Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2019 r. w Lublinie

sprawy M. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do renty

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 4 września 2018 r. sygn. akt VIII U 3435/16

oddala apelację.

Jacek Chaciński Elżbieta Czaja Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska

Sygn. akt III AUa 875/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 września 2018 r. Sad Okręgowy w Lublinie zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dna 13 września 2016 r. i ustalił M. G. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia(...)do (...).

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

M. G. (1) urodziła się w dniu (...). Posiada wykształcenie podstawowe, ostatnio pracowała jako opiekunka osób niepełnosprawnych. Od dnia 1 maja 2016 roku do 29 lipca 2015 roku wnioskodawczyni była uprawniona do świadczenia rehabilitacyjnego.

W dniu 1 lipca 2016 roku złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Orzeczeniem z dnia 27 lipca 2016 roku lekarz orzecznik ZUS uznał, że nie jest ona niezdolna do pracy.

W wyniku sprzeciwu od powyższego orzeczenia sprawa została przekazana do komisji lekarskiej ZUS, która w dniu 7 września 2016 roku również uznała, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy. Na podstawie tego orzeczenia organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

W opinii sporządzonej w dniu 14 listopada 2016 roku biegli kardiolog L. J., reumatologC. W., endokrynolog A. K., pulmonolog L. S., ortopeda M. G. (2), gastrolog T. P. rozpoznali u wnioskodawczyni przebyte złamanie kostek prawej goleni leczone operacyjnie w 1993 roku, chorobę zwyrodnieniową stawów, dnę moczanową, ostrogi pięty prawej, paluchy koślawe, płaskostopie poprzeczne, artrozę przeciążeniową głównie stawów kończyn dolnych, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, stan po przebytej mycobakeriozie płuc, nadciśnienie tętnicze (...), napadowe trzepotanie przedsionków w wywiadzie, uchyłkowatość jelita grubego, kamicę pęcherzyka żółciowego, zmiany ogniskowe w wątrobie do różnicowania pomiędzy naczyniakami a guzkami regeneracyjnymi, wole guzowate obojętne (...)st., poszerzenie obu nadnerczy – obecnie bez cech zaburzeń hormonalnych i złośliwości, otyłość (...) st. ((...)). Nie stwierdzili u wnioskodawczyni długotrwałej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu biegli stwierdzili, iż rozpoznane u wnioskodawczyni schorzenia wymagają systematycznego leczenia, jednak nie powodują długotrwałej niezdolności do pracy.

W uwzględnieniu wniosku M. G. (1) Sąd postanowił dopuścić dowód z opinii innych biegłych endokrynologa, pulmonologa, gastrologa, kardiologa, reumatologa, ortopedy i dodatkowo specjalisty medycyny pracy.

Biegła pulmonolog J. M. w opinii z dnia 17 maja 2017 roku rozpoznała u wnioskodawczyni przewlekłą obturacyjną chorobę płuc postać łagodną i stan po przebytej mykobacteriozie płuc (2015). Uznała, iż brak jest podstaw do stwierdzenia u wnioskodawczyni długotrwałej niezdolności do pracy.

Biegli reumatolog H. P., kardiolog J. P., gastrolog M. S. i specjalista medycyny pracy K. Z. w opinii z dnia 10 sierpnia 2017 roku rozpoznali u wnioskodawczyni dnę moczanową z częstymi atakami podagry, zmiany zwyrodnieniowe obu stawów kolanowych zaawansowane, zmiany zwyrodnieniowe stawów skokowych, zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne kręgosłupa z niewydolnością statyczną, otyłość znaczną – 54 kg nadwagi, chorobę uchyłkową jelita grubego okresowo ze zmianami zapalnymi, nadciśnienie tętnicze. Uznali badaną za częściowo niezdolną do pracy od lutego 2016 roku do (...). W uzasadnieniu opinii biegli podnieśli, iż powodem częściowej niezdolności do pracy są zmiany zwyrodnieniowe zaawansowane stawów kolanowych i skokowych oraz kręgosłupa odcinka lędźwiowo – krzyżowego, co powoduje niewydolność statyczno – dynamiczną układu ruchu. Dodatkowo badana choruje na dnę moczanową z częstymi atakami podagry, mimo systematycznego leczenia się w poradni reumatologicznej. Ponadto ma olbrzymią nadwagę, co przy niewydolności układu ruchu w przebiegu zmian zwyrodnieniowo – przeciążeniowych, czyni badaną częściowo niezdolną do pracy zarobkowej w jej zawodzie opiekunki osób niepełnosprawnych.

