Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: sekr. sądowy Anna Dorecka

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2019 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. w N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 31 lipca 2018 roku nr (...)

z dnia 31 lipca 2018 roku nr (...)

z dnia 31 lipca 2018 roku nr (...)

w sprawie (...) Sp. z o.o. w N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o podleganie ubezpieczeniom

1.  oddala odwołania;

2.  zasądza od strony odwołującej (...) Spółka z o.o. w N. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. kwotę 540 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 697/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 21 stycznia 2019 r.

Decyzją z dnia 31 lipca 2018 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3
w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 i art. 36 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.) oraz art. 74 ust. 2 ustawy z dnia 17 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1938 ze zm.) stwierdził, że D. P. nie podlega jako pracownik obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 13 października 2016 r. u płatnika składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednocześnie, na podstawie art. 18 ust. 1 i art. 20 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.) oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1938 ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił dla D. P. podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne za listopad 2016 r.: na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w kwocie 704,86 zł, na ubezpieczenie chorobowe w kwocie 704,86 zł, na ubezpieczenie wypadkowe
w kwocie 704,86 zł i na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 608,23 zł, a ponadto składkę na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 54,74 zł. W pozostałych miesiącach od grudnia 2016 r. do lutego 2018 r. podstawy wymiaru składki i składka na ubezpieczenie zdrowotne wyniosły 0,00 zł. Zakład ustalił ponadto podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne płatnika składek (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością w okresie od listopada 2016 r. do lutego 2018 r.
w kwotach podanych w decyzjach. Jak podał, Ł. kwota odpisu składek na ubezpieczenie społeczne z tego tytułu wynosi 11.102,09 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne: 2.713,84 zł.
W uzasadnieniu decyzji Zakład podał, że płatnik w okresie od listopada 2016 r. do lutego 2018 r. naliczał składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne od kwot zadeklarowanych z tytułu zatrudnienia D. P. w ramach stosunku pracy. Zgodnie
z przepisami prawa, D. P. nie podlega jednak ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę. W dniu 13 października 2016 r. stał się bowiem niemal jedynym (...) Spółki (...), dokonując zakupu 999 udziałów tego podmiotu. Całkowita liczba udziałów wynosi zaś 1000. Jako niemal jedyny wspólnik spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością (...) uważany jest za osobę prowadzącą działalność gospodarczą. Każda natomiast osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń.

Decyzją z dnia 31 lipca 2018 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1778 ze zm.) w związku z art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065), ustalił dla płatnika składek (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością kwotę należnych składek na Fundusz Pracy w okresie od listopada 2016 r. do lutego 2018 r. w kwotach podanych
w decyzji wskazując, że łączna kwota odpisu składek na Fundusz Pracy z tego tytułu wynosi 856,17 zł. W uzasadnieniu decyzji Zakład podał, że płatnik w okresie od listopada 2016 r. do lutego 2018 r. naliczał składki na Fundusz Pracy od kwot zadeklarowanych z tytułu zatrudnienia D. P. w ramach stosunku pracy. Zgodnie z przepisami prawa, D. P. nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę.

Decyzją z dnia 31 lipca 2018 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1778 ze zm.) w związku z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1256 ze zm.), ustalił dla płatnika składek (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością kwotę należnych składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w okresie od listopada 2016 r. do lutego 2018 r. w kwotach podanych w decyzji wskazując, że łączna kwota odpisu składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tego tytułu wynosi 34,95 zł. W uzasadnieniu decyzji Zakład podał, że płatnik w okresie od listopada
2016 r. do lutego 2018 r. naliczał składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych od kwot zadeklarowanych z tytułu zatrudnienia D. P. w ramach stosunku pracy. Zgodnie z przepisami prawa, D. P. nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę.

