Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Gz 48/19

POSTANOWIENIE

Dnia 11 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Zbigniew Krespki (spr.)

Sędziowie: SO Małgorzata Bartczak-Sobierajska, SO Joanna Rusińska

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2019 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku dłużnika S. Z.

o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej

na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Rejonowego w T. z dnia 17 grudnia 2018 r., sygn. akt V GU 160/18

postanawia

oddalić zażalenie

Małgorzata Bartczak-Sobierajska Zbigniew Krespki Joanna Rusińska

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 grudnia 2018 r. Sąd Rejonowy w T. oddalił wniosek dłużnika S. Z. o ogłoszenie jego upadłości jako osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej uznając, że wystąpiła negatywna przesłanka ogłoszenia upadłości określona w art. 491 ( 4) ust. 1 prawa upadłościowego w postaci doprowadzenia przez dłużnika do swojej niewypłacalności wskutek rażącego niedbalstwa. Ponadto, zdaniem tego Sądu w sprawie wystąpiła też negatywna przesłanka do ogłoszenia upadłości wyrażona w art. 491 ( 4) ust. 2 pkt 3 prawa upadłościowego; dłużnik bowiem będąc prezesem zarządu (...) w W. nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości tej spółki mimo, że stała się ona niewypłacalna już na początku 2012 r. Sąd Rejonowy podkreślił również, że w odniesieniu do przesłanki określonej w art. 491 ( 4) ust.1 prawa upadłościowego nie ma możliwości zastosowania klauzuli, zgodnie z którą mimo zaistnienia przesłanki negatywnej istnieje możliwość ogłoszenia upadłości jeżeli przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi (k.61-62).

Dłużnik w zażaleniu na powyższe postanowienie zarzucił mu:

1) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranymi dowodami polegającą na pominięciu następujących okoliczności świadczących o braku winy wnioskodawcy tj. :

- zaistnienia nadzwyczajnych w życiu dłużnika okoliczności w jakich przejął zarządzanie spółką po śmierci swojego ojca,

- młodego wieku,

- działania pod wpływem silnego stresu wyłączającego zdolność racjonalnego podejmowania decyzji,

- działania pod presją nieuczciwych kontrahentów zmarłego ojca,

- działania w warunkach chronicznego kryzysu psychologicznego, którego konsekwencją są choroby przewlekłe, które pojawiły się u wnioskodawcy w okresie po śmierci ojca,

- działania pod presją troski o byt i bezpieczeństwo rodziny tj. niezaradnej życiowo matki i dwóch braci zagrożonych wykluczeniem społecznym,

- braku dojrzałości społecznej wnioskodawcy w chwili śmierci jego ojca i jego łatwowierność,

- porzucenie spółki, którą zarządzał w warunkach wycieńczenia psychicznego i fizycznego,

2) naruszenie przepisu art. 491 4 ust. 1 prawa upadłościowego niezasadne zastosowanie i oddalenie wniosku w sytuacji, gdy dłużnik nie doprowadził do swojej niewypłacalności ani nie zwiększył jej stopnia umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,

3) naruszenie przepisu art. 491 4 ust. 2 pkt 3 prawa upadłościowego poprzez jego niezasadne zastosowanie i oddalenie wniosku w sytuacji, gdy za pominięciem sformułowanej w tym przepisie przesłanki negatywnej przemawiają zarówno względy słuszności, jak i względy humanitarne.

Wskazując na te podstawy żalący się wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w T.do ponownego rozpoznania. W obszernym uzasadnieniu żalący szerzej odniósł się do podniesionych w petitum zażalenia zarzutów (k. 66-74).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd odwoławczy podziela i przyjmuje za swoje wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy ustalenia Sądu pierwszej instancji oraz dokonaną ocenę prawną, opisane w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Zgodnie z utrwaloną w judykaturze zasadą, w wypadku orzeczenia oddającego środek zaskarżenia, wydanego na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji, sąd odwoławczy nie musi powtarzać dokonanych prawidłowo ustaleń; wystarczy stwierdzenie, że ustalenia sądu pierwszej instancji podziela i przyjmuje za swoje.

