Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 115/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2018 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan – Karasińska

Protokolant: sekr. sądowy Aneta Rapacka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 września 2018 roku w Warszawie

sprawy K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 17 listopada 2017 roku, znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 listopada 2017 roku, znak: ENS/15/055137622 w ten sposób, że przyznaje odwołującemu K. K. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 4 września 2017 roku (daty ukończenia 60 roku życia),

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz odwołującego K. K. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Ubezpieczony K. K. w dniu 28 grudnia 2017 roku złożył odwołanie od decyzji od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 listopada 2017 roku, znak: (...)odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury. W ocenie wnioskodawcy organ rentowy niesłusznie nie zaliczył mu do stażu pracy okresu wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia w 1993 roku w firmie Usługi (...), gdzie był zatrudniony na podstawie umów o pracę. (odwołanie – k. 3 a.s.)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. , w odpowiedzi na odwołanie z dnia 28 grudnia 2017 roku wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. Organ rentowy w uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie wskazał, że odwołujący udokumentował 15 – letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, nie spełnił jednak warunku dotyczącego udowodnienia na dzień 1 stycznia 1999 roku okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat. Na podstawie przedłożonych przez K. K. dokumentów organ rentowy uznał staż pracy wynoszący 24 lata, 9 miesięcy i 27 dni oraz na dzień złożenia wniosku nie miał ukończonych 60 lat życia. Organ rentowy zaznaczył, że nie uwzględnił do staży pracy okresu zatrudnienia na podstawie umów zlecenia z Usługi (...), ponieważ nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne. (odpowiedź na odwołanie – k. 4 – 4 verte a.s.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. K., urodzony (...) w dniu 5 lipca 2017 roku złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wcześniejszą emeryturę (wniosek o wcześniejszą emeryturę z dnia 5.07.2017r. – k. 2 – 5 tom II a.r.). Do wniosku ubezpieczony dołączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentami potwierdzającymi okresy jego zatrudnienia. (k. 6 m- 7 tom II a.r.)

Powyższe skutkowało przeprowadzeniem przez organ rentowy postępowania wyjaśniającego, w toku którego organ rentowy ustalił, że ubezpieczony nie spełnił przesłanek wynikających z ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a mianowicie na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udokumentował co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W oparciu o tak poczynione ustalenia organ rentowy wydał decyzję z dnia 17 listopada 2017 roku (znak: (...)), którą odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury. W treści decyzji organ rentowy wskazał, że K. K. na dzień złożenia wniosku nie ukończył 60 lat oraz na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych (decyzja z dnia 17.11.2017 r. – k. 65 tom II a.r.).

W toku postępowania ustalono, że K. K. był zatrudniony w okresie od 25 sierpnia 1976 roku do dnia 1 kwietnia 1996 roku w Zakładzie (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora koparki. W okresach od 6 czerwca 1990 roku do 31 września 1991 roku oraz od 7 października 1993 roku do 1 kwietnia 1996 roku przebywał na urlopie bezpłatnym. (świadectwo pracy z dnia 1.04.1996r. – akta osobowe)

K. K. był zatrudniony na podstawie umów zlecenie w firmie Usługi (...) na stanowisku kierowca operator dźwigu w okresach:

- od dnia 20 września 1993 roku do 1 października 1993 roku (tj. 11 dni) za wynagrodzeniem 3 200 000 przed denominacją, wypłacono mu kwotę 512 000; Wynagrodzenie minimalne w spornym okresie wynosiło odpowiednio 1.650,000 złotych.

- od dnia 4 października 1993 roku do 29 października 1993 roku (tj. 25 dni) za wynagrodzeniem 6 400 000 przed denominacją, wypłacono mu kwotę 1 024 000;

Wynagrodzenie minimalne w spornym okresie wynosiło odpowiednio 1.750,000 złotych.

- od dnia 3 listopada 1993 roku do 26 listopada 1993 roku (tj. 25 dni) za wynagrodzeniem 5 000 000 przed denominacją, wypłacono mu kwotę 800 000;

Wynagrodzenie minimalne w spornym okresie wynosiło odpowiednio 1.750,000 złotych.

- od dnia 14 grudnia 1993 roku do 30 grudnia 1993 roku (tj. 16 dni) za wynagrodzeniem 4 700 000 przed denominacją, wypłacono mu kwotę 752 000;

Wynagrodzenie minimalne w spornym okresie wynosiło odpowiednio 1.750,000 złotych.

- od dnia 5 stycznia 1994 roku do 24 stycznia 1994 roku (tj. 19 dni) za wynagrodzeniem 4 000 000 przed denominacją, wypłacono mu kwotę 640 000.

Wynagrodzenie minimalne w spornym okresie wynosiło odpowiednio 1.950,000 złotych.

