Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 stycznia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSA Bożena Wiklak

Sędziowie SA Małgorzata Stanek

SA Joanna Walentkiewicz – Witkowska (spr.)

Protokolant sekretarz sądowy Lidia Milczarek

po rozpoznaniu w dniu 3 stycznia 2019 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa P. 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą
w B.

przeciwko P. M.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 8 grudnia 2017 r. sygn. akt I C 201/17

oraz zażalenia strony powodowej

na rozstrzygnięcie o kosztach zawarte w punkcie 3 zaskarżonego wyroku

I.  odrzuca apelację strony powodowej;

II.  z zażalenia strony powodowej zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 3 sentencji w ten tylko sposób, że podwyższa zasądzone od pozwanego na rzecz strony powodowej koszty procesu z kwoty 5.921,84 zł
do kwoty 9.731,84 (dziewięć tysięcy siedemset trzydzieści jeden
i 84/100) zł;

III.  oddala apelację pozwanego;

IV.  zasądza od P. M. na rzecz P. 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w B. kwotę 4.821,46
(cztery tysiące osiemset dwadzieścia jeden i 46/100) zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym i zażaleniowym.

Sygnatura akt I ACa 143/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 grudnia 2017 r., wydanym w sprawie z powództwa P. 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w B. przeciwko P. M. o uznanie czynności prawnych za bezskuteczne sygn. akt I C 201/17 Sąd Okręgowy w Sieradzu:

- uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda P. 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w B. umowę darowizny udziału wynoszącego 1/2 części w nieruchomości położonej w W., oznaczonej numerem działki (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) oraz nieruchomości położonej w miejscowościach K. i W., dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) zawartą między R. M. (1) a P. M. w dniu 16 maja 2013 r., sporządzoną w formie aktu notarialnego za numerem Rep. A 3104/2013 w Kancelarii Notarialnej w P. przed notariuszem D. K. celem umożliwienia powodowi P. 1 Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu Niestandaryzowanemu Funduszowi Sekurytyzacyjnemu z siedzibą w B. zaspokojenia wierzytelności:

- z tytułu umowy o kredy obrotowy Nr (...) z dnia 25 czerwca 2012 r., objętej nakazem zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie w sprawie sygn. akt VI Nc-e 304561/16, obejmującym następujące należności: w wysokości 30.000,00 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 8 marca 2016 r. do dnia zapłaty, 3.975,00 zł tytułem kosztów procesu oraz kwotę 243,00 zł tytułem kosztów klauzuli,

- z tytułu Umowy Kompleksowej Pakietu Harmonium (...) z dnia 1 kwietnia 2009 r., zmienionej aneksem nr (...)/// (...) do tejże umowy – zapisy szczegółowe dotyczące limitu debetowego, zawartym w dniu 2 kwietnia 2009 r. oraz aneksem nr (...) do aneksu nr (...)/// (...) do Umowy kompleksowej pakietu Harmonium – zapisy szczegółowe dotyczące limitu debetowego, zawartym w dniu 26 marca 2010 r. objętych następnie porozumieniem nr (...) w sprawie spłaty zadłużenia, objętej nakazem zapłaty wydanym w dniu 16 stycznia 2014 r. przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie w sprawie sygn. akt VI Nc-e 2576600/13 zaopatrzonym w klauzulę wykonalności nadaną na rzecz P. 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w B. postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 22 marca 2016 r., wydanym w sprawie sygn. akt XII GCo 557/15, obejmującym należność w wysokości 39.121,79 zł oraz kwotę 133,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania,

- w pozostałym zakresie powództwo oddalił,

- zasądził od P. M. na rzecz P. 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w B. kwotę 5.921,84 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 5.400,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Rozstrzygnięcie to poprzedziły następujące ustalenia faktyczne, związane z zakresem zaskarżenia orzeczenia:

Ojciec pozwanego R. M. (1) był wspólnikiem (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P.. Drugim wspólnikiem tej spółki była A. M. (1), która nie jest spokrewniona z pozwanym. Spółka zajmowała się prowadzeniem hurtowi napoi, sprzedażą mebli, ceramiki, wytwarzaniem metalowych przedmiotów do ogrodu i wynajmem pomieszczeń.

W dniu 25 czerwca 2012 r. (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. zawarła z (...) Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. umowę kredytu obrotowego (...), postawionego do dyspozycji jako kredyt obrotowy nieodnawialny w walucie polskiej Nr (...), na mocy której otrzymała umówioną kwotę pieniężną 350.000 zł

(...) spółka jawna (...) z siedzibą w P. nie spłacała rat kredytu terminowo i pismami z dnia 26 lutego 2013 r., kierowanymi do tej spółki oraz do jej wspólników (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wezwała ich do zapłaty zaległości i wypowiedziała im warunki spłaty umowy. Pisma te zostały doręczone R. M. (1) i A. M. (1) w dniu 4 marca 2013 r.

Wobec wypowiedzenia warunków spłaty kredytu pismem z dnia 12 kwietnia 2013 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wezwała (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. do spłaty całości zadłużenia, wynikającego z umowy w terminie 7 dni.