Odwołania od tych decyzji wniósł D. P.- Prezes Zarządu (...)
Sp. z o.o. w N. domagając się ich zmiany i przyjęcia, że od 13 października 2016 r. podlega jako pracownik obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 13 października 2016 r. u płatnika składek (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością. W uzasadnieniu odwołujący podkreślił, że ZUS nie podał w oparciu o jakie przepisy działał wydając zaskarżone decyzje i nie wskazał też, które przepisy prawa (...) Sp. z o.o. naruszyła zawyżając rozliczenia składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne, a także Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jak podał, Spółka zakwestionowała wyniki kontroli przeprowadzonej przez ZUS. W zastrzeżeniach do protokołu kontroli zarzucono naruszenie przepisów art. 8 ust. 6 pkt 4 w związku z art. 36 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego objętego kontrolą oraz błędną wykładnię przepisów prawa. Strona odwołująca wskazała też, że w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ani też w innym przepisie, który dotyczyłby obowiązku ubezpieczenia społecznego nie ma określenia „prawie jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością”. Twierdzenie zatem organu rentowego o konieczności wyrejestrowania D. P. z ubezpieczeń społecznych nie znajduje podstawy prawnej i jest nieuzasadnione.

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu podał, że wspólnicy spółek kapitałowych, także jako członkowie zarządów tych spółek, nie są podmiotami ubezpieczeń społecznych. Relacje zachodzące między nimi a spółką mają charakter korporacyjny, także gdy dotyczą zobowiązania wspólnika do oznaczonych w umowie spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem (art. 176 k.s.h.). Przepis art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych obejmuje tylko wspólników jednoosobowej spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością jako prowadzących działalność pozarolniczą. Spółka kapitałowa może jednak uregulować status prawny członka zarządu, będącego jednocześnie jej udziałowcem, przez zatrudnienie go na podstawie stosunku pracy. Skuteczne z punktu widzenia prawa pracy jest także zatrudnienie wspólników wieloosobowych spółek
z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie umów o pracę na stanowiskach wykonawczych. Własność wkładu (udziału) kapitałowego w spółce nie kłóci się
z jednoczesną pracą w spółce, a wspólnik, który jest w stanie podołać obowiązkom świadczenia pracy na rzecz spółki, nie może być zmuszany do zatrudnienia przy tej pracy innej osoby, jeżeli woli takie obowiązki wykonywać osobiście w ramach zatrudnienia
o naturze pracowniczej. Wymaga się jednak, aby wspólnik był poddany zarówno ekonomicznej zależności od swojego pracodawcy (spółki), jak i formalnemu nadzorowi sprawowanemu przez zgromadzenie wspólników, na którym posiadane przez wspólnika-zarządcę udziały własnościowe nie dają mu statusu wspólnika dominującego, samodzielnie decydującego w sprawach istotnych dla spółki. Ta sama osoba może więc być wspólnikiem
i być zatrudniona przez spółkę jako jej pracownik, jednak stosunek pracy między tymi stronami musi charakteryzować się wszystkimi istotnymi cechami wymienionymi
w art. 22 § 1 k.p. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, w tym wyroki z dnia:
7 kwietnia 2010 r., II UK 177/09 (niepubl.) i 3 sierpnia 2011 r., I UK 8/11 (OSNP 2012/17-18/225) organ rentowy wskazał, że spółka dwuosobowa, w której jeden ze wspólników zachował 999 na 1000 udziałów, ma pozycję właścicielską tak dalece dominującą, że nie może być własnym pracodawcą. Objęcie wszystkich (znacznej liczby) udziałów w kapitale zakładowym spółki powoduje takie zmiany w strukturze kapitałowej podmiotu, że dalsze świadczenie pracy nie poddaje się kwalifikacji umowy o pracę. W tej sprawie, jak wskazał ZUS, ubezpieczonego należało więc traktować jako jedynego wspólnika spółki pomimo, że formalnie pozostaje on jedynie większościowym udziałowcem, a A. L. jako udziałowiec mniejszościowy jest w istocie udziałowcem iluzorycznym.

