Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Bełchatowie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Bartłomiej Niedzielski

Protokolant: st. sekr. sąd. Jadwiga Jankowska

przy udziale Prokuratora: --------------------

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 6 marca i 3 kwietnia 2019 r.

sprawy K. P. (1) urodzonego (...) w T. syna W. i T. z domu M.

oskarżonego o to, że:

w dniu 27 maja 2018 r. w miejscowości S. woj. (...) używając słów wulgarnych wypowiadał groźby pod adresem M. R. (1), w których groził pokrzywdzonemu pobiciem oraz nasłaniem nieokreślonych osób, które go pobiją, a groźby te wzbudziły w zagrożonym uzasadnioną obawę ich spełnienia,

tj. o czyn z art. 190 § 1 kk

1.  uznaje K. P. (1) za sprawcę tego, że 27 maja 2018 r. w miejscowości S. (gm. K., woj. (...)), działając w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, stosował przemoc polegającą na uderzeniu M. R. (1) otwartą ręką w twarz oraz groził pokrzywdzonemu pobiciem, a także spowodowaniem postępowania karnego, co wzbudziło w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełnione tj. czynu z art. 191 § 2 kk i na podstawie art. 66 § 1 kk oraz art. 67 § 1 kk warunkowo umarza postępowanie karne wobec oskarżonego na okres 1 (jednego) roku próby od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia;

2.  na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 72 § 1 pkt 2 kk zobowiązuje K. P. (1) do przeproszenia pokrzywdzonego M. R. (1) w formie pisemnego oświadczenia w terminie 2 (dwóch) miesięcy do uprawomocnienia się niniejszego wyroku;

3.  na podstawie art. 67 § 3 kk orzeka od K. P. (1) na rzecz M. R. (1) nawiązkę w kwocie 100 (stu) złotych;

4.  zasądza od K. P. (1) na rzecz M. R. (1) kwotę 1200 (jednego tysiąca dwustu) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez oskarżyciela posiłkowego;

5.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. P. (2) kwotę 841,32 zł (ośmiuset czterdziestu jeden złotych i trzydziestu dwóch groszy) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu;

6.  pobiera od K. P. (1) kwotę 60 (sześćdziesięciu) złotych tytułem opłaty oraz zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 300 (trzystu) złotych tytułem zwrotu części wydatków zwalniając z obowiązku ich zapłaty w pozostałym zakresie.

Sygn. akt II K 918/18

UZASADNIENIE

K. R. jest synem M. R. (1) i M. R. (2) (z domu P.). Bieżącą pieczę nad wymienionym na wstępie małoletnim sprawuje jego matka, która wraz z synem mieszka w S. (woj. (...), gm. K.).

/zeznania M. R. (1) k. 6, 90-91 i 93-94/

W dniu 27 maja 2018 r. M. R. (1) przyjechał do S. na widzenie z synem K.. Przy tej okazji podszedł do niego na podwórku oskarżony K. P. (1), który zapytał pokrzywdzonego o to, kiedy odda pieniądze jego synom M. i B., gdyż się o to dopytują. Następnie zaś, kiedy M. R. (1) nie kojarząc sprawy zasłonił się niepamięcią, zagroził mu tym, że zostanie przez nich pobity, a także, iż sam oskarżony może go uderzyć, jeśli w dalszym ciągu będzie zaprzeczał temu, że pożyczał od M. P. pieniądze.

/zeznania M. R. (1) k. 6, 90-91 i 93-94, nagranie rozmowy płyta CD k. 14, zapis rozmowy k. 12-13/

W dalszej natomiast kolejności K. P. (1) będąc wzburzonym przebiegiem rozmowy uderzył jednokrotnie otwartą ręką M. R. (3) w twarz.

/zeznania M. R. (1) k. 6, 90-91 i 93-94, wyjaśnienia K. P. (1) k. 80/

W przedmiotowe zajście włączyli się następnie M. R. (2) (z domu P.), a także R. P. i A. P., którzy rozpoczęli bardzo ekspresyjną i pełną wulgarnych słów dyskusję na tematy związane z toczącą się sprawą odnośnie kontaktów z dzieckiem i postępowania wobec niego przez M. R. (1), a także zwrotu pieniędzy. W którymś momencie w trakcie tej rozmowy K. P. (1) zagroził pokrzywdzonemu, że M. R. (2) w każdej chwili może zgłosić się do Prokuratury i zeznać, że została zgwałcona przez M. R. (1).

/zeznania M. R. (1) k. 6, 90-91 i 93-94, nagranie rozmowy płyta CD k. 14, zapis rozmowy k. 12-13/

M. R. (1) przestraszył się gróźb ze strony K. P. (1) i po konsultacji z pełnomocnikiem złożone zostało zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

/zeznania M. R. (1) k. 6, 90-91 i 93-94, zawiadomienie k. 1-2/

K. P. (1) ma 59 lat; jest żonaty; uzyskał wykształcenie (...); posiada (...) dzieci; utrzymuje się z(...); leczy się(...) nie był karany.

