Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:SSA Marta Szerel (spr.)

Sędziowie:SA Paulina Asłanowicz

SA Marzena Miąskiewicz

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zobowiązanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 19 grudnia 2017 r., sygn. akt I C 744/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W. na rzecz (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 4.050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Marzena Miąskiewicz Marta Szerel Paulina Asłanowicz

Sygn. akt V ACa 106/18

UZASADNIENIE

Pozwem z 12 lipca 2017 r. powód – Stowarzyszenie (...) z siedzibą w W. wniósł o zobowiązanie pozwanego – (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. do udzielenia informacji, obejmujących okres od 16 czerwca 2007 r. do 16 czerwca 2017 r. odnośnie tego: (a) jakie utwory audiowizualne były wyświetlane w prowadzonych przez pozwanego kinach, z wyszczególnieniem ich tytułów i okresów, w których były wyświetlane poszczególne utwory audiowizualne; (b) jakie wpływy zostały uzyskane przez pozwanego z tytułu wyświetlania poszczególnych utworów audiowizualnych, o których mowa powyżej w poszczególnych miesiącach; (c) artystyczne wykonania których z imienia i nazwiska artystów wykonawców utworów słownych, muzycznych i słowno-muzycznych były eksploatowane w ramach poszczególnych utworów audiowizualnych, o których mowa w pkt a. Nadto, powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że żądane informacje są niezbędne do podjęcia decyzji o celowości wystąpienia wobec pozwanego z roszczeniami o zapłatę należnych kwot. Informacje te pozwolą na konkretyzację żądań i sprecyzowanie ich wysokości. Powód podał, że posiada czynną legitymację procesową, o czym przesądza domniemanie wynikające z art. 105 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: Prawo autorskie).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zakwestionował prawo powoda do żądania udzielenia informacji obejmujących okres od 16 czerwca 2007 r. do dnia 16 czerwca 2017 r. podnosząc, że okres ten nie został w żaden sposób uzasadniony, zaś termin przedawnienia w sprawach o naruszenie praw autorskich wynosi 3 lata od chwili, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Pozwany podniósł też, że rozszerzenie zakresu przysługującego powodowi zezwolenia na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi o pole eksploatacji „wyświetlanie” nastąpiło dopiero decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 9 lipca 2010 r. ogłoszoną 21 września 2010 r., co oznacza, że żądanie powoda do udzielenia informacji za okres sprzed powyższej daty jest bezzasadne, gdyż powód w tym zakresie nie ma czynnej legitymacji procesowej. Ponadto podniósł, że żądanie powoda określone w punkcie c petitum pozwu wykracza poza przymiot tzw. niezbędności określony w art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego.

Wyrokiem z 19 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie zobowiązał pozwanego do przedstawienia powodowi pełnego zestawienia w okresie od 21 września 2010 r. do 16 czerwca 2017 r. następujących informacji: (a) jakie utwory audiowizualne były wyświetlane w prowadzonych przez pozwanego kinach, z wyszczególnieniem ich tytułów i okresów, w których były wyświetlane poszczególne utwory audiowizualne; (b) jakie wpływy zostały uzyskane przez pozwanego z tytułu wyświetlania poszczególnych utworów audiowizualnych, o których mowa w pkt a w poszczególnych miesiącach (punkt pierwszy); oraz oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt drugi); a także zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.350 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt trzeci); a ponadto zniósł wzajemnie koszty zastępstwa procesowego (punkt czwarty).