Biegli endokrynolog M. K. i ortopeda M. R. nie uznali wnioskodawczyni za niezdolną do pracy w zakresie swoich specjalności.

W opinii uzupełniającej z dnia 31 lipca 2018 roku specjalista medycyny pracy K. Z. nie uznała u wnioskodawczyni niezdolności do pracy w rozumieniu rentowym. Podniosła, iż stan fizykalny wnioskodawczyni pozwala na jej powrót do pracy w charakterze sprzedawcy lub pracownika porządkowego. Liczne schorzenia, głównie internistyczne (cukrzyca, migotanie przedsionków, nadkrwistość) stanowią przeciwskazanie przy podjęciu zatrudnienia wymagającego sprawowania opieki nad osobą starszą czy niepełnosprawną, a więc związanego z jej odpowiedzialnością za zdrowie i życie. Biegła podkreśliła, iż zawód opiekunki nie wynika z poziomu wykształcenia wnioskodawczyni, lecz był jednym z wykonywanych przez nią zawodów w przebiegu pracy zawodowej.

Biegły reumatolog H. P. w opinii uzupełniającej z dnia 10 lipca 2018 roku podtrzymał opinię z dnia 10 sierpnia 2017 roku co do częściowej niezdolności do pracy zarobkowej. W ustosunkowaniu się do zarzutów organu rentowego podniósł, iż nie zgadza się z opinią dwóch biegłych ortopedów, którzy oceniali stan anatomiczny badanej i jej narząd ruchu, nie uwzględniając w rozpoznaniu olbrzymiej nadwagi, która powoduje niewydolność narządu ruchu przy współistnieniu uogólnionej choroby zwyrodnieniowej stawów kończyn dolnych/stawów kolanowych i stawów stóp oraz kręgosłupa odcinka lędźwiowego z wielopoziomową dyskopatią. Ta niewydolność występuje po kilku godzinach pracy. Biegli ortopedzi nie uwzględnili też, że badana choruje na dnę moczanową o ciężkim przebiegu, wymaga stałego podawania maksymalnej dawki M. 300 mg na dobę. Dna moczanowa przy obciążeniu i miejscowym zakwaszeniu kwasem mlekowym reaguje bólem, co w dokumentacji medycznej oznaczono jako reumatoidalne zapalenie stawów. Współistnienie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego z wielopoziomową dyskopatią, zmian zwyrodnieniowych stawów kolanowych i stawów stóp przy współistnieniu dny moczanowej i olbrzymiej nadwadze powoduje, iż narząd ruchu jest niewydolny i czyni badaną częściowo niezdolną do pracy.

Sąd w całości podzielił wnioski płynące z opinii biegłego reumatologa H. P., ponieważ zostały one bardzo szczegółowo i wyczerpująco uzasadnione, przez co są przekonywujące. W ocenie Sądu wnioski opinii zostały rzeczowo i logicznie uzasadnione. Biegły, jak wynika z treści opinii, szczegółowo przeanalizował wszystkie okoliczności związane ze stanem zdrowia wnioskodawczyni w odniesieniu do wykonywanego przez nią zatrudnienia i posiadanych kwalifikacji zawodowych oraz szczegółowo ustosunkował się do zastrzeżeń organu rentowego.