W dniu 15 maja 2013 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystawiła bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. i jej wspólnikom R. M. (1) i A. M. (1), stwierdzając że na dzień jego wystawienia w księgach banku figuruje wobec nich solidarne i wymagalne zadłużenie z tytułu umowy Nr (...) kredytu obrotowego (...), postawionego do dyspozycji jako kredyt obrotowy nieodnawialny w walucie polskiej z dnia 25 czerwca 2012 r. Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2013 r. Sąd Rejonowy w Pabianicach w sprawie sygn. akt I Co 1119/13 nadał temu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., R. M. (1) i A. M. (1).

W dniu 25 lipca 2013 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystąpiła z wnioskiem do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi J. K. o wszczęcie przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., R. M. (1) i A. M. (1) na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postępowania egzekucyjnego. W toku postępowania egzekucyjnego okazało się, że przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. toczy się szereg innych postępowań egzekucyjnych, w tym prowadzone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w P.. Postępowanie egzekucyjne nie doprowadziło do wyegzekwowania żadnej kwoty.

W dniu 11 grudnia 2014 r. zwarta została pomiędzy (...) Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. a P. 1 Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Niestandaryzowanym Funduszem Sekurytyzacyjnym z siedzibą w B. umowa sprzedaży wierzytelności, uzupełniona aneksem z dnia 16 stycznia 2015 r., na mocy której powód nabył między innymi wierzytelność, jaka przysługiwała temu bankowi od (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., wynikającą z umowy o kredy obrotowy Nr (...) z dnia 25 czerwca 2012 r.

Wobec cesji wierzytelności w stosunku do (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. na rzecz powoda w dniu 14 stycznia 2015 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. złożyła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi J. K. wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., R. M. (1) i A. M. (1) na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w sprawie sygn. KM 8848/13 i postanowieniem, wydanym w dniu 29 stycznia 2015 r. postępowanie egzekucyjne w tej sprawie zostało umorzone.

Po nabyciu od (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wierzytelności wobec (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., wynikającej z umowy kredytu obrotowego z dnia 25 czerwca 2012 r. powód wystąpił do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie o zasądzenie na jego rzecz należności z tej umowy. Nakazem zapłaty z dnia 4 kwietnia 2016 r., wydanym w sprawie sygn. akt VI Nc-e 304561/16 Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie zasądził od (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. na rzecz powoda kwotę 30.000,00 zł. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 marca 2016 r. do dnia zapłaty oraz koszty postępowania w kwocie 3.975,00 zł. Postanowieniem Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 16 maja 2016 r., wydanym w sprawie sygn. akt VI Nc-e 304561/16 nakazowi temu nadana została klauzula wykonalności. Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 21 marca 2016 r., wydanym w sprawie sygn. akt XII GCo 50/17 nakazowi temu nadana została klauzula wykonalności również przeciwko wspólnikom (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. – R. M. (1) i A. M. (1), odpowiadającym solidarnie z tą spółką za jej zobowiązania.

W dniu 1 kwietnia 2009 r. (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. zawarła z Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. Umowę Kompleksową Pakietu Harmonium (...), na mocy której otrzymała między innymi limit debetowy. Umowa ta uzupełniona została aneksem nr (...)/// (...) z dnia 2 kwietnia 2009 r. i aneksem nr (...) z dnia 26 marca 2010 r. do aneksu nr (...)/// (...). Porozumieniem nr (...) w sprawie spłaty zadłużenia, wynikającego z limitu debetowego udzielonego na podstawie aneksu nr (...) z dnia 26 marca 2010 r. do aneksu nr (...)/// (...) z dnia 2 kwietnia 2009 r. do Umowy Kompleksowej Pakietu Harmonium (...) z dnia 1 kwietnia 2009 r., zawartym w dniu 16 września 2010 r. (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. zobowiązała się względem Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. do spłaty zaległego limitu debetowego przyznanego na podstawie aneksu nr (...) do aneksu nr (...)/// (...).

W dniu 19 listopada 2013 r. Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., stwierdzając że na dzień jego wystawienia w księgach banku figuruje wobec niej wymagalne zadłużenie z tytułu kredytu powstałego na podstawie porozumienia nr (...) z dnia 16 września 2010 r. w sprawie spłaty zadłużenia, wynikającego z limitu debetowego, udzielonego na podstawie aneksu nr (...) z dnia 26 marca 2010 r. do aneksu nr (...)/// (...) z dnia 2 kwietnia 2009 r. do Umowy Kompleksowej Pakietu Harmonium (...) z dnia 1 kwietnia 2009 r.

Nakazem zapłaty z dnia 16 stycznia 2014 r., wydanym w sprawie sygn. akt VI Nc-e 2576600/13 Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie zasądził od (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. na rzecz Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. kwotę 39.271,79 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 20 listopada 2013 r. do dnia zapłaty oraz koszty postępowania w kwocie 491,00 zł. Postanowieniem Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 24 kwietnia 2014 r. wydanym w sprawie sygn. akt VI Nc-e 2576600/13 nakazowi temu nadana została klauzula wykonalności.

