Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:..

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2019 r. w Lublinie

sprawy K. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji K. C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 18 grudnia 2017 r. sygn. akt IV U 384/17

oddala apelację.

Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Małgorzata Pasek Elżbieta Czaja

III AUa 163/18

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z 19 kwietnia 2017 r. działając na podstawie 114 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił K. C. prawa do wypłaty emerytury ustalonej decyzją z 11 czerwca 2015 r. Organ rentowy wskazał, że wniosek ubezpieczonej z dnia 21 listopada 2016 r. nie wnosi nic nowego do sprawy, gdyż ubezpieczonej zostało przyznane prawo do emerytury na podstawie w drodze decyzji z 11 czerwca 2015 r. od początku miesiąca, w którym złożono wniosek, czyli od 1 maja 2015 r., natomiast wypłata emerytury została podjęta od 1 czerwca 2015 r. na podstawie decyzji z dnia 29.06.2015 r., tj. od ustania zatrudnienia.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Siedlcach złożyła K. C. wnosząc o wypłatę emerytury ustalonej przez ZUS na podstawie decyzji z 11 czerwca 2015 r. Wskazała, iż w 7 maja 2015 r. złożyła wniosek o obliczenie emerytury według najkorzystniejszego wariantu. Ubezpieczona podała, iż decyzją z dnia 11 czerwca 2015 r. jest dla niej bardziej korzystna niż decyzja z 29 czerwca 2015 r., ponieważ ustalono w niej wyższą kwotę emerytury. K. C. wskazała, że niezrozumiałe jest dla niej, dlaczego organ rentowy po wydaniu decyzji z 11 czerwca 2015 r. dokonał ponownego przeliczenia jej emerytury w decyzji z dnia 29.06.2015 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 18 grudnia 2017 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczona K. C., ur. (...), w dniu 7 maja 2015 r. wniosła o ustalenie prawa do emerytury. Decyzją z dnia 11 czerwca 2015 r. organ rentowy przyznał jej prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS od 1 maja 2015 r. i ustalił jej wysokość, na podstawie art. 26 ust. 6 w zw. z art. 25 w/w ustawy, na kwotę 2862,50 zł. Z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczoną zatrudnienia, wypłata emerytury podlegała zawieszeniu. ZUS poinformował, że w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przedłożyć świadectwo pracy oraz wniosek w podjęcie wypłaty emerytury. W dniu 3 czerwca 2015 r. ubezpieczona wniosła o wypłatę świadczenia z uwagi na rozwiązanie umowy o pracę, dołączając świadectwo pracy. W związku z powyższym, decyzją z dnia 29 czerwca 2015 r. organ rentowy podjął wypłatę emerytury od początku miesiąca, w którym złożony został wniosek, tj. od 1 czerwca 2015 r. i ponownie ustalił wysokość emerytury ubezpieczonej, na podstawie art. 26 ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, na kwotę 2615,45 zł, przyjmując do obliczeń dane (tj. kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kwotę kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

W dniu 28 kwietnia 2016 r. ubezpieczona wniosła o zmianę rozliczenia wysokości emerytury od 1 lipca 2015 r. Decyzją z 20 października 2016 r. organ rentowy odmówił K. C. prawa do emerytury na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wskazując, iż pismo ubezpieczonej z 28 kwietnia 2016 r. nie wnosi nic nowego do sprawy. Ubezpieczona wniosła odwołanie od tej decyzji, a Sąd Okręgowy w Siedlcach w wyroku z 23 lutego 2017 r. (sygn. akt IV U 993/16) oddalił to odwołanie i przekazał organowi rentowemu do rozpoznania wniosek o wypłatę emerytury ustalonej decyzją z dnia 11 czerwca 2015 r. W dniu 21 listopada 2016 r., do organu rentowego wpłynął wniosek ubezpieczonej o wypłatę emerytury w kwocie ustalonej w decyzji z 11 czerwca 2015 r. Wykonując przywołany wyrok, organ rentowy wydał w dniu 19 kwietnia 2017 r. zaskarżoną decyzję, w której odmówił prawa do wypłaty emerytury ustalonej decyzją z 11 czerwca 2015 r.