Sąd nie podzielił natomiast opinii biegłych z dnia 14 listopada 2016 roku, gdyż opinia ta jest lakoniczna i ogólna. Zdaniem Sądu biegli reumatologC. W.i ortopeda M. G. (2), uzasadniając brak niezdolności do pracy u wnioskodawczyni, ograniczyli się jedynie do stwierdzenia, iż obecnie nie stwierdzają pogorszenia istotnie ograniczającego sprawność organizmu, powodującego długotrwałą niezdolność do pracy. Podczas gdy biegły H. P., uzasadniając istnienie częściowej niezdolności do pracy u e wnioskodawczyni, wskazał na współistnienie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego z wielopoziomową dyskopatią, zmian zwyrodnieniowych stawów kolanowych i stawów stóp przy współistnieniu dny moczanowej i olbrzymiej nadwadze, co powoduje, że narząd ruchu jest niewydolny.

W związku z tym Sąd podzielił opinie biegłego H. P. co do istnienia u wnioskodawczyni częściowej niezdolności do pracy w okresie od lutego 2016 roku do(...).

Sąd nie podzielił opinii biegłego ortopedy M. R. i opinii uzupełniającej specjalisty medycyny pracy K. Z., ponieważ wnioski wypływające z tych opinii były sprzeczne z opiniami biegłego reumatologa H. P., które Sąd podzielił w całości.

Sąd podzielił opinie biegłych pulmonologa J. M. i endokrynologa M. K., które uznały wnioskodawczynię za zdolną do pracy z powodu schorzeń z zakresu specjalności tych biegłych.

Pozostałe dowody zgromadzone w sprawie, w szczególności dokumentacja medyczna zasługuje na obdarzenie w pełni wiarą, gdyż są to dokumenty sporządzone przez poszczególne placówki medyczne odzwierciedlające przebieg procesu leczenia ubezpieczonej, wyniki badań specjalistycznych, które nie były przez strony kwestionowane.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie wnioskodawczyni jest zasadne.

Sąd wskazał, że zgodnie z treścią art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. 2018, poz. 1270 ze zm.), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 i 7 ustawy albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 2 i 3 ustawy).

Sąd podniósł, że w ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych istotne pozostają nie tylko formalne, ale przede wszystkim rzeczywiste kwalifikacje ubezpieczonego, z uwagi na to, że pojęcie niezdolności należy wykładać przez pryzmat wiedzy i umiejętności ubezpieczonego, których możliwość wykorzystania uległa deprecjacji na skutek zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu. Innymi słowy, chodzi o zdolność, a więc potencjalną możliwość wykonywania zatrudnienia przy uwzględnieniu stopnia naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz celowość przekwalifikowania zawodowego z uwagi na rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2014 roku, I UK 159/14, LEX nr 1598678).

W świetle opinii biegłego H. P., uznanej przez Sąd za miarodajny dowód w sprawie, stan zdrowia wnioskodawczyni w okresie od zakończenia pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od dnia (...)do dnia(...)powoduje u niej częściową niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy opiekunki osób niepełnosprawnych.

Sąd zaznaczył, że nie jest kwestionowane w sprawie, że wnioskodawczyni udowodniła 5-letni okres składkowy i nieskładkowy przed datą złożenia wniosku o rentę.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję ustalając wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia (...)do dnia (...).

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o przytoczone przepisy oraz na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak sentencji wyroku.

Z wyrokiem tym nie zgodził się organ rentowy. Wniósł apelację. Zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

- naruszenie art.57 ust.1 pkt 1 w związku z art.12 ust.1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy osobie nie będącej niezdolną do pracy;

- naruszenie art.233 §1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów oraz sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego;

- naruszenie art.217 § 2 w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez pominięcie środków dowodowych w sytuacji, gdy okoliczności sporne nie zostały dostateczne wyjaśnione oraz niepowołanie opinii biegłego w sytuacji konieczności posiadania wiadomości specjalnych.

