Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant st. sek. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2018 r. w Warszawie

sprawy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom

z udziałem M. G.

na skutek odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 22 grudnia 2017 roku, nr (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 22 grudnia 2017 roku, nr (...), w ten sposób, że stwierdza, że M. G. nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu w okresach:

13-24.04.2015, 11-22.05.2015, 15-26.06.2015, 13-23.07.2015, 10-21.08.2015, 15-30.09.2015, 13-22.10.2015, 17-27.11.2015, 08-21.12.2015, 11-25.01.2016, 16-29.02.2016, 11-17.03.2016, 11-20.04.2016, 11-20.05.2016, 14-30.06.2016, 16-26.08.2016, 07-20.09.2016, 10-20.10.2016, 03-17.11.2016, 20-30.12.2016, 02-16.01.2017 w związku z umowami zawartymi w wyżej wymienionych okresach z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. i w konsekwencji stwierdza, że podstawa wymiaru składek dla M. G. na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne za wskazane okresy wynosi „0 zł”.

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz E. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. złożyła w dniu 29 stycznia 2018 r. za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie odwołanie od decyzji w/w organu rentowego z dnia 22 grudnia 2017 r., nr: (...). Odwołująca wniosła o zmianę decyzji i ustalenie, że M. G. w spornych okresach czasu nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu a podstawa wymiaru składek z tytułu umów o dzieło wynosi ,,0”. Zdaniem spółki ubezpieczona
w trakcie realizacji umowy o pracę jako kierownik studia (...) i specjalista ds. składu komputerowego miała o wiele szerszy zakres obowiązków, gdyż zajmowała się projektowaniem materiałów reklamowych, okładek, publikacji, składaniem i łamaniem książek, czasopism, folderów i bezpośrednim kontaktem z klientem, a nadto jako kierownik koordynowała pracę studia, przyjmowała zlecenia przekazując je współpracownikom, przygotowywała dokumenty do księgowości oraz zajmowała się rekrutacją. Natomiast w ocenie odwołującej, M. G. w ramach umów o dzieła zajmowała się jedynie składaniem
i łamaniem książek w trakcie urlopu wychowawczego, co nie jest zakazane przez obowiązujące prawo. Spółka zaznaczyła, że umowy nie były zawierane
w sposób ciągły, lecz pomiędzy nimi były odstępy od kilku do kilkunastu dzień. Spółka stwierdziła, że wykonawca dzieła miał tzw. ,,wolną rękę” w zakresie jego realizacji i powinien wykonać umowę osiągając swoisty rezultat
o charakterze indywidualnym, oryginalnym i twórczym, który będzie następnie zaakceptowany bądź niezaakceptowany przez zamawiającego. Odwołująca uznała, że za przygotowanie korekty tekstu odpowiedzialny jest korektor, zaś grafik wprowadza poprawki i zajmuje się łamaniem tekstu, czyli stworzeniem obrazu kolumny poprzez nadanie surowej zawartości tekstowej cech tekstu sformatowanego oraz połączeniem tekstu z grafiką. Odwołująca wskazała, że odpowiedzialność