Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan-Karasińska

Protokolant: Karol Szwej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 maja 2018 r. w Warszawie

sprawy T. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania T. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 8 listopada 2012 r. znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu T. B. prawo do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych od daty złożenia wniosku tj. 23 października 2012 r.,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz odwołującego się T. B. tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego kwotę łącznie 900,00 złotych (słownie: dziewięćset złotych 00/100): w tym kwotę 360,00 złotych (słownie: trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania- zastępstwa procesowego przed Sądem I instancji oraz kwoty po 270,00 złotych (dwieście siedemdziesiąt złotych 00/100) przed Sądem Apelacyjnym i Sądem Najwyższym.

UZASADNIENIE

T. B. w dniu 28 grudnia 2012 roku, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., złożył odwołanie do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, od decyzji organu rentowego z dnia 8 listopada 2012 roku znak: (...), odmawiającej wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach. W swoim odwołaniu wnioskodawca wniósł o zaliczenie okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w W. w okresach od dnia 2 września 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku; od dnia 1 października 1992 roku do dnia 18 stycznia 1998 roku oraz od dnia 19 stycznia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku do okresu pracy w szczególnych warunkach. ( odwołanie, k. 2 a. s.)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 22 stycznia 2013 roku wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu organ rentowy podkreślił, iż ubezpieczony w dniu wydania zaskarżonej decyzji nie ukończył 60 roku życia, oraz nie udowodnił 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Na podstawie załączonych dokumentów organ rentowy zaliczył do prac w szczególnych warunkach tylko okres zatrudnienia odwołującego się od 18 listopada 1970 roku do 17 stycznia 1983 roku, w przedsiębiorstwie (...) S.A. w W. w wymiarze 12 lat i 2 miesięcy. Wobec niespełnienia powyższych warunków organ rentowy decyzją z dnia 8 listopada 2012 roku znak: (...) odmówił przyznania wnioskowanego świadczenia ( odpowiedź na odwołanie, k. 4 - 5 a.r.).

Wniesionym odwołaniem ubezpieczony zainicjował postępowanie sądowe przez Sądem Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie sygn. akt VII U 143/13. Wyrokiem z dnia 23 października 2013 roku Sąd oddalił odwołanie T. B.. ( wyrok z dnia 23 października 2013 roku, k. 52 a.s.)

Na skutek wniesionej przez ubezpieczonego środka odwoławczego sprawa trafiła do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 25 marca 2015 roku w sprawie III AUa 492/14 oddalił apelację. ( wyrok z dnia 25 marca 2015 roku, k. 112 a.s.)

W dniu 7 lutego 2017 roku Sąd Najwyższy po rozpoznaniu skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 marca 2015 roku uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego. ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2017 roku, k. 159 a.s.)

W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym wiadomości biegłego zostały wykorzystane do wyjaśnienia dwóch okresów zatrudnienia ubezpieczonego - okresu pracy od dnia 2 września 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku oraz od 1 maja 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku piaskowacz - śrutowacz, malarz konstrukcji i wyrobów metalowych. Z opinii biegłego wynikało, że obowiązki wnioskodawcy sprowadzały się do czyszczenia rur strumieniem piasku pod ciśnieniem. Uciążliwość danej pracy wynikała z faktu rozpryskiwania się piasku na drobne cząsteczki, które utrzymują się długo w powietrzu i ujemnie wpływa na organizm pracownika. Sąd Najwyższy pokreślił, że zakres obowiązków wnioskodawcy był szerszy i obejmował również nakładanie powłok antykorozyjnych (malarz konstrukcji i wyrobów metalowych). Z dotychczasowych ustaleń wynikało, że wszystkie prace były wykonane naprzemiennie i nie da się wyodrębnić pracy przy piaskowaniu, jak też przy malowaniu. Prace związane z nakładaniem malarskich powłok antykorozyjnych sprowadzały się do nanoszenia na konstrukcje ciepłownicze emalii syntetycznej kreodurowej. Biegły wskazał, że jest to rodzaj emalii (na bazie żywicy) zalecany do zabezpieczenia rur ciepłowniczych, które są eksploatowane w temperaturze do 200 °C. Odnosząc to do wykazu prac w szczególnych warunkach, w tym także wykazu stanowisk ujętych w wykazach resortowych, uznał że stanowisko malarz konstrukcji i wyborów metalowych innymi powłokami niż minia, masa bitumiczna, metalizacja, nie zostało ujęte w wykazach. Jednak jak zaznaczył Sad Najwyższy nie o ujęcie w wykazie chodzi (parametr formalny), lecz o pewien zakres czynności technicznych, sprowadzających się do zabezpieczania emalią syntetyczną oczyszczonych rur ciepłowniczych. W wykazie A, dział III występuje praca związana z emaliowaniem (poz. 73) i odnośnie tej czynności biegły wyjaśnił negatywny dla ubezpieczonego wynik oceny jego czynności. Z materiału jednak przewija się także malowanie minią (poz. 72), czy też pokrywanie wyrobów metalowych masami bitumicznymi (poz. 74).