Mając na względzie te zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania. Wniósł także o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu reumatologii z uwagi na rozbieżne opinie specjalistów.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Apelacyjny akceptuje ustalenia faktyczne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne.

Apelacja zarzucając Sądowi I Instancji dowolność oceny dowodu z opinii biegłych stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami tego Sądu i dokonaną oceną dowodów.

Polemika ta dotyczy ustaleń dotyczących stanu zdrowia wnioskodawczyni, które to ustalenia zostały poczynione w oparciu o dowód z opinii biegłego reumatologa R. P.. Organ rentowy zarzucił biegłemu wadliwą interpretację zapisów w dokumentacji medycznej kwestionując istnienie dnawego zapalenia stawów.

Kwestia ta została wyjaśniona przez biegłego w opinii uzupełniającej z 10 lipca 2018 r. w której biegły przedstawił wpisy w dokumentacji medycznej z Poradni (...) (...)w L. z okres od 2014 r. do 16 czerwca 2016 r. Biegły wskazał, że z wpisów tych wynika rozpoznanie pierwotnej uogólnionej choroby zwyrodnieniowej stawów, artrozy kolan znacznego stopnia, dny moczanowej, dyskopatii wielopoziomowej (...). Biegły podkreślił także, że wnioskodawczyni zawsze przepisywano lek M. 300 mg na dobę. Wpisy te w ocenie biegłego świadczą o istnieniu dny moczanowej. Ocena ta wynika z posiadania przez biegłego wiedzy i doświadczenia zawodowego w dziedzinie reumatologii. W świetle powyższych wyjaśnień zarzuty w stosunku do biegłego podnoszone zarówno w zastrzeżeniach w toku postępowania przed Sądem I instancji jak i w apelacji należy ocenić jako polemikę do której strona ma prawo, ale która nie może stanowić podstawy do zarzutu dowolnej oceny materiału dowodowego.

Biegły reumatolog R. P. formułując wniosek o istnieniu częściowej niezdolności do pracy wnioskodawczyni dostrzegł i uwypuklił także związek choroby stawów z istnieniem olbrzymiej nadwagi i zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego z wielopoziomową dyskopatią.

Sąd I instancji trafnie podkreślił, że opinia biegłego reumatologa R. P. w przeciwieństwie do opinii biegłychM. (...)i C. W. została szczegółowo uzasadniona i nie ograniczyła się od ogólnego stwierdzenia o braku pogorszenia istotnie ograniczającego sprawność organizmu powodującego długotrwałą niezdolność do pracy. W takim przypadku Sąd Okręgowy miał prawo oprzeć się na tej opinii i nie prowadzić dalszego postępowania dowodowego. Konieczność wywołania opinii dodatkowej zachodziłaby wówczas gdyby szczegółowa analiza dokumentacji medycznej zaprezentowana i omówiona w uzasadnieniu opinii prowadziłaby biegłych do odmiennych wniosków. Tymczasem - jak to trafnie zauważył Sąd I instancji - opinia C. W. iM. G. (2)jest lakoniczna i nie zawiera pogłębionej oceny schorzeń na jakie cierpi wnioskodawczyni i ich wpływu na zdolność do pracy.

W świetle powyższego nie jest uzasadniony zarzut naruszenia ani art.233 §1 ani 217 § 2 w zw. z 278 k.p.c . w związku z tym, że ustalono już okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie zachodziła potrzeba wywoływania kolejnej opinii biegłych. Samo zaś niezadowolenie strony z treści opinii czy też odmienna ocena stanu zdrowia wnioskodawczyni nie są wystarczającą podstawą do kwestionowania dotychczasowych opinii i prowadzenia dalszego postępowania dowodowego.

Skoro zatem Sąd I Instancji prawidłowo ustalił, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami to nie doszło do naruszenia art.57 ust. 1 pkt 1 w zw. z art.12 ust.2 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z powyższych przyczyn Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.