W piśmie procesowym z dnia 7 grudnia 2018 r. (data prezentaty: 10 grudnia 2018 r.) pełnomocnik (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podał, że D. P. nie jest i nigdy nie był jedynym wspólnikiem tej Spółki (...) znajduje to odzwierciedlenia w stanie faktycznym potwierdzonym w dokumentach rejestrowych znajdujących się w Krajowym Rejestrze Sądowym. Podkreślił też, że przywołane przez organ rentowy orzecznictwo Sądu Najwyższego nie może znaleźć zastosowania w przedmiotowej sprawie (k. 30). W piśmie procesowym z dnia 2 stycznia 2019 r. (...) Oddział w T. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie (k. 34-35).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

(...) Sp. z o.o. w N. świadczy usługi budowlane. W 2009 r. Spółka zatrudniała od kilku do kilkunastu osób w charakterze pracowników produkcyjnych, ponieważ zajmowała się wówczas produkcją kostki brukowej. Proces produkcji nadzorował pracownik o największym doświadczeniu. Przekwalifikowanie działalności Spółki nastąpiło około 2013 r. Spółka zajęła się wtedy świadczeniem usług budowlanych. Doszło do wymiany kadry i w miejsce pracowników produkcyjnych zostali zatrudnieni pracownicy w zawodach ogólnobudowlanych.

dowód:

-

zeznania odwołującego D. P.- 00:16:10, 00:21:40,

D. P. rozpoczął pracę w (...) Sp. z o.o. w N. w 2009 r. Został wówczas Prezesem Zarządu. W 2009 r. w Spółce było trzech wspólników, tj. U. L. posiadająca 640 udziałów o wartości po 500,00 zł (łącznie 320.000,00 zł), M. M. posiadająca 160 udziałów o wartości po 500,00 zł (łącznie
80.000,00 zł) i A. L. posiadający 200 udziałów o wartości po 500,00 zł (łącznie 100.000,00 zł). Zarząd Spółki był jednoosobowy. Do obowiązków D. P. należało zarządzanie, reprezentowanie firmy i pozyskiwanie kontraktów. D. P. zawarł ze (...) Sp. z o.o. w N., reprezentowaną przez A. L., umowę o pracę na czas określony od 15 stycznia 2013 r. do 16 stycznia 2014 r. Mocą tej umowy został zatrudniony w Spółce w wymiarze pełnego etatu na stanowisku Kierownika Zakładu za wynagrodzeniem w kwocie 1.600,00 zł. W 2013 r. Spółka powoli wchodziła na rynek usług budowlanych. Do obowiązków D. P. jako Kierownika Zakładu należał nadzór nad prowadzonymi inwestycjami budowlanymi, w tym zapewnienie firmie pracowników budowlanych i logistyka. D. P. wykonywał swoje obowiązki w godzinach
od 8:00 do 16:00. W dniu 13 października 2014 r. M. M. sprzedała swoje udziały A. L.. Od tego czasu w Spółce było 2 wspólników, tj. U. L. posiadająca 640 udziałów o wartości po 500,00 zł (łącznie 320.000,00 zł) i A. L. posiadający 360 udziałów o wartości po 500,00 zł (łącznie 180.000,00 zł). D. P. nadal pełnił funkcję Prezesa jednoosobowego Zarządu. W dniu 29 grudnia 2014 r. U. L. sprzedała część swoich udziałów, pozostawiając sobie 240 udziałów
o wartości po 500,00 zł (łącznie 120.000,00 zł). D. P. nabył od niej 400 udziałów
o wartości po 500,00 zł (łącznie 200.000,00 zł). W dniu 17 stycznia 2016 r. D. P. zawarł ze Spółką umowę o pracę na czas nieokreślony od tego dnia. W umowie określono wynagrodzenie D. P. na stanowisku Kierownika Zakładu na kwotę 1.850,00 zł. Zakres obowiązków D. P. nie uległ zmianie.

dowód:

-

historia zmiany udziałowców w (...) Sp. z o.o.- k. 45 akt ZUS,

-

umowa o pracę na czas określony z dnia 15.01.2013 r.- k. 15 akt ZUS,

-

umowa o pracę na czas nieokreślony z dnia 17.01.2016 r.- k. 17 akt ZUS,

-

zeznania odwołującego D. P.- 00:16:26-00:18:31, 00:23:16- 00:26:26, 00:27:52-00:30:02, 00:39:20,

