Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku w V Zamiejscowym Wydziale Karnym z siedzibą w Węgorzewie w składzie:

Przewodniczący – SSR Lidia Merska

Protokolant – st. sekr. sąd. Danuta Betlej

w obecności Prokuratora -------------------

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2019 r. na rozprawie

sprawy A. B.

urodzonego (...) w G.

syna J. i M. z d. G.

oskarżonego o to, że: W okresie od 9 sierpnia 2016 r. do 25 marca 2016 r. oraz od 21 stycznia 2017 r. do 13 lutego 2018 r. w m. W. gm. B., uporczywie uchylał się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego, na rzecz małoletniej córki M. S. (1) w kwocie 500 złotych miesięcznie, określonego co do wysokości ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Giżycku z dnia 30-08-2007 sygn. akt III RC 217/07, zmienionej następnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 8-04-2010 sygn. akt III RC 533/09, zmienionego następnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 22-10-2012 sygn. akt III RC 381/12, doprowadzając do zaległości w wysokości przekraczającej trzykrotność świadczenia okresowego, tj. 1500 złotych, w wyniku czego naraził osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych i działał na jej szkodę, reprezentowanej przez matkę W. S., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne,

tj. o czyn z art. 209 §1a kk

1.  Oskarżonego A. B. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, z tymże kwalifikuje go z art. 209§1kk w zw. z art. 64§1kk i za to na podstawie art. 209 §1a kk w zw. z art. 34§1 i §1a pkt 1 kk, art. 35§1 kk i art. 34 §3 kk w zw. z art. 72 §1 pkt 3 kk skazuje go na karę 1 (jeden) rok ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydzieści) godzin w stosunku miesięcznym i zobowiązuje oskarżonego do systematycznego wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie M. S. (2).

2.  Na podstawie art. 63§1kk na poczet orzeczonej kary zalicza oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania od dnia 25.08.2018r godz. 10.40 do dnia 3.09.2018r godz. 16.55 i przyjmuje, że jest to równoważne 20 (dwadzieścia) dni kary ograniczenia wolności.

3.  Zwalnia oskarżonego od obowiązku ponoszenia opłat i pozostałych kosztów sądowych.

Sygn. akt VK 214/18

UZASADNIENIE

A. B. i W. S. są rodzicami córki M. S. (2), która urodziła się (...)

W dniu 30 sierpnia 2007r rodzice dziecka zawarli przed Sądem Rejonowym w Giżycku ugodę w sprawie o sygn. akt III RC 217/07 – A. B. został zobowiązany do płacenia alimentów w kwocie 150,00 na rzecz córki – k. 101.

Wyrokiem z dnia 08.04.2010r Sądu Rejonowego w Giżycku wydanego w sprawie o sygn. akt III RC 533/09 podwyższone należne alimenty od ojca do kwoty 350,00zł – k. 102.

Wyrokiem z dnia 22.10.2012r sygn. akt III RC 381/12 Sądu Rejonowego w Giżycku podwyższono alimenty należne córce A. B. do kwoty 500,00 złotych – k. 103.

Decyzją z dnia 15.09.2016r i 13.09.2017r Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w B. przyznał świadczenie z funduszu alimentacyjnego do ukończenia 18 roku życia M. S. (1) w kwocie 500zł; w okresie od 01.10.2016 do 30.09.2017r i od 01.10.2017r do 30.09.2018r – k. 19, 44.

Na dzień 25.01.2018r zadłużenie A. B. z tytułu wypłaconych świadczeń alimentacyjnych wynosi 47.631,67zł – należność główna, zaś prowadzona egzekucja komornicza jest bezskuteczna k. 1, 6, 7, 23. Dłużnik od kwietnia 2008r do 13.02.2018r nie dokonał żadnej wpłaty – k. 66. A. B. w okresach od 23.12.2014r do 02.04.2015r i od 31.01.2017r do 19.02.2017r był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w W. jako osoba bezrobotna – k.70.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w B. decyzją z dnia 02.11.2016r przyznał zasiłek rodzinny na rzecz M. S. (1) w kwocie 124,00zł na okres od 01.11.2016r do 31.10.2017r oraz jednorazowy dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w kwocie 100zł – k. 4. Decyzją z dnia 02.11.2017r przyznano ponownie zasiłek rodzinny na rzecz dziecka w wysokości 124,00zł na okres od 01.11.2017r do 31.10.2018r oraz zasiłek jednorazowy z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w wysokości 100,00zł. W. S. od 22.05.2017r figuruje w rejestrze osób bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy w W., bez prawa do zasiłku k. 71, 163.

