Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt

III AUa 129/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Irena Mazurek (spr.)

Sędziowie:

SSA Małgorzata Moskwa

SSA Ewa Preneta-Ambicka

Protokolant

st. sekr. sądowy Elżbieta Stachowicz

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2019 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku K. Ć. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o umorzenie należności z tytułu składek

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 14 grudnia 2017 r. sygn. akt IV U 359/17

I.  oddala apelację,

II.  nie obciąża wnioskodawcy K. Ć. (1) kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt III AUa 129/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 14 marca 2017 r.

Decyzją z dnia 7 lutego 2017 r. w Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy K. Ć. (1) umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne , ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy za okresy tam wskazane na łączną kwotę 86.138, 41 zł. W podstawie prawnej decyzji powołane zostały art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 963) w zw. z art. 1 ust. 13 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r.
o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność ( Dz.U. z 2012 r., poz. 1551), zaś w uzasadnieniu faktycznym naprowadzone zostało, że wnioskodawca w ustawowym terminie nie uregulował kosztów egzekucyjnych , które na dzień 5 grudnia 2016 r, wynosiły 10.756,62 zł.

Wnioskodawca K. Ć. (1) odwołał się od ww. decyzji ZUS do Sądu Okręgowego w Rzeszowie. W odwołaniu z dnia 20 marca 2017 r. wnosząc
o zmianę zaskarżonej decyzji i umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy w łącznej kwocie 86.138,41 zł zarzucił, że wbrew stanowisku ZUS określone w decyzji warunkowej koszty egzekucyjne w wysokości 11.935,77 zł zostały przez niego uregulowane
w dwóch ratach 3.000 zł w dniu 27 czerwca 2016 r. i 8.935,77 zł w dniu 6 marca 2017 r. , przy czym procedura związana z ostatecznym ustaleniem wysokości tych kosztów zakończyła się 21 kwietnia 2016 r. Stąd zdaniem odwołującego się zachował on termin do uregulowania tej należności skutkujący umorzeniem składek. N. od tego wnioskodawca podnosił ,że znajduje się w trudnej sytuacji rodzinnej
i majątkowej ( w lutym 2017 r. zamarł tragicznie jego syn), a równocześnie na rzecz ZUS tytułem nieopłaconych składek na ubezpieczenia zatrudnionych wpłacił około 80.000 zł.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 5 kwietnia 2017 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie żądania wnioskodawcy podkreślając , że decyzja warunkowa z dnia 12 czerwca 2015 r. określająca także kwotę kosztów egzekucyjnych stała się prawomocna w dniu
8 września 2015 r. , zaś w terminie rocznym, od ww. daty wnioskodawca kosztów tych nie uregulował w całości , co było warunkiem umorzenia składek