W dniu 13 października 2016 r. D. P. w wyniku zbycia udziałów w Spółce (...) przez A. L. oraz U. L., dokonał zakupu większości udziałów tej Spółki. W wyniku transakcji stał się posiadaczem 999 udziałów
o wartości 500,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości 499.500,00 zł. Całkowita liczba udziałów Spółki wynosi 1000, a wysokość kapitału zakładowego 500.000,00 zł. A. L. posiada 1 udział o wartości 500,00 zł. D. P. jako Prezes jednoosobowego Zarządu nadal reprezentował Spółkę, zawierał umowy, negocjował kontrakty, decydował o zakupach
i wykonywał inne czynności związane z zarządzaniem Spółką. Po zakupie większości udziałów w Spółce, sam siebie kontrolował jeżeli chodzi o stanowisko Kierownika Zakładu. Samodzielnie podejmował decyzje co do profilu działalności Spółki. A. L. służył mu dobrą radą.

dowód:

-

historia zmiany udziałowców w (...) Sp. z o.o.- k. 45 akt ZUS,

-

częściowo zeznania odwołującego D. P.- 00:31:15-00:34:44, 00:41:38,

Płatnik składek od dnia 13 października 2016 r. nie wyrejestrował z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego D. P. jako pracownika Spółki zatrudnionego na stanowisku Kierownika Zakładu.

dowód:

-

protokół kontroli z dnia 19.04.2018 r.- k. 49-57 akt ZUS,

Płatnik składek (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością w okresie
od listopada 2016 r. do lutego 2018 r. naliczał składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne od kwot zadeklarowanych z tytułu zatrudnienia D. P.
w ramach stosunku pracy.

dowód:

-

protokół kontroli z dnia 19.04.2018 r.- k. 49-57 akt ZUS,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów i zeznania odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości,
zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu,
aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego. Dokumenty urzędowe stanowiły więc dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone
(art. 244 § 1 k.p.c.), zaś dokumenty prywatne- dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.).

Zeznania D. P. Sąd uznał za wiarygodne częściowo. Odmówił bowiem waloru wiarygodności jego twierdzeniom o tym, że M. M. sprzedała część swoich udziałów w Spółce (...) w 2012 r. albo w 2013 r. Z treści historii zmiany udziałowców w (...) Sp. z o.o. znajdującej się w aktach ZUS, wynika, że M. M. 160 udziałów o wartości po 500,00 zł, a łącznie o wartości 80.000,00 zł sprzedała A. L. dopiero w dniu 13 października 2014 r. Nie zasługiwały też na wiarę twierdzenia D. P., że od chwili nabycia 999 udziałów w Spółce
w 2016 r. nadal był pracownikiem (...) Sp. z o.o. z tytułu zawartej z nią umowy
o pracę. W świetle obowiązujących przepisów i utrwalonego już orzecznictwa
w okolicznościach faktycznych sprawy taki wniosek nie jest słuszny. Kwestia ta jednak należy do oceny prawnej, dokonanej przez Sąd w rozważaniach niniejszego uzasadnienia.
W pozostałym zakresie zeznania D. P. uznać należało za wiarygodne, gdyż były spójne i logiczne. Dotyczyły one okoliczności istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia
i znalazły potwierdzenie w treści dokumentów, które posłużyły Sądowi do ustalenia stanu faktycznego sprawy.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołania od zaskarżonych decyzji (...) Oddział w T. z dnia 31 lipca 2018 r. nie zasługiwały na uwzględnienie.

Okoliczności faktyczne tej sprawy nie były sporne. Nie był sporny ani fakt zawarcia umów o pracę z (...) Sp. z o.o. w N. przez D. P. będącego Prezesem Zarządu odwołującej się Spółki ani też fakt nabycia przez D. P. w dniu 13 października 2016 r. 999 udziałów w Spółce o łącznej wartości 499.500,00 zł, w wyniku czego stał się on większościowym udziałowcem. Drugim wspólnikiem od tego dnia był A. L. posiadający 1 udział o wartości 500,00 zł.

W takich okolicznościach sprawy należało dokonać oceny, czy D. P. może podlegać od dnia 13 października 2016 r. ubezpieczeniom społecznym jako osoba zatrudniona w Spółce (...) z tytułu umowy o pracę zawartej z tą Spółką, czy też powinien podlegać ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

Stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji, w odpowiedzi na odwołanie i w piśmie procesowym z dnia 2 stycznia 2019 r., poparte orzecznictwem Sądu Najwyższego, jest prawidłowe.