/oświadczenie k. 79; informacja o osobie z K. k. 26/

K. P. (1) nie jest chory psychicznie. Funkcjonuje intelektualnie na (...) (...). Wykazuje inne(...) (...). W czasie popełnienia zarzucanego mu czynu mógł rozpoznać jego znaczenie, ale w nieznacznym stopniu miał ograniczoną zdolność pokierowania swoim postępowaniem.

/opinia sądowo – psychiatryczna k. 37-39/

Oskarżony nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Na etapie dochodzenia potwierdził jednak, że dopominał się od M. R. (1) zwrotu pieniędzy na rzecz syna M. P., a wobec tego, że pokrzywdzony zaprzeczał zdenerwował się i mógł użyć słów, które potraktował on jako groźby. Zamachnął się na M. R. (1), ale było to „tylko podniesienie ręki”. W toku rozprawy natomiast K. P. (1) podawał, że jeden raz spoliczkował pokrzywdzonego, ale stanowczo zaprzeczał temu, że mu groził. Zapytany zaś o powstałe rozbieżności nie był w stanie się do nich ustosunkować zasłaniając się swoim (...) (k. 21-22 i 80-81).

Sąd zważył, co następuje:

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż oskarżony K. P. (1) dopuścił się zarzucanego mu czynu, ale stanowił on zmuszanie do zwrotu wierzytelności.

Oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów Sąd dokonał przez pryzmat nagrania złożonego przez pokrzywdzonego. Jest ono bowiem dobrej jakości i umożliwia rozpoznanie po głosie osób formułujących poszczególne wypowiedzi, a nie występują żadne wątpliwości odnośnie jego wiarygodności. Dowód ten pozwala zaś, obiektywnie oraz w sposób nie budzący wątpliwości ustalić jaki był rzeczywisty przebieg przedmiotowego zdarzenia, a zwłaszcza jakie dokładnie słowa i w jakim kontekście pod adresem M. R. (1) wypowiadał K. P. (1).

W świetle treści odtworzonego na rozprawie nagrania nie ulega żadnym wątpliwościom, że w czasie, kiedy M. R. (1) przyjechał na widzenie z dzieckiem K. P. (1) zaczął dopominać się w imieniu swoich synów zwrotu pieniędzy, które pokrzywdzony miał pożyczyć od M. P.. W momencie natomiast kiedy M. R. (1) zasłonił się niepamięcią oskarżony się zdenerwował i zaczął mu grozić pobiciem przez jego synów lub uderzeniem ze swojej strony, a następnie spoliczkował pokrzywdzonego. W toku dalszej zaś burzliwej dyskusji, do której dołączyli także najbliżsi oskarżonego słychać wyraźnie jak K. P. (1) zagroził jeszcze M. R. (1) możliwością fałszywego zawiadomienia przez jego córkę o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa zgwałcenia na jej szkodę.

W związku z powyższym, Sąd oceniając dowody o charakterze osobowym doszedł do przekonania, że na wiarę zasługiwały zeznania M. R. (1), zaś wyjaśnienia oskarżonego oraz zeznania R. P. i A. P. w zakresie, w którym zaprzeczali oni wypowiadaniu przez K. P. (1) gróźb oraz stawiali go w roli sprowokowanej ofiary nie polegały na prawdzie. W świetle bowiem treści nagrania negowanie wymienionych przed chwilą okoliczności oraz odwracanie ról jawi się tylko i wyłącznie jako przyjęta przez oskarżonego linia obrony oraz próba jej wsparcia ze strony najbliższych mu osób.

Za wiarygodną uznano treść dokumentów ujawnionych i zaliczonych w poczet materiału dowodowego za zgodą stron bez ich odczytywania, gdyż zostały one wydane przez uprawnione do tego organy oraz stwierdzają okoliczności niekwestionowane w toku postępowania.

W świetle dokonanej oceny materiału dowodowego oraz poczynionych na jej podstawie ustaleń faktycznych okoliczności popełnienia przez oskarżonego czynu zabronionego nie budzą najmniejszych wątpliwości i dlatego Sąd przyjął, że K. P. (1) 27 maja 2018 r. w miejscowości S. (gm. K., woj. (...)), działając w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, stosował przemoc polegającą na uderzeniu M. R. (1) otwartą ręką w twarz oraz groził pokrzywdzonemu pobiciem, a także spowodowaniem postępowania karnego, co wzbudziło w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełnione przez co wyczerpał dyspozycję art. 191 § 2 kk.

Określone w art. 191 § 1 kk zmuszanie jest przestępstwem naruszającym wolność człowieka do zachowania się zgodnie ze swoją wolą. Działanie sprawcy polega w tym przypadku na stosowaniu przemocy wobec osoby lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia. Groźba bezprawna zdefiniowana jest w art. 115 § 12 kk i rozumieć należy przez nią groźbę, o której mowa w art. 190 kk (groźbę karalną), jak i groźbę spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej. Groźba karalna polega natomiast na grożeniu innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona. Przestępstwo zmuszania ma charakter formalny, bowiem skutek w postaci zmuszenia innej osoby do określonego zachowania się nie musi nastąpić. Ma on jednak być celem zachowania się sprawcy, który jeżeli działa w opisany w powyżej sposób w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności odpowiada na podstawie przepisu statuującego typ kwalifikowany przedmiotowego występku określony w art. 191 § 2 kk.

