzień 15 maja 2015 roku wynosi 230 769,90 zł. Pozwana zobowiązała się również do spłaty całości zadłużenia w terminie do dnia 15 maja 2017 roku. Zgodnie z § 4 aneksu pozwana zobowiązała się do dokonania w terminie do dnia 26 czerwca 2015 roku jednorazowej wpłaty w wysokości 200 000 zł, która miała zostać zaliczona na spłatę kosztów, odsetek skapitalizowanych, odsetek i kapitału, a także spłaty zadłużenia w okresie od dnia 15 lipca 2015 roku do 15 kwietnia 2017 roku w ratach kapitałowo-odsetkowych w wysokości 630 zł oraz do dokonania spłaty zadłużenia w okresie do dnia 15 maja 2017 roku wpłaty raty regulującej pozostałą kwotę zadłużenia (aneks – k. 110-110v).

Wobec braku spłaty rat kredytu powód z dniem 4 września 2015 roku wypowiedział pozwanej umowę kredytu. Wypowiedzenie zostało pozwanej doręczone w dniu 8 września 2015 roku. W dacie wypowiedzenia zadłużenie pozwanej wobec banku wynosiło łącznie 229 239,59 zł (wypowiedzenie umowy kredytu – k. 141, potwierdzenie odbioru – k. 142-143).

Powód pismem z dnia 15 października 2015 roku wezwał pozwaną do spłaty zadłużenia w kwocie 233 839,50 zł, w tym z tytułu kapitału 221 051,97 zł, odsetek 9 813,99 zł, odsetek skapitalizowanych 2 908,54 zł oraz prowizji i opłat w kwocie 65 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie doręczono pozwanej w dniu 23 października 2015 roku. Pomimo wezwania pozwanej do dobrowolnej spłaty zobowiązań, zapłata nie nastąpiła (wezwanie do zapłaty – k. 144, potwierdzenie doręczenia – k. 145).

Stan zadłużenia na dzień 15 stycznia 2016 roku wynosił 239 501,53 zł (wyciąg z ksiąg banku nr (...) – k. 6)

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów, które to Sąd uznał w pełni za wiarygodne. Ich pochodzenie, prawdziwość nie została zakwestionowana przez żadną ze stron. Sąd wskazuje, iż w toku postępowania pozwana nie kwestionowała faktu istnienia zadłużenia co do istoty, ani co do wysokości, przez co Sąd na podstawie 230 k.p.c. uznał fakty przytoczone przez stronę powodową za przyznane.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do dyspozycji art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t. jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. W przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu (art. 75 ust. 1 ustawy).

Powód dochodził w niniejszym postępowaniu wierzytelności wynikających z umowy kredytu mieszkaniowego z dnia 6 sierpnia 2009 roku. Zgodnie z § 40 warunków określonych w Części Ogólnej Umowy kredytu bank miał prawo do wypowiedzenia umowy kredytu w przypadku niedokonania przez kredytobiorcę spłaty dwóch kolejnych rat kredytu w terminach określonych przez (...) SA w wysłanych do kredytobiorcy i poręczycieli dwóch kolejnych przypomnieniach określonych w § 34 (...), naruszenia przez kredytobiorcę postanowień umowy, wykorzystania kredytu niezgodnie z celem określonym w umowie, utraty lub przewidywanej według oceny banku utraty zdolności kredytobiorcy do spłaty całości wynikającego z umowy zadłużenia lub gdy określony procentowo iloraz kwoty aktualnego zadłużenia z tytułu umowy kredytu i kwoty aktualnej wartości nieruchomości, na której ustanowiono zabezpieczenie spłaty kredytu, ustalonej na podstawie wyceny sporządzonej przez uprawnionego rzeczoznawcę lub przez bank, przekroczy 130%.

Niespłacenie przez kredytobiorcę części albo całości raty spłaty kredytu w terminie określony w umowie powodowało, że należność z tytułu zaległej spłaty stawała się zadłużeniem przeterminowanym (§ 33 ust. 1 (...)). Zgodnie z § 35 ust. 2 (...) stopa procentowa dla kredytów przeterminowanych w stosunku rocznym wynosiła czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, a jej zmiana uzależniona była od zmiany stopy kredytu lombardowego NBP.