W dniu 31 lipca 2014 r. Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wystąpił z wnioskiem do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi P. P. o wszczęcie przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. na podstawie wydanego nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postępowania egzekucyjnego. W toku postępowania egzekucyjnego okazało się, że przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. toczy się szereg innych postępowań egzekucyjnych, w tym prowadzone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w P.. Postępowanie egzekucyjne nie doprowadziło do wyegzekwowania żadnej kwoty i zostało umorzone, jako bezskuteczne, postanowieniem Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi P. P. wydanym w dniu 9 grudnia 2014 r.

Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. nie kierował egzekucji przeciwko wspólnikom (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P..

W dniu 25 czerwca 2015 r. zwarta została pomiędzy Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. a P. 1 Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Niestandaryzowanym Funduszem Sekurytyzacyjnym z siedzibą w B. umowa sprzedaży wierzytelności, uzupełniona aneksem, na mocy której powód nabył między innymi wierzytelność jaka przysługiwała temu bankowi od (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., wynikającą z Umowy Kompleksowej Pakietu Harmonium (...) z dnia 1 kwietnia 2009 r., której dotyczyło porozumieniem nr (...) z dnia 26 marca 2010 r. w sprawie spłaty zadłużenia, wynikającego z limitu debetowego udzielonego na podstawie aneksu nr (...) do tej umowy.

Po nabyciu od Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wierzytelności wobec (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., wynikającej z Umowy Kompleksowej Pakietu Harmonium (...) z dnia 1 kwietnia 2009 r., zmienionej aneksami i objętej porozumieniem powód wystąpił do Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi o nadanie na jego rzecz klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 16 stycznia 2014 r. wydanemu w sprawie sygn. akt VI Nc-e 2576600/13 przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P.. Postanowieniem z dnia 22 marca 2016 r. wydanym w sprawie sygn. akt XII GCo 557/15 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi nadał temu nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności na rzecz powoda.

Umową darowizny z dnia 16 maja 2013 r. R. M. (1) wspólnik (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. darował pozwanemu udział wynoszący 1/2 części nieruchomości położonej w W. nr 42 oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 2,28 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) oraz nieruchomość położoną w miejscowościach K. i W. oznaczoną numerami działek (...) o łącznej powierzchni 2,1095 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...). Wartość darowizny strony określiły na 200.000,00 zł.

W dniu 31 grudnia 2013 r. (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. przelała na rzecz (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 70.000,00 zł.

W dniu 17 stycznia 2014 r. zawarta została pomiędzy (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. a pozwanym P. M. umowa sprzedaży, na mocy której pozwany nabył od tej spółki prawo użytkowania wieczystego nieruchomości, położonej w P. przy ul. (...), oznaczonej numerami działek (...) o łącznej powierzchni 0,7279 ha, objętej księgą wieczystą KW nr (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Pabianicach oraz prawo własności posadowionych na tych działkach, stanowiących odrębne nieruchomości budynków i urządzeń przemysłowych za kwotę 1.150.000,00 zł.

Umową z dnia 3 kwietnia 2014 r. A. M. (1) wspólnik (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. sprzedała pozwanemu udział wynoszący 1/2 części nieruchomości, położonej w W. nr 42, oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 2,28 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) za kwotę 120.000 zł, której płatność rozłożono na trzy równe raty.

Na nieruchomości położonej w W., dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...), w której udział w wysokości 1/2 części pozwany otrzymał od ojca, a udział w wysokości 1/2 części kupił od A. M. (1) chciał zabezpieczyć hipotecznie kredyt na zakup maszyny do przerobu opon. W 2016 r. pozwany na nieruchomości tej ustanowił hipotekę umowną w kwocie 701.250,00 zł, zabezpieczając w ten sposób spłatę udzielonej mu pożyczki.

(...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. zawiesiła działalność w dniu 30 kwietnia 2015 r. Obecnie spółka ta nie ma żadnego majątku. R. M. (1) nie ma aktualnie żadnego majątku i utrzymuje się z prac dorywczych. A. M. (1) prowadzi drugą działalność gospodarczą, z której osiąga słabe zyski, ale ma duże obroty.

Pismami z dnia 7 lutego 2017 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 404.638,49 zł., wynikającej z umowy kredytu zawartej przez (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. z (...) Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., od której powód nabył wierzytelność z tej umowy oraz do zapłaty kwoty 51.569,74 zł, wynikającej z Umowy Kompleksowej Pakietu Harmonium (...) zawartej przez (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. z Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G., od której powód nabył wierzytelność z tej umowy.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd I instancji nie dał wiary zeznaniom świadków R. M. (1) i A. M. (1) w tej części, w której twierdzili oni, że banki nie wszczynały przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. postępowań egzekucyjnych oraz że przeciwko nim nie toczyły się postępowania egzekucyjne w związku z działalnością (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P.. Pozostają one bowiem w sprzeczności z dokumentami zgromadzonymi w aktach spraw egzekucyjnych, prowadzonych przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi J. K. sygn. KM 8848/13 i Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi P. P. sygn. KM 205254/14.