umowną ponosiła ubezpieczona w stosunku do spółki, gdyż umowy o dzieło odsyłają do przepisów kodeksu cywilnego o umowie o dzieło, a nadto omawiana odpowiedzialność ustawowa nie została w żaden sposób wyłączona. W ocenie spółki wynagrodzenia były wypłacane ubezpieczonej po należytym wykonaniu dzieła, co wynika wprost z treści umów i było uwzględnione od osiągniętego wyniku. Odwołująca podniosła, że ubezpieczona była zobowiązana do doboru odpowiedniego kroju pisma, jego stopnia, ustalenia właściwej interlinii tekstu dziełowego czy wyboru rodzaju wyrównania tekstu. Spółka podkreśliła, że wybór formatu dzieła zależy od wymiarów papieru użytego do druku, treści i przeznaczenia dzieła a także od kwestii finansowych. Zdaniem odwołującej szata graficzna nadawana przez uczestnika postępowania każdemu z numerów czasopism podlegała ocenie z punktu widzenia atrakcyjności, co nie było kryterium abstrakcyjnym, ponieważ obie strony umowy posiadały wiedzę o profilu czytelnika czasopism a każdorazowo dzieło wykonane przez uczestnika postępowania było wynikiem indywidualnych cech, umiejętności oraz doświadczenia twórcy ( k. 3-13 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 28 lutego 2018 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że czynności wykonywane przez osoby, z którymi spółka podpisywała umowy o dzieło na skład i łamanie publikacji nie miały charakteru niepowtarzalnego i zindywidualizowanego, ponieważ zmieniał się format zapisu tekstu a osoby nie były jego twórcą. W ocenie Oddziału działanie te nie miały charakteru czynności przynoszących indywidualny rezultat materialny, lecz były realizowane w ramach starannego działania właściwego wykonania usług. Organ rentowy uznał, że za poprawność wyglądu tekstu, jakość i makietę odpowiada edytor, który decyduje o wielkości czcionki i formacie publikacji a edycja i korekta następuje przed składaniem i łamaniem tekstu, po których wraca on do edytora do kolejnej weryfikacji. Oddział stwierdził, że poddanie dzieła sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych nie jest możliwe do przeprowadzenia, jeżeli strony nie określiły w umowie cech i parametrów indywidualizujących dzieło. Organ rentowy wskazał, że nadzór nad wykonywaniem czynności przewidzianych przez umowę był typowy dla umowy zlecenia, zaś wynagrodzenie określane przy podpisaniu umowy o dzieło było zryczałtowane lub uzależnione od ilości znaków, które miały wpływ na objętość publikacji. Zdaniem Oddziału wypłaty wynagrodzenia za wykonanie czynności bez względu na ich wynik wskazują na ustalenie między stronami odpowiedzialności za wady dzieła, gdzie przyjmujący zlecenia odpowiada za staranne działanie, a nie za osiągnięcie rezultatu. Organ rentowy wskazał również, że skład i łamanie tekstu jest jednym z obowiązków odwołującej z tytułu zawartej ze spółką umowy o pracę ( k. 22-24 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. została zarejestrowana
w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 4 czerwca 2004 r. ( k. 15-21 a. s.).

