Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: sekr. sądowy Dominik Kulesza

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2018 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. R. i T. R.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie

z dnia 9 maja 2018 r., sygnatura akt I C 3763/14/P

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Anna Nowak SSO Joanna Czernecka SSR del. Paweł Styrna

Sygn. akt II Ca 1635/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd zasądził od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz powódki A. R. kwotę 1.448,63 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 10.02.2011r. do dnia 31.12.2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty (pkt I); zasądził od strony pozwanej solidarnie na rzecz powodów A. R. i T. R. kwotę 1.636,11 zł z odsetkami:

- ustawowymi od kwoty 1.241,79 zł od dnia 10.02.2011r. do dnia 31.12.2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty;

- ustawowymi od kwoty 394,32 zł od dnia 22.09.2011r. do dnia 31.12.2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty (pkt II);

w pozostałym zakresie powództwo oddalił (pkt III), zasądził solidarnie od powodów na rzecz pozwanego kwotę 337,10 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt IV) oraz nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego dla Krakowa Podgórza w Krakowie) solidarnie od powodów kwotę 4.038,28 zł zaś od pozwanego kwotę 1.730,97 zł tytułem brakujących kosztów sądowych (pkt V).

Z ustaleń poczynionych przez Sąd wynikało, że własność nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) objętej kw nr (...) przysługiwała początkowo P. M. i Z. M.. P. M. zmarł, a spadek po nim nabyła Z. M. i A. R.. Następnie, od października 2008 r., przedmiotowa nieruchomość stała się własnością A. R. i T. R. na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej.

Działka ewidencyjna nr (...) o pow. 0,3900 ha położona w miejscowości K. w gminie G. zabudowana jest we wschodniej części jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym. W południowo-wschodniej części nieruchomości posadowiony jest fragment słupa energetycznego średniego napięcia (jedna żerdź słupa dwużerdziowego). Wzdłuż wschodniej granicy działki biegnie linia energetyczna średniego napięcia 15kV.

Posadowione urządzenia elektroenergetyczne wchodzące w skład przedsiębiorstwa pozwanego na działce A. R. i T. R. zajmują powierzchnię 69 metrów kwadratowych.

Dla urządzeń elektroenergetycznych zlokalizowanych na ww. nieruchomości istnieje strefa ochronna, która ogranicza możliwości zagospodarowania działki przez właściciela. Urządzenia wraz ze strefą ochronną zajmują powierzchnię 249 metrów kw.

Budowa zlokalizowanego częściowo na działce A. R. i T. R. słupa nastąpiła w ramach czynu społecznego (...), w tym poprzedników prawnych powodów. Budowę rozpoczęto we wrześniu 1987 r., a odbiór techniczny nastąpił w dniu 30 sierpnia 1988 r. Budowana sieć miała zasilać wodociąg we wsi K. oraz mieszkańców w prąd. Inwestycja powstała z (...) Komitetu (...), a finansowana była ze środków budżetowych.

Zarządzeniem Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 roku nr 77/ (...)/89 utworzono przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...), któremu przydzielono składniki majątkowe powstałe z podziału przedsiębiorstwa (...). Zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 20 lipca 1993 roku nr 190/ (...)/93 dokonano przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakład (...) Spółka Akcyjna w K., która następnie zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna w K.. Od 1 września 2011 roku spółka (...) S.A. została przejęta na podstawie przepisu art. 492 ksh przez spółkę pod nazwą (...) S.A.

Wysokość czynszu dzierżawnego, jaki w okresie od września 2001 roku do 2011 roku mogliby uzyskać A. R. i T. R. z tytułu wydzierżawienia części nieruchomości złożonej z działki ewidencyjnej nr (...) położonej w K. gmina G. kształtowała się następująco:

Od 01.09.2001 roku do 31.12.2001 roku – 102,04 zł;

Za rok 2002 – 324,36 zł;

Za rok 2003 – 324,36 zł;

Za rok 2004 – 343,44 zł;

Za rok 2005 – 400,68 zł;

Za rok 2006 – 457,92 zł;

Za rok 2007 – 515,16 zł;

Za rok 2008 – 572,40 zł;

Za rok 2009 – 496,08 zł;

Za rok 2010 – 553,32 zł;

Za rok 2011 – 591,48 zł.