Sąd Najwyższy argumentował, że w toku postępowania sądowego nie zostały wyjaśnione wszystkie okoliczności, w szczególności czy proces piaskowania był technologicznie powiązany z malowaniem powierzchni uprzednio oczyszczonych i czy to jest praca w ciągu technologicznym, a czynności związane z malowaniem stanowią integralną część piaskowania, niezależnie od tego czy są wymienione w wykazach, skoro są wykonywane w tym samym środowisku, które jak wskazywał biegły, nie jest neutralne dla organizmu człowieka. Sumą powyższych uwag było stwierdzenie przez Sąd Najwyższy, że Sąd Apelacyjny zastosował prawo materialne do niedostatecznie ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych, co na obecnym etapie sprawy uzasadnia naruszenie wskazanych w skardze kasacyjnej norm prawa materialnego (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej). ( uzasadnienie wyroku z dnia 7 lutego 2017 roku, k. 159 - 173 a.s.)

W związku z powyższym wyrokiem z dnia 12 października 2017 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił wyrok z dnia 23 października 2013 roku i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Warszawa- Praga w Warszawie pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego. ( wyrok z dnia 12 października 2017 roku, k. 200 a.s.)

W uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny wskazał, że Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę dokona pełnych ustaleń faktycznych odnoszących się do przedmiotu sprawy, odwołując się do konkretnych dowodów wskazanych przez strony i formułując na ich podstawie ustalenia dotyczące przede wszystkim tego, jaki był zakres faktycznie wykonywanych czynności na każdym z zajmowanych przez odwołującego się stanowisk, w całym spornym okresie, rodzaju środków chemicznych stosowanych w procesie technologicznym czyszczenia, malowania rur i konstrukcji stalowych, ilości czasu pracy przeznaczanego przez wnioskodawcę, w ramach 8 godzin pracy, na poszczególne czynności. Ponadto jak wskazał Sąd Apelacyjny, Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę uzupełni postępowanie dowodowe poprzez przesłuchanie odwołującego się, świadków pracujących równocześnie z odwołującym się na tych samych stanowiskach, w tym także dopuści dowód z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy, ze szczególnym uwzględnieniem w jakich okresach pracował wnioskodawca na poszczególnych stanowiskach, biorąc pod uwagę, że okres sporny tj. 2 września 1983 roku do 31 grudnia 1998 roku dotyczy zatrudnienia ubezpieczonego u dwóch pracodawców. Sąd Apelacyjny zaznaczył również, że w rozpoznawanej sprawie może tym samym zachodzić konieczność dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu bhp. ( uzasadnienie wyroku z dnia 12 października 2017 roku, k. 202 – 231 a.s.)

Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony T. B. (urodzony w dniu (...)) w dniu 23 października 2012 roku złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wcześniejszą emeryturę ( wniosek o emeryturę, k. 2 - 5 a.r.). Do wniosku ubezpieczony dołączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentami potwierdzającymi okresy jego zatrudnienia.

Powyższe skutkowało przeprowadzeniem przez organ rentowy postępowania wyjaśniającego, w toku którego organ rentowy pierwotnie ustalił, że ubezpieczony nie legitymuje się 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach oraz nie osiągnął wieku emerytalnego. Organ rentowy ustalił jednocześnie, że ubezpieczony posiada udowodnione okresy składkowe na dzień 1 stycznia 1999 roku wynoszące łącznie 28 lat,6 miesięcy i 28 dni. Organ rentowy uwzględnił przy tym staż w szczególnych warunkach wynoszący 12 lat i 2 miesiące. Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od dnia 2 września 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku; od dnia 1 października 1992 roku do dnia 18 stycznia 1998 roku oraz od dnia 19 stycznia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) w W.. Na podstawie powyższych ustaleń organ rentowy decyzja z dnia 8 listopada 2012 roku odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury. ( decyzja z dnia 8 listopada 2012 roku, znak: (...), k. 37 a.r.)

T. B. od decyzji z dnia 8 listopada 2012 roku odwołał się do sądu inicjując niniejsze postępowanie sądowe, w toku którego ustalono, że odwołujący był zatrudniony w okresie od 2 września 1983 roku do 30 września 1992 roku, od 1 października 1992 roku do 17 stycznia 1998 roku oraz od 19 stycznia 1998 roku do 2 czerwca 2000 roku w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (dalej: (...)) na stanowisku piaskowacz-śrutowacz, malarz konstrukcji i wyrobów metalowych - piaskarz Odwołujący w okresie zatrudnienia w (...) był jednocześnie piaskarzem oraz malującym rury. Kiedy odwołujący nie piaskował rur to je malował. Odwołujący od godziny 7.00 piaskował rury w celu ich oczyszczenia, a następnie po przerwie obiadowej tj. po godz. 13 malował rury. Zdarzało się również, że odwołujący piaskował naczepy. Odwołujący pracował zimą i latem po 8 godzin dziennie. W okresie letnim odwołujący pracował również w nadgodzinach. Piaskowanie polegało na czyszczeniu powierzchni strumieniem sprężonego powietrza z dodatkiem twardych cząsteczek. W ww. okresach zatrudnienia ubezpieczonego w (...) piaskowanie odbywało się na zadaszonej plandekami wiacie. Wykonywane było przy pomocy sprężarki pod wysokim ciśnieniem i generowało duże ilości kurzu/pyłu oraz hałas. Kiedy odwołujący piaskował rury był ubrany w specjalny strój ochronny, na który składały się: kombinezon, maska na twarzy z pochłaniaczem i plecakiem tj. strój kosmonauty, hełm zapobiegający przedostaniu się kurzu oraz spodnie zasuwane od góry. Odwołujący pobierał tlen z plecaka. Odwołujący miał zapewnione dwa kombinezony – letni i zimowy. Mimo zabezpieczeń pył i tak dostawał się pod kombinezon. Widoczność w czasie piaskowania rur ograniczała się do 2 metrów. Przy piaskowaniu pomagał odwołującemu pomocnik, który dbał o jego bezpieczeństwo oraz przygotowywał suchy piach i wrzucał go do sprężarki. W latach 1990 – 2000 pomocnikiem odwołującego był jego brat I.. I. B. ma stwierdzoną przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego chorobę zawodową pylicę krzemową. Po oczyszczeniu rur wyżej opisaną metodą piaskowania odwołujący musiał zabezpieczyć rury przed korozją malując je farbą. Ubezpieczony malował rury przy użyciu farby kreadurowej, specjalnej farbą korozyjną, farby ftalowej i masy bitumicznej. Przy malowaniu odwołujący używał prowizorycznej maski przeciwpyłowej, która nie chroniła jednak wystraczająco przez intensywnym i uciążliwym zapachem farby szczególnie w okresie letnim przy wysokich temperaturach. Pracownicy (...) w okresie zimowy otrzymywali zupy regeneracyjne. W okresie od 1 października 1992 roku do 28 lutego 1999 roku odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w upadłości w W. na 1/8 etatu na stanowisku maszynisty sprężarek. (świadectwo pracy z dnia 5 czerwca 2000 roku, akta osobowe, świadectwo pracy z dnia 5 lipca 2000 roku, akta osobowe, zeznania ubezpieczonego w charakterze strony k. 293 - 295 a.s.; zeznania świadka K. W., k. 291 - 292 a.s., zeznania świadka T. P. k. 292 - 293 a.s., zeznania świadka I. B., k. 266 – 268 a.s., zeznania świadka B. G., k. 290 a.s., świadectwo pracy z dnia 5 lipca 2000 roku, akta osobowe, świadectwo pracy z dnia 27 lutego 1999 roku, akta osobowe, opinia biegłego z zakresu bhp, k. 298 – 310 a.s.)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie: dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, dokumentów znajdujących się w aktach rentowych oraz dołączonych akt osobowych, zeznań świadków K. W., T. P., I. B., B. G., oraz zeznań ubezpieczonego złożonych przez niego w charakterze strony.

