Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2019 roku

Sąd Rejonowy w Giżycku w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący – SSR Bogdan Wałachowski

Protokolant – st. sekr. sąd. A. Dybikowska, S. Laskowska, M. Sekta, D. Betlej, Urszula Ekstowicz

w obecności Prokuratora --------

po rozpoznaniu w dniach 20.03.2018r, 10.04.2018r., 08.05.2018r. 22.06.2018r., 03.08.2018r., 23.08.2018r. , 10.09.2018r., 23.10.2018r., 11.03.2019 roku sprawy

K. N. (1)

syna S. i Z. z d. S.

ur.(...) w P.

oskarżonego o to, że:

I.  W okresie od 10.01.-23.04.2017 roku w G. i w obwodach łowieckich K. (...) dopuścił się zniesławienia oskarżycieli prywatnych J. M. (1), L. A. (1) i A. W. (1), przez to, że pomówił ich w obecności innych osób o to, że stanowią grupę przestępczą lub klikę, która ma na celu wyłudzanie pieniędzy z Koła (...) w G.

tj. o czyn z art. 212§1kk w zw. z art. 12kk

II.  W okresie i miejscach jak wyżej dopuścił się zniesławienia oskarżycieli J. M. (1) i L. A. (1) przez to, że pomówił ich o taką organizację posiłków w tracie polowań, która miała na celu świadomą i celową niegospodarność oraz przywłaszczenie 2 ton kukurydzy, która miała służyć dokarmieniu zwierząt

tj. o czyn z art. 212§1kk w zw. z art. 12kk

III.  W dniu 10.01.2017r. w G. pomówił J. M. (1) o to, że przywłaszczył sobie pieniądze otrzymane od myśliwych J. R. (1) i A. R. (1) za nie wykonane dniówki na łowisku

tj. o czyn z art. 212§1kk

1.  Ustalając, że oskarżony K. N. (1):

a)  W okresie od 10.01.-23.04.2017r. w G. i w obwodach łowieckich K. (...) w krótkich odstępach czasu i z góry powziętym zamiarem pomówił J. M. (1), L. A. (1) i A. W. (1), twierdząc w obecności innych, że stanowią oni zorganizowaną grupę, klikę, która ma celu wyłudzanie pieniędzy z Koła (...), co mogło poniżyć ich w opinii publicznej, czym dopuścił się czynu z art. 212§1kk w zw. z art. 12§1kk

b) W okresie od 10.01.-23.04.2017r. w G. i w obwodach łowieckich K. (...) w krótkich odstępach czasu i z góry powziętym zamiarem pomówił J. M. (1) i L. A. (1), twierdząc w obecności innych, że organizowanie przez nich posiłków w trakcie polowań miało na celu świadomą i celową niegospodarność oraz, że zakupiona przez nich kukurydza dla K. nie trafiła do łowisk ,co mogło poniżyć ich w opinii publicznej, czym dopuścił się czynu z art. 212§1kk w zw. z art. 12§1kk

c)  W dniu 10.01.2017r. w G. w trakcie posiedzenia Zarządu Koła (...) pomówił J. M. (1), twierdząc w obecności innych, że nie rozliczył się z pieniędzy przyjętych od J. R. (1) i A. R. (1) z tytułu nie wykonania przez nich tzw. „ dniówek” na łowisku, co mogło poniżyć go w opinii publicznej, czym dopuścił się czynu z art. 212§1kk

i na podstawie art. 66§1i2kk, art. 67§1 i 3kk postępowanie karne wobec niego w zakresie czynów z pkt a, b, c warunkowa umarza na okres próby roku i zobowiązuje go do uiszczenia tytułem świadczenia pieniężnego kwoty 500 (pięćset) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

2.  Zasądza od K. N. (1) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz każdego z oskarżycieli prywatnych J. M. (1), L. A. (1) i A. W. (1) po (...) ( jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt dwa) złotych.