W szczególności Sąd Okręgowy jako sąd odwoławczy prawidłowo uznał, że dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności wskutek rażącego niedbalstwa. Poruszany ponowie w zażaleniu szeroki kontekst sytuacyjny dłużnika związany z jego młodym wiekiem w chwili śmierci ojca i sytuacją rodzinną oraz działaniem pod wpływem stresu w momencie przejmowania zarządzania spółką nie zwalniał dłużnika od dołożenia należytej staranności wymaganej w danych okolicznościach. Jak trafnie podkreślił Sąd meriti skrajną lekkomyślnością było podpisania przez dłużnika weksla na kwotę przekraczającą 2 mln zł za długi ojca J. Z. i to niedługo po tym, jak odrzucił on spadek po ojcu. Zgodzić się trzeba z Sądem pierwszej instancji, iż takiego działania dłużnika nie usprawiedliwia jego poczucie moralnej odpowiedzialności długi ojca i to tym bardziej, gdy z jednej strony dłużnik odrzuca spadek po ojcu, a z drugiej strony zaciąga zobowiązania tak znaczne wysokości w sytuacji, gdy nie posiada żadnego majątku. Przyjęcie na siebie tak znacznego zobowiązania bez żadnego źródła jego finansowania niewątpliwie nosi znamiona rażącej lekkomyślności. O braku należytej staranności świadczy też, jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy, podjęcie się przez dłużnika nie mającego żadnej wiedzy w prowadzeniu firmy budowlanej, prowadzenia inwestycji, która dla każdego przeciętnego człowieka wydaje się trudna i wymagająca i nie skorzystanie przy tym z fachowej obsługi specjalistycznych firm w zakresie branży budowlanej, prawniczych, czy konsultingowych w zakresie realizacji inwestycji.

W doktrynie prawa upadłościowego wskazuje się, że za rażące niedbalstwo można uznać tylko takie zachowanie dłużnika, które w sposób bardzo znaczący, bardzo istotny odbiega od wzorca zachowań osób podobnych dłużnikowi. W konsekwencji oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości powinno więc nastąpić tylko wtedy, gdy dłużnik, rozsądnie oceniając sytuację, powinien był wiedzieć (choć nie miał takiej świadomości), że jego zachowanie będzie prowadziło do niewypłacalności lub jej nasilenia. Oznacza to utrzymanie wymogu należytej staranności, choć brzmienie przepisu sugeruje obniżenie jego poziomu. Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego w realiach niniejszej sprawy Sąd pierwszej instancji trafnie uznał, iż zachowanie dłużnika, wprawdzie nie prowadzącego działalności gospodarczej w chwili składania wniosku o ogłoszenie jego upadłości, ale wcześniej będącego przedsiębiorcą, spełniało przesłankę rażącego niedbalstwa, której zaistnienie prowadzi do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości stosownie do art. 491 4 ust. 1 prawa upadłościowego.

W konsekwencji zarzut naruszenia art. 491 4 ust. 1 prawa upadłościowego okazał się chybiony.

W ocenie Sądu Okręgowego chybiony był również zarzut zażalenia naruszenia przepisu art. 491 4 ust. 2 pkt 3 prawa upadłościowego poprzez jego niezasadne zastosowanie i oddalenie wnioski o ogłoszenie upadłości w sytuacji, gdy za pominięcie sformułowanej w tym przepisie przesłanki negatywnej przemawiają względy słuszności i humanitarne. Zgodnie bowiem z art. 491 4 ust. 2 in fine prawa upadłościowego sąd oddala wniosek o głoszenie upadłości w razie zaistnienia określnych w pkt 1-4 ustępu pierwszego tego artykułu przesłanek, chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. Klauzule te nie wchodzą zatem w rachubę w razie istnienia negatywnej przesłanki ogłoszenia upadłości konsumenckiej z art. 491 4 ust. 1 p.u., tj. umyślności lub rażącego niedbalstwa w doprowadzeniu do stanu niewypłacalności lub zwiększenia jego stopnia, co wynika już tylko z literalnego brzmienia tego unormowania. A jak wynika z prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego zachowanie dłużnika nosiło znamiona rażącego niedbalstwa. Zatem w realiach niniejszej sprawy dłużnik Sąd Rejonowy słusznie podkreślił, iż dłużnik nie może powoływać się na klauzule „względów słuszności” i „względów humanitarnych”.

Z tych wszystkich względów zażalenie dłużnika jako bezzasadne należało oddalić na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. i art. 35 prawa upadłościowego.

Małgorzata Bartczak-Sobierajska Zbigniew Krespki Joanna Rusińska

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)