Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 7 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Hoffa

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Krystyna Wojciechowska-Trawka

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2019 r. w Poznaniu na rozprawie

sprawy z powództwa Narodowego Funduszu Zdrowia- (...) Oddziału Wojewódzkiego w P. /NIP: (...)

przeciwko M. M. (1) /PESEL: (...)/

o zapłatę

I.  Powództwo oddala.

II.  Nie obciąża powoda kosztami sądowymi, a tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5417 zł /pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych/.

/-/ E. Hoffa

Sygn akt XII C 1482/17/3

UZASADNIENIE

Powód, Narodowy Fundusz Zdrowia- (...) Oddział Wojewódzki w P. wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 150.713,16 zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia i kwoty 3895,85 zł tytułem kary umownej, łącznie 154.609,01 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 18 grudnia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., oraz od dnia 2 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty, oraz o zwrot kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych /k.1 i 2/.

Wskazał, że pozwany, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) nie świadczył w 2012 r. usług z zakresu opieki zdrowotnej wynikających z umowy między stronami, brak było pod wskazanym w umowie adresem tablicy firmy (...) i tablicy takiej nie było również w części budynku w której mieściły się przychodnie lekarskie firmy (...).

Podnosił, że (...) nie prowadziła dokumentacji pacjentów w 2012 r., a w dniu kontroli, czyli w sobotę nie działały gabinety lekarskie.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanym dnia 17 marca 2017 r. w postępowaniu upominawczym /k.99- nakaz/ wniósł o oddalenie powództwa i o zwrot kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych /k.100v/.

Podniósł zarzut przedawnienia roszczenia z tytułu kary umownej ze względu na upływ okresu 3- letniego, wskazał też, że roszczenie o karę umowną jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Wskazał, że firma (...) funkcjonowała i wykonywała usługi medyczne zgodnie z umową stron, a w szczególności wykonała usługi za które powód zapłacił kwotę 150.713,16 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Od 2000 r. żona pozwanego świadek B. M. prowadziła pod firmą (...) działalność polegającą na świadczeniu usług medycznych, zatrudniała lekarzy różnych specjalności i min. realizowała kolejne umowy o świadczenie usług medycznych zawarte z NFZ.

Od 2006 r. działalność takiego samego rodzaju podjął pozwany pod firmą (...).

Po przeniesieniu Szpitala im. (...) do budynków na ul. (...) obie firmy działały w części budynku na Osiedlu (...) w P. przy czymH.podnajął (...) część pomieszczeń.

Każda z firm zatrudniała recepcjonistkę, firmę sprzątająca i księgową zatrudniał H.natomiast (...) płaciła za usługi księgowej i firmy sprzątającej H. /k.310- 314- zeznania świadka B. M./.

Każda z firm dysponowała odrębnym rachunkiem bankowym, a (...) odprowadzała w I kwartale 2012 r. świadczenia publiczne, składki na rzecz ZUS i opłaty na rzecz innych osób prawnych i fizycznych /k.345- 361- historia rachunku firmy (...) z przelewami dokonanymi w I kwartale 2012 r./.

W 2011 r. (...) złożyła powodowi ofertę świadczenia usług medycznych w poradniach specjalistycznych: chirurgii ogólnej, kardiologicznej, dermatologicznej i wenerologicznej, urologicznej, okulistycznej, ortopedycznej, otolaryngologicznej, a także położniczo- ginekologicznej.

W siedzibie (...) została przeprowadzona kontrola przez Komisję Konkursową. Firma spełniała formalne warunki w zakresie rejestracji i numerów identyfikacyjnych, była też wyposażona w stosowny sprzęt /k.18-20 i k.23v i k.33v- 37 akt (...) protokół końcowy z negocjacji z dnia 27 grudnia 2011 r./.

W końcu 2011 r. powód ogłosił wyniki konkursu ofert i poinformował pozwanego, że powinien rozpocząć świadczenie usług od początku 2012 r., a umowa zostanie podpisana w późniejszym terminie.

Firma pozwanego miała, od tej pory, obowiązek prowadzenia stosownej dokumentacji i zgłaszania z upływem każdego miesiąca do systemu informatycznego powoda odpowiednio zindywidualizowanego wykazu dokonanych świadczeń z wypełnieniem rubryk w tabelach systemu.