3.  Zasądza od K. N. (1) na rzecz każdego z oskarżycieli prywatnych J. M. (1), L. A. (1) i A. W. (1) po 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu uiszczonej przez nich zryczałtowanej opłaty.

4.  Zasądza od K. N. (1) na rzecz Skarbu Państwa 100 (sto) złotych tytułem opłaty sądowej.

Sygn. akt. II K 3/18

UZASADNIENIE

Oskarżony K. N. (1) ( 53 lata) jest emerytowanym (...). Aktualnie wykonuje funkcje ochrony- jest dowódcą ochrony J. W. ( k. 56). Od wielu lat jest myśliwym w K. (...) w G.. Od 26.04.2015r. zasiadał w Komisji rewizyjnej K. razem z E. K. (1) i L. M. (1) jako przewodniczącym ( protokół k. 24, zeznania L. M. k. 86v, wyjaśnienia K. N. k. 57).

Na przełomie lat 2016-2017 Komisja Rewizyjna zaplanowała kontrolę działalności K.. Ponieważ członkowie komisji nie potrafili uzgodnić zakresu tej kontroli, K. N. postanowił przeprowadzić ją samodzielnie. W jej wyniku sporządził dokument nazwany „sprawozdaniem” z datą 08.01.2017r., który następnie został odczytany przez niego na posiedzeniu Zarządu Koła w dniu 10.01.2017r. w G. (sprawozdanie k. 10-14, wyjaśnienia K. N. k. 57v, zeznania J. M. k. 87-88).

W dokumencie tym oskarżony odniósł się do działalności w K., w szczególności oskarżycieli prywatnych L. M. (1), L. A. (1), którzy w ramach umowy z Zarządem Koła zajmowali się organizacją i dostarczaniem posiłków w trakcie polowań i innych imprez. W sprawozdaniu tym wymienił również A. W. (1), skarbnika i podłowczego K., który prywatnie był mężem A. W. (2), księgowej K., a który z tytułu swej funkcji akceptował faktury i rachunki wystawiane przez nich za dostarczane posiłki.

Wszystkich trzech tj. L. M., L. A. i A. W. obok dwóch innych myśliwych ( S. i T.) nazwał w sprawozdaniu oraz w wypowiedziach towarzyszących jego odczytaniu „ zorganizowaną grupą mającą na celu wyłudzanie pieniędzy z K.”. ( sprawozdanie k. 13). Na kolejnym posiedzeniu Zarządu i Komisji Rewizyjnej ( protokół k. 18-19) oskarżony nazwał ich również kliką, którą należy zlikwidować. Wobec L. M. i L. A. A. sformułował dodatkowy zarzut, że organizowanie przez nich posiłków w trakcie polowań, miało na celu świadomą i celową niegospodarność, a dodatkowo, że zakupiona przez nich kukurydza dla K., o łącznej wartości przeszło 4000 zł nie trafiła do łowisk (sprawozdanie k. 11). Zarzuty te oskarżony K. N. powtarzał wobec oskarżycieli prywatnych na nieformalnych spotkaniach z myśliwymi organizowanymi w obwodach łowieckich w następnych tygodniach oraz w dniu 23.04.2017r. na Walnym Zgromadzeniu K. w G., gdzie odczytał drugie sporządzone przez siebie pismo „wniosek” z datą 16.04.2017r. będące rozszerzeniem sprawozdania i zawierające te same oskarżenia (wniosek k. 49-55, zeznania E. S. k. 120v, P. M. k. 96-97, W. K. k. 105v-106, M. C. k. 107, E. K. k. 107, Z. D. k. 118).

W sprawozdaniu odczytanym w dniu 10.01.2017r. na posiedzeniu Zarządu K. N. zarzucił ponadto L. M., że ten nie rozliczył się z pieniędzy przyjętych od myśliwych J. R. (1) i A. R. (1) z tytułu nie wykonania przez nich tzw. „dniówek” na łowisku ( Z. B. k. 125, J. J. k. 60, L. S. k. 119, L. T. k. 108-109. L. A. k. 109-110, sprawozdanie k. 11, oryginał na k. 6 akt 1 Ds. 600.2017).