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. zawarła w dniu 31 października 2005 r. umowę o pracę z M. G. na stanowisku specjalisty ds. składu komputerowego w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony, zaś zgodnie z aneksem do umowy o pracę z dnia 2 stycznia 2007 r. ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku kierownika studia (...) ( k. 733-735 akt ZUS).

Ubezpieczona w dniu 20 listopada 2013 r. złożyła wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego w okresie od dnia 16 listopada 2013 r. do dnia
4 kwietnia 2014 r. ( k. 737 akt ZUS).

Ubezpieczona w dniu 31 marca 2014 r. złożyła wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego w okresie od dnia 5 kwietnia 2014 r. do dnia 16 maja 2014 r. ( k. 739 akt ZUS).

Ubezpieczona w dniu 4 maja 2014 r. złożyła wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w okresie od dnia 17 maja 2014 r. do dnia 14 listopada 2014 r. ( k. 741 akt ZUS).

Ubezpieczona w dniu 16 marca 2015 r. złożyła wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego w okresie od dnia 27 marca 2015 r. do dnia 26 lutego 2018 r., z którego ostatecznie zrezygnowała w dniu 1 lutego 2017 r. ( k. 743-745 akt ZUS).

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. zawierała z ubezpieczoną umowy
o dzieło:

- w dniu 13 kwietnia 2015 r. na okres od dnia 13 kwietnia 2015 r. do dnia 24 kwietnia 2015 r. skład: ,,Od akceptacji do kontestacji” z wynagrodzeniem 1.710,00 złotych brutto;

- w dniu 11 maja 2015 r. na okres od dnia 11 maja 2015 r. do dnia 22 maja
2015 r. skład: (...) z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 15 czerwca 2015 r. na okres od dnia 15 czerwca 2015 r. do dnia
26 czerwca 2015 r. skład: ,,Terroryzm wczoraj i dziś” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 13 lipca 2015 r. na okres od dnia 13 lipca 2015 r. do dnia 23 lipca
2015 r. łamanie książki: ,,Internacjonalizacja, innowacyjność i usieciowienie przedsiębiorstw” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 10 sierpnia 2015 r. na okres od dnia 10 sierpnia 2015 r. do dnia
21 sierpnia 2015 r. skład i łamanie książki: ,,Orzekanie i wykonanie kary pozbawienia wolności wobec nieletnich w Polsce” z wynagrodzeniem
1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 15 września 2015 r. na okres od dnia 15 września 2015 r. do dnia
30 września 2015 r. skład publikacji: ,,Prawo międzynarodowe publiczne wobec amnestii”, ,, (...) methodology of innovative behaviour”
z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 13 października 2015 r. na okres od dnia 13 października 2015 r.
do dnia 22 października 2015 r. projekt i skład książki: ,, (...)?” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 17 listopada 2015 r. na okres od dnia 17 listopada 2015 r. do dnia
27 listopada 2015 r. skład i łamanie: ,,W.

ółczesne problemy zarządzania
i marketingu” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 8 grudnia 2015 r. na okres od dnia 8 grudnia 2015 r. do dnia 21 grudnia 2015 r. skład i łamanie: ,,Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 11 stycznia 2016 r. na okres od dnia 11 stycznia 2016 r. do dnia
25 stycznia 2016 r. skład i łamanie: ,,Prawo pracy. Zarys wykładu”
z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 16 lutego 2016 r. na okres od dnia 16 lutego 2016 r. do dnia 29 lutego 2016 r. skład książki: ,,Reklama wczoraj i dziś” z wynagrodzeniem
1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 11 marca 2016 r. na okres od dnia 11 marca 2016 r. do dnia 17 marca 2016 r. skład i łamanie książki: ,,Uwarunkowania i pomiar przedsiębiorczości publicznej w jednostkach ochrony zdrowia” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 11 kwietnia 2016 r. na okres od dnia 11 kwietnia 2016 r. do dnia
20 kwietnia 2016 r. skład: ,,Taktyka rosyjskich pododdziałów rozpoznawczych. Część 1” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 11 maja 2016 r. na okres od dnia 11 maja 2016 r. do dnia 20 maja
2016 r. skład i łamanie książki: ,,Ochrona bezpieczeństwa publicznego
w gminie” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 14 czerwca 2016 r. na okres od dnia 14 czerwca 2016 r. do dnia
30 czerwca 2016 r. skład i łamanie książki: ,, (...) płci w komunikowaniu politycznym” z wynagrodzeniem 1500,00 złotych brutto;

- w dniu 16 sierpnia 2016 r. na okres od dnia 16 sierpnia 2016 r. do dnia
26 sierpnia 2016 r. skład: ,,Ź. i mechanizmy powstawania ekoinnowacji
w przedsiębiorstwach dostawcach technologii środowiskowych”
z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 7 września 2016 r. na okres od dnia 7 września 2016 r. do dnia
20 września 2016 r. skład: ,,Dokumentacja ochrony danych osobowych. Praktyczny poradnik” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 10 października 2016 r. na okres od dnia 10 października 2016 r.
do dnia 20 października 2016 r. skład: ,,Przedsiębiorczość korporacyjna. Rynek, strategia, zarządzani” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 3 listopada 2016 r. na okres od dnia 3 listopada 2016 r. do dnia
17 listopada 2016 r. skład książki: ,,Reagowanie na zamach terrorystyczne. Wybrane zagadnienia” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 20 grudnia 2016 r. na okres od dnia 20 grudnia 2016 r. do dnia
30 grudnia 2016 r. skład: ,,Gospodarka magazynowa, B. G.”
z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto;

- w dniu 2 stycznia 2017 r. na okres od dnia 2 stycznia 2017 r. do dnia
16 stycznia 2017 r. skład książki: ,,Podstawa analizy ekonomiczno-finansowej
w jednostkach samorządu terytorialnego” z wynagrodzeniem 1.500,00 złotych brutto.