Argument, że nie ma przepisu dotyczącego podlegania ubezpieczeniom społecznym, w którym występowałoby określenie „prawie jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością” nie jest zasadny i nie wpływa na stanowisko Sądu w tej sprawie,
co potwierdza orzecznictwo.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 r., II UK 177/09
(OSP 2012/1/8), na który powołał się organ rentowy, poprzez analogię uznano w oparciu
o art. 63 k.p., że umowa o pracę wygasa, kiedy dochodzi do przejęcia zdecydowanej większości udziałów w Spółce z o.o. (...) to Sąd Najwyższy powtórzył w nowszym orzecznictwie i jest ono już ugruntowane. W wyroku z dnia 13 marca 2018 r., I UK 27/17 (LEX nr 2508640) w podobnym stanie faktycznym, gdzie dominującym wspólnikiem była jedna osoba, a 1 udział przypadał drugiemu wspólnikowi, Sąd Najwyższy nazwał taki udział „iluzorycznym”. Odnosząc się do kwestii prawnych Sąd Najwyższy stwierdził, że orzecznictwo nie uznaje za zatrudnienie pracownicze także zatrudnienia dominującego wspólnika w sytuacji, gdy udział innych wspólników w kapitale zakładowym spółki jest tak mały, że pozostaje iluzoryczny. Z perspektywy prawa ubezpieczeń społecznych tego rodzaju spółkę należy traktować jak spółkę jednoosobową. Taka sytuacja miała właśnie miejsce
w niniejszej sprawie. Także w piśmiennictwie podkreśla się, że jedyny (lub „niemal jedyny”) wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie powinien uzyskać statusu pracowniczego.

Jeżeli mamy więc do czynienia z zawartą umową o pracę, należy badać, czy jest to zatrudnienie w ramach stosunku pracy poprzez analizę, czy spełnione zostały wszystkie warunki z art. 22 k.p. Jednym z nim jest podporządkowanie, którego nie ma w sytuacji, gdy Prezes Zarządu Spółki będący w przeważającej części jej udziałowcem sam siebie ma kontrolować. D. P. zeznał tymczasem, że od 13 października 2016 r., kiedy nabył 999 udziałów w Spółce (...), podlegał w ramach pracowniczego podporządkowania sam sobie.

W powołanym wyżej wyroku z dnia 13 marca 2018 r. (I UK 27/17) Sąd Najwyższy podkreślił, że dla włączenia danej osoby do ubezpieczenia społecznego niezbędna jest przynależność tej osoby do określonej w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych grupy podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (podobnie wyroki SN: z dnia 19 lutego 2008 r., II UK 122/07, z dnia 6 sierpnia 2013 r., II UK 11/13 i z dnia
17 marca 2016 r., III UK 83/15), natomiast art. 8 ust. 1 powołanej ustawy analizowany
w związku z art. 22 k.p. określa, kiedy wykonywanie przez osobę fizyczną czynności na rzecz podmiotu prawa takiego jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada cechy zatrudnienia na podstawie stosunku pracy. Dla objęcia ubezpieczeniem społecznym zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta i czy jest ważna, lecz tylko to, czy strony tej umowy pozostawały w stosunku pracy. O tym zaś, czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten stanowi tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie (zgłoszenie) do ubezpieczeń i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, wynikających z art. 22 § 1 k.p. (por. wyroki SN: z dnia 26 lutego 2013 r., I UK 472/12, z dnia 11 września 2013 r., II UK 36/13 i z dnia 17 marca 2016 r., III UK 83/15). Sąd Najwyższy stwierdza, że decydujące znaczenie dla oceny charakteru stosunku prawnego łączącego spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z członkiem jej zarządu ma zatem treść tego stosunku
i warunki jego realizacji. Stosunek pracy, zdefiniowany w art. 22 § 1 k.p., jest stosunkiem prawnym starannego działania, którego konstytutywnymi cechami są: dobrowolne, osobiste, odpłatne świadczenie pracy w sposób ciągły, w warunkach podporządkowania pracownika pracodawcy, który ponosi wszelkie ryzyka związane z zatrudnieniem pracownika.