Sąd Okręgowy w Rzeszowie, po rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z dnia
14 grudnia 2017 r. (sygn. akt IV U 359/17) oddalił odwołanie wnioskodawcy K. Ć. (1).
Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił , że wnioskodawca K. Ć. (1) wystąpił w dniu
19 grudnia 2014 r. do pozwanego organu rentowego z wnioskiem o umorzenie należności składkowych z tytułu nieopłaconych składek z działalności gospodarczej zlikwidowanej 30 września 2007 r. , w trybie przepisów ustawy abolicyjnej z dnia
9 listopada 2012 r. Decyzją z dnia 12 czerwca 2015 r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. określił należności podlegające umorzeniu z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy (na kwotę 86. 138 , 41 zł ) , przy zastrzeżeniu , że warunkiem umorzenia tych należności jest spłata kosztów egzekucyjnych określonych postanowieniem komornika sądowego dnia 9 czerwca 2015 r. na kwotę 11.935,77 zł w tremie 12 miesięcy od uprawomocnienia się tej decyzji. Decyzja ta została doręczona wnioskodawcy w dniu
22 czerwca 2015 r. , po czym odwołanie od tej decyzji K. Ć. (1) Sąd Okręgowy w Rzeszowie odrzucił postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2015 r. IV U 1223/15 . Wobec zaś powyższego ww. decyzja warunkowa ZUS stała się prawomocna w dniu 8 września 2016 r. Tymczasem wnioskodawca określone w decyzji warunkowej koszty egzekucyjne uregulował w dwóch ratach ; w dniu 27 czerwca 2017 r. 3.000 zł i w dniu 6 marca 2017 r. 8.935,77 zł. W świetle powyższych bezspornych okoliczności faktycznych ,Sąd Okręgowy w Rzeszowie dokonując oceny prawnej sprawy uznał żądanie odwołania za nieuzasadnione , a zaskarżoną decyzję ZUS za trafną i odpowiadającą prawu. Podkreślając ,że zaskarżona decyzja organu rentowego w żaden sposób nie narusza przepisów ustawy z 9 listopada 2012 r.
o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność ( Dz.U. z 2012 r., poz. 1551) , sąd pierwszej instancji akcentował , że decyzja warunkowa z dnia 12 czerwca 2015 r. była decyzją prawidłową, a 12 miesięczny termin do zapłaty przez wnioskodawcę kosztów egzekucyjnych warunkujących umorzenie składek w kwocie 11.935,77 zł upłynął w dniu 8 września 2016 r. Na tę zaś datę odwołujący się z ww. kwoty uregulował zaledwie 3.000 zł . Tym samym nie spełnił warunku do umorzenia składek. Jednocześnie sąd pierwszej instancji podkreślił ,że trudna sytuacja rodzinna i majątkowa wnioskodawcy nie ma wpływu na końcowy wynik sprawy . W podstawie prawnej wyroku powołany został art. 1 ust.13 pkt 2 ustawy z 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność ( Dz.U. z 2012 r., poz. 1551), jak też art. 477 14 § 1 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 14 grudnia 2017 r. zaskarżony został przez wnioskodawcę K. Ć. (2) . W apelacji z dnia
18 stycznia 2018 r. wnioskodawca , zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 1 ust. 12 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. 2012 r., poz. 1551) poprzez przyjęcie, że 12 miesięczny termin do uregulowania przez niego kosztów egzekucyjnych rozpoczął swój bieg już w dniu 8 września 2016 r,. a nie z datą uprawomocnienia się postanowienia komornika określającego ich wysokość tj. 21 kwietnia 2016 r., wynosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądania odwołania , ewentualnie uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi. W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący raz jeszcze akcentował, że to przebieg postępowania związanego z ustaleniem wysokości kosztów egzekucyjnych w sprawie Km 1164/13 doprowadził do uregulowania przez niego tych kosztów ostatecznie dopiero w dniu 6 marca 2017 r. , a w tej sytuacji stosując odpowiednią analogię do przewidzianego w powołanym
w petitum apelacji przepisie przypadku , należy przyjąć , że termin z art.1 ust.11 ustawy abolicyjnej należy liczyć od dnia uprawomocnienia się postanowienia komornika określającego wysokość kosztów egzekucyjnych tj. od dnia 21 kwietnia 2016 r. a w tej sytuacji spełnił ona warunek do umorzenia składek .

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł
o oddalenie apelacji wnioskodawcy , przy zasądzeniu kosztów zastępstwa procesowego
( oświadczenie pełnomocnika organu rentowego złożone na rozprawie apelacyjnej) .

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, rozpoznając apelację wnioskodawcy K. Ć. (1) zważył co następuje ;