Sąd dał wiarę zeznaniom zarówno świadków jak i odwołującego. Zeznania świadków oraz odwołującego korespondują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd w toku sprawy odwołał się do wiadomości specjalnych biegłego sądowego z zakresu BHP i na podstawie złożonej opinii z 3 kwietnia 2018 roku ( k. 298 - 310 a.s.) ustalił, czy czynności wykonywane przez ubezpieczonego w spornych okresach kwalifikują się do zaliczenia ich jako pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Sąd wziął pod uwagę fakt, iż sporządzona przez biegłego opinia uwzględnia i odnosi się do rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornych okresach czasu i wykonywanych przez niego obowiązków, co biegły szczegółowo omówił. W tym zakresie Sąd uznał przedmiotową opinię za przekonującą, rzeczową i merytorycznie uzasadnioną, a także zgodną z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym przede wszystkim z zeznaniami świadków, a także odwołującego.

Dowody w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają.

Zdaniem Sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie T. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 listopada 2012 roku, znak: (...) jest uzasadnione i zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie Sąd zauważył, że zgodnie z art.184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1383 t.j., dalej: ustawa emerytalna) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. zgodnie z art. 196 ustawy - w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Tym samym na mocy powyższego odesłania co do ubezpieczonego zastosowanie znajduje art. 32 ustawy, w myśl którego ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 natomiast ust. 4 cytowanego artykułu stanowi, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie których tym osobom przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Z tych przyczyn odpowiednie zastosowanie mają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43, ze zm.). W myśl § 3 i 4 w/w rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku emerytura przysługuje mężczyźnie zatrudnionemu w szczególnych warunkach, który:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia wynoszący 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach,

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,

4)  warunki do uzyskania emerytury spełnił do 31 grudnia 2007 roku.

Okres wykonywania tego rodzaju zatrudnienia stwierdza zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy zgodnie z § 2 ust. 2 cytowanego rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku. Tym samym zgodnie z przepisami § 2 rozporządzenia, tylko praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy może zostać uznana za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych.

Niektórzy ubezpieczeni ubiegający się o świadczenie mają problemy z dostarczeniem wymaganej dokumentacji (zaświadczenia z zakładu pracy potwierdzające zatrudnienie lub pracę w warunkach szczególnych) i w konsekwencji - wobec ograniczonej dopuszczalności zastosowania innych środków dowodowych w postępowaniu przed organem rentowym (np. zeznań świadków czy ogólnych wpisów w książeczce ubezpieczeniowej) – mogą nie nabyć prawa do świadczenia. Sąd zauważył, że w dacie wydania przez organ rentowy decyzji możliwość dowodzenia była ograniczona Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz.1412 – które zmieniło rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń - Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Zgodnie z obowiązującym § 22 ust 1 i ust.2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412) (ust.1) Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: (ust.1 pkt.1) legitymacja ubezpieczeniowa; (ust.1 pkt.2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. (ust.2) Jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie
może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres (§ 27 rozporządzenia). Dowody z dokumentów, pisemne zeznania świadków oraz pisemne oświadczenia zainteresowanego powinny być dołączone do wniosku w oryginale.