A. B. odbywał karę pozbawienia wolności od dnia 26.03.2016r do 20.01.2017r – k. 104. Wyrokiem z dnia 27.03.2018r w sprawie o sygn. akt VK 13/18 został skazany za popełnienie czynu kwalifikowanego z art. 209§1a kk, którego dopuścił się na rzecz córki J. B. – k. 107. Wcześniej wyrokiem z dnia 31.10.2013r w sprawie o sygn. akt VK 194/13 został skazany za popełnienie czynów kwalifikowanych z art. 209§1kk dokonanych na szkodę J. B. i M. S. (1); wymierzono mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono na okres 3 lat. Wykonanie kary zarządzono postanowieniem z dnia 20.08.2015r, A. B. odbył karę pozbawienia wolności w okresie od 26.03.2016r do 20.01.2017r. – k. 115, 117

M. S. (1) mieszka wraz z matką W. S. w mieszkaniu babci. W. S. niegdzie nie pracuje. Utrzymuje siebie i córkę z alimentów, zasiłku 500+, zasiłku rodzinnego 124,00 zł, zapomogi (...) w B. w kwocie 202zł miesięcznie. Miesięczny koszt utrzymania mieszkania to 400zł. Dziecko jest zdrowe, nie korzysta z zajęć pozalekcyjnych, matka ponosi wszelkie koszty utrzymania córki.

A. B. w ogóle nie utrzymuje kontaktu z córką, jest pozbawiony praw rodzicielskich.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: zeznań świadka W. S. k. 190 – 190v, wyjaśnień oskarżonego k. 190 oraz dowodów wymienionych powyżej.

Oskarżony A. B. przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, że będzie płacił systematycznie alimenty na rzecz dwójki swoich dzieci, bo podjął już pracę zawodową.

W. S. przedstawiła swoją sytuację materialną, sytuację rodzinną dziecka. Zdaniem Sądu stan faktyczny w przedmiotowej sprawie jest bezsporny, wynika z zeznań świadka, dokumentów oraz wyjaśnień oskarżonego.

Na pewno brak pracy i dochodów oskarżonego nie zwalnia go z obowiązku czynienia starań o zaspokojenie potrzeb dziecka. Oskarżony był zarejestrowany jako osoba bezrobotna, odbywał wcześnie kary pozbawienia wolności, ale przebywał również na wolności i nie interesował się w ogóle losem córki.

Odpowiedzialności karnej za popełnienie czynu kwalifikowanego z art. 209a§1kk podlega ten, kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące i naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Zmiana przepisów nastąpiła z dniem 31.05.2017r – Dz. U. z 2017r poz. 952.

Samo zachowanie zawierające się w pojęciu "uchylanie się" polega na niewypełnieniu ciążącego na sprawcy obowiązku, takiego jednak, który jest w ogóle możliwy do wykonania (wyr. SN z 9.5.1995 r., III KRN 29/95, OSNKW 1995, Nr 9–10, poz. 64; wyr. SN z 4.9.2008 r., II KK 221/08, OSNwSK 2008, Nr 1, poz. 1755). Przestępstwa z art. 209 § 1 kk może zatem dopuścić się tylko ten, kto mógłby wykonać ciążący na nim obowiązek, ale nie czyni tego mimo realnych możliwości. Sprawca nie wypełnia zatem obowiązku, bo nie chce go wypełnić lub ten obowiązek lekceważy (post. SN z 17.4.1996 r., II KRN 204/96, Prok. i Pr. 1996, Nr 11, poz. 4). W pojęciu uchylania się zawarty jest zatem zawsze negatywny stosunek psychiczny sprawcy do świadczenia, sprawiający, że nie dopełnia on swojego obowiązku, mimo że ma obiektywną możliwość jego wykonania. Przestępstwo z art. 209 kk zachodzi w sytuacji powtarzającego się uchylania zabarwionego ujemnie z uwagi na złą wolę sprawcy, która wyraża się najczęściej w ignorowaniu w sposób tendencyjny obowiązku świadczenia opieki materialnej (wyr. SN z 3.7.2003 r., II KK 125/03, OSNwSK 2003, Nr 1, poz. 1458; wyr. SN z 27.2.1996 r., II KRN 200/95, Prok. i Pr. 1996, Nr 10, poz. 8; post. SA w Krakowie z 13.12.2000 r., II AKz 289/00, KZS 2000, Nr 12, poz. 28). Art. 209 § 1a kk stanowi typ kwalifikowany polegający na narażeniu pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb Sąd Najwyższy wskazał, że "fakt zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych uprawnionego kosztem znacznego wysiłku osoby współzobowiązanej do alimentacji albo przez inne osoby niezobowiązane nie wyłącza ustawowego znamienia narażenia na niemożność zaspokojenia tych potrzeb" (uchw. SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75, OSNKW 1976, Nr 7, poz. 86). W orzecznictwie wielokrotnie wskazywano, że okoliczność, iż Fundusz Alimentacyjny pokrywa zaliczkowo należne kwoty alimentacyjne zasądzone od dłużnika, który uchyla się od ich uiszczania, nie zmienia faktu, że samo ich niepokrywanie przez sprawcę może wypełniać także znamię narażenia pokrzywdzonych na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Przyjmuje się bowiem, że pomoc z Funduszu Alimentacyjnego działa tak samo, jak działa każda inna pomoc od osób niezobowiązanych, które z pobudek humanitarnych umożliwiały egzystencję osób pokrzywdzonych (wyr. SA w Poznaniu z 16.12.1996 r., II AKa 407/96, OSA 1997, Nr 4, poz. 18; wyr. SN z 27.3.1987 r., V KRN 54/87, OSNPG 1987, Nr 8, poz. 103; uchw. SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75, OSNKW 1976, Nr 7, poz. 86). Konieczne jest zatem zabezpieczenie minimum egzystencji w postaci środków przeznaczonych na utrzymanie i wykształcenie dziecka, lecz także stworzenie mu warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu, istotnych dla kształtowania jego osobowości i nawyków kulturalnych (wyr. SN z 27.3.1987 r., V KRN 54/87, OSNPG 1987, Nr 8, poz. 103).

