Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 sierpnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił M. Z. prawa do emerytury. W treści uzasadnienia wskazano, że wnioskodawczyni nie spełniła wszystkich przesłanek od których ustawa Karta Nauczyciela uzależnia przyznanie prawa do emerytury. Organ rentowy podniósł ,że wnioskodawczyni na dzień 31 grudnia 2008 r. nie udowodniła zarówno 20 – letniego okresu pracy nauczycielskiej , jak i wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących 30 lat. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jednocześnie zaznaczył ,że M. Z. nie udowodniła rozwiązania wszystkich stosunków pracy w charakterze nauczyciela. /decyzja k.12 – 12 odwrót plik V akt ZUS/

W dniu 17 września 2018 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie M. Z. od powyższej decyzji. W treści odwołania M. Z. wskazała ,że stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest błędne , a zaprezentowana interpretacja przepisów wyklucza z kręgu osób uprawnionych do emerytury nauczycielskiej nauczycieli urodzonych w okresie od 1 stycznia 1960 r. do 31 grudnia 1968 r. , co nie mogło być wolą ustawodawcy. M. Z. wskazała , że urodziła się (...) , a pracę w charakterze nauczyciela podjęła w dniu 1 września 1987 r. , co oznacza ,że w dniu 31 grudnia 2008 r. mogłaby mieć maksymalnie 26 lat , 4 miesiące łącznego okresu składkowego i nieskładkowego , w tym 21 lat i 4 miesiące stażu pracy w charakterze nauczyciela. Wnioskodawczyni zaznaczyła ,że obowiązujący ją stosunek pracy wygasł w dniu 31 sierpnia 2018 r. na skutek likwidacji Publicznego Gimnazjum nr (...) w Ł. w związku z wygaszaniem kształcenia w gimnazjach i wobec braku wyrażenia przez nią zgody na propozycję przejścia w stan nieczynny. W ocenie M. Z. nauczyciele urodzeni w okresie od 1 stycznia 1960 r. do 31 grudnia 1968 r. nie mogą faktycznie spełnić wymogów art.88 ust.2a Karty Nauczyciela , co stanowi jej zdaniem naruszenie przez ZUS konstytucyjnej zasady równości obywateli wobec prawa , a tym samym w stosunku do jej osoby powinien znaleźć zastosowanie art. 88 ust.1a pkt 2 ustawy Karta Nauczyciela , który to przepis pozwala przejść na emeryturę nauczycielom urodzonym w okresie od 1 stycznia 1960 r. do 31 grudnia 1968 r. M. Z. zaznaczyła ,że pracę w charakterze nauczyciela świadczyła jedynie w Publicznym Gimnazjum nr (...) w Ł..

/odwołanie k. 3 – 6/

W odpowiedzi na odwołanie, która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 26 września 2018 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. /odpowiedź na odwołanie k. 7 – 8/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. Z. urodziła się (...)

/okoliczność bezsporna/

W dniu 2 sierpnia 2018 r. M. Z. złożyła wniosek o emeryturę, po którego rozpatrzeniu wydano zaskarżoną decyzję.

/wniosek k.1 – 3 odwrót plik V akt ZUS , decyzja k.12 – 12 odwrót plik IV akt ZUS/

M. Z. wniosła o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

/ wniosek k.1 – 3 odwrót plik V akt ZUS/

M. Z. do dnia 31 grudnia 2008 r. udowodniła 17 lat , 4 miesiące i 26 dni zatrudnienia w szczególnym charakterze. Łącznie na tą datę udokumentowała 23 lata , 2 miesiące i 15 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

/karta przebiegu zatrudnienia k.11 – 11 odwrót plik V akt ZUS/

W okresie od 1 września 1987 r. do 31 sierpnia 1999 r. M. Z. była zatrudniona w Szkole Podstawowej nr (...) w Ł. , a w okresie od 1 września 1999 r. do 31 sierpnia 2018 r. w Publicznym Gimnazjum nr (...) w Ł. , gdzie wykonywała pracę nauczyciela w pełnym wymiarze czasu pracy.

/świadectwo pracy k.4 – 4 odwrót plik IV akt ZUS/

Decyzją z dnia 13 września 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał M. Z. nauczycielskie świadczenie kompensacyjne od następnego dnia po rozwiązaniu stosunku pracy tj. od dnia 1 września 2018 r. do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia przez nią 60 lat. /decyzja k.8 – 9 plik IV akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów wymienionych powyżej, w tym akt rentowych wnioskodawczyni, które to dokumenty nie były przez strony kwestionowane a spór między stronami dotyczy prawa a nie ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982 roku (t.j. Dz. U. z 2018 r. , poz. 967 ) nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich – dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – przejść na emeryturę.

Stosownie zaś do treści art.88 ust 1a nauczyciele spełniający warunki określone w ust. 1 mogą przejść na emeryturę również w wypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych:

1) w art. 20 ust. 1, 5c i 7;

2) w art. 225 ust. 1, 6, 7 i 10 oraz art. 226 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 i 949).

W myśl z kolei ust. 2a art. 88 Karty Nauczyciela, nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku zachowują prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli:

1) spełnili warunki do uzyskania emerytury, określone w ust. 1, w ciągu dziesięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1383, 1386 i 2120 oraz z 2018 r. poz. 138 i 357), z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy, oraz

2) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze, w myśl art. 32 ust. 3 pkt 5 ww. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uważa się nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy Karta Nauczyciela.

Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku ,że warunkiem uzyskania przez wnioskodawczynię prawa do emerytury na podstawie Karty Nauczyciela jest spełnienie przez nią warunków o jakich mowa w art. 88 ust.2a tej ustawy , a obowiązujący od dnia 26 stycznia 2017 r. w swej nowej treści przepis ust.1 a art. 88 Karty Nauczyciela nie stanowi samoistnej podstawy przejścia na emeryturę przez nauczycieli urodzonych w okresie od 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 r. Podkreślić bowiem należy , że ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe ( Dz. U. z 2017 r. , poz. 60) , która wprowadziła nową treść przepisu ust.1 a art. 88 , nie zmieniła zasad nabywania prawa do emerytury o której mowa w art. 88 Karty Nauczyciela. Zgodnie z treścią art. 4 pkt 12 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe dokonano zmiany w art. 88 ust. 1a Karty Nauczyciela poprzez dopisanie punktu 2, na podstawie którego nauczyciele spełniający warunki określone w art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela mogą przejść na emeryturę również w wypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 225 ust. 1, 6, 7 i 10 oraz art. 226 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe. Generalnie rzecz ujmując – chodzi o możliwość przejścia nauczycieli gimnazjów na emeryturę w związku z likwidacją gimnazjów (rozwiązaniem stosunku pracy, wygaśnięciem stosunku pracy po upływie stanu nieczynnego). Należy zwrócić uwagę, że art. 88 ust. 1a Karty Nauczyciela określa przyczyny (formy) zakończenia stosunku pracy, które uprawniają do nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej a więc nie dokonuje zmian zasad nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej, które określone są w art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela . Zatem aktualna pozostaje zasada, że wszystkie warunki nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej musiały być spełnione do dnia 31 grudnia 2008 r. – co wyraźnie wynika z treści art. 88 ust. 2a pkt 1 Karty Nauczyciela.

W podsumowaniu znaczyć należy, że ustawodawca w art. 88 ust1 ustawodawca przyznał przywilej przechodzenia na emerytury poza powszechnym prawem emerytalnym czyli bez względu na wiek tylko tym nauczycielom którzy obok wymaganego stażu pracy do daty rozwiązania stosunku pracy, rozwiązali umowy o pracę na swój wniosek. Czyli nauczyciel posiadający czasowo identyczny staż ale który sam nie rozwiązał umowy o pracę (np. umowę wypowiedział mu pracodawca) nie powinien skorzystać z przywileju emerytalnego zawartego w art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela. Powstał jednak problem (jak u ubezpieczonej) czy z przywilejów emerytalnych z Karty Nauczyciela mogą skorzystać także nauczyciele z którymi wprawdzie rozwiązał umowę o prace pracodawca (brak wniosku pracownika) ale z przyczyn wynikających z ustawy o zmianach w strukturze szkolnictwa. Ustawodawca uznał, że tacy nauczyciele także powinni skorzystać z przywileju emerytalnego mimo, że nie złożyli wniosku o rozwiązanie umowy o pracę. Obecnie na emeryturę mogą przechodzić nie tylko nauczyciele którzy (poza spełnieniem pozostałych przesłanek) złożyli wniosek o rozwiązanie stosunku pracy ale także ci którzy takiego wniosku nie złożyli, ale nie wszyscy, a tylko ci którzy odpowiadają dyspozycji przepisom wymienionym w art. 88 ust. 1a Karty Nauczyciela.

Następnie ustawodawca (zapewne z przyczyn ekonomicznych budżetu) z zasady zawartej w art. 88 ust. 1 i 1a Karty Nauczyciela zrobił wyjątek wprowadzając regulację w art. 88 ust 2a ustawy. Dotyczą ona nauczycieli tak przechodzących na emerytury po złożeniu wniosku o rozwiązanie umowy o prace jak i w sytuacji z art. 88 ust. 1a ustawy. Zabieg ten miał na celu ograniczenie skorzystania z przywileju przechodzenia na emeryturę nauczycielską, wprowadzając cenzus czasowy spełnienia warunków stażowych.

W omawianej sprawie wnioskodawczyni na dzień 31 grudnia 2008 r. miała jedynie 17 lat , 4 miesiące i 26 dni pracy pedagogicznej (pracy w szczególnym charakterze) i 23 lata , 2 miesiące i 15 dni zatrudnienia ogółem, zatem nie spełnia wymogów uzyskania prawa do emerytury, o której mowa w art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela

Sąd Okręgowy podkreśla, że nie zgadza się z argumentacją wnioskodawczyni co do naruszenia przez ZUS konstytucyjnej zasady równości obywateli wobec prawa. Nie ulega bowiem wątpliwości , że na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 2018 r. , poz. 128) wnioskodawczyni nabyła prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego od dnia 1 września 2018 r. , które to świadczenie jest adresowane do nauczycieli z długim stażem pracy , którzy nie spełniają jednak warunków przejścia na emeryturę na podstawie Karty Nauczyciela (quasi emerytura nauczycielska tyle, że z innej podstawy prawnej). Tym samym nauczyciele otrzymali niejako w zamian prawo do świadczenia kompensacyjnego finansowanego ze środków budżetu państwa. Świadczenie to umożliwia zatem nauczycielom odejście z zawodu z zapewnieniem środków do życia z funduszy publicznych.

Wobec braku podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawczyni, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

S.B.