Wyjątek od tej zasady przewidziany został w § 28 Rozporządzenia, w myśl którego (ust.1) Środkiem dowodowym w postępowaniu przed organem rentowym mogą być również poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów stwierdzających stan zdrowia oraz dotyczących okresów składkowych i nieskładkowych, a także wysokości wynagrodzenia, przychodu, dochodu i uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, wydawane przez jednostki upoważnione do przechowywania dokumentacji zlikwidowanych lub przekształconych zakładów pracy.

Jak zatem wynika to z powyższego możliwość dowodzenia przed organem rentowym jest tym samym ściśle ograniczona przepisami Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz.1412), które to przepisy umożliwiają w toku postępowania administracyjnego miedzy innymi przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków wyłącznie na okoliczność potwierdzenia okresu składkowego i nie zawierają delegacji co do możliwości zaliczania okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Natomiast zgodnie z utrwalonym i zachowującym dalszą aktualność stanowiskiem orzecznictwa (odnoszącym się bezpośrednio do wcześniej obowiązującego aktu prawnego regulującego kwestię postępowania przed organami rentowymi tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń - Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm., które zostało następnie zastąpione Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe - Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz.1412) - w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w treści Rozporządzenia w sprawie postępowania dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, sygn. akt II URN 3/95, Legalis). W postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązują odstępstwa od ogólnych zasad dowodzenia podyktowane dążeniem do pełnego i wszechstronnego rozstrzygnięcia wszystkich kwestii spornych. W praktyce oznacza to, że w postępowaniu tym dopuszczalne jest wykazanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, także wówczas, gdy z dokumentów wynika co innego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1995 roku, sygn. akt II URN 23/95, Legalis). W trakcie postępowania dowodowego w sprawach z ubezpieczenia społecznego, mogą być przeprowadzane wszelkie dowody przewidziane przepisami kodeksu postępowania cywilnego, w tym także dowód z zeznań świadków, w celu udowodnienia wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia (odmiennie niż w trakcie postępowania przed organem rentowym), ale wiarygodność i moc wszystkich dowodów jest oceniana przez Sąd według jego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007 roku, III AUa 482/07, Apel.-W-wa 2008/1/154). W ocenie Sądu Okręgowego powołane powyżej tezy, wyrażone w orzecznictwie, w sposób jednoznaczny wskazuj te okoliczności, których spełnienie jest niezbędne dla ustalenia prawa do świadczenia zgodnie z przepisami ustawy o Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a ponadto wskazują te uprawnienia strony, które umożliwiają dowodzenie swoich racji zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak też w postępowaniu przed sądem powszechnym.

W rozpatrywanej sprawie zasadniczą okolicznością, co do której istniał spór między stronami, było to, czy ubezpieczony legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie innych warunków, od których zależy przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, nie było ostatecznie sporne, ponieważ T. B. z dniem (...) ukończył 60 lat, posiada ponad 25-letni okres składkowy i nieskładkowy i nie jest członkiem OFE.