Umówione wynagrodzenia były płatne ubezpieczonej w dniu wydania dzieła
( k. 599-681 akt ZUS).

M. G. jest z wykształcenia grafikiem komputerowym
i poligrafem. Do jej obowiązków w ramach umowy o pracę należy koordynowanie pracy całego zespołu, kontakt z klientem, przyjmowanie zleceń od klientów, rozdysponowanie pracy zespołowi, koordynowanie przebiegu pracy, spis wszystkich wykonanych prac na koniec miesiąca oraz rekrutacja pracowników. Jako kierownik ubezpieczona podlega prezesowi T. B.. W okresie urlopu wychowawczego zainteresowana podjęła współpracę ze spółką, której celem miało być tylko skład i łamanie książek. Pracę wykonywała w domu. W biurze spółki pojawiała się tylko w celu zawarcia umów o dzieło. Dziełem było opracowanie graficzne środka publikacji. Każda publikacja książkowa ze względu na zawartość merytoryczną i zawartość elementów graficznych w treści publikacji takich, jak rysunki, zdjęcia, wykresy, wzory, tabele czy grafiki jest inna i kierowana jest do różnych odbiorców. Za każdym razem ubezpieczona tworzyła surową wartość tekstową obrazu kolumny zawierającą też elementy graficzne. ,,Skład to przeniesienie do komputera treści, czyli przepisanie bądź zeskanowanie tekstu oraz zeskanowanie elementów ilustracyjnych, zaś ,,łamanie” to stworzenie obrazu tekstu sformatowanego i połączenie go z grafiką. Ubezpieczona wybierała odpowiedni rodzaj i wielkość czcionki, ustalała szerokość marginesów oraz opracowywała graficznie każdą ilustrację, wykres czy rysunek. Efektem końcowym jej pracy było ustalenie wyglądu każdej poszczególnej strony wewnątrz książki. Zainteresowana również projektowała do każdego wyróżnika osobny piktogram, aby wyróżnić słowa zawarte w tekście typu ,,uwaga” czy ,,ważne” oraz opracowywała rysunki, aby były spójne z makietą publikacji. Po akceptacji przez klienta dzieło było uznane za zakończone. Każda umowa o dzieło obejmowała skład i łamanie konkretnej książki o innej zawartości elementów graficznych. Dzieło wykonywane było zwykle w przeciągu dwóch tygodni. Każda publikacja do zaprojektowania miała zbliżoną liczbę stron oraz elementów graficznych, dlatego też wynagrodzenie było przeważnie tożsame ( materiały dotyczące wykonywania umów o dzieło i zeznania odwołującej, k. 62 i 64-66 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. w dniu 22 listopada 2017 r. na podstawie art. 61 § 1 i § 4 k.p.a. w związku z art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zawiadomił (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. oraz M. G.
o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie obowiązku złożenia przez płatnika składek korekty dokumentów zgłoszeniowych
i rozliczeniowych za ubezpieczoną zgodnych z protokołem kontroli ( k. 945 akt ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego wydał zaskarżoną decyzję z dnia 22 grudnia 2017 r., nr: (...) na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3 w związku z art. 68 ust. 1 pkt 1a, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 36 ust. 1 i 11, art. 6 ust. 1 pkt 19 i art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 66 ust. 1 pkt 1e i art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Organ rentowy stwierdził, że M. G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu
i zdrowotnemu w okresach: od dnia 13 kwietnia 2015 r. do dnia 24 kwietnia 2015 r., od dnia 11 maja 2015 r. do dnia 22 maja 2015 r., od dnia 15 czerwca 2015 r. do dnia 26 czerwca 2015 r., od dnia 13 lipca 2015 r. do dnia 23 lipca 2015 r., od dnia 10 sierpnia 2015 r. do dnia 21 sierpnia 2015 r., od dnia
15 września 2015 r. do dnia 30 września 2015 r., od dnia 13 października
2015 r. do dnia 22 października 2015 r., od dnia 17 listopada 2015 r. do dnia
27 listopada 2015 r., od dnia 8 grudnia 2015 r. do dnia 21 grudnia 2015 r.,