W ramach rozważań prawnych Sąd Okręgowy przyjął, że powód i (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarli skutecznie umowę przelewu wierzytelności, jaka przysługiwała (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. od (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. z umowy o kredy obrotowy z dnia 25 czerwca 2012 r. Ponadto powód i Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. zawarli skutecznie umowę przelewu wierzytelności, jaka przysługiwała Bankowi od (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. z Umowy Kompleksowej Pakietu Harmonium (...) z dnia 1 kwietnia 2009 r. W wyniku tych przelewów na powoda przeszedł ogół uprawnień, przysługujących zbywcom ze wskazanych umów wobec (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P.. Jak podkreślił Sąd Okręgowy zgodnie z art. 509 § 2 k.c. wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Do praw, które na podstawie art. 509 § 2 k.c. przechodzą na cesjonariusza – poza wymienionym wprost w tym przepisie roszczeniem o odsetki – w piśmiennictwie i orzecznictwie zaliczono także możność zaskarżenia czynności zdziałanych z pokrzywdzeniem wierzyciela (art. 527 kc) (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2006 r., IV CSK 224/06, niepublikowany).

Sąd I instancji poddał analizie przesłanki skargi pauliańskiej, wynikające z przepisu art. 527 § 1 i 2 k.c. tj: pokrzywdzenie wierzyciela, jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela i wiedza lub możliwość – przy zachowaniu należytej staranności – dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią i wskazał, że ciężar udowodnienia istnienia tych przesłanek w myśl art. 6 k.c. spoczywa na wierzycielu.

Jak wynika z kolei z art. 22 § 2 k.s.h. za zobowiązania spółki jawnej odpowiada każdy ze wspólników całym swoim majątkiem bez ograniczeń solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, przy czym w myśl art. 31 § 1 k.s.h. wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika). Stosownie do treści art. 530 k.c. przepisy art. 527 – 529 k.c. stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. W chwili dokonywania darowizny na rzecz P. M. (16 maja 2013 r.) darczyńca R. M. (1), będący wspólnikiem (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P., był dłużnikiem (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. z tytułu kredytu obrotowego (...) postawionego do dyspozycji jako kredyt obrotowy nieodnawialny w walucie polskiej, udzielonego (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. oraz Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. z tytułu limitu kredytowego przyznanego przez ten bank (...) R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P.. Choć w myśl art. 31 § 1 k.s.h. wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, to wspólnik spółki jawnej staje się dłużnikiem już z chwilą powstania zobowiązania spółki.

R. M. (1) w czasie zawierania z pozwanym umowy darowizny nie miał żadnego innego majątku niż ten, który objęty był tą umową. Wiedział on też, że (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wypowiedziała (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. umowę o kredy obrotowy z dnia 25 czerwca 2012 r. i że cała należność z tej umowy w kwocie 307.191,15 zł jest wymagalna. Poza tym wiedział on, że spółka, niespłacająca swojego długu względem (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., posiada także zadłużenie wobec (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. z tytułu limitu kredytowego.

Sąd Okręgowy uznał, że wyzbywając się jedynych składników majątku, jakim był udział wynoszący 1/2 części nieruchomości położonej w W., dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) oraz nieruchomość położona w miejscowościach K. i W., dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...), dłużnik stał się całkowicie niewypłacalny, co potwierdziła bezskuteczna egzekucja i zeznania samego R. M. (1), z których wynika, że nie ma on żadnego majątku. Zgodnie natomiast z art. 529 k.c. jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, że działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli- to samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny. Domniemanie wynikające z tego przepisu nie zostało obalone przez pozwanego. W związku z tym natomiast, iż pozwany uzyskał korzyść majątkową w postaci własności udziału wynoszącego 1/2 części nieruchomości położonej w W., dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) oraz nieruchomości położonej w miejscowościach K. i W., dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) bezpłatnie, zgodnie z art. 528 k.c. powód był uprawniony do żądania uznania czynności za bezskuteczną niezależnie od tego, czy pozwany wiedział i czy przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

Wobec tego Sąd uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda umowę darowizny z dnia 16 maja 2013 r. zawartą w formie aktu notarialnego przed notariuszem D. K., Rep. A 3104/2013, na mocy której R. M. (1) wspólnik (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. darował pozwanemu udział wynoszący 1/2 części nieruchomości położonej w W. nr 42 oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 2,28 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) oraz nieruchomość położoną w miejscowościach K. i W. oznaczoną numerami działek (...) o łącznej powierzchni 2,1095 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Pabianicach urządzona jest księga wieczysta KW nr (...) celem umożliwienia powodowi zaspokojenia wierzytelności wobec (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P.:

- z tytułu umowy o kredy obrotowy Nr (...) z dnia 25 czerwca 2012 r. objętej nakazem zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie w sprawie sygn. akt VI Nc-e 304561/16 obejmującym następujące należności: w wysokości 30.000,00 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 8 marca 2016 r. do dnia zapłaty, kwotę 3.975,00 zł tytułem kosztów procesu oraz kwotę 243,00 zł tytułem kosztów klauzuli,