Spornymi okresami, które nie zostały uwzględnione przez organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych były okresy zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w W. w okresach od dnia 2 września 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku; od dnia 1 października 1992 roku do dnia 18 stycznia 1998 roku oraz od dnia 19 stycznia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku. Przedsiębiorstwo (...) wystawił co prawda ubezpieczonemu świadectwo pracy w warunkach szczególnych jednak zdaniem organu rentowego nie spełniało ono wymogów formalnych określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Należy przypomnieć również, iż o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj pracy rzeczywiście wykonywanej przez pracownika. Okoliczność stosowania przez pracodawcę różnego nazewnictwa dla określenia zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska pracy, przy niezmienionym zakresie faktycznych obowiązków, nie może prowadzić do uznania, że wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych. Sąd ocenił, iż brak dokumentów czy nieprecyzyjnie wypełnione świadectwo, które wskazywał organ rentowy, nie stanowi jednak przeszkody, by ustalić, że ubezpieczony faktycznie pracował w warunkach szczególnych. Z tego względu zostali przesłuchani świadkowie, którzy pracowali wraz z ubezpieczonym w spornych okresach, w tych samych zakładach. Sąd przeprowadził również dowód z przesłuchania samego odwołującego, z opinii biegłego oraz dowody z dokumentów, w tym z akt rentowych.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że T. B. w okresie od 2 września 1983 roku do 30 września 1992 roku, od 1 października 1992 roku do 17 stycznia 1998 roku oraz od 19 stycznia 1998 roku do 2 czerwca 2000 roku w Przedsiębiorstwie (...) w W. przy użyciu sprężarki piaskował rury oraz malował jej przy użyciu szkodliwych dla zdrowia farb. Prace te odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Złożone przez świadków zeznania w zakresie charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego były spójne i logiczne. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w tym opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy Sąd ustalił, że ubezpieczony w ww. okresach malując metalowe konstrukcje wykonywał prace o których mowa w wykazie A dział XIV poz. 17 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8 poz. 43) lakierowanie ręczne lub natryskowe – niehermetyzowane. Natomiast w tych godzinach pracy kiedy odwołujący piaskował rury wówczas jego pracę należy zakwalifikować do prac o których mowa w wykazie A dział XIV poz. 9 ww. rozporządzenia – bezpośrednia obsługa sprężarek. Ponadto jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego proces piaskowania był powiązany z malowaniem uprzednio oczyszczonych powierzchni co pozwala na stwierdzenia praca ubezpieczone wykonywana była w ciągu technologicznym. Z tych przyczyn Sąd zaliczył do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia, o których mowa powyżej.

W toku niniejszego postępowania potwierdzono zatem, że łączny staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach przekracza 15 lat. Tym samym odwołujący spełnił wymaganą przesłankę dotyczącą wykazania 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach.

W związku z powyższym T. B. wbrew stanowisku organu rentowego spełnił wszystkie przesłanki wynikające z § 1 - 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zw. z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ma on prawo do wcześniejszej emerytury.

Zgodnie z art. 129 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Sąd zważył, że ubezpieczony złożył wniosek o prawo do wcześniejszej emerytury w dniu 23 października 2012 roku, jednak nie posiadał on wówczas jeszcze wieku uprawniającego do wcześniejszej emerytury. Dlatego też na podstawie powołanego art. 129 ust.1 ustawy emerytalnej, prawo do wcześniejszej emerytury zostało mu przyznane od dnia ukończenia wieku 60 lat, tj. od 27 listopada 2012 roku.

Z tych właśnie przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Natomiast zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, która została określona w art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W niniejszej sprawie stroną przegrywającą jest Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zatem zobowiązany jest do zwrotu kosztów procesu, których wysokość ustalona za postępowanie przed Sądem I instancji została w oparciu o stan prawny obowiązujący w momencie ponownego wpływu sprawy do Sądu Okręgowego po uchyleniu przez Sąd Apelacyjny. Sąd miał na uwadze, że odwołujący nie był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika do momentu wniesienia skargi kasacyjnej. W związku z powyższym wysokość kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem I instancji Sąd Okręgowy ustalił na podstawie § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804). Natomiast koszty zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem apelacyjnym oraz Sądem Najwyższym, Sąd ustalił odpowiednio w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 2 oraz § 10 ust 4 pkt 1 ww. rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)