Sąd Okręgowy ustalił, że powód jest organizacją zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 104 ust. 1 Prawa autorskiego i działa na postawie decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 9 lipca 2010 r. nr (...) (...) opublikowanej w obwieszczeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 21 września 2010 r. w sprawie ogłoszenia decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o zmianie zezwolenia na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (M.P. z 2010, nr 71, zał. 1). Na podstawie powyższego zezwolenia powód jest uprawniony do zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych, w tym do pobierania wynagrodzenia na następujących polach eksploatacji: utrwalanie, zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artystycznych wykonań, w tym zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie do obrotu, najem oraz użyczenie, odtwarzanie, nadawanie, reemitowanie, publiczne udostępnianie artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym i wyświetlanie. W ramach działalności statutowej powód podejmuje, między innymi, inicjatywę mającą na celu ochronę interesów artystów oraz wykonuje uprawnienia organizacji zbiorowego zarządzania wynikające z Prawa autorskiego.

Sąd pierwszej instancji ustalił ponadto, że pozwany jest jednym z operatorów kin i w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonuje, w szczególności, eksploatacji wizualnych zawierających artystyczne wykonania, między innymi projekcję filmów lub nagrań wideo.

W takim stanie faktycznym, ustalonym na podstawie dokumentów złożonych do akt oraz bezspornych okoliczności, Sąd Okręgowy stwierdził, że powództwo zasługuje na uwzględnienie w części.

Podstawą dochodzenia przez powoda roszczenia informacyjnego jest przepis art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego, wedle którego w zakresie swojej działalności organizacja zbiorowego zarządzania może się domagać udzielenia informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez nią wynagrodzeń i opłat. Z powyższego można wywnioskować, iż zasadność żądania powoda zależna jest od kumulatywnego spełnienia przesłanek, tj. wykazania zakresu wykonywanego przez niego zbiorowego zarządzania oraz tego, że żądane informacje lub dokumenty są niezbędne do określenia dochodzonych opłat. Roszczenie informacyjne oparte jest bowiem na założeniu, że poszkodowany może natrafić na istotne trudności w uzyskaniu koniecznych informacji, pozwalających mu na dochodzenie dalszych roszczeń. Jego celem jest zatem ułatwienie dochodzenia roszczeń wynikających z art. 20 Prawa autorskiego, a tym samym uzyskania efektywnej ochrony praw ustawowo zagwarantowanych. Nie ma przy tym obowiązku wykazania, czy uprawdopodobnienia naruszenia tego prawa.

Sąd wskazał, że w art. 105 ust. 1 Prawa autorskiego są dwa domniemania, które mają istotne znaczenie dla wykonywania zadań powierzonych organizacjom zbiorowego zarządzania: domniemanie uprawnienia do zarządzania i ochrony praw objętych zezwoleniem na zbiorowe zarządzanie oraz domniemanie legitymacji procesowej w tym zakresie, a zatem w odniesieniu do praw objętych zezwoleniem. Przepis art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego traktuje o roszczeniu informacyjnym organizacji zbiorowego zarządzania stanowiąc, że w zakresie swojej działalności organizacja ta może domagać się udzielenia informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez nią wynagrodzeń i opłat. Przewidziane art. 105 ust. 1 Prawa autorskiego domniemania ułatwiają organizacji dochodzenie tego roszczenia, zwalniając ją od obowiązku wykazywania legitymacji procesowej i uprawnienia materialnoprawnego, objętego zakresem działalności określonym w udzielonym zezwoleniu.

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że bezspornym jest, iż powód jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w rozumieniu art. 104 Prawa autorskiego, która działa na podstawie odpowiednich zezwoleń wynikających z decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jak również posiada uprawnienia do pobierania opłat, o których mowa w art. 20 Prawa autorskiego. Nie ulega zatem wątpliwości, iż roszczenie powoda oparte na art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego jest zasadne, zaś kwestią sporną – z uwagi na treść tego żądania – pozostawała ocena, w jakim zakresie powództwo to zasługuje na uwzględnienie.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał jednak, iż dla zaspokojenia roszczenia powoda wystarczające są informacje określone w pkt a i b pozwu. Tym samym, pomimo swojego żądania zmierzającego do oddalenia powództwa, niejako potwierdził słuszność roszczeń powoda co do pkt a i b pozwu; nie przedstawił też żadnej argumentacji przemawiającej za brakiem zasadności roszczenia w zakresie ustalenia, jakie utwory audiowizualne były wyświetlane w prowadzonych przez niego kinach oraz jakie wpływy zostały uzyskane z tytułu wyświetlania poszczególnych utworów audiowizualnych. Biorąc przy tym pod uwagę zakres żądanych informacji, w tej części powództwo było uzasadnione.