Powyższe ustalenia Sąd poczynił w oparciu o dokumenty urzędowe i prywatne, których autentyczność i wiarygodność nie budzi wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez strony, a także w oparciu o zeznania powoda, opinię biegłego T. C. i B. W. (1). Sąd pominął dopuszczone w toku procesu dowody z opinii biegłych: K. G., E. H. a także P. P. uznając je za niepełna bądź co do których strony podniosły uzasadnione zarzuty.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie. Przedmiotem żądania pozwu była zapłata przez stronę pozwaną na rzecz powódki oraz powodów solidarnie, wskazanych w pozwie kwot, z tytułu bezumownego korzystania z części działki zajętej i wykorzystywanej przez stronę pozwaną celem przesyłu prądu innym odbiorcom.

Wobec bezspornej okoliczności co do faktu posiadania przez stronę pozwaną części nieruchomości – działki nr (...) w latach 2001 - 2011, warunkiem zasądzenia odszkodowania, było ustalenie, że nie doszło do zasiedzenia przedmiotowego gruntu w związku z podniesionym zarzutem pozwanej.

O ile przesłanka trwałego i widocznego urządzenia oraz nieprzerwanego posiadania nie budziły wątpliwości Sądu, o tyle nie została spełniona trzecia przesłanka dotycząca długości okresu posiadania wynoszącego w tym przypadku 30 lat wobec przyjęcia zlej wiary strony pozwanej. Okres ten jeszcze nie upłynął. Za bezprzedmiotowy uznał Sąd zarzut przedawnienia roszczenia wskazując, że wynagrodzenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia nie dzieli się na świadczenie okresowe, lecz jest należnością jednorazową za cały okres korzystania z rzeczy przez posiadacza bez tytułu prawnego. Przedawnienie takiego roszczenia następuje w terminie określonym w art. 229 kc w zw. z art. 118 kc. W konsekwencji Sąd nie miał wątpliwości co do tego, że została spełniona przesłanka korzystania z nieruchomości przez stronę pozwaną bez podstawy prawnej warunkująca zaktualizowanie się obowiązku zapłaty w tym zakresie wynagrodzenia.

Wysokość wynagrodzenia została ustalona w oparciu o opinię biegłego B. W. (1), przy uwzględnieniu pasa służebności wskazanego przez biegłego T. C.. Jako bezpodstawne ocenił Sąd zarzuty strony pozwanej koncentrujące się na kwestionowaniu szerokości tzw. strefy ochronnej w celu ustalenia powierzchni służebności przesyłu. Sąd nie miał wątpliwości, iż istniejący pas strefy ochronnej winien zostać uwzględniony w wysokości należnego powodom wynagrodzenia.

W toku procesu powódka A. R. domagała się zapłaty na swoją rzecz kwoty 6.405,12 zł tytułem odszkodowania za okres od sierpnia 2001 roku do września 2008 roku, kiedy to była właścicielką nieruchomości w ½ części. Mając na uwadze ustaloną przez biegłego B. W. (1) wysokość czynszu dzierżawnego jaki za sporny okres mogliby uzyskać powodowie, przy rozbiciu stawek na poszczególne lata, na rzecz A. R. należało zasądzić z tego tytułu łączną kwotę 1448,63 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10.02.2011 roku do dnia 31.12.2015 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty.