Identyfikacja dotyczyła min. podmiotu udzielającego konkretnej usługi medycznej /świadczenia/ jak i osoby, której tej usługi udzielono w tym PESEL i inne dane osobowe /k. 131-255- kserokopie wykazów usług/.

Błędnie, lub niekompletnie wypełnione pozycje były odrzucane przez system.

Strony zawarły umowę z dnia 15 lutego 2012 r. w której powód zobowiązał się do świadczenia usług w wyżej wskazanym zakresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2016 r. , a do 29 grudnia 2012 r. strony umowy ustaliły limit świadczeń /k. 21-23 akt(...) kserokopia umowy, k.25-32 tychże akt - załączniki 1, 2 i 3 precyzujące warunki wykonywania świadczeń/.

Dnia 20 lutego 2012 r. pozwany złożył powodowi wniosek o zgodę powoda na dokonanie cesji zobowiązań wynikających z w/w umowy na rzecz firmy (...) ze względu na harmonogram pracy w zatrudniającym go szpitalu obowiązujący od 2012 r. Wniosek ten nie został rozpoznany.

W sobotę dnia 17 marca 2012 r., bez uprzedniego zawiadomienia pracownice powoda przeprowadziły kontrole w lokalach w/w firm. Zastały pielęgniarkę dyżurną, ustaliły, że przy wejściu zewnętrznym nie ma tablicy firmy (...) i brak jest oznaczeń tej firmy na drzwiach gabinetów i pomieszczeniach ogólnodostępnych.

Dnia 26 marca 2012 r. powód sporządził oświadczenie o rozwiązaniu w/w umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia /k.46-41 akt (...)/.

Pozwany wniósł zażalenie, a następnie kwestionował protokół pokontrolny z dnia 6 listopada 2012 r. /k.17-57/ wskazując, że tablica zewnętrzna została zdjęta z kraty okiennej tymczasowo przez robotników wykonujących prace związane z ociepleniem budynku, a kartoteki prowadzone w całości, lub w części przez lekarzy zatrudnionych przez (...) zostały zabezpieczone przez osoby kontrolujące firmę (...) i są dla pozwanego niedostępne

/k.65- 66- pismo pozwanego z 13 listopada 2012 r., k.329- zdjęcie zabezpieczonej dokumentacji/.

Z protokołu oględzin 71 historii chorób wybranych spośród historii chorób z poradni dermatologicznej – oględzin przeprowadzonych w związku z kontrolą firmy (...) dnia 19 września 2012 r. /k.318- 328/ dokonanego przez pracowników powoda, wynika, że część dokumentacji zawierała pieczęcie H., a część była opatrzona „ identyfikatorem innego podmiotu (...)”.

Ze względu na działanie obu w/w firm w tym samym budynku i kompleksie pomieszczeń lekarze zatrudnieni przez obie firmy, lub jedną z nich korzystali czasami z tych samych gabinetów. Dokumentacja prowadzona była według nazwisk pacjentów , a jeśli pacjent korzystał z porad w obu firmach, to w tej samej dokumentacji przy opisie medycznym konkretnej porady, lub usługi lekarz umieszczał swoją pieczątkę i pieczęć zatrudniającej go firmy. /k.309- 310- zeznania świadka M. M. (2), k.330- kserokopia oświadczenia lekarza kardiologa J. B., którego przesłuchanie nie było możliwe ze względu na stan zdrowia- k.314 i 317/.

Ze względu na oczekiwanie małżonków M. na decyzję powoda dotyczącą zgody na w/w cesję, lub odmowę takiej zgody w dokumentacji medycznej niektórych pacjentów występowały nieścisłości w tym sensie, że wpisy w tej samej dokumentacji mogły dotyczyć usług świadczonych kolejno przez te firmy, a dokumentacja danego pacjenta była na początku opieczętowana przez jedną z nich /k.59- oświadczenie B. M. z dnia 20 września 2012 r., k.3112- 313- zeznania tego świadka/

Powód przelewał na rzecz (...) kolejno kwoty:

21.453,06 zł i 16.560 zł dnia 28 marca 2012 r. /k.356/, 28.648,80 zł 3 kwietnia 2012 r. /k.355/, 6640,56 zł dnia 12 kwietnia 2012 r., 11.894 zł dnia 13 kwietnia 2012 r. /k.354/, 10.971 zł dnia 20 kwietnia 2012 r. /k.353/, 3576,96 zł i 5381,82 zł dnia 10 maja 2012 r. i 14.490 zł dnia 15 maja 2015 r. /k.351/, oraz 31.771 zł dnia 20 lipca 2012 r. /k.347/ co wynika z historii rachunku tej firmy /k.345-361/ za okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 marca 2012 r., a także potwierdzeń przelewów złożonych przez powoda /k.11- 16/

Powód za opłacone na rzecz (...) świadczenia medyczne udzielone przez tę firmę w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 marca 2012 r.

nie zapłacił innej osobie prawnej, lub fizycznej.

Pozwany nie wzbogacił się bezpodstawnie kosztem powoda, a dochodzone pozwem kwoty zostały wypłacone na podstawie w/w umowy obowiązującej strony w tym okresie- przynajmniej do końca marca 2012 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej opisanych dokumentów, których treści strony nie kwestionowały, lecz odmiennie interpretowały ich znaczenie, oraz przebieg wydarzeń.

Wyroki Sądów obu instancji w sprawie (...)Sądu Okręgowego w Poznaniu dotyczącej rozpoznania powództwa M. M. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) przeciwko NFZ- (...) Oddziałowi Wojewódzkiemu o ustalenie, że rozwiązanie w/w umowy bez wypowiedzenia jest bezskuteczne i strony nadal ta umowa łączy nie miało istotnego znaczenia dla rozpoznania sprawy niniejszej, bowiem Sąd Apelacyjny w Poznaniu oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 20 marca 2017 r. /k.638- wyrok, k.643-650- uzasadnienie tego wyroku w aktach (...)/ wskazując jednak , że powództwo o ustalenie stało się przedwczesne w sytuacji, gdy pozwany w sprawie niniejszej wystąpił z roszczeniem o zapłatę przeciwko powodowi ze sprawy rozpoznawanej przez Sąd Apelacyjny. Uznał, że w sprawie niniejszej Sąd Okręgowy rozstrzygnie, czy umowa była realizowana i w jakim okresie i ustalenie tych okoliczności stanie się podstawą rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie o zapłatę /k.373-376- wyrok z dnia 12 kwietnia 2018 r. i jego uzasadnienie w sprawie IA Ca 626/176- w kserokopiach/.

Zeznaniom świadków: M. M. (2) /k.309- 310/ i B. M. /k.310- 313//- zawnioskowanych przez pozwanego,

sąd dał wiarę w takiej części w jakiej nie były sprzeczne z dokumentami przyjętymi za podstawę ustaleń.

Oddalił wniosek o dowód z przesłuchania bliżej nie ustalonych pacjentów firmy (...) /k.112v- wniosek, k.383- postanowienie o oddaleniu wniosku/, bowiem było oczywiste, że ludzie ci nie będą w stanie zidentyfikować w 2019 r. jak się nazywała firma, która w 2012 r. udzieliła im porady medycznej, lub wykonała badanie.

Zeznaniom pozwanego /k.363- 364, oraz k.293- 294- zeznania informacyjne które pozwany podtrzymał/ sąd dał wiarę w takiej części w jakiej były zgodne z pozostałym materiałem dowodowym przyjętym za podstawę ustaleń

Wobec wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy odstąpił od przeprowadzenia dowodu z przesłuchania powoda /k.383/.

Sąd zważył co następuje:

Strony rozliczały się przy użyciu systemu komputerowego wprowadzonego , kontrolowanego i modyfikowanego przez Centralę NFZ.

Do tego systemu pozwany, po podpisaniu umowy dnia 15 lutego 2012 r. , zgłaszał wykonane świadczenia i odpowiednio do tych zgłoszeń powód dokonywał płatności. Poszczególne rubryki tabel pozwalają zidentyfikować świadczenie i skontrolować poprawność zgłoszenia.

Skutki podpisania umowy z załącznikami w półtora miesiąca po rozpoczęciu świadczenia usług nie powinny obciążać pozwanego.

