Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2019 r. w Lublinie

sprawy A. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu

z dnia 12 czerwca 2018 r. sygn. akt IV U 942/15

oddala apelację.

Jacek Chaciński Elżbieta Czaja Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska

Sygn. akt III AUa 724/18

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 12 czerwca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przeliczył A. P. rentę z tytułu niezdolności do pracy od 01.06.2015r. w wymiarze przewidzianym dla osób częściowo niezdolnych do pracy, ponieważ Komisja Lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdziła, że jest okresowo częściowo niezdolna do pracy do 30.06.2018r. oraz, że niezdolność ta istniała (...).

A. P. w odwołaniu zaskarżyła decyzję w całości i wnosiła o przywrócenie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, podnosząc, iż od wielu lat zmaga się z chorobą nowotworową, w związku z którą musiała poddać się chemioterapii. Operacja usunięcia prawego płuca spowodowała u niej trwale problemy z oddychaniem a jej dodatkowym skutkiem są pojawiające i nasilające się problemy z prawą ręką, która nie jest sprawna. W związku z usunięciem tarczycy spadla w znacznym stopniu odporność wnioskodawczyni co skutkuje częstymi infekcjami. Stan zdrowia wnioskodawczyni zamiast polepszeniu ulega w sposób nieodwracalny pogorszeniu, co w dodatku spotęgowane jest znacznie obniżona odpornością wywołaną dotychczasowymi problemami zdrowotnymi i zwyrodnieniem stawów obu kolan.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2018 roku Sąd Okręgowy w Zamościu zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że A. P. przysługuje prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od (...)do(...).

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

A. P., urodzona (...) z zawodu technik budowy dróg i mostów była uprawniona do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 04.12.2008r. na podstawie decyzji pozwanego z dnia 15.12.2008r. i kolejnych z dnia 13.01.2010r., z dnia 19.01.2012r., z dnia
9.03.2012r. do 28.02.2013r. oraz ostatniej decyzji z dnia 22.03.2013r. do 31.03.2015r. wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym.

W dniu 11 marca 2015 r. złożyła wniosek o przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres.

Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 17 kwietnia 2015r. rozpoznał
u wnioskodawczyni: raka płuca prawego-stan po pulmonektomii prawostronnej /08.2008r/, stan po chemioterapii, przewlekłą niewydolność oddechową, boczne skrzywienie (...) (...), zaburzenia krążenia limfatycznego (...) z ograniczeniem zakresu ruchów barku, stan po polipektomii jelita grubego/szyjki macicy, stan po cholecystektomii laparoskopowej, otyłość i uznał trwałą całkowita niezdolność wnioskodawczyni do pracy. Nie stwierdził niezdolności od samodzielnej egzystencji. Od tego orzeczenia wnioskodawczyni złożyła odwołanie. Komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 2 czerwca 2015r. uznała, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy.

Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sadowych: neurologa, ortopedy, laryngologa, onkologa, pulmonologa, specjalisty medycyny pracy. Biegli lekarze sądowi: neurolog, ortopeda – traumatolog, specjalista chirurg –onkolog, otolaryngolog i specjalista medycyny pracy poza pulmonologiem uznali wnioskodawczynie za częściowo niezdolną do pracy, w tym również od 31 marca 2015r. do 30.09.2018r. Biegli stwierdzili, że wnioskodawczyni przebyła obciążający zabieg operacyjny z powodu poważnego schorzenia onkologicznego, niemniej jednak od zabiegu operacyjnego i chemioterapii upłynęło 7 lat, dostępna w aktach dokumentacja nie obrazuje obecności przerzutów odległych ani tez cech wznowy w obrębie płuc. Obecne w aktach sprawy badania czynnościowe układu oddechowego potwierdzają zmniejszenie rezerw wentylacyjnych typu restrykcyjnego. Reasumując biegli stwierdzają, że przebyte schorzenie onkologiczne stanowi bezwzględne przeciwwskazania do wykonywania pracy zgodnie z poziomem kwalifikacji /w tym nie pozwala na powrót do pracy na poprzednio zajmowane stanowisko majstra budowy/, niemniej jednak w chwili obecnej nie daje podstaw do uznania całkowitej niezdolności do pracy.