Łącznie przepracował na podstawie umów zlecenia (...) dni. Składki na ubezpieczenie społeczne nie były odprowadzane z tytułu umów zlecenia. Firma Usługi (...) dopiero rozpoczynała swoją działalność, nie było wiadomo, czy będą mieć klientów i dlatego zatrudniano odwołującego się na podstawie umów zlecenia. K. K. pracował jako operator dźwigu po 8 godzin dziennie. Pracodawca kierował go na budowę, gdzie kierownik budowy powierzał mu pracę, zapisywał czas swojej pracy w raportach, na podstawie których był rozliczany. Praca ubezpieczonego się nie różniła od tej wykonywanej później na podstawie umowy o pracę. Nadzór nad pracą operatora dźwigu wyglądał tak samo w trakcie zatrudnienia na umowie zlecenie i umowie o pracę. (umowy zlecenie wraz z rachunkami – k. 50 – 60 tom II a.r., zeznania świadka A. S. protokół z rozprawy z dnia 11 czerwca 2018 r. – k . 24-25 a.s., zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 11 czerwca 2018 r. – k . 23 a.s., zeznania odwołującego się K. K. protokół z rozprawy z dnia 11 czerwca 2018 r. – k .25 a.s.)

W okresie od dnia 4 maja 1994 roku do dnia 31 lipca 2009 roku K. K. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie Usługi (...) na stanowisku kierowca operator dźwigu i była to praca wykonywana w warunkach szczególnych w okresie od dnia 4 maja 1994 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku. (świadectwo pracy w warunkach szczególnych – k. 36 tom II a.r., umowa o pracę – akta osobowe, zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 11 czerwca 2018 r. – k . 23 a.s.)

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego z akt sprawy, akt emerytalnych i akt osobowych odwołującego oraz dowodu z przesłuchania K. K. w charakterze strony i świadków: M. S. i A. S.. Dowody w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają.

Sąd za bezsporny uznał materiał dowodowy związany z okolicznością faktycznego świadczenia pracy przez ubezpieczonego w ramach umów zlecenie na takich samych zasadach jak na podstawie umowy o pracę w firmie Usługi (...).

Strony postępowania nie kwestionowały pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci zeznań odwołującego. Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego złożonym przez niego w charakterze strony i zeznaniom świadków M. S. i A. S., ponieważ wzajemnie się uzupełniały i były ze sobą zgodne. Zdaniem Sądu zeznania ubezpieczonego i świadków znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym i brak było jakichkolwiek podstaw do ich podważenia.

Zdaniem Sądu zgromadzony materiał dowodowy nie budził wątpliwości i był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie K. K. od decyzji od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 listopada 2017 roku, znak: (...) jest uzasadnione i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 887, dalej: ustawa emerytalna) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. zgodnie z art.196 ustawy - w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn;

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Tym samym na mocy powyższego odesłania co do ubezpieczonego zastosowanie znajduje art. 32 ustawy emerytalnej, w myśl którego ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 natomiast ust. 4 cytowanego artykułu stanowi, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie których tym osobom przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Z tych przyczyn odpowiednie zastosowanie mają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43, ze zm.). W myśl § 3 i 4 w/w rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku emerytura przysługuje mężczyźnie zatrudnionemu w szczególnych warunkach, który:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat,

2) ma wymagany okres zatrudnienia wynoszący 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach,

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,

4) warunki do uzyskania emerytury spełnił do 31 grudnia 2007 roku.

Okres wykonywania tego rodzaju zatrudnienia stwierdza zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy zgodnie z § 2 ust. 2 cytowanego rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku. Tym samym zgodnie z przepisami § 2 rozporządzenia, tylko praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy może zostać uznana za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych.

Niektórzy ubezpieczeni ubiegający się o świadczenie mają problemy z dostarczeniem wymaganej dokumentacji (zaświadczenia z zakładu pracy potwierdzające zatrudnienie lub pracę w warunkach szczególnych) i w konsekwencji - wobec ograniczonej dopuszczalności zastosowania innych środków dowodowych w postępowaniu przed organem rentowym (np. zeznań świadków czy ogólnych wpisów w książeczce ubezpieczeniowej) – mogą nie nabyć prawa do świadczenia.