- z tytułu Umowy Kompleksowej Pakietu Harmonium (...) z dnia 1 kwietnia 2009 r. zmienionej aneksem nr (...)/// (...) do tejże umowy – zapisy szczegółowe dotyczące limitu debetowego, zawartym w dniu 2 kwietnia 2009 r. oraz aneksem nr (...) do aneksu nr (...)/// (...) do umowy kompleksowej pakietu harmonium – zapisy szczegółowe dotyczące limitu debetowego zawartym w dniu 26 marca 2010 r. objętych następnie porozumieniem nr (...) w sprawie spłaty zadłużenia, objętej nakazem zapłaty wydanym w dniu 16 stycznia 2014 r. przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie w sprawie sygn. akt VI Nc-e 2576600/13 zaopatrzonym w klauzulę wykonalności nadaną na rzecz P. 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w B. postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 22 marca 2016 r. wydanym w sprawie sygn. akt XII GCo 557/15, obejmującym należność w wysokości 39.121,79 zł oraz kwotę 133 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania,

a w pozostałym zakresie powództwo, jako niezasadne oddalił.

Ponieważ wartość nieruchomości objętej umową darowizny z dnia 16 maja 2013 r., którą Sąd uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda, przekraczała wartość wierzytelności, których ochrony dochodził powód Sąd potraktował powoda, jako wygrywającego sprawę w całości. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.921,84 zł, na którą to kwotę złożyły się opłata skarbowa od pełnomocnictwa-17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda - 5.400 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804 ze zm.) i koszty dojazdu pełnomocnika na rozprawy - 504,84 zł.

Apelacje od rozstrzygnięcia Sądu I instancji wywiodły obie strony, z tym że apelacja strony powodowej podlegała odrzuceniu, jako nieopłacona- a to na podstawie art. 373 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c.

Natomiast pozwany zaskarżył wyrok w części tj. w zakresie pkt. 1 oraz pkt. 3. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów:

b) w sposób niewszechstronny - poprzez przyjęcie, że na skutek zawarcia z pozwanym umowy darowizny z dnia 16 maja 2013 roku, dłużnik R. M. (1) stał się całkowicie niewypłacalny, a co za tym idzie w sprawie znajduje zastosowanie domniemanie z art. 529 k.c., podczas gdy w chwili zawierania umowy dłużnik nadal był wspólnikiem (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. i z tego tytułu przysługiwał mu udział kapitałowy w spółce oraz prawo do udziału w zyskach;

c) w sposób niewszechstronny poprzez przyjęcie, że niewypłacalność dłużnika powstała na skutek zawarcia umowy darowizny z dnia 16 maja 2013 roku, podczas gdy w istocie była efektem zakończenia działalności (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. na skutek długotrwałej choroby dłużnika i konieczności przebywania na zwolnieniu lekarskim;

d) w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego poprzez przyjęcie, że w chwili zawierania umowy darowizny dłużnik miał świadomość pokrzywdzenia wierzycieli, podczas gdy w tym czasie nie istniały wydane przeciwko niemu tytuły wykonawcze, umożliwiające przymusowe dochodzenie należności.

2. naruszenie prawa procesowego tj. art. 98 § 1 oraz art. 98 § 2 przez ich zastosowanie, podczas gdy w przedmiotowej sprawie koszty powinny ulec stosunkowemu rozdzieleniu stosownie do postanowienia art. 100 k.p.c.

Pozwany wniósł o:

zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed sądem I i II instancji według norm prawem przepisanych.

Strona powodowa wniosła o:

1. oddalenie apelacji w całości,

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego w wysokości prawem przewidzianej.

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił:

R. M. (1)-dłużnik mieszka nadal na nieruchomości w W. 42, korzysta z niej nieodpłatnie. Pozwany mieszka wspólnie z matką w D., która jest w separacji z R. M. (1). Pozwany na nieruchomości w W. nie przebywa i tam nie jeździ. Zaciągając kredyt na zakup maszyny do prowadzenia działalności w zakresie przerobu opon obciążył tę nieruchomość hipoteką. Działalność gospodarczą przy ulicy (...) w P. pozwany rozpoczął w 2014 roku. (informacyjne wyjaśnienia pozwanego złożone w toku rozprawy w dniu 13 października 2017 roku - czas nagrania od 00: 37: 22, potwierdzone w trakcie przesłuchania w charakterze strony w dniu 24 listopada 2017 roku).

Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego kiedy twierdził, że w momencie nabywania nieruchomości w W. nie miał wiedzy na temat kredytów zaciągniętych przez Spółkę w (...).P. S.A. i (...).A. Pozwany wskazywał, że chciał kupić nieruchomość, by zabezpieczyć hipotecznie kredyt na zakup maszyny do prowadzenia własnej działalności. Tymczasem darowizna od ojca miała miejsce w maju 2013 roku, a zaciągnięcie kredytu we wrześniu 2016 roku. Podawany wobec tego cel zawarcia umowy darowizny, a następnie nabycia pozostałego udziału w nieruchomości od A. M. (1) należy ocenić jako nierzeczywisty. Zauważyć natomiast należy, że umowa darowizny została zawarta w bardzo krótkim czasie po wypowiedzeniu umowy kredytowej przez (...).P. S.A., z tytułu której R. M. (1) odpowiadał nie tylko jako (...) Spółki (...), ale także osobiście, bowiem zabezpieczeniem kredytu był także weksel podpisany przez R. M. (1), jako poręczyciela. Tak więc rzeczywisty powód darowana udziału w powyższej nieruchomości był zgoła inny, niż przedstawiany w toku procesu przez pozwanego, ale także świadka R. M. (1) – ojca pozwanego, któremu w tym zakresie także należało odmówić wiary. Nota bene związki pozwanego ze Spółką (...) były dość bliskie, bowiem od II 2006 roku do 31 lipca 2008 roku był on wspólnikiem tej spółki, w którym także przez pewien zazębiający się okres wspólnikiem była A. M. (1). W podanym okresie był on także w zarządzie Spółki. Natomiast R. M. (1) i A. M. (1) prowadzili w przeszłości wspólnie działalność w kilku innych podmiotach- - (A. Sp z o.o. KRS (...), A. A. M., R. M. sp. jawana KRS (...)).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu-na podstawie art. 385 k.p.c. jako bezzasadna, bowiem zarzuty pozwanego sformułowane w treści apelacji są chybione i jako takie nie zasługują na uwzględnienie, a wyrok Sądu I instancji w zaskarżonej przez pozwanego części odpowiada prawu.

W pierwszej kolejności należało rozstrzygnąć czy ustalenia faktyczne, stanowiące podstawę wydania zaskarżonego wyroku zostały poczynione zgodnie z obowiązującą procedurą i czy ocena przeprowadzonych dowodów mieści się w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. oraz czy na tej podstawie Sąd I instancji dokonał ustaleń, odpowiadających zebranym dowodom.

Zgodnie z w/w przepisem Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd I instancji jest zatem oceną swobodną i podlega ochronie prawnej. Podkreślenia wymaga, że zarzut przekroczenia zasady swobodnej oceny materiału dowodowego nie może zostać uznany za skuteczny, kiedy polega na zaprezentowaniu własnych, korzystniejszych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej oceny materiału dowodowego (tak: postanowienie SN z 10 lutego 2002 r., sygn. II CKN 572/99). Pamiętać bowiem należy, że na sądzie ciąży obowiązek wyłącznie wyciągnięcia w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wniosków logicznie poprawnych, zaś w zakresie oceny zgromadzonego materiału dowodowego ustawodawca przyznał sądowi swobodę, pod warunkiem, że ocena ta nie jest jednak sprzeczna ze wskazaniami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego. (tak: SN w wyroku z 27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00). Zarzut apelacji dla swej skuteczności nie może stanowić przedstawienia przez skarżącego własnej wersji wydarzeń, odmiennej od przyjętej przez Sąd. Nie wystarczą stwierdzenia, że ustalenia faktyczne są wadliwe, ani wskazanie stanu faktycznego, który w ocenie skarżącego odpowiada rzeczywistości.

Jakkolwiek apelacja koncentruje się wyłącznie na zarzucie naruszenia prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c., to jednak w swej istocie obejmuje w zakresie pkt. 1. b i d zarzutów naruszenie prawa materialnego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, opierając się na całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego, którego treść nie budziła wątpliwości, dokonał prawidłowej oceny zebranych dowodów i wyciągnął, stosując prawo materialne, właściwe wnioski.