od dnia 11 stycznia 2016 r. do dnia 25 stycznia 2016 r., od dnia 16 lutego
2016 r. do dnia 29 lutego 2016 r., od dnia 11 marca 2016 r. do dnia 17 marca 2016 r., od dnia 11 kwietnia 2016 r. do dnia 20 kwietnia 2016 r., od dnia
11 maja 2016 r. do dnia 20 maja 2016 r., od dnia 14 czerwca 2016 r. do dnia
30 czerwca 2016 r., od dnia 16 sierpnia 2016 r. do dnia 26 sierpnia 2016 r.,
od dnia 7 września 2016 r. do dnia 20 września 2016 r., od dnia 10 października 2016 r. do dnia 20 października 2016 r., od dnia 3 listopada 2016 r. do dnia
17 listopada 2016 r., od dnia 20 grudnia 2016 r. do dnia 30 grudnia 2016 r.,
od dnia 2 stycznia 2017 r. do dnia 16 stycznia 2017 r. jako zleceniobiorca
u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Jednocześnie organ rentowy na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3, art. 68 ust. 1 pkt 1c, art. 18 ust. 3, 5b i 9, art. 20 ust. 1, art. 41 ust. 1 i 3 pkt 1, 2, 3, 4a, 4b, 4c i 5, art. 46 ust. 1 i 4 pkt 3 i 6a ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1
i 6, art. 79 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowych ze środków publicznych ustalił podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne dla odwołującej za okresy od kwietnia 2015 r.
do czerwca 2016 r. i od sierpnia 2016 r. do stycznia 2017 r. Oddział uznał, że czynności wykonywane przez osoby niebędące twórcami, z którymi spółka podpisywała umowy o dzieło na skład i łamanie publikacji nie miały charakteru niepowtarzalnego i zindywidualizowanego. Zdaniem organu rentowego działania te nie miały charakteru czynności przynoszących indywidualny rezultat materialny, lecz były realizowane w ramach starannego działania
i właściwego wykonania usługi. Dalej podkreślono, że treścią zobowiązania nie był konkretny wynik odpowiadający pewnym z góry ustalonym warunkom, lecz wykonanie określonych czynności, które miały doprowadzić do powstania postaci publikacji mogącej zostać przekazaną do druku. Organ rentowy uznał, że tekst edytora jest wielokrotnie sprawdzany i podlega późniejszym weryfikacjom i poprawkom, zaś dzieło musi być jednorazowym efektem, zindywidualizowanym już na etapie zawierania umowy i możliwym do jednoznacznego zweryfikowania po wykonaniu. Organ rentowy wskazał, że jednym z kodeksowych warunków umowy o dzieło jest możliwość poddania dzieła sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych, który w niniejszej sprawie nie jest możliwy do przeprowadzenia, jeżeli strony nie określiły w umowie cech i parametrów indywidualizujących dzieło. Zdaniem Oddziału
z przeprowadzonych dowodów wynika, że osoby związane z umowami cywilno-prawnymi ze spółka miały obowiązek naniesienia poprawek,
a w przedmiotowej sprawie przyjmujący zamówienie nie ponosili odpowiedzialności za niewłaściwe wykonanie umowy. Oddział uznał, że wynagrodzenie było określone przy podpisywaniu umowy o dzieło
i uzależnione lub zryczałtowane od ilości znaków, które miały wpływ na objętość publikacji ( k. 955-965 akt ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym aktach rentowych oraz przesłuchania w charakterze strony zainteresowanej M. G.. Dokumenty zebrane w niniejszej sprawie były wiarygodne a ich zawartość nie budziła wątpliwości stron postępowania. Na ich podstawie Sąd ustalił treść umów zawartych z ubezpieczoną a nazwanymi ,,umowami o dzieło”. W ocenie Sądu również zeznania ubezpieczonej są wiarygodnym dowodem w sprawie, ponieważ korelowały one z rzeczowymi dowodami zebranymi w toku postępowania sądowego i tworzyły spójny stan faktyczny, dlatego też Sąd nie znalazł podstaw faktycznych, aby je zakwestionować. W związku z tym Sąd uznał zgromadzony materiał dowodowy za wystarczający do wydania wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 22 grudnia 2017 r., nr: (...) jako zasadne podlegało uwzględnieniu