Odnosząc te rozważania do przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu z winy umyślnej w zamiarze bezpośrednim. Oskarżony doskonale zdawał sobie sprawę, że ciąży na nim obowiązek alimentacyjny wobec córki, uzyskiwał dochody, które przeznaczał na własne potrzebny, nie interesował się losem córki, jej życiem, edukacją, ponoszeniem kosztów utrzymania (k. 91). Podejście oskarżonego do jego obowiązków jako ojca nie było odpowiedzialne, skoro cały ciężar utrzymania dziecka, opieki nad nim zostawił matce, sam nawet nie wykazując minimum zainteresowania. Samo pozbawienie praw rodzicielskich oskarżonemu nie oznacza automatycznie, że nie może kontaktować się z dzieckiem. Zdaniem Sądu czyn popełniony przez oskarżonego charakteryzuje się dużym stopniem społecznej szkodliwości. Oskarżony mając pełną świadomość ciążących na nim obowiązków odnośnie alimentacji, mimo osiąganych dochodów nawet niewielkich, nie przeznaczył żadnych pieniędzy na utrzymanie córki.

Sąd wymierzył oskarżonemu karę 1 rok ograniczenia wolności wraz z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin oraz zobowiązał go do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie córki M. S. (1).

Orzeczenie wobec niego kary ograniczenia wolności wraz z obowiązkiem wykonywania pracy na cele społeczne będzie niewątpliwie miało walor zarówno wychowawczy jak i wystarczającej reakcji prawno – karnej w stosunku do tego oskarżonego. Z samego faktu, iż oskarżony był dotychczas kilkakrotnie karany, również za czyn kwalifikowany z art. 209§1kk, nie można wyprowadzać wniosku, iż jedynie kara bezwzględna pozbawienia wolności będzie adekwatna do wagi czynu. Oskarżony opuścił zakład karny 20.01.2017r, zatem ten rodzaj kary nie odniósł spodziewanego rezultatu w jego zachowaniu, a poza tym najistotniejsze jest aby podjął zatrudnienie, a z uzyskiwanego dochody spłacał należności.

Sąd uzupełnił kwalifikację czynu oskarżonego o art. 64§1kk, ponieważ wyrokiem z dnia 31.10.2013r sygn. akt VK 194/13 oskarżony A. B. został skazany na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności wraz z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat, za popełnienie czynu kwalifikowanego z art. 209§1kk w zw. z art. 91§1kk. Wykonanie kary wobec oskarżonego zarządzono postanowieniem z dnia 20.08.2015r, a karę odbywał w okresie od 26.03.2016r do 20.01.2017r.

Na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności Sąd zaliczył okres tymczasowego aresztowania oskarżonego – k. 166, 168.

Sąd zwolnił oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów procesu ponieważ nie uzyskuje on dochodów pozwalających na ich poniesienie – art. 624§1kpk.