Odnosząc te cechy do stosunku prawnego łączącego D. P. ze Spółką, należy zatem stwierdzić, że o ile nie budzi wątpliwości, iż wykonywanie przez niego czynności Prezesa Zarządu Spółki i jednocześnie Kierownika Zakładu mogło mieć osobisty charakter oraz odbywać się w sposób ciągły i odpłatny, o tyle wysoce wątpliwe jest tu występowanie głównego elementu konstrukcyjnego stosunku pracy, jakim jest pracownicze podporządkowanie ubezpieczonego swemu pracodawcy w procesie świadczenia pracy. Jeżeli chodzi o autonomiczne podporządkowanie, w tym systemie sam sposób realizacji zadań może być pozostawiony pracownikowi. Nawet jednak w autonomicznym systemie podporządkowania występuje wyraźne oddzielenie pozycji i roli pracodawcy od pozycji i roli pracownika. Kierownicze uprawnienia pracodawcy nie są wprawdzie realizowane w drodze wydawania pracownikowi bezpośrednich poleceń w procesie pracy, ale wyrażają się
w określeniu zadań i warunków, w jakich mają być one wykonywane. Istota nawet takiego pracowniczego podporządkowania sprowadza się jednak do tego, że pracownik nie ma samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy (por. wyrok SN z dnia 18 lutego 2016 r., II PK 352/14).

Trudno przyjąć istnienie tak zdefiniowanego podporządkowania w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy, w sytuacji gdy jedynym faktycznym członkiem zgromadzenia wspólników podejmującego uchwały w sprawach dotyczących funkcjonowania Spółki pozostawał sam ubezpieczony. Był on też jedyną osobą faktycznie wykonującą prawa
i obowiązki członka zarządu jako jego prezes. W ten oto sposób, w ramach zawartej ze Spółką umowy o pracę D. P., działając jako w istocie jedyny udziałowiec i członek zgromadzenia wspólników, a także członek zarządu spółki będącej pracodawcą sam sobie (jako pracownikowi) wyznaczał obowiązki i określał sposób ich realizacji. Nie sposób zatem nie zauważyć, że nawet przy przyjęciu najbardziej liberalnej konstrukcji podporządkowania pracowniczego mamy tu do czynienia z sytuacją podporządkowania „pracownika samemu sobie”.

Taka interpretacja przepisów od wielu lat jest jednolita w orzecznictwie zarówno Sądu Najwyższego, jak i Sądów Apelacyjnych. Skoro tak, przyjąć należało, że D. P.
nie podlega jako pracownik obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 13 października 2016 r. u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w N..

Mając to wszystko na uwadze Sąd stwierdził, że zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z dnia 31 lipca 2018 r. są prawidłowe. Tym samym, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd orzekł, jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. Sąd rozstrzygnął w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
w związku z art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Zasądzając od strony odwołującej na rzecz ZUS kwotę 540,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, Sąd miał na uwadze § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r.
poz. 265). W tej sprawie Sąd rozstrzygał o zasadności odwołań od trzech decyzji organu rentowego. Pierwsza z decyzji dotyczyła kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym
i jednocześnie, podobnie jak dwie pozostałe, określała wysokość podstawy wymiaru składek. Przyjmując, że również w tym wypadku zastosowanie znajduje § 9 ust. 2 powołanego wyżej rozporządzenia, Sąd miał na uwadze § 20 wymienionego wyżej aktu. Zgodnie z tym przepisem, wysokość stawek minimalnych w sprawach nieokreślonych w rozporządzeniu ustala się, przyjmując za podstawę stawkę w sprawach o najbardziej zbliżonym rodzaju.
W drodze wyjątku judykatura przyjmuje w sprawach o zaległe składki na ubezpieczenia społeczne stosowanie poprzez § 20 rozporządzenia, § 2 tego aktu. W tej sprawie zaskarżone decyzje nie dotyczą jednak obowiązku uiszczenia zaległych składek. Ustalają bowiem dopiero podstawę ich wymiaru.