Kwestią sporną między stronami – poza okresem, za który powód może żądać ochrony roszczenia informacyjnego – było żądanie udostępnienia artystycznych wykonań ze wskazaniem imion i nazwisk artystów wykonawców utworów słownych, muzycznych i słowno-muzycznych, które były eksploatowane w ramach poszczególnych utworów audiowizualnych. Sąd pierwszej instancji podzielił w tym zakresie zdanie pozwanego, iż żądanie to wykracza poza przymiot tzw. niezbędności, określony w art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego. Powód nie udowodnił przesłanki niezbędności w zakresie domagania się przedstawienia wykazu danych osobowych twórców, których utwory były eksploatowane w ramach odtwarzanych przez pozwanego dzieł. Tym samym nie wykazał przesłanki przydatności tej informacji. Podkreślono przy tym, że w postępowaniu rozpoznającym roszczenie informacyjne na organizacji zbiorowego zarządzania spoczywa obowiązek wykazania niezbędności pozyskania określonych informacji i dokumentów, które należy interpretować w kontekście dochodzonych roszczeń i opłat.

Stosownie do treści art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego, w zakresie swojej działalności organizacja zbiorowego zarządzania może się domagać udzielenia informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez nią wynagrodzeń i opłat. Powyższe roszczenie informacyjne ze swej istoty prowadzi do dostarczenia dowodów do prowadzenia procesu i jest to sytuacja akceptowana przez ustawodawcę. Logiczne jest, iż aby ustalić wysokość wynagrodzenia i opłat niezbędna jest wiedza o ilości eksploatowanych utworów oraz uzyskanych z tego tytułu zysków. Żądanie informacji lub dokumentów niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych roszczeń należy rozumieć w kontekście treści prawa do dochodzonych roszczeń o wynagrodzenie lub opłaty. Wiąże się to z zakresem, w tym szczegółowością danych, które powinny być dostarczone, uwzględniając zwłaszcza uwarunkowania zbiorowego zarządzania. Dostarczone dane muszą pozwalać na stwierdzenie, czy doszło do naruszenia autorskich prawa majątkowych do utworów należących do kategorii i na polu objętym zbiorowym zarządzaniem przez daną organizację zbiorowego zarządzania. Żądanie informacji lub dostępu do dokumentacji może być także dochodzone w wypadku ich niezbędności do dokonania podziału wynagrodzeń pomiędzy uprawnionych, jak również dla weryfikacji prawdziwości lub kompletności wcześniej dostarczonych informacji. Kierując się zatem wskazaną przesłanką, w kontekście sporu pomiędzy stronami odnośnie do wysokości należnego wynagrodzenia, niezbędna jest informacja co do rodzajów utworów wyświetlanych w prowadzonych przez pozwanego kinach oraz opłat, jakie pobrano w związku z projekcją filmów, na których odtwarzane były te utwory. Taki zasięg informacji jest wystarczający dla ustalenia wielkości roszczeń powoda. Zakres możliwych do żądania informacji został w ustawie określony jedynie funkcjonalnie, jako informacje mające istotne znaczenie dla określenia wysokości wynagrodzenia. Tak szerokie ujęcie wymaga racjonalizacji w drodze wykładni, ponieważ przyznane w celu ochrony autora uprawnienie stwarza zagrożenie dla uzasadnionych i zasługujących na ochronę interesów drugiej strony umowy. Regulacja zawarta w art. 47 Prawa autorskiego wskazuje na prawo twórcy do otrzymania informacji i wglądu w niezbędnym zakresie do dokumentacji mającej istotne znaczenie dla określenia wysokości tego wynagrodzenia. Pozwala to na przyjęcie stanowiska, że w związku z realizacją uprawnienia z powyższego przepisu twórca nie powinien zapoznawać się z informacjami, które nie stanowią koniecznego materiału dla oceny jego roszczeń o zapłatę wynagrodzenia, zwłaszcza, gdy jednocześnie prowadzą do obciążenia zobowiązanego ponad potrzebę. W niniejszej sprawie pozwany nie ma obowiązku dokumentować, ani też ustalać dla potrzeb powoda, imion i nazwisk artystów wykonawców utworów słownych, muzycznych, i słowno-muzycznych, które były eksploatowane w ramach poszczególnych filmów wyświetlanych w kinach pozwanego. Powód jest bowiem w stanie samodzielnie sporządzić taki wykaz nazw autorów i wykonawców, po uprzednio uzyskanej informacji o konkretnych wyświetlonych u pozwanego utworach. Na skutek interwencji powoda – na podstawie wyroku wydanego w niniejszej sprawie – będzie zatem możliwa identyfikacja poszczególnych twórców utworów eksploatowanych w ramach dzieł wymienionych w pkt a pozwu.