Biegła specjalista chorób płuc po zbadaniu wnioskodawczyni i zapoznaniu się z dokumentacją medyczną rozpoznała u wnioskodawczyni: stan po usunięciu płuca prawego z powodu raka gruczołowego, stan po chemioterapii, przewlekłe zapalenie oskrzeli z odczynem spastycznym, upośledzenie rezerw wentylacyjnych płuc i uznała, że wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do pracy nadal do 3 lat. W uzasadnieniu opinii biegła wskazała, iż usunięcie płuca prawego spowodowało przemieszczenie śródpiersia na stronę prawą i skręcenie tchawicy, co sprzyja nawracającym stanom zapalnym oskrzeli. Ostatnie badanie spirometryczne puc w lutym 2015r. wykazują pogorszenie się sprawności wentylacyjnej płuc przede wszystkim typu restrykcyjnego ale i obturacyjnego /z 21.01.2016; (...)65%, (...) 1 59%/. Zmiany są nieodwracalne. Powoduje to objawy stałego upośledzenia wydolności oddechowej i bardzo małą tolerancję wysiłku. Ponadto sama w sobie ciężka choroba nowotworowa, chociaż przebyta w 2008r. stanowi stałe zagrożenie wznowy powodując objawy depresyjno-lękowe. Biegła uważa, że schorzenie układu oddechowego narusza sprawność organizmu w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy.

Do opinii zastrzeżenia zgłosiła strona pozwana. Wnioskodawczyni doręczyła do sądu dokumentację z leczenia pulmonologicznego. Biegły specjalista chorób płuc Dr n. med. D. Z. po ponownej analizie dowodów leczenia i zapoznaniu się z zastrzeżeniami pozwanego i dokumentacją medyczną złożoną przez wnioskodawczynię podtrzymała opinię ,wywodząc że schorzenie układu oddechowego narusza sprawność organizmu w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy. Badana przebyła obciążający zabieg operacyjny - pulmonektonię prawostronną z powodu raka płuc /rak gruczołowy/, a następnie chemioterapię w 2008r. W 2011r. hospitalizowana z powodu zapalenia oskrzeli, a w następnych latach 2013-2015 wielokrotnie leczona ambulatoryjnie z powodu przewlekłego zapalenia oskrzeli z odczynem spastycznym. Skutkuje to pogorszeniem sprawności wentylacyjnej płuc od 2013r. typu restrykcyjnego i również obturacyjnego. Zmiany są nieodwracalne. Powoduje to objawy stałego upośledzenia wydolności oddechowej i bardzo małą tolerancję wysiłku. Schorzenie układu oddechowego w połączeniu z chorobami stwierdzonymi przez biegłych sądowych w dniu 24 września 2015r. naruszają znacznie sprawność organizmu i powodują całkowitą niezdolność do pracy.

Sąd dopuścił dowód z opinii łącznej wszystkich biegłych, jednak ci nie sporządzili opinii łącznej tylko odrębne opinie, w których podtrzymali swoje stanowisko.

Na skutek zastrzeżeń organu rentowego Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego pulmonologa-onkologa.

Biegłe specjalista alergologii i chorób płuc oraz specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej po zbadaniu wnioskodawczyni i zapoznaniu się z całą dokumentacja medyczna oraz aktami sprawy wydały opinie w której rozpoznały; stan po pneumonektomii płuca prawego z powodu raka płaskonabłonkowego w sierpniu 2008r., stan po 3 kursach chemioterapii, przewlekłe spastyczne zapalenie oskrzeli i uznały, że wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do pracy i niezdolność ta trwa nadal do 30.06.2010r.