Sąd Okręgowy w pełni zasadnie uznał, że w chwili dokonywania darowizny udziału w nieruchomości w W. oraz w K. (16 maja 2013 roku) na rzecz pozwanego R. M. (1), będący wspólnikiem (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. był dłużnikiem poprzedników prawnych powoda to jest (...) S.A. oraz Banku (...) S.A. z tytułu zawartych z tymi bankami umów kredytowych (umowy z 25 czerwca 2012 – wypowiedzianej 26 lutego 2013 z odpowiedzialnością R. M. (1) także jako poręczyciela wekslowego i z dnia 1 kwietnia 2009 roku). Wbrew wywodom apelującego Sąd Okręgowy trafnie rozważył, że przepis art. 31 § 1 k.s.h. stanowiący o możliwości prowadzenia egzekucji z majątku osobistego dłużnika dopiero wówczas, gdy egzekucja prowadzona z majątku spółki okaże się bezskuteczna, nie zmienia subsydiarnego charakteru tej odpowiedzialności, która powstaje od samego początku, tj. od zaciągnięcia zobowiązania i jest jednocześnie odpowiedzialnością solidarną. Nie budzi wątpliwości, że wspólnik spółki jawnej staje się dłużnikiem wierzyciela tejże spółki już z chwilą zaciągnięcia przez nią zobowiązania. Jak trafnie podniosła strona powodowa za chybiony wobec tego uznać należy zarzut pozwanego, że dopiero z chwilą bezskuteczności egzekucji z majątku spółki aktualizuje się solidarna odpowiedzialność wspólników za te zobowiązania. Subsydiarność rzutuje zatem nie na istnienie obowiązku spełnienia świadczenia przez wspólników, lecz na kolejność, w jakiej wierzyciel powinien się zaspokoić z poszczególnych mas majątkowych (tak. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2016 r., sygn. akt IV CSK 503/15). Wobec tego bez znaczenia dla istoty rozpoznawanej sprawy pozostaje przytaczana przez pozwanego okoliczność, iż w dacie zawierania umowy darowizny z 16 maja 2013 roku przeciwko (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. nie były prowadzone żadne postępowania egzekucyjne z wniosków pierwotnych wierzycieli. Istotne jest to, że w dacie zawierania tej umowy dłużnik R. M. (1) wiedział, że reprezentowana przez niego spółka ma zaciągnięte i niespłacone zobowiązania z tytułu umów kredytowych oraz zdawał sobie w pełni sprawę, że dokonanie zaskarżonej czynności, powodujące wyzbywanie się majątku wiąże się z pokrzywdzeniem wierzycieli. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego R. M. (1) już wcześniej, bo w lutym 2013 roku, odebrał skierowane do niego przez (...) S.A. wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie umowy kredytowej (...) z 25 czerwca 2012 roku (k- 66-67 akt). Kolejne wezwanie trafiło do Spółki 19 kwietnia 2013 roku i obejmowało wezwanie do zapłaty kwoty ponad 300.000 złotych. (k- 68-69 akt) Tym samym, dłużnik dokonując zaskarżonej czynności prawnej niewątpliwie wiedział o tym, że reprezentowana przez niego spółka jawna naruszyła warunki umowy, wobec czego kredyt ten został wypowiedziany i postawiony w stan natychmiastowej wymagalności. Z kolei umowa z (...) S.A. była kilkakrotnie aneksowana, a to w związku ze zobowiązaniem do ratalnej spłaty zadłużenia w limicie debetowym. Nie są trafne argumenty, że w czasie zawierania umowy darowizny (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. miała prawo wieczystego użytkowania nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) oraz prawo własności posadowionych tam budynków i urządzeń przemysłowych. Prawo to zostało zbyte krótko później i wycenione na 1.150.000 złotych, a płatność znaczącej części ceny przypadała w ratach, płatnych przez wiele lat. Doszło tym samym do premiowania pozwanego - jako nabywcy. Ubył kolejny istotny składnik w majątku Spółki, której wspólnicy mieli pełną świadomość istniejących zobowiązań wobec podmiotów trzecich.

Jak trafnie podniosła strona powodowa i zanalizował Sąd Okręgowy, nawet gdyby przyjąć, że dłużnik w dacie dokonywania zaskarżonej umowy darowizny z dnia 16 maja 2013 roku był dopiero co najwyżej przyszłym dłużnikiem kredytodawców to i tak pozostawałoby to bez wpływu na istnienie pozytywnych przesłanek roszczenia za skargi pauliańskiej, a to z uwagi na treść art. 530 k .c. Stosownie do treści art. 530 k.c. przepisy art. 527 – 529 k.c. stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Jeżeli jednak osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, gdy osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała. Z racji brzmienia przepisu art. 530 k.c. dopuszczającego wystąpienie ze skargą przez wierzycieli przyszłych należy uznać, że wspólnik spółki jawnej, jako podmiot subsydiarnie odpowiedzialny za zobowiązania spółki, z mocy prawa uzyskuje status dłużnika w rozumieniu art. 527 i następne k.c., co uzasadniało możliwość występowania bezpośrednio względem obdarowanego ze skargą pauliańską.

Zaskarżenie czynności prawnej, dokonanej przez dłużnika jest zatem możliwe również wówczas, gdy dłużnik w chwili dokonywania czynności prawnej zdawał sobie sprawę albo przynajmniej mógł zdawać sobie sprawę przy zachowaniu należytej staranności, że będzie odpowiadał w przyszłości za dług i dokonał czynności w celu pokrzywdzenia wierzyciela.

Jak już wyżej wskazano chronologia zdarzeń, to jest zawarcie zaskarżonej czynności prawnej krótko po wypowiedzeniu umowy kredytowej przez (...) S.A musi zostać oceniona, jako nieprzypadkowa - dłużnik R. M. (1) działał z pełną świadomością uniknięcia odpowiedzialności za zobowiązania spółki swoim majątkiem osobistym.