Uwzględniając powództwo w części Sąd pierwszej instancji rozstrzygnął jednocześnie o zakresie czasowym żądanych informacji. Powód domagał się, aby zostały mu udostępnione informacje za okres od 16 czerwca 2007 r. do 16 czerwca 2017 r. Pozwany zaś podniósł zarzut przedawnienia roszczenia oraz wskazał, że zezwolenie dla powoda na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi o pole eksploatacji „wyświetlanie” nastąpiło dopiero decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 9 lipca 2010 r. ogłoszoną 21 września 2010 r. W pierwszej kolejności Sąd miał na uwadze, że roszczenie informacyjne, jakiego dochodził powód, nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Prawdą jest, że organizacje zbiorowego zarządzania mogą działać wyłącznie w formie stowarzyszeń, lecz nie można pominąć i tego, że występują w tym przedmiocie istotne różnice między zwykłymi stowarzyszeniami a stowarzyszeniami będącymi organizacjami zbiorowego zarządzania. Takie odmienności widoczne są nie tylko w zakresie członkostwa (przynależność osoby prawnej), celów statutowych (wyłącznie wskazane w art. 104 ust. 1 Prawa autorskiego), ale przede wszystkim w aspekcie rozdziału środków. Zwykłe stowarzyszenie, gdy prowadzi działalność gospodarczą, uzyskane dochody przeznacza na cele statutowe, a nie może zgodnie z art. 34 Prawa o stowarzyszeniach przeznaczać tych środków do podziału między swoich członków. Natomiast organizacja zbiorowego zarządzania ma na celu pobieranie wynagrodzenia za udzielenie zezwolenia na korzystanie z praw autorskich i wypłacanie ich twórcom z uwzględnieniem własnych kosztów organizacji, lecz bez realizacji zysków. Nie sposób również stwierdzić, że roszczenie informacyjne stanowi de facto roszczenie z tytułu deliktu i tym samym podlega przedawnieniu zgodnie z art. 442 ¹ k.c. Realizacja przez powoda upoważnienia zawartego w art. 20 Prawa autorskiego nie może być uznana za roszczenie deliktowe, a zatem związane z tym roszczenie informacyjne z art. 105 ust. 2 ustawy również podlegać będzie tej samej wykładni. W ocenie Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie zastosowanie mają zatem ogólne reguły przedawnienia roszczeń (10 lat – 118 k.c.) i w konsekwencji tego zasadne było uwzględnienie roszczeń powoda w przedmiocie żądania przedstawienia wykazu – z tym, że za okres od 21 września 2010 r. do 16 czerwca 2017 r. W ocenie Sądu, skoro dopiero z dniem ogłoszenia w obwieszczeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzji z 9 lipca 2010 r. nr (...) (...) dokonano rozszerzenia dotychczasowego zakresu zezwolenia powoda o pole eksploatacji „wyświetlanie”, to pozwany nie ma obowiązku udzielania informacji za okres, w którym nie przewidziano ochrony twórców na tym polu eksploatacji. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do naruszenia zasady lex retro non agit.