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy M. G. wykonywała obowiązki na podstawie umowy zlecenie czy umowy
o dzieło oraz, czy w konsekwencji w spornych okresach czasu powinna podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, chorobowemu i zdrowotnemu. Aby tę kwestię rozstrzygnąć, należało dokonać analizy przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1778 ze zm.) zwanej dalej ,,ustawą” oraz kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy
o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami
z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4.

W myśl art. 11 ust. 2 ustawy osoby wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy podlegają ubezpieczeniu od dnia oznaczonego w umowie, jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Na podstawie art. 734 § 1 k.c., przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Zaś w świetle art. 627 k.c., przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Sąd Okręgowy zważył, że nieprawidłowe jest przyjęte przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji, aby M. G. wykonywała czynności w ramach umowy zlecenia. Przedmiot umowy o dzieło może być bowiem określony w różny sposób i różny może być stopień dokładności tego określenia, pod warunkiem że nie budzi wątpliwości,
o jakie dzieło chodzi. Zgodnie z podzielanym przez Sąd stanowiskiem Sądu Najwyższego, zasadniczy w tej materii przepis art. 627 k.c. wskazuje tylko na potrzebę „oznaczenia dzieła” i dopuszcza określenie świadczenia ogólnie,
w sposób nadający się do przyszłego dookreślenia na podstawie wskazanych
w umowie podstaw lub bezpośrednio przez zwyczaj bądź zasady uczciwego obrotu. Przy dziełach skomplikowanych, poza określeniem wszystkich istotnych cech dzieła niezbędna jest dalsza indywidualizacja jego przedmiotu w postaci rozwiniętego opisu rezultatu pod względem technicznym, funkcjonalnym bądź estetycznym. Oznaczenie dzieła może także nastąpić przez odwołanie się do obowiązujących norm lub standardów, ewentualnie do panujących zwyczajów ( poruszone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2004 r., sygn. akt I CK 329/03).