Oskarżony K. N. nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, choć zarazem przyznał, że oba pisma nazwane przez niego sprawozdaniem i wnioskiem datowane odpowiednio na 08.01.2017r. i 16.04.2017r. są jego autorstwa i zostały przez niego odczytane na posiedzeniu Zarządu Koła 10.01.2017r. i Walnym Zgromadzeniu w dniu 23.04.2017r. (wyjaśnienia K. N. 56v-59). Co więcej, podczas rozprawy K. N. w gruncie rzeczy powtórzył wobec oskarżycieli prywatnych i innych myśliwych, zarzuty zawarte w obu pismach, a dotyczące wyłudzania przez nich pieniędzy z K., nie rozliczenia się przez L. M. z pieniędzy przyjętych od myśliwych R. i R. oraz, że zakupiona przez nich kukurydza nie trafiła do łowisk „ świadomie i celowo zarzucam koledze L. A. A. (2), (...) (nazwisko w zapisie protokołu zostało przekręcone, powinno być W.) J. M. (1) i S. celowe działanie na szkodę K. i wyłudzanie pieniędzy” (wyjaśnienia K. N. k. 57.

Przesłuchani na te okoliczności oskarżyciele prywatni A. W., L. A. A. i L. M. ( k. 61v,109-110, 87) i inni świadkowie, potwierdzili te wypowiedzi oskarżonego, choć jak się wydaje, dokonali swoistej nadinterpretacji podając, że oskarżony na wszystkich gremiach mówił o zorganizowanej grupie przestępczej, która ma na celu wyłudzanie pieniędzy z K.. Niezależnie od tego, że każdą zorganizowaną grupę, która ma na celu wyłudzanie pieniędzy z jakiejkolwiek organizacji, czy instytucji można uznać za przestępczą, to podkreślić jednak należy, że oskarżony w swoim pisemnych wypowiedziach (sprawozdanie i wniosek) nie użył przymiotnika przestępcza, a i pozostali oskarżyciele prywatni i inni zainteresowani świadkowie ( S., T.) nie byli co do tego pewni ( k. 118v). Inni jak np. M. S. ( k. 114), Z. B. (k.114), M. C. (k.106-17) , J. j.(k.60v), J. B. (k. 117), Z. D. ( k. 118) również nie potwierdzi aby padł przymiotnik przestępcza, w tej sytuacji Sąd uznał, że niezasadnym było przypisywanie oskarżonemu wypowiedzi z użyciem przez niego przymiotnika przestępcza.

Oskarżony K. N. podobnie jak większość myśliwych biorących udział w nieformalnych spotkaniach w łowiskach, potwierdził, że tam podnosił on wobec oskarżycieli prywatnych te same zarzuty ( J. M. k. 96v, L. K. k.95v, Z. D. k. 118) „ były spotkania w pewnych gronach i min. Ja je organizowałem, po to, by odwołać niektórych członków zarządu za te nadużycia i na tych spotkaniach podnosiłem te zarzuty zawarte w sprawozdaniach” ( k. N. k. 59.).

W tej sytuacji, zdaniem Sądu te wszystkie zachowania oskarżonego K. N. opisane w punktach a, b, c wyroku należy uznać, w gruncie rzeczy, za bezsporne, a wyjaśnienia oskarżonego i zeznania wymienionych wyżej świadków w tej części za przekonywające. Jedyną rzeczą, którą oskarżony kwestionował w zarzutach aktu oskarżenia, poza przymiotnikiem przestępcza, było określenie „ klika” twierdząc, że takiej jego wypowiedzi nie było. W tym zakresie Sąd odrzucił wyjaśnienia oskarżonego, ponieważ określenie „klika” zostało zaprotokołowane przez sekretarza K. A. C. na posiedzeniu Zarządu i Komisji Rewizyjnej w dniu 07.02.2017r. ( k. 18-19) i powtórzone przez niego w zeznaniach przed Sądem ( k. 126-127), a świadka tego trudno uznać za nieprzychylnego oskarżonemu.