W opinii sporządzonej na zlecenie Sądu, biegła z zakresu księgowości stwierdziła, że wysokość emerytury ubezpieczonej wynikająca z decyzji z dnia 29 czerwca 2015 r. została ustalona w sposób prawidłowy. Zaistniałe różnice w wysokości emerytury określonej w decyzjach z dnia 11 czerwca 2015 r. i z dnia 29 czerwca 2015 r., wynikają z daty przyznania i wypłaty świadczenia, która ma decydujący wpływ na sposób zastosowania wskaźników waloryzacji za 2014 r. Różnica w wartości świadczenia w decyzjach z dnia 11 czerwca 2015 r. i 29 czerwca 2015 r. jest wynikiem różnicy pomiędzy wskaźnikami kwartalnymi, a wskaźnikiem rocznym zastosowanym przy ustalaniu wysokości świadczenia do wypłaty. W decyzji z dnia 11 czerwca 2015 r. zastosowano waloryzację za rok 2014 w formie cykli waloryzacji kwartalnych, w którym wskaźnik waloryzacji wyniósł odpowiednio: w I kwartale 112,3 %, w II kwartale 100,5 %, a w III i w IV kwartale 100%. Z kolei w decyzji z 29 czerwca 2015 r., waloryzacja odbyła się z zastosowaniem wskaźnika waloryzacji rocznej za rok 2014, który wyniósł 102,06 %. 10% różnica wskaźników waloryzacji pomiędzy wskaźnikami kwartalnymi w roku 2014, a wskaźnikiem rocznym za 2014, powoduje, że wyliczona emerytura dla ubezpieczonej K. C. od dnia 1 czerwca 2015 r. jest niższa od emerytury przyznanej od 1 maja 2015 r., której wypłata została zawieszona.

Sąd Okręgowy uznał, że okolicznością wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu było rozważenie czy ubezpieczonej przysługuje prawo do wypłaty emerytury w wysokości obliczonej w decyzji z 11 czerwca 2015 r., czy w wysokości obliczonej w decyzji z 29 czerwca 2015 r.

Istotnym okazało się ustalenie, że ubezpieczona pozostawała w zatrudnieniu do 31 maja 2015 r. Prawo do emerytury może być bowiem przyznane osobie pozostającej w zatrudnieniu, jednakże w takim przypadku wypłata emerytury podlega zawieszeniu na podstawie art. 103 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podjęcie wypłaty emerytury następuje dopiero w razie ustania przyczyny powodującej zawieszenie wypłaty świadczenia oraz złożenia wniosku o wypłatę zawieszonego świadczenia. Ubezpieczona złożyła dnia 3 czerwca 2015 r. wniosek o wypłatę emerytury załączając świadectwo pracy, z którego wynika, że stosunek pracy został rozwiązany z dniem 31 maja 2015 r., a zatem podjęcie wypłaty emerytury mogło nastąpić od 1 czerwca 2015 r., o czym organ rentowy rozstrzygnął w decyzji z 29 czerwca 2015 r.

Prawo do emerytury zostało ubezpieczonej przyznane na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a wysokość emerytury została ustalona na podstawie art. 25 ust. 1 i art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 przywołanej ustawy, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Skoro podjęcie wypłaty emerytury K. C. nastąpiło z dniem 1 czerwca 2015 r., to podstawę obliczenia emerytury powinny stanowić zatem kwota składek i kapitału początkowego na koncie ubezpieczonej według stanu na 31 maja 2015 r.

W niniejszej sprawie źródłem różnicy w wysokości emerytury obliczonej w decyzji z dnia 11 czerwca 2015 r. oraz z dnia 29 czerwca 2015 r., był odmienny sposób waloryzacji składników wpływających na wysokość emerytury.

Jak wynika z opinii biegłej z zakresu księgowości, waloryzacja składek przeprowadzana jest corocznie, od 1 czerwca każdego roku. Dlatego też miesiąc czerwiec jest specyficzny i zaprzecza ogólnej zasadzie reformy emerytalnej, że im dłuższy okres zbierania składek, tym wyższy kapitał emerytalny. Do waloryzacji kapitału początkowego i składek zewidencjonowanych na koncie, przy obliczaniu emerytury w drodze decyzji z 11 czerwca 2015 r. wg stanu na początek miesiąca, w którym złożono wniosek o emeryturę, czyli na 1 maja 2015 r., ZUS, zgodnie z art. 25a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, dokonał waloryzacji w formie waloryzacji kwartalnych za rok 2014, w którym wskaźnik waloryzacji wyniósł odpowiednio: w I kwartale 112,3 %, w II kwartale 100,5 %, a w III i w IV kwartale 100%. Z kolei w drodze decyzji z 29 czerwca 2015 r., waloryzacja odbyła się wg stanu na 1 czerwca 2015 r. (początek miesiąca, w którym złożono wniosek o wypłatę emerytury- wniosek złożono 3 czerwca 2015 r. k. 14 akt organu rentowego), w myśl art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ustalanie emerytury w czerwcu powoduje, że kwoty składek poddaje się ostatniej rocznej waloryzacji, tj. za rok 2014 na dzień 31 grudnia 2014 r. i nie podlegają one żadnej waloryzacji kwartalnej. Wskaźnik waloryzacji rocznej ogłoszony za rok 2014 wynosił 102,06% i miał niższą wartość niż iloczyn wskaźników kwartalnych za rok 2014 r. Jak zauważyła biegła z zakresu księgowości, to 10 % różnica wskaźników waloryzacji pomiędzy wskaźnikami kwartalnymi w roku 2014, a wskaźnikiem rocznym za 2014 r., powoduje, że wyliczona emerytura dla ubezpieczonej w decyzji z 11 czerwca 2015 r. jest wyższa niż w decyzji z 29 czerwca 2015 r. Waloryzacja w decyzji z 29 czerwca 2015 r. została dokonana w sposób prawidłowy, stosownie do obowiązujących norm prawnych.