W uzasadnieniu stwierdziły, że usuniecie płuca prawego z powodu raka płaskonabłonkowego spowodowało u opiniowanej przewlekłe objawy stałego upośledzenia wydolności oddechowej, przemieszczenie narządów klatki piersiowej i skręcenie tchawicy. W następstwie tego nawracające stany zapalne krtani, tchawicy i objawy przewlekłego spastycznego zapalenia oskrzeli.
W opinii biegłego pulmonologa przebyta pneumononektomia płuca prawego jest schorzeniem trwałym, nieodwracalnym i nadal powoduje u opiniowanej naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy, schorzenie nie rokuje poprawy. Biegły wystąpił o orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawczyni do30.06.2010r.ze względu na aktualną ocenę wydolności układu oddechowego. Do doręczonej opinii zastrzeżenia ponownie złożył pozwany i wnosił o kolejną opinię uzupełniającą Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłych; pulmonologa i onkologa celem ustosunkowania się do zastrzeżeń pozwanego. W sporządzonych opiniach uzupełniających biegłe sądowe z zakresu chorób płuc i chirurgii onkologicznej podtrzymały swoją pierwotną opinię, że wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do pracy i niezdolność ta trwa nadal i będzie trwała do (...). Kolejne zastrzeżenia zgłosił pozwany z wnioskiem o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego specjalisty chorób płuc, który został przez Sąd oddalony.

Sąd podzielił w całości opinię biegłych lekarzy, szczególnie opinię sporządzoną przez lekarzy o specjalnościach odpowiednich do głównego schorzenia wnioskodawczyni. Opinia ta jest rzeczowa, logiczna, obiektywna i jasna. Opinia zawiera obszerne i przekonujące uzasadnienie oraz rzetelnie analizuje schorzenia wnioskodawczyni pod kątem jej całkowitej niezdolności do pracy. Sporządzenie ostatnich opinii tak jak i poprzednie poprzedzone zostało przebadaniem wnioskodawczyni, analizą dostępnej dokumentacji medycznej oraz przeprowadzeniem wywiadu chorobowego.

W sprawie dwóch biegłych specjalistów chorób płuc i specjalista chirurgii onkologicznej uznali, że schorzenia wnioskodawczyni czynią ją całkowicie niezdolną do pracy i że niezdolność ta trwa nadal.

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 57 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (teksy jedn. Dz. U. z 2017r.
poz.1383) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy (art. 58 cytowanej ustawy), a jego niezdolność do pracy powstała w okresie zatrudnienia (bądź w okresach równorzędnych zatrudnieniu, wskazanych w treści przepisu) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Niezdolną do pracy w rozumieniu cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art.12 ustawy).

Wnioskodawczyni spełnia wszystkie wymagane warunki do przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na dalszy okres. Bezsporne w sprawie jest, że wnioskodawczyni jest osobą po zabiegu usunięcia płuca prawego z powodu raka nabłonkowego, po trzech kursach chemioterapii i niepewnym rokowaniu. Oprócz tych schorzeń cierpi na inne dolegliwości szczegółowo opisane w dokumentacji lekarskiej i opiniach biegłych. Wszystkie te schorzenia w ocenie sądu niewątpliwie wpływają na siebie i na główne schorzenie, są odczuwalne przez wnioskodawczynię. Mają także wpływ na jej stan psychiczny. Z pewnością choroba nowotworowa wpłynęła na ogólny stan zdrowia wnioskodawczyni. Od 2008 roku była uprawniona do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która otrzymywała wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym z tytułu niezdolności do samodzielnej egzystencji. Stan zdrowia wnioskodawczyni w ocenie biegłych ;specjalisty chorób płuc i chirurga onkologa powoduje nadal całkowitą niezdolność do pracy.

Zgodnie z treścią art. 61 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /tekst. jedn. Dz. U. z 2017r. poz.1383 ze zm./ prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony stał się ponownie niezdolny do pracy.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawczyni jest nadal całkowicie niezdolna do pracy i niezdolność ta istnieje również od 1 czerwca 2015r. do (...).