Za każdym razem K. N. odczytywał albo wypowiadał powyższe zarzuty wobec oskarżycieli prywatnych w obecności kilku, kilkunastu albo kilkudziesięciu osób, myśliwych K. R., a więc publicznie.

W świetle treści art. 212§1kk, kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ja w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania , potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Z kolei art. 213kk wskazuje okoliczności wyłączające odpowiedzialność za dokonane publicznie zniesławienie. W §1 zawarto zapis, że nie ma przestępstwa określone w art. 212§1kk jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy, a w §2, że nie popełnia przestępstwa określonego w art. 212§1 lub 2, kto publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut służący ochronie społecznie uzasadnionego interesu.

Znamiona przestępstwa zniesławienia można wyczerpać poprzez „pomówienie”. Powszechnie przyjmuje się, że „pomówienie” oznacza przypisanie komuś nieprawdziwych, bądź niesłusznych zarzutów, bezpodstawne oskarżenie, bezzasadne posądzenie. Zniesławiający zarzut nie musi mieć charakteru skonkretyzowanego może przybrać postać twierdzeń wysoce uogólnionych i niejednoznacznych, może też być formułowany w formie podejrzeń, insynuacji lub tzw. pytań retorycznych zawierających w podtekście odpowiedź (patrz komentarz do Kodeksu Karnego pod red. Z. Zoll, tom II, Zakamycze 2006 k. 778-779).

W sprawach o zniesławienie ciężar dowodu ( inaczej niż w odniesieniu do pozostałych przestępstw jest rozłożony miedzy oskarżycielem, a oskarżonym. Oskarżyciel musi wykazać, że oskarżony postawił zarzut zniesławiający, a oskarżony o ile chce uniknąć odpowiedzialności, musi wykazać, że zarzut był prawdziwy. To na nim spoczywa ciężar dowodu w tym zakresie ( art. 213kk). Również i nie dające się usunąć wątpliwości co do prawdziwości zarzutu, muszą być tłumaczone na korzyć pomówionego, czyli oskarżyciela.