W realiach rozpoznawanej sprawy, Sąd zwrócił uwagę, że wprawdzie strony w pisemnych umowach posłużyły się terminem ogólnym i nieostrym, wskazując że przedmiotem umowy ma być wykonanie przekładu tekstów
w układzie graficznym. Jednakże w załączonych przez zainteresowaną w toku postępowania sądowego materiałów stanowiących przedmiot zawieranych umów o dzieło wynika pełny i rzeczywisty zakres jej praw i obowiązków związanych z opracowaniem graficznym środka publikacji. Dlatego też poddanie dzieła sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych było możliwe do przeprowadzenia. Strony nazwały przedmiotowe umowy „umowami o dzieło” oraz wprowadziły instytucje typowe dla umowy o dzieło, jak np. zdanie dzieła przez wykonawcę i odbiór dzieła przez zamawiającego. Płatność dokonywana przez spółkę na rzecz zainteresowanej była zatem materialnym efektem potwierdzającym wykonanie dzieła i jego odebranie bez zastrzeżeń przez zamawiającego. W niniejszej sprawie strony umówiły się, że rezultatem działania ubezpieczonej będzie ustalenie wyglądu każdej poszczególnej strony wewnątrz książki. Każde dzieło wykonane przez zainteresowaną było inne, ponieważ było ono uzależnione od zakresu tematycznego książki czy publikacji oraz zamawiającego. Na ten efekt składało się tworzenie surowej wartości tekstowej obrazu kolumny zawierającej też elementy graficzne. Ubezpieczona wybierała odpowiedni rodzaj i wielkość czcionki, ustalała szerokość marginesów oraz opracowywała graficznie każdą ilustrację, wykres czy rysunek. Dopiero spełnienie tego warunku powodowało powstanie dzieła. Taka forma dzieła może być uznana za umowę o dzieło, albowiem wynikał z niej obiektywnie uchwytny i pewny rezultat. Z kolei w niniejszej sprawie to właśnie rezultat w postaci wykonania dzieła poprzez stworzenie odpowiedniego wyglądu końcowego tekstu książki czy publikacji był treścią umowy o dzieło i taki też rezultat osiągała ubezpieczona. Czynności wykonywanych przez ubezpieczoną nie można uznać za realizowanych w ramach starannego działania i właściwego wykonania usług. Jak wynika bowiem z orzeczenia Sądu Administracyjnego w W., ,,cykliczny charakter zawieranych umów wynikający z potrzeb zamawiającego i przedmiotu umowy sam przez się nie przesądza, że przedmiotowe umowy są umowami o świadczenie usług (w niniejszej sprawie umowami zlecenie), do których stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. W przypadku wymagającym wkładu pracy twórczej w powstanie każdorazowo stworzonego indywidualnie egzemplarza projektu czasopisma rezultatem zawartej umowy jest dzieło będące wynikiem umiejętności, wiedzy, doświadczenia oraz osobistych właściwości przyjmującego zamówienie.” ( wyrok Sądu Administracyjnego w W., sygn. akt VI Sa/Wa 2670/14) Skład i łamanie książek oraz publikacji w każdej umowie miał charakter niepowtarzalny i zindywidualizowany. Z materiałów dołączonych przez ubezpieczoną wynika jednoznacznie, że każde dzieło było sporządzone w odmienny sposób inaczej wyglądający.

Z akt sprawy wynika przy tym, że między stronami umowy o dzieło nie występował jakikolwiek stosunek zależności lub podporządkowania. Zainteresowana nigdy nie pozostała do dyspozycji spółki, nie miała ustalonego czasu pracy i nie podpisywała listy obecności. Jedynym wymogiem postawionym przez spółkę było zawieranie umów w jej siedzibie, jednakże pozostałe czynności zmierzające do wykonania przez ubezpieczoną dzieła były pozostawione do jej swobodnego uznania. Wykonawczyni miała zatem pełną swobodę w zakresie wykonania dzieła samodzielnie decydując o sposobie i formie jego przygotowania. Ubezpieczona nie otrzymała w tym względzie żadnych wytycznych od odwołującej firmy.

Kolejnym argumentem przemawiającym za uznaniem przedmiotowych umów za umowy o dzieło było wynagrodzenie, które przysługiwało ubezpieczonej wyłącznie za wykonanie w sposób prawidłowy umowy o dzieło. Dowodem na podnoszoną okoliczność są wystawione rachunki osobno do każdej umowy o dzieło, zgodnie z którymi wynagrodzenie było płatne zainteresowanej w dniu końcowym realizacji dzieła w przypadku zaakceptowania jego treści przez zamawiającego. Powyższe oznacza, że wynagrodzenie przysługiwało przyjmującemu zamówienie za osiągnięcie rezultatu, a nie za samo staranie się w celu realizacji dzieła. W przypadku negatywnej opinii zlecającego wykonanie dzieła, wynagrodzenie nie byłoby wypłacone ubezpieczonej przez spółkę.