Na kwotę 1.636,11 zł zasądzoną solidarnie na rzecz powodów tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z części nieruchomości wraz z odsetkami w okresie od października 2008 roku do września 2011 roku złożył się wyliczony przez biegłego czynsz dzierżawny za lata 2008 (za okres 3 miesięcy; 3 x 47,70 = 143,10 zł), 2009 – 496,08 zł, 2010 – 553,32 zł i 2011 (za okres 9 miesięcy; 9 x 49,29 zł = 443,61 zł). W pozostałym zakresie powództwo jako niewykazane podlegało oddaleniu. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c.

W apelacji od punktów I, II i IV wyroku strona pozwana zarzuciła naruszenie przepisów prawa procesowego, a to art. 233 §1 kpc przez nieprawidłowe przxy6jęcier, że strona pozwana nie wykazała spełnienia przesłanki upływu czasu koniecznego dla zasiedzenia służebności przesyłu na nieruchomości powodów, podczas gdy przedłożona kartoteka stacji transformatorowych jednoznacznie wskazuje, że rozpoczęcie eksploatacji urządzeń przesyłowych na nieruchomości powodów nastąpiło w sierpniu 1988 4., art. 286 w zw. z art. 233 §1 kpc przez przyjęcie, że opinia sporządzona przez biegłego C. była rzeczowa i poparta przekonującymi argumentami, podczas gdy szerokość pasa została wyliczona na podstawie dowolnie obranych wytycznych i uwzględniono w niej obszar strefy ochronnej, co nie znajduje uzasadnienia w żadnych przepisach prawa, art. 286 w zw. z art. 233 §1 kpc przez przyjęcie, że sposób i metodologia wyceny w opinii biegłego W. nie budziły wątpliwości i były zgodne z zasadami wiedzy i logiki, podczas gdy jako podstawa do wyceny został przyjęty nieprawidłowy rynek nieruchomości, nie uwzględniono braku możliwości zabudowy zajętej części gruntu, niezależnie od istnienia na niej urządzeń przesyłowych, metoda wyceny nie została dostosowana do stanu faktycznego, a współczynnik korekcyjny ustalony arbitralnie i bez uzasadnienia; naruszenie art. 286 w zw. z art. 217 kpc w zw. z art. 227 kpc przez oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego W.. Nadto skarżąca zarzuciła naruszenie prawa materialnego, a to art. 172 §1 w zw. z art. 292 kc przez jego niezastosowanie wobec działania strony pozwanej, które spełniało przesłanki zasiedzenia służebności przesyłu na nieruchomości powodów; art. 292 kc przez bezpodstawne przyjęcie, że wynagrodzenie za korzystanie z cudzego gruntu należy się także za obszar stanowiący „strefę ochronną” Wskazując na powyższe apelująca domagała się zmiany wyroku w zaskarżonej części i oddalenia powództwa, zasądzenia od powodów kosztów postępowania wg norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa adwokackiego i opłaty od pełnomocnictwa, ewentualnie na wypadek nieuwzględnienia zarzuty zasiedzenia skarżąca wniosła o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego W. na okoliczność wyjaśnienia przyjętej metody wyceny, rynku nieruchomości porównawczych i uwzględnienia braku możliwi9ści zabudowy zajętej części nieruchomości oraz sposobu obliczenia wskaźnika korekcyjnego. W uzasadnieniu skarżąca podniosła, że nie zgadza się z przyjętą przez Sąd złą wiarą po jej stronie, podnosząc, że nie można o tym przesądzać na podstawie konsekwentnych twierdzeń powodów, gdyż infrastruktura powstała w ramach czynu społecznego, co powinno rzutować na treść rozstrzygnięcia. Na wypadek nieuwzględnienia zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu, strona pozwana zakwestionowała w całości wysokość zasądzonego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, jak również ustaloną powierzchnię gruntu za korzystnie z którego ma być należne wynagrodzenie. Zarzuciła, że fragment działki powodów, na którym jest usytuowana infrastruktura energetyczna znajduje się poza linią zabudowy ustaloną przez MPZP, a więc wykluczona jest tam jakakolwiek zabudowa i okoliczność ta pozostaje bez żądnego związku z faktem posadowienia urządzeń przesyłowych. Błąd ten powinien zostać dostrzeżony przez Sąd niezależnie od innych zarzutów zgłaszanych przez strony. Zarzuciła, ze nieprawidłowa jest też sama metoda porównywania parami przyjęta przez biegłego przy wyliczaniu odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Zdaniem skarżącej należało wykorzystać do wyceny metodę zysków, a przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia należało również uwzględnić, że pas gruntu stanowiący przedmiot wyceny leży w całości poza linią zabudowy ustaloną przez MPZP. Zarzuciła, że biegły w sposób nieuzasadniony i arbitralny wyznaczył współczynnik korekcyjny blisko górnej granicy przedziału. Podniosła, że nie można zgodzić się z Sądem, że opinia biegłego C. jest rzeczowa i poparta przekonującą argumentacją.

