Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jerzy Dydo

Sędziowie: SO Maria Kołcz

SO Grażyna Kobus

Protokolant: Violetta Drohomirecka

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2019 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa A. H.

przeciwko P. (...) z siedzibą we W.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 26 listopada 2018 r., sygn. akt I C 1547/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty Sądu Rejonowego
w K. z dnia 7 kwietnia 2003 r., sygn. akt (...), zaopatrzony klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem
Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 5 czerwca 2017 r. na rzecz P. (...)we W. w części, tj. w zakresie umownych odsetek od dnia 8.04.2003 r. do 3.09.2015 r. (pkt I)
oraz zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej 754 zł tytułem kosztów procesu;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej 2.315 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

(...)

Sygn.akt II Ca 151/19

UZASADNIENIE

Apelacja jest niemal w całości uzasadniona.

Strona pozwana zaskarżyła wyrok w części tj. w zakresie pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w zakresie odsetek umownych za okres od 8.04.2003r do 24.06.2015r i podniosła zarzuty naruszenia wyłącznie prawa materialnego, w szczególności art.125 § 1 kc w związku z art.5 ust.1 i 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. W sytuacji gdy w apelacji nie podniesiono zarzutów dotyczących ustaleń faktycznych, ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji muszą stanowić również podstawę faktyczną rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji, a uzasadnienie Sądu zgodnie z art.387 § 2 ¹ kpc może zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Zanim Sąd Okręgowy przejdzie do oceny trafności zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy, przepisu art.125 § 1 kc w związku z art.5 ust 1 i 2 ustawy z 13 kwietnia 2018r o zmianie Kodeksu cywilnego i niektórych innych ustaw nowelizujących przepisy Kodeksu cywilnego o przedawnieniu roszczeń, wyjaśnienia wymaga czy roszczenie wynikające z nakazu zapłaty z dnia 7.04.2003r w chwili wejścia w życie przepisów ustawy nowelizującej Kodeks cywilny było przedawnione czy też nieprzedawnione.

Zgodnie z jednolitym stanowiskiem SN, zarówno złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, jak i wszczęcie postępowania egzekucyjnego przerywa na podstawie art.123 § 1 kpc bieg przedawnienia jako czynności powzięte bezpośrednio w celu egzekwowania roszczeń ( uchwała SN z dnia 16 stycznia 2004r III CZP 101/03 OSNC z 2005r nr 4, wyroki z 23 listopada 2011 IV CKN 156/11 OSNC z 2013 nr 1 poz. 7, z 12 stycznia 2012r II CSK 203/11 OSP z 2014r nr 6 poz. 60, z 22 stycznia 2008 V CSK 386/07, z dnia 21 maja 2010 II CSK 614/09, z 4 października 2012 I CSK 90/12). Rozpoczęcie na nowo biegu przedawnienia następuje bądź z chwilą prawomocnego zakończenia postępowania egzekucyjnego, w tym jego umorzenia ( art.826 kpc), a wyjątek stanowi umorzenie na podstawie art.825 pkt 1 kpc, albo zwrot wniosku, które niweczą materialnoprawne skutki przerwy przedawnienia. Umorzenie postępowania z urzędu z przyczyny bezskuteczności egzekucji na podstawie art.824 § 1 pkt 3 kpc powoduje, że bieg przedawnienia roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym rozpoczyna się na nowo.

W rozpoznanej sprawie stan faktyczny jest taki, że tytułowi egzekucyjnemu w postaci nakazu zapłaty z dnia 7 kwietnia 2003r została 13 czerwca 2003r nadana klauzula wykonalności na rzecz pierwotnego wierzyciela (...) Banku (...) w W.. Następnie wszczęte zostało przez wierzyciela postępowanie egzekucyjne, które zostało umorzone przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku w dniu 31.12.2010r z powodu bezskuteczności egzekucji, a więc na podstawie art.824 § 1 pkt 3 kpc. Zarówno wniosek o nadanie klauzuli wykonalności jak i wszczęcie postępowania egzekucyjnego zakończone jego umorzeniem na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 kpc przerwały bieg terminu przedawnienia.