Przechodząc do oceny prawdziwości wszystkich zarzutów sformułowanych przez K. N. opisanych w punkcie a, b, c , należy zdaniem Sądu jednoznacznie stwierdzić, że oskarżony w toku procesu nie wykazał, aby były one prawdziwe, co najwyżej niektóre z nich uprawdopodobnił. Także prowadzone szeroko z jego inicjatywy (zawiadomienia o przestępstwie) dochodzenie w sprawie 1Ds. 600.2017 Prokuratury Rejonowej w G.zakończone zostało umorzeniem. W szczególności Prokurator prowadząc postępowanie co do przywłaszczenia przez L. M. i L. A. A., zakupionej dla K. kukurydzy oraz przywłaszczenia przez L. M. nieustalonej kwoty pieniędzy z tytułu nieodpracowanych dniówek w łowisku przez J. R. i A. R. ustalił, że czynów nie popełniono ( postanowienie k. 427 akt 1Ds 600.2017). Na potwierdzenie tych ustaleń należy przytoczyć, że sami zainteresowani J. R. i A. R. (k. 137 i 48- 49 załącznika adresowego) w zeznaniach zaprzeczyli aby przekazali L. M. jakiekolwiek pieniądze z tego tytułu, podobnie jak sam podejrzewany przez oskarżonego L. M., zaprzeczył aby takie pieniądze przyjął. Podnoszenie przez oskarżonego w wyjaśnieniach, a także przez innych myśliwych w zeznaniach, że spotykaną praktyką w K. było, że myśliwi, którzy z różnych powodów nie mogli odpracować określonych godzin w łowisku, przekazywali gospodarzowi łowiska określone kwoty pieniędzy ( 500 albo 800 zł k. 58), nie mogło skutecznie podważyć tych ustaleń, skoro sami zainteresowani wypowiedzieli się jednoznacznie w tym zakresie. Podobnie eufemistyczne twierdzenie oskarżonego (zdaniem Sądu słusznie uznane przez oskarżycieli prywatnych za znieważające), że zakupiona przez nich kukurydza nie trafiła do łowisk, jest nieprawdziwe i bez znaczenia jest, czy kukurydza powinna być kupowana w styczniu danego roku. Bezspornym bowiem jest, że L. A. A. i L. M. w 2015 roku przy pomocy innych myśliwych K. ( k. 96), C. ( k. 58) M. ( k. 97), D., J.) za pieniądze z K. zakupili kukurydzę na podkarmianie zwierząt i, że jej część zabrali od razu poszczególni myśliwi, pozostała część brana była sukcesywnie z magazynów i rozsypywana w lesie ( w brogach) „ pozostałe worki zostały zawiezione na łowisko, nie od razu, ale zostały zawiezione” M. C. (k. 106-107). Oskarżony nie wykazał, poza ogólnikowymi przypuszczeniami, aby całość albo jakakolwiek jej część do licznych łowisk na terenie K. nie trafiła. Natomiast całkowicie bezpodstawne jest jego twierdzenie (wyjaśnienia K. N. k. 107), że kukurydza trafiła na stawy oskarżycieli. Jednoznacznie w tej kwestii wypowiedział się Prezes K. Z. B. mówiąc, że nie miał żadnych podstaw aby oskarżać M. i A. o przywłaszczenie kukurydzy, tym bardziej, że porównał zużycie kukurydzy przez gospodarzy łowisk na przestrzeni lat i ustalił, że zużycie jej jest podobne (zeznania Z. B. k. 225 akt 1 Ds. 600. 2017). Zeznania te, zdaniem Sądu należy podzielić, skoro Z. B. w dalszym ciągu cieszy się uznaniem myśliwych (nadal jest (...) K.). Zauważyć należy, że myśliwi są także podzielni do kiedy należy dokarmiać zwierzynę. Jedni – jak oskarżony-, że do stycznia każdego roku, inni ( M. S. k. 114), że do końca marca.

P. przygotowawcze 1 Ds. 600.2017 prowadzone było kompleksowo, bo w zakresie 12 czynów i co do wszystkich zostało prawomocnie umorzone, przy czym, co do 4 z nich ustalono, że czynu nie popełniono, co do pozostałych ( dotyczy one także innych myśliwych) przyjęto za podstawę umorzenia brak danych dostatecznie uzasadniających popełnienie czynu ( k. 427 akt 1 Ds. 600.2017).

Także wewnętrzna kontrola K. R. przeprowadzona w dniach 27.02-02.03.2017r. przez osoby z Okręgowego Zarządu (...), w tym przez członków Okręgowej Komisji Rewizyjnej (...) w S. ( protokół k. 24-30) także w zakresie działalności finansowej K. nie potwierdziła tych nieprawidłowości, które podnosił K. N.w swoich pismach jak i w zeznaniach.