Wskazała, że szerokość pasa gruntu za korzystanie z którego należy się wynagrodzenie powinna być ustalona zgodnie z wytycznymi (...) S.A. i wynosić dla linii napięcia na nieruchomości powodów 2,7m. Zakwestionowała także konieczność płacenia odszkodowania za strefę ochronną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Zarzutem zasiedzenia służebności przesyłu w niniejszej sprawie zajmował się już Sąd Okręgowy rozpoznając apelację od wyroku Sądu I instancji z dnia 14 listopada 2013r., w konsekwencji, czego orzeczeniem z dnia 31 maja 2014r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Od daty tego orzeczenia Sądu Okręgowego, żadna ze stron nie podnosiła nowych okoliczności, ani nie zgłaszała nowych twierdzeń dotyczących zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu na nieruchomości powodów. W całości, więc aktualne pozostają poglądy prawne przedstawione w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego z dnia 21 maja 2014r. II Ca 272/14, które akceptuje również Sąd Okręgowy rozpoznający apelacje od wyroku z dnia 9 maja 2018r. Przypomnieć, więc należy, że kluczową kwestią w tym zakresie było ustalenie, czy w chwili objęcia w posiadanie nieruchomości w zakresie służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu, poprzednik prawny pozwanej (...) SA w K. był w dobrej, czy w złej wierze, co do swojego uprawnienia. Ocena tej przesłanki przy zasiedzeniu służebności przesyłu wymaga przede wszystkim ustalenia podstawy prawnej do wejścia na nieruchomość i eksploatowanie urządzeń służących do przesyłu energii. W tym zakresie zaś strona pozwana, jak słusznie przyjął Sąd Rejonowy, nie przedstawiła wiarygodnego dowodu potwierdzającego istnienie w dacie rozpoczęcia eksploatacji urządzeń przesyłowych, tytułu prawnego do korzystania z gruntu powodów. W szczególności dokumenty przedstawione przez pozwanego tj. umowa opatrzona datą „1987.09” zawarta pomiędzy terenowym organem administracji państwowej tj. Naczelnikiem Gminy w G., a (...), powierzającej R. S. wsi K. pełnienie funkcji inwestora budowy w ramach czynu społecznego pod nazwą (...) oraz protokół odbioru z dnia 30 sierpnia 1988r. nie stanowią tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości powodów. Co więcej treść tych dokumentów obala domniemanie dobrej wiary wynikające z art. 7 kc, gdyż nie wynika z nich, aby w datach, w jakich dokumenty zostały sporządzone pozwany miał tytuł prawny do korzystania w zakresie służebności przesyłu z nieruchomości powodów. W konsekwencji, więc, do okoliczności niniejszej sprawy zastosowanie znajduje zwykły 30 letni okres posiadania nieruchomości, niezbędny do nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie. Najwcześniej, więc pozwany mógłby nabyć służebność przesyłu z dniem 30 września 2017r. licząc początek terminu zasiedzenia od daty „1987.09”. Roszczenie powodów o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystania z nieruchomości obejmuje zaś okres do 2011r. co wyklucza oddalenie powództwa w niniejszej sprawie.