Na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów przyjąć należało, iż po stronie banku istniały przesłanki do wypowiedzenia umowy kredytu i wszczęcia postępowania przez sądem w celu realizacji. Po stronie pozwanej zgodnie z treścią § 33 ust. 1 (...) powstało zadłużenie przeterminowane. Strony zawarły aneks do umowy kredytu, zgodnie z którym pozwana zobowiązała się do spłaty przeterminowanego zadłużenia. Niedopełnienie przez nią ustaleń wynikających z treści aneksu nr (...) skutkowało skutecznym wypowiedzeniem przez bank umowy kredytu.

Z uwagi na zasadność powództwa, Sąd zasądził od pozwanej kwotę wyrażoną w punkcie 1 wyroku zgodnie z ostatecznym żądaniem powoda wyrażonym w piśmie procesowym z dnia 24 maja 2016 roku, potwierdzonym ostatecznie na rozprawie w dniu 18 października 2016 roku, z odsetkami liczonymi zgodnie z § 35 ust. 2 (...) umowy kredytu.

W pozwie powód dochodził kwoty 239 501,53 zł wraz z umownymi odsetkami od kwoty 223.960,51 zł liczonymi od dnia 15 stycznia 2016 roku w wysokości w stosunku rocznym czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. W treści pisma stanowiącego odpowiedź na sprzeciw pozwanej, strona powodowa domagała się zasądzenia kwoty 239 501,53 zł oraz odsetek liczonych od dnia 15 stycznia 2016 roku w wysokości w stosunku rocznym czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, jednakże od kwoty niższej, tj. od kwoty 221 051,97 zł.

Sąd przyjął, iż wskazanie niższej kwoty, od której powód domagał się naliczania odsetek stanowi cofnięcie powództwa w tym zakresie. Sąd dostrzegł bowiem, iż kwota, od której powód domagał się naliczania odsetek jest niższa od tej wyrażonej zarówno w pozwie, jak i w treści nakazu zapłaty z dnia 24 marca 2016 roku.

Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy. Z uwagi na to, iż wyrażenie żądania kwoty mniejszej nastąpiło przed pierwszym terminem rozprawy, do cofnięcia powództwa w tym zakresie nie była wymagana zgoda pozwanej. Stosownie do art. 355 § 1 k.p.c. Sąd postanowił w punkcie o umorzeniu postępowania w części dotyczącej roszczenia odsetkowego wykraczającego żądanie sformułowane w ostatecznym stanowisku.

O kosztach postępowania sąd orzekła na postawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. Na koszty postępowania złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 1 000 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 14 400 zł oraz opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku pozwanej o nieobciążanie ją kosztami postępowania stosownie do art. 102 k.p.c. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu postawa do nieobciążenia strony przegrywającej kosztami w całości lub w części zachodzi wyłącznie w wypadkach szczególnie uzasadnionych.

Zastosowanie odstępstwa z art. 102 k.p.c. od ogólnej reguły z art. 98 k.p.c. wymaga każdorazowo ustalenia, że w danym postępowaniu zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony. Zgodnie z utrwaloną liną orzeczniczą podstawy zastosowania art. 102 k.p.c. nie może stanowić jedynie trudna sytuacja majątkowa strony zobowiązanej do zwrotu kosztów procesu. Nie obciążanie strony przegrywającej kosztami postępowania powinno mieć miejsce wyjątkowo, tj. w sytuacji gdy zobligowanie jej do poniesienia tych kosztów byłoby rażąco niezgodne z zasadami słuszności. Aby sięgnąć po art. 102 k.p.c., w grę wchodzić musi jeszcze inna, dodatkowa przesłanka zasługująca na aprobatę społeczną, jak np. charakter dochodzonego roszczenia, czy też usprawiedliwione okolicznościami sprawy subiektywne przekonanie powoda o jego przysługiwaniu. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 maja 2016 roku, sygn. akt I ACa 82/16).

W niniejszej sprawie materiał dowodowy nie pozwala wysnucie analogicznych przesłanek. Sąd dostrzega, że strona obecnie znajduje się w trudnej sytuacji majątkowej, sama pozwana wskazuje, iż nie jest w stanie regulować zadłużenia wynikającego z zaciągniętego przez nią kredytu, jednakże z akt sprawy wynika, iż nie jest ona całkowicie pozbawiona majątku. Brak także podstaw do przyjęcia, iż żądanie strony powodowej o zwrocie kosztów dochodzenia roszczenia jest rażąco sprzeczne z zasadami słuszności.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie przytoczonych przepisów orzekł jak w sentencji.