Brak tablicy informacyjnej, oraz informacja pielęgniarki rozpytanej przez pracownice powoda w wolną od pracy sobotę, że nic nie wie o działaniu firmy (...) nie stanowiły dowodu, że firma ta nie działa /powód nie złożył sprawozdania osób wizytujących z dnia 17 marca 2012 r., ale zarzuty wynikają z uzasadnienia decyzji o wypowiedzeniu umowy z dnia 26 marca 2012 r. /k. 46- 47 akt (...).

W toku niniejszego postępowania pozwany udowodnił, że (...) działała w okresie objętym żądaniem pozwu, czyli w I kwartale 2012 r.

Brak jest, w tej sytuacji podstaw do żądania kary umownej, bowiem pozwany pobrał zapłatę za świadczenia rzeczywiście wykonane i wycenione w sposób akceptowany przez powoda w okresie ich wykonania. Nie przekroczył też wyznaczonego limitu świadczeń za I kwartał w porównaniu z limitami za poszczególne miesiące i za cały rok.

Niedokładności w dokumentacji wynikały z opóźnionego rozpoznania wniosku o cesję przez pozwanego i przedłożenia umowy o świadczenie usług pozwanemu do podpisu w połowie lutego 2012 r.

Zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego w związku z roszczeniem o zapłatę kary umownej zgłoszony przez pozwanego w sprzeciwie, a następnie ze wskazaniem art. 5 k.c. /k.384/ jest trafny, ale przede wszystkim należało wziąć pod uwagę, że okoliczności stanowiące podstawę nałożenia kary umownej zostały, w części wygenerowane przez powoda- wynikały z opóźnienia rozpoznania wniosku o cesję. Nałożenie kary umownej było, w tej sytuacji sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Ubocznie należy wskazać, że powód, jako podstawę prawną roszczenia o karę umowną wskazał /k.4/ przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, które nie obowiązywały od 1 stycznia 2016 r.

/vide: rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia z 28 września 2015 r., w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej- tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz.1146/.

Świadczenia zdrowotne opłacone przez powoda w/w przelewami nie zostały wykonane przez firmę (...) i firma ta nie otrzymała za nie wynagrodzenia.

Ponieważ świadczenia te zostały wykonane w stosunku do pacjentów mających uprawnienia do korzystania z usług medycznych w ramach NFZ i pacjenci ci są zidentyfikowani zgodnie z wymogami powoda świadczenia te powinny zostać opłacone.

Pozwany zgłaszał te świadczenia od czasu gdy miał dostęp do systemu komputerowego powoda i wyceniał je zgodnie z umową stron i według stawek w tej umowie określonych. Świadczenia te były też dokumentowane w historiach chorób, niekiedy w sposób ułomny, np. w historii choroby założonej przez firmę (...) w której w przeszłości dany pacjent rozpoczął leczenie na którejś z kolejnych stron wpisywano informację o badaniu wykonanym przez lekarza zatrudnionego przez (...) z pieczęcią tej firmy /zdarzały się też sytuacje odwrotne/.

Zarzut przedawnienia roszczeń jest nietrafny ze względu na to, że powód nie prowadzi działalności gospodarczej.

Żądana w pozwie kwota 150.713,16 zł nie jest świadczeniem nienależnym w rozumieniu art. 410 k.c. w związku z art. 405 k.c.

Zgodnie z art. 410§2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten kto je spełnił nie był w ogóle zobowiązany, lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeśli podstawa świadczenia odpadłą lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna, lub nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Żadna z tych okoliczności nie zachodzi w ustalonym stanie faktycznym, więc brak jest podstawy prawnej do zasądzenia kwoty 150.713, 16 zł.

Mając powyższe na względzie należało powództwo w całości oddalić.

Powód przegrał sprawę jednak sąd wziął pod uwagę jego trudną sytuację finansową znaną też sądowi, z urzędu, z innych spraw. Uznał, że sytuacja powoda nie poprawiła się w porównaniu z dniem 17 marca 2017 r. /k.98- postanowienie o zwolnieniu powoda w całości od kosztów sądowych/ i nie obciążył powoda kosztami sądowymi.

Koszty zastępstwa procesowego pozwanego ustalił na podstawie §2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. /Dz, U. z 2015 r. poz 1800 ze zm./, czyli według stawki minimalnej do której doliczył opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

/-/ E. Hoffa