Odnosząc się zaś do zarzutów dotyczących naruszenia przez Sąd Rejonowy dyspozycji art. 233 § 1 kpc, zgodnie, z którym sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, przypomnieć należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału. Tylko, więc ocena rażąco błędna lub oczywiście sprzeczna z treścią materiału dowodowego, nieodpowiadająca zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, może czynić usprawiedliwionym zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc. Fakt zaś, że na podstawie zgromadzonych dowodów, można by także wysnuć odmienne wnioski, czy to, co do faktu czy co do skutków prawnych, nie stanowi samo w sobie, okoliczności świadczącej o przekroczeniu przez Sąd meritii granic swobodnej oceny dowodów.

Odnosząc powyższe do zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 kpc przy ocenie dowodu z opinii T. C. zauważyć należy, że pełnomocnik pozwanej spółki w piśmie z dnia tj. 12.06.2017r. oświadczył, że „strona pozwana podziela ustalenia biegłego, co do identyfikacji urządzeń energetycznych na nieruchomości powodów” oraz „nie wnosi zastrzeżeń, co do ustalenia powierzchni, jakie te urządzenia zajmują na tej nieruchomości”. Jedynie zastrzeżenia dotyczyły szerokości pasa służebności przesyłu, które według stanowiska pozwanego winny być ustalone zgodnie z wytycznymi (...) SA i wynosić winny 2,7m. Brak jest jednak jakichkolwiek podstaw do przyjmowania, że pas służebności (a więc oddziaływania urządzeń przesyłowych na nieruchomość powodów) winien być wyznaczany w oparciu o standardy ustalane przez zainteresowane w rozstrzygnięciu przedsiębiorstwo energetyczne. Zaakceptowanie tego stanowiska spowodowałoby, że pozwane przedsiębiorstwo miałoby niczym nieskrępowane możliwości kształtowania szerokości pasów technologicznych, bez jakiejkolwiek kontroli specjalistycznej. Jak zaś słusznie zauważył biegły T. C. pas służebności (technologiczny) jest to obszar wzdłuż linii energetycznej potrzebny przedsiębiorstwu przesyłowemu dla prowadzenia prawidłowej eksploatacji linii elektrycznej zaś jego szerokość winna zapewniać nieskrepowany dostęp do wykonywania przeglądów, napraw i prac konserwacyjnych. Jest to jednocześnie teren wyłączony z możliwości korzystania przez właścicieli z tej części gruntu z wyłączeniem innych osób. W ocenie Sądu Okręgowego, prawidłowo, więc Sąd I instancji ustalił na podstawie opinii biegłego T. C., obszar oddziaływania urządzeń przesyłowych. Przedstawione przez biegłego, uzasadnienie końcowych wniosków jest przekonujące i odwołuje się do obiektywnych kryteriów wytyczania pasów zajętości służebności przez urządzenia przesyłowe, wypracowanych przez biegłych podczas seminariów i spotkań naukowych. Przypomnieć przy tym należy, że przedmiotem niniejszego postępowania nie było ustanowienie służebności przesyłu, a ustalenie wynagrodzenia za bezumowne, a więc bez podstawy prawnej, korzystanie z nieruchomości przez pozwaną spółkę. W konsekwencji Sąd nie ustalał wynagrodzenia za obciążenie nieruchomości służebnością, ale świadczenie stanowiące sui generis odszkodowanie za zajęcie bez tytułu prawnego przez pozwanego nieruchomości powodów. Opinia T. C. miała, więc pomocniczy charakter, dla ustalenia zakresu oddziaływania urządzeń przesyłowych na nieruchomości powodów. Wielkość tego obszaru biegły ustalił na 159 m ² i stała się ona podstawą dla określenia wartości wynagrodzenia należnego powodom.

