Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Cz 26/19

POSTANOWIENIE

K., dnia 12 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jacek Chmura – spr.

Sędziowie: SSO Henryk Haak

SSO Barbara Mokras

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2019 r. w Kaliszu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku wierzycieli T. S. i A. R.

przeciwko dłużnikowi J. U.

o egzekucję świadczeń niepieniężnych

w przedmiocie zażalenia J. U.

na postanowienie Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim

z dnia 22 sierpnia 2018 r., sygn. akt I Co 1772/17

postanawia:

1.  oddalić zażalenie;

2.  zasądzić od dłużnika J. U. na rzecz wierzycieli A. R. i T. S. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Henryk Haak SSO Jacek Chmura SSO Barbara Mokras

Sygn. akt II Cz 26/19

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2018 r. Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim w sprawie z wniosku wierzyciela T. S. i A. R. przeciwko dłużnikowi J. U. o egzekucję świadczeń niepieniężnych:

1.  nałożył na dłużnika J. U. grzywnę w wysokości 400 zł;

2.  wyznaczył dłużnikowi J. U. trzydziestodniowy termin celem zapewnienia doświetlenia drogi służebnej zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie normami oraz usunięcie osłony z przewodem elektrycznym wyprowadzonym z szafki metalowej na osprzęt elektryczny i przesunięcia tabliczki informacyjnej w kształcie strzałki z napisem „do hotelu” poniżej 1 m od stropu celem udostępnienia wierzycielowi miejsca na umieszczenie reklamy, nie ustawiania na drodze służebnej pojemników na odpady i bieżące jej sprzątanie z zagrożeniem wymierzenia grzywny w wysokości wyższej niż 400 zł w przypadku nie wykonania wskazanych czynności w terminie.

Zażalenie na powyższe orzeczenie złożył dłużnik zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu postanowieniu skarżący zarzucił naruszenie:

1.  art. 217 § 1 i 3 k.p.c., 232 k.p.c., art. 233 k.p.c. poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z oględzin miejsca, w którym dłużnik winien wykonać ciążące na nim zobowiązanie oraz pominięcie dowodu z fotografii w/w. miejsca i w tymże zakresie arbitralną ocenę materiału dowodowego, a także art. 1050 § 3 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie – co poskutkowało bezzasadnym nałożeniem grzywny na dłużnika – a w konsekwencji – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę niniejszego rozstrzygnięcia, polegający na braku ustalenia, iż dłużnik spełnił świadczenie, do którego był zobowiązany na mocy ugody sądowej, zawartej dnia 17 października 2005 r. przed Sądem Rejonowym w Ostrowie Wielkopolskim;

2.  art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie – a w konsekwencji – przyjęcie przez Sąd I instancji, iż wierzyciele wszczynając kolejne postępowania działali w zgodzie z zasadami współżycia społecznego i niewłaściwe przyjęcie, że takie działanie, mimo postępowania na szkodę dłużnika, który bez utrudnień wykonał zobowiązanie winno korzystać z ochrony prawnej uprawnionych.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia oraz o zasądzenie od wierzycieli na rzecz dłużnika kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na zażalenie wierzyciele wnieśli o oddalenie zażalenia oraz zasądzenie od dłużnika na rzecz wierzycieli zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1050 § 1 k.p.c. jeżeli dłużnik ma wykonać czynność, której inna osoba wykonać za niego nie może, a której wykonanie zależy wyłącznie od jego woli, sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron wyznaczy dłużnikowi termin do wykonania i zagrozi mu nakazaniem zapłaty na rzecz wierzyciela określonej sumy pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności, niezależnie od roszczeń przysługujących wierzycielowi na zasadach ogólnych.