W związku z powyższym, Sąd dokonał zmiany opisu i kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu w akcie oskarżenia z czynu z art. 190 § 1 kk (groźby karalnej) na czyn z art. 191 § 2 kk (zmuszanie do zwrotu wierzytelności).

W świetle poczynionych ustaleń oskarżony działał w celu zwrotu wierzytelności, gdyż przebieg rozmowy oraz treść jego wypowiedzi nie pozostawiają najmniejszych wątpliwości, iż to właśnie przyświecało jego postępowaniu. Do tego natomiast, żeby zmusić pokrzywdzonego do oddania pieniędzy K. P. (1) najpierw zagroził M. R. (1) pobiciem oraz uderzeniem, następnie go spoliczkował, a na koniec postraszył zawiadomieniem o przestępstwie zgwałcenia. Powyższe wypowiedzi spełniały cechy gróźb bezprawnych. Straszenie bowiem pobiciem lub uderzeniem było groźbą karalną, gdyż dotyczyło popełnienia przestępstw na szkodę pokrzywdzonego. W okolicznościach zaś niniejszej sprawy uznać należało, że miały one charakter realny i istotnie mogły wzbudzić w zagrożonym uzasadnioną obawę, iż zostaną spełnione. Natychmiast przecież po tym pokrzywdzony został uderzony przez oskarżonego otwartą ręką w twarz, do całej sytuacji przystąpili po stronie K. P. (1) jego najbliżsi, którzy stworzyli liczebną przewagę, zaś ich wypowiedzi pełne były agresji. Poinformowanie natomiast po kilku chwilach przez oskarżonego o możliwości złożenia zawiadomienia o przestępstwie zgwałcenia z pewnością było grożeniem spowodowania postępowania karnego.

Zdaniem Sądu stopień winy jednak oskarżonego oraz społeczna szkodliwość jego czynu nie są znaczne. Na uwadze należało bowiem mieć, iż K. P. (1) funkcjonuje intelektualnie (...). Upominając się o zwrot długu chciał przede wszystkim pomóc synowi odzyskać pieniądze, a więc rozpoczął rozmowę z pobudek, które nie zasługują na szczególne potępienie. Działał zaś, pod wpływem wzburzenia, które wywołane zostało odpowiedziami pokrzywdzonego. Na wystąpienie z kolei takich emocji z pewnością miało wpływ (...) na które oskarżony cierpi. Ponadto nawet już w trakcie zdarzenia K. P. (1) uspokajał sytuację i zmierzał do umożliwienia pokrzywdzonemu odbycia widzenia z dzieckiem, a podczas kolejnych wizyt M. R. (1) unikał z nim kontaktu.

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał, że w oparciu o art. 66 § 1 kk oraz art. 67 § 1 kk zasadnym jest warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec K. P. (1) na okres 1 roku próby.

Oskarżony nie był dotychczas karany, nie wchodził w konflikt z prawem, prowadzi ustabilizowany i dotychczas nienaganny tryb życia. Okoliczności te pozwalają przyjąć, że właściwości i warunki osobiste K. P. (1) oraz dotychczasowy sposób jego życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania oskarżony będzie przestrzegać porządku prawnego, a w szczególności nie popełni nowego przestępstwa.

W oparciu o art. 67 § 3 kk Sąd orzekł od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę w kwocie 100 zł, a ponadto w powiązaniu z art. 72 § 1 pkt 2 kk zobowiązał K. P. (1) do przeproszenia M. R. (1) w formie pisemnego oświadczenia w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku.

W przekonaniu Sądu powyższe warunki orzeczonej probacji są adekwatne do przypisanego K. P. (1) czynu oraz należycie zmotywują oskarżonego do przestrzegania prawa.

O kosztach obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu, Sąd orzekł na podstawie § 2, § 4 oraz § 17 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 3 oraz § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 poz. 1714) i zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. P. (2) kwotę 841,32 zł.

O kosztach postępowania natomiast Sąd orzekł w oparciu o art. 627 kpk w zw. z art. 629 kpk i zasądził od oskarżonego: na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwotę 1200 zł tytułem zwrotu poniesionych przez niego wydatków oraz na rzecz Skarbu Państwa: 60 zł tytułem opłaty (por. art. 7 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych Dz. U. z 1983 r. Nr 229 poz. 2272 z późn. zm.) i kwotę 300 zł tytułem zwrotu części poniesionych w sprawie wydatków. Od zapłaty wydatków w pozostałym zakresie oskarżony został zwolniony na zasadzie art. 624 § 1 kpk, gdyż utrzymuje się jedynie z niskiego zasiłku chorobowego, a to sprawia, że ich uiszczenie ponad zasądzoną kwotę byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w wyroku z 17 kwietnia 2019 r.