W świetle powyższego, zgodnie z powołaną opinią biegłych lekarzy oraz stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – orzeczono jak w sentencji.

Od tego wyroku apelację złożył organ rentowy zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał:

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę dowodów w postaci opinii biegłych sądowych które stwierdzają, że A. P. jest całkowicie niezdolna do pracy;

- art. 286 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na niedopuszczeniu dowodu z opinii innego biegłego specjalisty chorób płuc na okoliczność istnienia u wnioskodawczyni niezdolności do pracy i jej stopnia;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 57 ust 1 i 2 w zw. z art. 12 ust 1, 2 i 3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /t. j. DZ. U. z 2018, poz. 1270zm./ poprzez błędną wykładnię i przyznanie że ubezpieczonej prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, w sytuacji gdy ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy.

Skarżący wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego specjalisty chorób płuc na okoliczność istnienia niezdolności do pracy wnioskodawczyni, stopnia tej niezdolności, zmianę wyroku poprzez oddalenie odwołania, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznanie.

Sąd Apelacyjny zważył.

Apelacja nie jest zasadna.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne, nie ma potrzeby ich powtarzania.

Z prawidłowych ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy, wynika, że wnioskodawczyni spełnia wszystkie wymagane warunki do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na dalszy okres. Bezsporne w sprawie jest, że wnioskodawczyni jest osobą po zabiegu usunięcia płuca prawego z powodu raka nabłonkowego, po trzech kursach chemioterapii. Oprócz tych schorzeń cierpi na inne dolegliwości szczegółowo opisane w dokumentacji lekarskiej i opiniach biegłych. Wszystkie te schorzenia wpływają na siebie i na główne schorzenie, są odczuwalne przez wnioskodawczynię. Od 2008 roku była uprawniona do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która otrzymywała wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym z tytułu niezdolności do samodzielnej egzystencji. Nie wynika by stan jej zdrowia uległ poprawie. Stan zdrowia wnioskodawczyni w ocenie zgodnych ze sobą biegłych: dwóch specjalistów chorób płuc i chirurga onkologa powoduje nadal całkowitą niezdolność do pracy.

Sąd Okręgowy, dokonując oceny prawidłowości wydanych opinii uznał je za miarodajny dowód, a stanowisko należycie uzasadnił, wbrew zarzutom apelacji nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów zakreślonych w przepisie art. 233 § 1 KPC. Ocena wartości opinii przez Sąd w świetle dokładnego uzasadnienia nie budzi wątpliwości.

Dowód z opinii biegłego, jak podkreśla się w orzecznictwie, podlega ocenie sądu przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c, na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001, Nr 4, poz. 64; uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 listopada 2002 r., V CKN 1354/00, LEX nr 77046). W ocenie Sądu Apelacyjnego obdarzone przez Sąd I instancji wiarygodnością opinie są logiczne, konsekwentne i nie pozostawiają wątpliwości co do faktu całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawczyni.

Zgłoszony przez organ rentowy wniosek dowodowy podlegał oddaleniu z uwagi na okoliczność, iż wszystkie sporne na gruncie niniejszego postępowania okoliczności zostały w sposób wystarczający wyjaśnione co czyni bezzasadny zarzut naruszenia art. 286 k.p.c. Z ugruntowanego orzecznictwa wynika, że nie można przyjąć, że sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych, czy też opinii instytutu w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Z tych względów oddalony został również wniosek dowodowy zawarty w apelacji.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza naruszenia wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego - ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z uzasadnienia podzielonych przez Sąd opinii wynika jednoznacznie, że biegli wzięli pod uwagę wszystkie kryteria uwzględniane przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy.

W tym stanie rzeczy ubezpieczona spełnia wszystkie warunki do ustalenia prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy określone w art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i prawidłowo Sąd Okręgowy ustalił prawo do renty na wskazany w opinii okres.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł, na podstawie art. 385 k.p.c., jak w sentencji.