W orzecznictwie SN utrwalony jest również pogląd, według którego przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art.123 § 1 pkt 1 kpc następuje co do zasady, tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione, a więc skutek przerwania zachodzi tylko w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela. Wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje zatem skutek prawny wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności; nie jest bowiem wystarczająca tożsamość wierzytelności lecz konieczna jest również identyczność osób, na rzecz których czynność ta została dokonana. / patrz wyrok SN z 19 listopada 2014r sygn.. II CSK 196/14, oraz uchwała SN z 29 czerwca 2016r III CZP 29/16). Powyżej przedstawiony pogląd SN wyrażony został w stanie faktycznym, gdy tytułem egzekucyjnym był Bankowy tytuł egzekucyjny, a przelew wierzytelności następował w toku postępowania egzekucyjnego na rzecz podmiotu trzeciego nie będącego bankiem. W takiej sytuacji nabywca wierzytelności nie będący bankiem nabywa wierzytelność w swej treści i przedmiocie tożsamą z wierzytelnością zbywającego banku, ale nie wchodzi w sytuację prawną zbywcy wywołaną przerwą biegu przedawnienia i rozpoczęciem biegu na nowo. Czynność wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank wywołuje materialnoprawny skutek przerwy biegu przedawnienia jedynie w stosunku do wierzyciela objętego bankowym tytułem wykonawczym, natomiast nabywca wierzytelności nie będący bankiem, nawet jeżeli nabycie nastąpiło po umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art.824 § 1 pkt 3 kpc i rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia w stosunku do banku na nowo, nie może powołać się na przerwę biegu przedawnienia wywołaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez pierwotnego wierzyciela będącego bankiem. Wyjątkowość przywileju wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa pozwanego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela-banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem.

W rozpoznanej sprawie tytułem egzekucyjnym nie jest bankowy tytuł egzekucyjny, a orzeczenie sądu - nakaz zapłaty. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez pierwotnego wierzyciela (...) Bank (...) w W. zakończone jego umorzeniem na podstawie art.824 § 1 pkt 3 przerwało więc na podstawie art.123 § 1 pkt 1 kc bieg przedawnienia, który rozpoczął bieg na nowo od dnia 1 stycznia 2011r. W dniu 2.04.2014r strona pozwana nabyła więc od wierzyciela pierwotnego wierzytelność wynikającą z tytułu egzekucyjnego będącego nakazem zapłaty częściowo nieprzedawnioną ( przedawnienie dotyczyło części odsetek). Następnie strona pozwana w dniu 15.05.2017r złożyła wniosek o nadanie na jej rzecz klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu w postaci nakazu zapłaty z dnia 7 kwietnia 2003r. Wniosek ten przerwał bieg terminu przedawnienia. Sąd nadał klauzulę wykonalności na rzecz strony pozwanej postanowieniem z dnia 5 czerwca 2017r, a zatem od 6 czerwca 2017r rozpoczął się na nowo bieg terminu przedawnienia. W chwili zmiany przepisów o przedawnieniu, które weszły w życie 9 lipca 2018r roszczenia z nakazu zapłaty były więc w części nieprzedawnione.

Trafny jest zarzut apelacji naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art.5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, a w konsekwencji art.125 § 1 kc przez niewłaściwą wykładnię tych przepisów. Prawidłowa wykładnia art.5 ust.1 i 2 powołanej ustawy prowadzi do wniosku, że w przedmiotowej sprawie należy przyjąć 10 letni termin przedawnienia i liczyć go od dnia 1.01.2011r. Ustanowiony ustawą nowelizacyjną termin przedawnienia określony w art.125 § 1 kc jest krótszy niż termin przedawnienia przed nowelizacją bo wynosi 6 lat i rozpoczyna się z dniem wejścia w życie ustawy tj. 9 września 2018r. Roszczenie uległo by więc przedawnieniu z dniem 9 września 2024r. Ze zdania drugiego art.5 ust.2 powołanej wyżej ustawy wynika, ze jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed wejściem w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Roszczenie przy przyjęciu dotychczasowego 10 letniego terminu przedawnienia przedawniałoby się z dniem 31.12.2020r, a więc wcześniej niż przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu. Oznacza to, że należy przyjąć w rozpoznanej sprawie 10 letni termin przedawnienia.

Z art.125 § 1 zd. drugie kc wynika, że jeżeli stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu roszczenie obejmujące świadczenie okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat. Odsetki niewątpliwie są roszczeniem okresowym i ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat. Roszczenie odsetkowe wynikające z nakazu zapłaty z dnia 7.04.2003r uległo zatem przedawnieniu za okres 7.03.2003r do dnia 3.09.2015r. Strona pozwana wniosła pozew w dniu 4.09.2018r, a zatem przedawnieniu nie uległo roszczenie główne, koszty postępowania i roszczenie odsetkowe liczone 3 lata wstecz od wniesienia pozwu.

Strona pozwana w apelacji wskazała końcowy termin przedawnionych odsetek na 24.06.2015r nie wyjaśniając sposobu jego ustalenia. W ocenie Sądu Okręgowego nie ma podstaw prawnych by przyjąć ten wskazany przez stronę pozwaną końcowy termin przedawnienia odsetek, dlatego w tym zakresie apelacja podlegała oddaleniu.

Z powyższych względów na podstawie art.386 § 1 kpc zaskarżony wyrok podlegał stosownej zmianie. Zmiana wyroku w zakresie żądania głównego spowodowała również konieczność zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu, które stosownie do wyniku postępowania na podstawie art.100 kpc należało rozdzielić.

(...)