Nieuzasadnione okazały się także zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 kpc w zakresie opinii biegłego T. W.. W pierwszej kolejności zauważyć należy, że zarządzeniem z dnia 22 marca 2018r. przesłano stronom odpis opinii biegłego z zakresu wyceny (karta 455) wraz ze zobowiązaniem do zgłaszania zarzutów w terminie 10 dni pod rygorem przyjęcia, że strony nie zgłaszają zarzutów. Opinie doręczono pozwanemu w dniu 28 marca 2018r. W zakreślonym terminie pozwany nie zgłosił żadnych zarzutów i zastrzeżeń do doręczonej opinii. Dopiero na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2018r., pełnomocnik pozwanego złożył pismo zawierające zastrzeżenia, które słusznie zostały zwrócone przez Sąd I instancji. Jak się, więc wydaje pełnomocnik pozwanego podnosząc w apelacji zarzuty dotyczące opinii B. W. (2), stara się konwalidować spóźnione czynności, których nie dokonał w terminie w trakcie przewodu przed Sądem Rejonowym. Dla porządku wskazać, więc należy, ze żaden z zarzutów podniesionych w apelacji, dotyczących tej opinii nie jest zasadny. Opinia B. W. (2) zawiera wszystkie niezbędne elementy określone w obowiązujących przepisach, w tym określone w art. 154 ust. 1- ust. 4 oraz art. 155 ust. 1 - ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami. Warto zauważyć, ze zgodnie z tą regulacją dokonywanie wyboru podejścia, metody i techniki szacowania nieruchomości jest wyłącznym uprawnieniem rzeczoznawcy majątkowego. W pisemnej apelacji strona pozwana jedynie polemizuje z ustaleniami biegłego, co do zastosowanych współczynników korekcyjnych i rynku nieruchomości poddanego analizie na potrzeby sporządzenia opinii, nie wskazując na konkretne uchybienia biegłego, co do wyboru nieruchomości o cechach podobnych do nieruchomości wycenianej i zastosowanych współczynnikach korekcyjnych.

Wyjaśnić też należy, że przepis art. 286 nie przewiduje obowiązku przesłuchania biegłego przed sądem w każdym wypadku. Przepis ten pozostawia sądowi decyzję, czy opinia wymaga dodatkowych wyjaśnień ze strony jej autora, a także czy wyjaśnienia te powinny być złożone w formie ustnej, czy w formie pisemnej. W niniejszej zaś sprawie, jak wyżej wskazano, pozwana spółka nie wnosiła w zakreślonym terminie żadnych zastrzeżeń do opinii biegłego W., ani nie wnosiła o jego wezwanie na rozprawę w celu złożenia wyjaśnień ustnych. Konsekwencją, więc spóźnionego zgłoszenia zarzutów dotyczących tej opinii było pominięcie przez Sąd wniosku o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii B. W. (2) i jego wysłuchania na rozprawie. Sąd meritii jest, bowiem zobowiązany do zapewnienia prawidłowego i sprawnego toku postepowania i w tym celu został upoważniony w art. 217 § 2 kpc do pominięcia spóźnionych dowodów. Tak, więc i w tym zakresie nie ma podstaw do postawienia Sądowi Rejonowemu zarzutu naruszenia art. 286 kpc, art. 217 kpc oraz art. 227.

Ostatecznie wiec Sąd Okręgowy oddalił apelacje pozwanej spółki (...) SA w K., stosując art. 385 kpc.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w związku z § 2 pkt 5 i § 10 pkt 1. 1) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Zasądzona kwota 450 zł stanowi wynagrodzenie pełnomocnika powódki należne za udział w postępowaniu apelacyjnym.

SSR Paweł Styrna SSO Joanna Czernecka SSO Anna Nowak