Sąd Okręgowy orzekł, że nie ma podstawy prawnej do wypłacenia emerytury obliczonej wg stanu na miesiąc (w tym przypadku na maj 2015 r.- decyzja z 11 czerwca 2015 r.) poprzedzający miesiąc, w którym zostało nabyte prawo do wypłaty emerytury (czyli na czerwiec 2015 r.- decyzja z 29 czerwca 2015 r.). Podstawy takiej z pewnością nie stanowi art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ poczynione przez Sąd ustalenia opierającej się na dowodzie z opinii biegłej z zakresu księgowości nie wykazały, by organ rentowy dopuścił się błędu w przyznaniu lub obliczeniu wysokości emerytury K. C.. Nie ma również podstaw do przyjęcia, by w sprawie niniejszej zaistniały okoliczności wyrażone w art. 114 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w brzmieniu obowiązującym wg stanu na dzień wydania zaskarżonej decyzji.

Od tego wyroku apelację wniosła wnioskodawczyni K. C. zaskarżając wyrok w całości. Wnosiła o zmianę wyroku i przyznanie wyższej emerytury ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Wyrokowi zarzucała, że nie uwzględnił faktu nabycia emerytury od maja 2015 roku i ustalenia jej wysokości, a następnie niezrozumiałego dla niej przeliczenia świadczenia od 1 czerwca 2015 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że wnioskodawczyni w istocie kwestionuje decyzję organu rentowego z dnia 29 czerwca 2015 roku ustalającą wysokości emerytury i podejmującą wypłatę od 1 czerwca 2015 roku. Decyzja ta stała się ostateczna, ponieważ wnioskodawczyni nie wniosła od niej odwołania w ustawowym terminie, a jej odwołanie złożone dopiero w dniu 22 marca 2016 roku - znacznie po upływie miesięcznego terminu zostało odrzucone postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 26 września 2016 roku w sprawie IV U 305/16. Jej ponowny wniosek o przeliczenie świadczenia w oparciu o ustalenia organu rentowego w decyzji z dnia 11 czerwca 2015 roku został rozstrzygnięty decyzją z dnia 20 października 2016 roku a odwołanie wnioskodawczyni zostało oddalone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 23 lutego 2017 roku w sprawie IV 993/16. W postępowaniu odwoławczym wnioskodawczyni ponowiła wniosek o wypłatę świadczenia według wyliczenia z decyzji z dnia 11 czerwca 2015 roku i Sąd Okręgowy potraktował jej żądanie jako nowy wniosek przekazując go organowi rentowemu. Organ rentowy uznał, że wniosek ten został zgłoszony w trybie art.114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i odmówił ponownego rozpoznania wniosku z uwagi na brak nowych okoliczności mogących mieć wpływ na wysokości świadczenia.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że wnioskodawczyni składając ten wniosek nie powołała się na żadne nowe okoliczności nieznane organowi rentowemu – jej żądanie sprowadza się do kwestionowania ostatecznej decyzji organu rentowego z dnia 29 czerwca 2015 roku ustalającej wysokości emerytury po rozwiązaniu stosunku pracy. Należy mieć na uwadze, że decyzja ta została wydana w oparciu o omówione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przepisy i ich literalną wykładnię. Tylko w sytuacji, gdyby organ rentowy popełnił błąd w decyzji z dnia 29 czerwca 2015 roku istniałyby podstawy do jej zakwestionowania. W związku z tym, ze organowi rentowemu nie można przypisać błędu, nie ma podstawy prawnej do ponownego badania prawidłowości i zasadności ostatecznej decyzji ustalającej wysokości świadczenia.

Z tych względów i na mocy art. 385 kpc Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.