Zgodnie z utrwalonym i zachowującym dalszą aktualność stanowiskiem orzecznictwa (odnoszącym się bezpośrednio do wcześniej obowiązującego aktu prawnego regulującego kwestię postępowania przed organami rentowymi tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń - Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm., które zostało następnie zastąpione Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania oświadczenia emerytalno-rentowe - Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz.1412) - w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w treści Rozporządzenia w sprawie postępowania dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, sygn. akt II URN 3/95, L.). W postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązują odstępstwa od ogólnych zasad dowodzenia podyktowane dążeniem do pełnego i wszechstronnego rozstrzygnięcia wszystkich kwestii spornych. W praktyce oznacza to, że w postępowaniu tym dopuszczalne jest wykazanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, także wówczas, gdy z dokumentów wynika co innego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1995 roku, sygn. akt II URN 23/95, L.). W trakcie postępowania dowodowego w sprawach z ubezpieczenia społecznego, mogą być przeprowadzane wszelkie dowody przewidziane przepisami kodeksu postępowania cywilnego, w tym także dowód z zeznań świadków, w celu udowodnienia wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia (odmiennie niż w trakcie postępowania przed organem rentowym), ale wiarygodność i moc wszystkich dowodów jest oceniana przez Sąd według jego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007 roku, III AUa 482/07, Apel.-W-wa 2008/1/154). W ocenie Sądu Okręgowego powołane powyżej tezy, wyrażone w orzecznictwie, w sposób jednoznaczny wskazują te okoliczności, których spełnienie jest niezbędne dla ustalenia prawa do świadczenia zgodnie z przepisami ustawy emerytalnej, a ponadto wskazują te uprawnienia strony, które umożliwiają dowodzenie swoich racji zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak też w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Sąd zważył, że w niniejszej sprawie okoliczność zatrudnienia ubezpieczonego w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 lat nie była sporna i została udowodniona już w trakcie postepowania przez organem rentowym, spornym natomiast pozostawało spełnienie przez K. K. przesłanki dotyczącej udowodnienia wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, ponieważ organ rentowy uznał za udowodnione 24 lata, 9 miesięcy i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Wbrew twierdzeniom organu rentowego w niniejszej sprawie, ubezpieczony legitymuje się (obok ponad 15 letniego stażu pracy w warunkach szczególnych) również 25-letnim ogólnym stażem pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do uznanych przez organ rentowy ponad 24 lat i 9 miesięcy i 27 dni należy bowiem doliczyć okres jego zatrudnienia na podstawie umów zlecenia w firmie Usługi (...) na stanowisku kierowca operator dźwigu w okresach: od dnia 20 września 1993 roku do 1 października 1993 roku (tj. 11 dni); od dnia 4 października 1993 roku do 29 października 1993 roku (tj. 25 dni) ; od dnia 3 listopada 1993 roku do 26 listopada 1993 roku (tj. 25 dni); od dnia 14 grudnia 1993 roku do 30 grudnia 1993 roku (tj. 16 dni) ;od dnia 5 stycznia 1994 roku do 24 stycznia 1994 roku (tj. 19 dni), łącznie 96 dni, które wraz z okresem zaliczonym przez organ rentowy do ogólnego stażu pracy stanowią okres 25 lat.

Okoliczność, że ówczesny pracodawca ubezpieczonego nie opłacił za sporny okres składek na ubezpieczenie społeczne nie ma w ocenie Sądu Okręgowego znaczenia z punktu widzenia spełniania przez odwołującego warunków stażowych. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem judykatury, jeżeli fakt pozostawania w zatrudnieniu został udowodniony, okres tego zatrudnienia jest okresem składkowym nawet w przypadku, gdy pracodawca nie zgłosił pracownika do ubezpieczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 października 2012 roku, sygn. akt III AUa 598/12, L.). Sąd Najwyższy wskazał również, że dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 6 kwietnia 2007 roku, sygn. akt II UK 185/06, L.). W konsekwencji w ocenie Sądu nie było podstaw do nieuwzględniania przez organ rentowy okresu zatrudnienia ubezpieczonego w na podstawie umów zlecenie w firmie Usługi (...) na stanowisku kierowca operator dźwigu w spornym okresie. Ponadto dowody zarówno w postaci umów zlecenia jak i zeznania świadków oraz odwołującego wyraźnie wskazują, że jego praca na podstawie umów zlecenie niczym się nie różniła z tą którą wykonywał w późniejszym okresie na podstawie umowy o pracę u tego samego pracodawcy. Postępowanie dowodowe w sposób bezsporny wykazało, że wypłacone ubezpieczonemu wynagrodzenie z tytułu pracy na umowę zlecenie we wskazanych wysokościach miało charakter wynagrodzenia za pracę, w swej wysokości przekraczało wysokość wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w spornym okresie. Reasumując po doliczeniu wskazanego zatrudnienia odwołujący legitymuje się wymaganym 25-letnim ogólnym stażem pracy.

W związku z powyższym K. K. wbrew stanowisku organu rentowego spełnił wszystkie przesłanki wynikające z § 1 - 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zw. z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ma on prawo do wcześniejszej emerytury od dnia ukończenia 60 roku życia tj. 4 września 2017 roku.

Zgodnie z art. 129 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Sąd zważył, że ubezpieczony nabył prawo do wcześniejszej emerytury w dniu 4 września 2017 roku. Dlatego też na podstawie powołanego art. 129 ust.1 ustawy, prawo do wcześniejszej emerytury zostało mu przyznane od dnia 4 września 2017 roku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł jak w pkt. 2 wyroku na podstawie art. 108 k.p.c. stosując w tym względzie zasadę finansowej odpowiedzialności za wynik sprawy, zawartą w art. 98 k.p.c. oraz w oparciu o dyspozycję § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U.2015.1800).

Z tych właśnie przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i aktami rentowymi doręczyć pełnomocnikowi ZUS.

MW