Jako nieuzasadniony Sąd Okręgowy poczytał zarzuty naruszenia art. 217 k.p.c., 232 k.p.c. oraz art. 233 k.p.c. Należy zauważyć, że jeżeli w toku wysłuchania dłużnik podniesie zarzut wykonania obowiązku i udokumentuje ten zarzut w sposób uregulowany w art. 822 k.p.c., sąd powinien wstrzymać się z dalszymi czynnościami egzekucyjnymi i zawiadomić o tym wierzyciela. Jeżeli wierzyciel polecił dokonywanie czynności egzekucyjnych, dłużnik powinien wytoczyć powództwo opozycyjne z art. 840 § 1 pkt 2. Jak wynika z pisma wierzyciela z dnia 28 lutego 2018 r. złożonego w związku z odpowiedzią na wniosek dłużnika wierzyciel podtrzymał swoje stanowisko i żądał wezwania dłużnika J. U. do wykonania obowiązku wynikającego z ugody z dnia 17.10. (...). W takiej sytuacji Sąd jest związany stanowiskiem wierzyciela i powinien wyznaczyć termin na żądanie wierzyciela, nawet wtedy, gdy dłużnik twierdzi, że wykonał czynność. Jak już zaznaczono powyższej w takiej sytuacji kwestia wykonania czynności podlega badaniu w ramach rozpoznania powództwa opozycyjnego (art. 840 § 1 pkt 2), nie zaś w postępowaniu egzekucyjnym.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 5 k.c. należy wskazać, że nie może z reguły korzystać z ochrony, jaką w zakresie granic wykonywania prawa podmiotowego może zapewniać art. 5 k.c. osoba, która też zachowuje się w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Nadawanie znaczenia tego rodzaju okoliczności jest uzasadnione zwłaszcza wówczas, gdy podstawą zastosowania art. 5 k.c. a więc przyjęcia wykonywania prawa podmiotowego sprzecznie z zasadami współżycia społecznego, miałoby stanowić zachowanie się uprawnionego w sposób nie liczący się z zasadami współżycia społecznego. Instytucja zakazu nadużycia prawa unormowana w art. 5 k.c., zwłaszcza tam, gdzie jako kryterium oceny wchodzą w grę zasady współżycia społecznego, a nie społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa, powinna być stosowana również przy uwzględnieniu jej roli prewencyjno-wychowawczej, która może być zapewniona między innymi wówczas, gdy bierze się pod uwagę odnoszenie się stron stosunku prawnego do powinności przestrzegania zasad współżycia społecznego (zob. wyroku SN z dnia 9 marca 1972 r. III CRN 566/71). Nadto zastosowanie klauzuli generalnej wskazanej w art. 5 k.c. jest uzasadnione w razie sprzeczności określonego zachowania z regułami moralnymi o charakterze imperatywnym - mającymi formę nakazów postępowania moralnie aprobowanego lub zakazów postępowania moralnie dezaprobowanego. Przez zasady współżycia społecznego, o których mowa w art. 5 k.c., należy natomiast rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania w stosunkach społecznych. Przy ustalaniu ich znaczenia można więc odwoływać się do takich powszechnie używanych i znanych pojęć, jak "zasady słuszności", "zasady uczciwego obrotu", "zasady uczciwości" czy "lojalności". Klauzula generalna musi być jednak wypełniona konkretną treścią, odnoszącą się do okoliczności sprawy rozpoznawanej przez sąd. Stwierdzenie, że strona nadużywa prawa podmiotowego, wymaga ustalenia okoliczności pozwalających skonkretyzować, które działania pozostają w sprzeczności z normami moralnymi godnymi ochrony i przestrzegania w stosunkach społecznych (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 23 marca 2017 r., V CSK 393/16).

Mając na uwadze powyższe należy podkreślić, że to dłużnik jako pierwszy zachował się w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, bowiem to on nie wykonał ciążącego na nim zobowiązania i tym samym zmusił wierzyciela do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, a więc bezpodstawne jest powoływanie się przez niego na powyższą klauzulę generalną.

Mając na uwadze powyższe rozważania nie sposób podzielić stanowiska zażalenia o czym na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzeczono jak w punkcie 1 sentencji. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

SSO Henryk Haak SSO Jacek Chmura SSO Barbara Mokras

\