O kosztach procesu postanowiono w oparciu o art. 100 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając wyrok w części, w jakiej oddalono powództwo co do zobowiązania pozwanego do przedstawienia powodowi pełnego zestawienia informacji odnośnie tego: (a) jakie utwory audiowizualne były wyświetlane w prowadzonych przez pozwanego kinach, z wyszczególnieniem ich tytułów i okresów, w których były wyświetlane poszczególne utwory audiowizualne; (b) jakie wpływy zostały uzyskane przez pozwanego z tytułu wyświetlania poszczególnych utworów audiowizualnych, o których mowa w pkt a w poszczególnych miesiącach – za okres od 16 czerwca 2007 r. do dnia 21 września 2010 r.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie:

1) art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i bezpodstawne ograniczenie okresu, za który powód może domagać się udzielenia przez pozwanego informacji do daty innej niż wynikającej z dziesięcioletniego terminu przedawnienia;

2) art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego poprzez błędne uznanie, iż powód nie jest uprawniony do żądania udzielenia informacji za okres sprzed ogłoszenia decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 9 lipca 2010 r., tj. sprzed 21 września 2010 r.;

3) art. 104 ust. 1 i 2 pkt 2 Prawa autorskiego poprzez nieuwzględnienie charakteru prawnego, w jakim działa powód jako organizacja zbiorowego zarządzania w relacji do praw objętych wykonywanym przez niego zbiorowym zarządem.

Biorąc pod uwagę powyższe, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zobowiązanie pozwanego do udzielenia informacji odnośnie tego: (a) jakie utwory audiowizualne były wyświetlane w prowadzonych przez pozwanego kinach, z wyszczególnieniem ich tytułów i okresów, w których były wyświetlane poszczególne utwory audiowizualne; (b) jakie wpływy zostały uzyskane przez pozwanego z tytułu wyświetlania poszczególnych utworów audiowizualnych, o których mowa w pkt a, w poszczególnych miesiącach – także za okres od 16 czerwca 2007 r. do 21 września 2010 r. Jednocześnie wniesiono o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 129).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja podlega oddaleniu.

Sąd pierwszej instancji należycie ustalił stan faktyczny sprawy, niekwestionowany zresztą przez skarżącego w apelacji. Nie zachodzi zatem potrzeba powoływania na nowo tych ustaleń (art. 387 § 2 ¹ k.p.c.).

Przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zasadnie ocenił również, iż żądanie pozwu nie jest usprawiedliwione w całości. Właściwie przy tym wskazano, że roszczenie informacyjne, o którym mowa w art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego, przedawnia się w terminie dziesięcioletnim, tak samo jak roszczenie o zapłatę wynagrodzenia i opłat, do obliczenia których służy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 20 grudnia 2017 r., I CSK 147/17, Lex nr 2435666).

Powód w apelacji nie kwestionuje oddalenia powództwa w zakresie objętym pkt c pozwu, a jedynie jego nieuwzględnienie w zakresie objętym pkt a i b pozwu w pełnym dochodzonym czasookresie, tj. także za okres od 16 czerwca 2007 r. do 21 września 2010 r. Jakkolwiek argumentacja Sądu pierwszej instancji w części motywacyjnej oddalenia powództwa w powyższym zakresie nie jest słuszna, to jednak samo rozstrzygnięcie odpowiada prawu i nie narusza wskazanych w apelacji przepisów art. 104 i 105 Prawa autorskiego.