W tej sytuacji przyjąć należy zdaniem Sądu, że oskarżony także swoimi wyjaśnieniami w toku procesu ani wnioskowanymi przez niego dowodami, nie wykazał prawdziwości ogólnego zarzutu, że oskarżyciele prywatni L. M., L.A. A. i A. W. stanowią zorganizowaną grupę, klikę, która ma na celu wyłudzanie pieniędzy z K., ani zarzutu skonkretyzowanego w stosunku do L. M. i L. A. A., że organizowanie przez nich posiłków w trakcie polowań miało na celu świadomą i celową niegospodarność. Nie wykazali tego również inni przesłuchani na te okoliczności świadkowie, myśliwi, gdyż ich wypowiedzi sprowadzały się w tym zakresie do uwag, czy posiłki oskarżycieli prywatnych im smakowały, że byli inaczej traktowani niż tzw. myśliwi dewizowi (bo nie dostawali na tych polowaniach kawy i ciasta), że posiłków (zupy) było więcej niż myśliwych na polowaniu. Znamienne jednak, że żaden z nich nie zeznał aby tych posiłków zostawało, by zupa była wylewana. Zdaniem Sądu nawet podzielając w tym zakresie wypowiedzi tych świadków ( W. K. k 105-16, P. M. k. 96-97, E. K. k. 107v., M. S. k. 113 v, M. S. k. 117, J. B. k. 117v, Z. D. k. 118, J. J. k. 145), to nie można uznać, że są one dowodem na zorganizowaną grupę oskarżycieli prywatnych wyłudzających z K. pieniądze albo na celową niegospodarność w zakresie działalności cateringowej. Podkreślić należy, że oskarżyciele prywatni L. M. i L. A. A. dostarczali posiłki zgodnie z umową zawartą z Zarządem Koła, który akceptował (przy uzasadnionych czasami zarzutach, co do braku przejrzystości w tym zakresie faktur (zeznania Z. B. k. 114-115) ilość i jakość dostarczanych posiłków, a na koniec wystawiane przez oskarżycieli rachunki i wypłacał pieniądze. Bez znaczenia jest, że inny, nowy dostawca tych posiłków np. przy niższej własnej marży, czy nawet ich ilości, zrobi to taniej.

Reasumując, zadaniem Sądu, przypisane oskarżonemu K. N. w pkt a, b, c wyroku zachowania wobec oskarżycieli prywatnych odnosiły się do faktów i mogło- co nie ulega wątpliwości- poniżyć ich w opinii publicznej, tym bardziej, że część z nich prowadzi działalność gospodarczą w zakresie gastronomii. Wyczerpał dyspozycje art. 212§1kk w zw. z art. 12§1kk i z art. 212§1kk.

Zdaniem Sądu wina i społeczna szkodliwość przypisanych K. N. czynów nie są znaczne, a okoliczności ich popełnienia jak wskazano wyżej nie budzą wątpliwości. Za takimi ustaleniami przemawiają okoliczności strony podmiotowej i przedmiotowej czynów, a zatem czas, sposób, miejsce popełnienia przez oskarżonego czynów, pobudki i motywy jakimi się kierował, waga i ciężar naruszonych przez niego norm. Nie bez znaczenia jest, że zachowanie oskarżonego miało miejsce w związku z jego działalnością Komisji Rewizyjnej K. R. i, że wszystkie te zarzuty podnosił w gronie zainteresowanych tj. członków tego K.. Szczególną uwagę zwrócić należy zdaniem Sądu na właściwości i warunki osobiste oskarżonego. Ma 53 lata, pracuje w firmie ochroniarskiej zajmując tam odpowiedzialną funkcję, jest emerytowanym funkcjonariuszem p.. Nie był w przeszłości karany (k. 167), ani w inny sposób nie naruszył obowiązującego porządku prawnego. Uznając zatem, że zostały spełnione wszystkie warunki wymienione w art. 66§1 i 2 kk. Sąd uznał, że właściwości i warunki osobiste oskarżonego oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Sąd mając na uwadze ten przepis, a także art. 67§1 i 3 kk postępowanie karne wobec K. N. warunkowo umorzył na okres próby roku i zobowiązał go do uiszczenia świadczenia pieniężnego w kwocie 500 złotych na odpowiedni cel. Na podstawie art. 628 kpk w zw. z art. 629kpk orzekł o zwrocie kosztów procesu poniesionych przez oskarżycieli prywatnych, a o opłacie na podstawie art. 7 ustawy o opłatach w sprawach karnych.