W ocenie Sądu nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie okoliczność, zgodnie z którą zainteresowaną łączyła z firmą umowa o pracę. Sąd zważył, że zakres jej pracy w ramach w/w umowy w porównaniu do umowy o dzieło znacząco był rozszerzony. Do jej obowiązków w ramach umowy
o pracę należało koordynowanie pracy całego zespołu, kontakt z klientem, przyjmowanie zleceń od klientów, rozdysponowanie pracy zespołowi, koordynowanie przebiegu pracy, spis wszystkich wykonanych prac na koniec miesiąca oraz rekrutacja pracowników. Sąd Okręgowy uznał, że wykonywanie projektu graficznego środka publikacji było jednym z wielu czynności wykonywanych przez M. G. w ramach umowy o pracę. Ponadto
w odróżnieniu od realizowania umowy o dzieło, odwołująca świadczyła pracę
w siedzibie firmy. Wtedy też występował nadzór pracowniczy wykonywany przez prezesa T. B.. W przeciwieństwie do tego, w ramach umowy
o pracę odpowiedzialność związaną ze składem i łamaniem książki ponosiła wyłącznie spółka. W przypadku umowy o dzieło zainteresowana wykonywała swoje czynności w domu, ponieważ w spornych okresach czasu przebywała na urlopie wychowawczym i nie realizowała postanowień zawartych w umowie
o pracę, która łączyła ją również ze spółką.

Sąd jednocześnie zważył, że w niniejszej sprawie ubezpieczona, jako przyjmująca do wykonania zamówienie, ponosiła odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie umowy o dzieło. Odpowiedzialność ustawowa zainteresowanej w drodze zawartych umów o dzieło nie została wyłączona. Na podstawie umów ubezpieczona była jedyną osobą odpowiedzialną za ewentualne błędy w sporządzonych przez siebie osobiście dziełach.

Wszystkie zatem przytoczone okoliczności nie pozostawiają wątpliwości, że ubezpieczoną łączyły umowy o dzieło ze spółką. Przy czym oceny tej nie może zmieniać fakt zawierania po sobie kolejnych w/w umów, bowiem okoliczność ta nie może świadczyć o powtarzalności czynności faktycznych. Podkreślić trzeba, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości, że powodem zawarcia drugiej oraz następnych umów o dzieło było stworzenie konkretnych i oddzielnych względem siebie środków publikacji,
a zatem zmierzało to do osiągnięcia konkretnego, a zarazem kolejnego rezultatu. Za każdym razem zainteresowana zawierała ze spółką inne umowy o dzieło opiewające na różnoraki przedmiot. Ponadto umowy te nie były zawierane
w sposób ciągły, ponieważ pomiędzy nimi występowały odstępy od kilku do kilkunastu dni, za czym przemawia uznanie ich za wykonywanie dzieła.

Podsumowując, w ocenie Sądu Okręgowego, umowy zwarte pomiędzy spółką a zainteresowaną były umowami o dzieło, za czym przemawia osiągnięty rezultat, jakim było indywidualne i samodzielne stworzenie składu czy łamania publikacji. Dlatego też Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴
§ 2 k.p.c., o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku. Rozstrzygnięcie skutkowało zarazem uznaniem, że podstawa wymiaru składek dla M. G. na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe
i zdrowotne za sporne okresy czasu wynosi ,,0 złotych”.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku. Kwotę 180,00 złotych Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz (...) Sp.
z o.o. z siedzibą w O. na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

SSO Renata Gąsior

ZARZĄDZENIE

(...)