Oczywiście, niezasadne jest stanowisko wyrażone przez Sąd Okręgowy, iż przed rozszerzeniem zakresu zezwolenia powoda o pole eksploatacji „wyświetlanie” nie przewidziano ochrony twórców na tym polu, gdyż przeciwne stanowisko prowadziłoby do naruszenia zakazu retroaktywności prawa. Stosownie bowiem do art. 17 Prawa autorskiego, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji.

W niniejszej sprawie relewantnym jest, że stosownego roszczenia informacyjnego dochodzi organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, powołując się na domniemanie legitymacji wywodzone z art. 105 ust. 1 Prawa autorskiego. Istotą zaś tego domniemania jest zwolnienie, na które powoływał się również powód, od obowiązku wykazywania upoważnienia do reprezentacji w postępowaniu o ochronę praw autorskich lub pokrewnych na polach eksploatacji, które objęte są zezwoleniem właściwego ministra (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 września 2014 r., I CSK 621/13, Lex nr 1537547). Zakres domniemania uprawnienia organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi do zarządzania i ochrony praw autorskich lub pokrewnych wynika z umów zawieranych z twórcami i artystami wykonawcami, zatem zakres zbiorowego zarządzania musi być tożsamy z treścią zezwolenia ministra (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 10 grudnia 2004 r., III CK 99/04, Lex nr 183749). Korzystanie przez organizację zbiorowego zarządzania z uprawnień przewidzianych w Prawie autorskim uzależnione jest od uzyskania przez tę organizację stosownego zezwolenia ministra, a organizacja, która nie dysponuje zezwoleniem, nie korzysta z uprawnień, które ustawa zastrzega dla organizacji zbiorowego zarządzania, co dotyczy w szczególności domniemania legitymacji oraz roszczenia informacyjnego (tak M. Bukowski, Komentarz do art. 105 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Lex 2014.12.01).

Podstawę domniemania z art. 105 Prawa autorskiego stanowi fakt objęcia określonych pół eksploatacji zbiorowym zarządzaniem. Roszczenie informacyjne przysługuje zatem organizacji zbiorowego zarządzania w zakresie objętym zezwoleniem administracyjnym, w ramach którego wykonuje zbiorowy zarząd, a wyznacznikiem o decydującym znaczeniu dla przysługiwania roszczenia z art. 105 ust. 2 Prawa autorskiego jest treść zezwolenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi do określonych kategorii utworów wykorzystywanych na wymienionych w decyzji polach eksploatacji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 2 lipca 2014 r., I ACa 1516/13, Lex nr 1504522).

W niniejszej sprawie nie było kwestionowane, iż rozszerzenie zakresu zezwolenia powodowi na zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi o pole eksploatacji, którego dotyczy pozew, tj. wyświetlanie, nastąpiło decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłoszoną obwieszczeniem z 21 września 2010 r. Sam powód powołał się na ten fakt w pozwie i dołączył stosowne obwieszczenie (k. 18). Za okres sprzed tej daty nie korzysta zatem z domniemania legitymacji z art. 105 ust. 1 Prawa autorskiego.

Powód nie wywodził roszczeń w niniejszej sprawie z indywidualnego umocowania twórcy, ale wyłącznie z uprawnienia do zbiorowego zarządzania, powołując się na domniemanie z art. 105 ust. 1 Prawa autorskiego. Słusznie zatem żądanie dotyczące zobowiązania do udzielenia informacji za okres sprzed 21 września 2010 r. nie zostało uwzględnione.

Zważywszy na powyższe, apelacja podlegała oddaleniu, o czym na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego postanowiono zgodnie z art. 98 k.p.c., obciążając przegrywającego powoda obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanego poniesionych przez niego kosztów procesu, stosownie do złożonego wniosku, obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika ustalone według stawki minimalnej, wynikającej z § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.).

Marzena Miąskiewicz Marta Szerel Paulina Asłanowicz