Wniesiony przez wnioskodawcę środek odwoławczy nie może odnieść pożądanego skutku.
Zaskarżony bowiem wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 14 grudnia 2017 r. . jest – w ocenie tutejszego sądu – wbrew zarzutom apelacji , wyrokiem trafnym i odpowiadającym prawu . W świetle bezspornych okoliczności faktycznych spór w przedmiotowej sprawie sprowadza się w istocie do wykładni i stosownego zastosowania przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. 2012 r., poz. 1551). W tym zaś względzie z całą stanowczością odrzucić należy reprezentowany przez skarżącego pogląd o rozpoczęciu biegu
12 miesięcznego terminu do opłaty przez niego, warunkujących umorzenie składek, kosztów egzekucyjnych dopiero od dnia 21 kwietnia 2016 r. tj. daty uprawomocnienia się postanowienia komornika określającego ich wysokość. Wskazywany bowiem przez apelującego na uzasadnienie swych racji art.1 ust. 12 powołanej ustawy abolicyjnej dotyczy wyłącznie przypadku rozłożenia na raty bądź odroczenia płatności składek niepodlegających umorzeniu, a nie kosztów egzekucyjnych , tym samym odpowiednie w tym zakresie decyzje podejmuje organ rentowy, a nie organ egzekucyjny ( inna rzecz ,że odwołujący się też tego rodzaju zadłużenia względem ZUS nie posiadał) . Tym samym , tak jak trafnie przyjął to sąd pierwszej instancji , 12 miesięczny termin do zapłaty kosztów egzekucyjnych przez wnioskodawcę ( określonych kwotowo w decyzji warunkowej nadto w wysokości odpowiadającej tej ustalonej prawomocnym postanowieniem komornika z dnia 9 czerwca 2015 r. rozpoczął swój bieg od dnia uprawomocnienia się decyzji warunkowej ZUS z dnia 12 czerwca 2015 r. tj. od dnia 8 września 2015 r. i upłynął z dniem 8 września 2016 r. , stosownie do art.1 ust.11 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. 2012 r., poz. 1551). Należy zaś w tym miejscu podkreślić , że termin ten jest terminem zawitym prawa materialnego , a więc nie podlega przywróceniu. Jednocześnie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych roszczenie odwołania nie może znajdować swego oparcia wyłącznie w klauzuli genialnej z art.5 k.c. ( tak też
w orzecznictwie Sądu Najwyższego, czego przykładem mogą być wyroki tego Sądu
z dnia 29 października 1997r. II UKN 311/97, OSNAP 1998/15/465, czy z dnia
15 grudnia 1998r. II UKN 379/98, OSNAP 2000/3/125). Tym samym powoływana przez wnioskodawcę jego trudna sytuacja rodzinna i majątkowa musiała pozostać bez wpływu na końcowy wynik sprawy. Także przebieg postępowania egzekucyjnego związanego z ustaleniem wysokości kosztów egzekucyjnych , które miał uregulować odwołujący się , w świetle brzmienia powołanych wyżej przepisów ustawy abolicyjnej , nie mógł wpłynąć na przyjęte w przedmiotowej sprawie rozstrzygnięcie , niezależnie od tego ,że wnioskodawca już w okresie ponad 4 miesięcy przed upływem
12 miesięcznego terminu na uregulowanie tych kosztów ( tj. w dacie 21 kwietnia 2016 r. kiedy uprawomocniło się postanowienie komornika) miał wiedzę o ich ostatecznej wysokości w kwocie zresztą wskazanej w decyzji warunkowej , a w ww. terminie uregulował tylko 3.000 zł z 11. 935,77 zł . Tymczasem jako osoba właściwe dbająca o swoje interesy winien był zdawać sobie wówczas sprawę z konsekwencji takiego działania ( odmowy umorze składek w kwocie 86.138,41 zł ) , a mimo wszystko do zapłaty pełnej należności doszło dopiero w dniu 6 marca 2017 r. , a wić nawet po wydaniu zaskarżonej w niniejszymi postepowaniu decyzji . W tym miejscu jedynie marginalnie zauważyć także wypadnie , że tragiczna śmierć syna wnioskodawcy miała miejsce również dopiero w lutym 2017 r. Reasumując , skoro K. Ć. (1) nie uiścił kosztów egzekucyjnych w terminie dwunastu miesięcy od uprawomocnienia się decyzji wydanej na podstawie art. 1 ust. 8 ustawy abolicyjnej, to skutkować to musiało uznaniem końcowej decyzji organu rentowego odmawiającej umorzenia , wydanej w trybie art. 1 ust.13 pkt 2 tej ustawy za prawidłową .

Z tych wszystkich więc wyżej naprowadzonych względów – z braku dostatecznych podstaw faktycznych i prawnych – na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono
o oddaleniu apelacji wnioskodawcy jako bezzasadnej ( pkt I sentencji wyroku). Końcowy wynik sporu co do zasady uzasadniał obciążenie skarżącego poniesionymi przez pozwany organ rentowy kosztami zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym stosownie do art. 98 § 1 k.p.c. , nie mniej jednak zważywszy na trudną sytuację materialną i rodzinną wnioskodawcy ( w szczególności istniejący teraz obowiązek zapłaty przez niego nieumorzonych składek w kwocie 86. 138,41 zł , przy zaprzestaniu aktywności zawodowej i utrzymywaniu się jedynie z emerytury) Sąd Apelacyjny , stosując w tym względzie przewidzianą w art.102 k.p.c. regułę słuszności , ostatecznie odstąpił od obciążania wnioskodawcy tymi kosztami ( pkt II sentencji wyroku ).

ZARZĄDZENIE

1/ (...)((...)) ,

2/ (...)

3/ (...) (...)