Apelujący zarzuca niewzięcie pod uwagę, że w czasie zawierania kwestionowanej darowizny R. M. (1) był nadal wspólnikiem (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P. i miał prawo do udziału w zyskach oraz miał w niej udział kapitałowy. Jednak w ugruntowanych już poglądach orzecznictwa i doktryny podkreśla się, że pokrzywdzenie wierzyciela należy oceniać nie według chwili dokonania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, lecz według chwili jej zaskarżenia. (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 marca 2001 roku, sygn. akt V CK' T 280/00 nie publ.) Jeżeli – jak w analizowanym stanie faktycznym - nie ma żadnych wątpliwości, że dłużnik jest niewypłacalny, a wierzyciel nie ma szans na zaspokojenie, to zaskarżona czynność prawna była dla niego krzywdząca. Nadto, gdyby było tak, jak podnosi apelujący, że jeszcze w 2014 roku dłużna Spółka osiągała wysokie zyski to pozostaje pytanie dlaczego nie spłaciła poprzedników prawnych powoda, a prowadzona z majątku spółki egzekucja zakończyła się właśnie w grudniu 2014 roku jej umorzeniem wobec bezskuteczności. Już w kwietniu roku następnego działalność została zawieszona, co przeczy tezie o świetnej kondycji (...) spółka jawna R. M. (1) i Wspólnicy z siedzibą w P.. W postanowieniu o umorzeniu egzekucji komornik wskazał, że Spółka (...) nie posiada żadnych ruchomości, wierzytelności oraz innych praw majątkowych, jak również brak było jakichkolwiek środków na zajętych rachunkach bankowych.

Nie zostało też wskazane mienie dłużnika realnie wystarczające do zaspokojenia wierzyciela. Nie jest wystarczające wskazanie jakiegoś hipotetycznego mienia z daty dokonywania zaskarżonej czynności ( art. 533 k.c.) Takiego majątku nie wskazał także pozwany wezwany przed procesem przez stronę powodową.

Nie może odnieść zamierzonego skutku powoływanie się przez apelującego na zasady współżycia społecznego dla zwalczania przyjętej świadomości dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli. Ocena taka winna być dokonana z odwrotnym rozumowaniem – to dłużnik wyzbywający się majątku i mający świadomość zaciągnięcia kredytów przez Spółkę, za które odpowiada przynajmniej częściowo także osobiście nie tylko jako wspólnik, ale i jako poręczyciel działa wbrew zasadom współżycia społecznego. Zgodnie natomiast z art. 529 k.c. jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, że działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, to samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny. Domniemanie wynikające z tego przepisu nie zostało w toku procesu obalone przez pozwanego.

Także powoływanie się przez pozwanego na obciążenie hipoteczne nieruchomości, dokonane po zawarciu zaskarżonej czynności prawnej w kontekście zasad współżycia społecznego pozostaje bez znaczenia dla istoty rozpoznawanej sprawy. Przyjęcie, że obciążenie przez pozwanego nieruchomości ograniczonym prawem rzeczowym rzutuje na możliwość uznania czynności oprawnej za bezskuteczną w świetle zasad współżycia społecznego, czyniłoby iluzoryczną instytucję skargi pauliańskiej i dawało osobom uzyskującym prawa do nieruchomości nieograniczony wachlarz możliwości pozbawiania wierzycieli jakiejkolwiek możliwości zaspokojenia przysługujących im wierzytelności. Zgodnie z art. 532 k.c., wierzyciel, względem którego czynność prawna dłużnika została uznana za bezskuteczną, może z pierwszeństwem przed wierzycielami osoby trzeciej dochodzić zaspokojenia z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły. Pozwany uzyskał korzyść majątkową w postaci własności udziału wynoszącego 1/2 części nieruchomości położonej w W. oraz nieruchomości położonej w miejscowościach K. i W. bezpłatnie, więc zgodnie z art. 528 k.c. powód był uprawniony do żądania uznania czynności za bezskuteczną niezależnie od tego, czy powód wiedział i czy przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

Odnosząc się do ostatniego z zarzutów apelacji Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd I instancji rozstrzygając o kosztach procesu trafnie uznał - wobec faktu, że wartość nieruchomości objętej umową darowizny z dnia 16 maja 2013 roku przekracza wartość wierzytelności, których ochrony domagał się powód- że to powód wygrał sprawę w całości w rozumieniu art. 98 k.p.c. Wywody pozwanego pomijają zupełnie specyfikę postępowania ze skargi pauliańskiej, w której powód istotnie dochodził jednym pozwem uznania bezskuteczności trzech różnych umów, niemniej jednak w celu ochrony ściśle określonych wierzytelności, opisanych w treści wyroku, których łączna wartość została określona na kwotę 76.180,99 zł. Zarzut pozwanego, jakoby były to w istocie trzy roszczenia, osobno w odniesieniu do każdej z zaskarżonych umów, a zatem łącznie na kwotę 228.543 zł, należy uznać za niezasadny.

Wobec powyższego apelacja pozwanego podlegała oddaleniu w całości.

Konsekwencją tego rozstrzygnięcia było obciążenie pozwanego kosztami zastępstwa procesowego strony powodowej w postępowaniu apelacyjnym, zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Stawka wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika reprezentującego powódkę została ustalona na podstawie § 2 pkt. 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800) w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku, zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2016 poz. 1668). Kwota objęta punktem IV wyroku zawierała w sobie także koszty postępowania zażaleniowego wynoszące 489 złotych.