Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

(...) ZUS Oddział w B. ustalił dla płatników składek J. M., Z. N. i J. Z. prowadzących spółkę cywilną (...) s.c. w C. wysokość należnych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wymienionych miesiącach lat 2009 – 2012 .

Od powyższych decyzji odwołania wnieśli w/ w- ni domagając się ich uchylenia oraz zarzucając im :

a/ naruszenie art. 77 ⁴ k.p. w związku z § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z uwagi na uwzględnienie w podstawie wymiaru składki wypłaconych pracownikowi diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju

b/ naruszenie Konstytucji – przepisu art. 32 poprze zróżnicowanie sytuacji podmiotów znajdujących się w identycznej sytuacji faktycznej - odmienne traktowanie pracowników żeglugi śródlądowej niż kierowców transportu krajowego i międzynarodowego którzy razem tworzą tzw. grupę pracowników mobilnych

c/ naruszenie przepisów ustawy art. 29 ust. 1 z dnia 13 lipca 2006 r. ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wskutek wadliwego jego zastosowania w niniejszej sprawie

Odwołujący się podnieśli również zarzut przedawnienia roszczenia w zakresie należnych składek za okres od 1 stycznia 2009 do czerwca 2010 r.

W odpowiedzi na odwołania pozwany organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz zasądzenie od odwołujących się kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych. Podtrzymał argumentację zawartą w zaskarżonych decyzjach sprowadzającą się do konkluzji, iż pracownicy zatrudnieni na barkach żeglugi śródlądowej są grupą osób pracujących w warunkach stałego przemieszczania się ( podróży ) , w efekcie podróż nie stanowi dla nich zjawiska wyjątkowego , lecz jest normalnym wykonywaniem obowiązków pracowniczych , nie pozostają zatem w podróży służbowej , a w konsekwencji wypłacone im diety należy potraktować jako podlegające oskładkowaniu wynagrodzenie za pracę.

Sprawy z odwołań od decyzji nr (...) zostały na zasadzie art. 219 k.p.c. połączone celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. VI U 1938/15

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Odwołania nie zasługiwały na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 104 ust 1 ustawy z 20.04.2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy obowiązkowe składki na Fundusz Pracy ustalane są od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Z kolei w myśl art. 29 ust ust.1 ustawy z dnia 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Skoro zarówno składki na Fundusz Pracy jak i na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ustalane są od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, rozstrzygnięcie niniejszej sprawy zależało od wyniku spraw toczących się z odwołania wspólników spółki cywilnej (...) od decyzji ustalających podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w odniesieniu do poszczególnych zatrudnionych ( osób wskazanych w tych decyzjach ). Z powyższych względów postanowieniem z dnia 4 lutego 2016 r. sąd zawiesił postępowanie.

We wszystkich sprawach indywidualnych ( dotyczących podstawy wymiaru składek osób, których praw i obowiązków dotyczyły zaskarżone decyzje ) prawomocnie oddalono odwołania / dowód : dokumenty urzędowe w postaci wyroków SO w Bydgoszczy i SA w Gdańsku - k. 164 – 171, 182 – 199 , 202 – 242, notatka urzędowa k. 247 akt sprawy /.

W konsekwencji postanowieniem z dnia 2 stycznia 2019 r. podjęto zawieszone postępowanie.

Powyższe prawomocne orzeczenia potwierdzające prawidłowość wydawanych w indywidualnych sprawach ( poszczególnych pracowników spółki cywilnej uzyskujących świadczenia określone jako diety z tytułu podróży służbowych, które takowymi w istocie nie były ) decyzji ZUS z mocy art. 365 § 1 k.p.c. ( który stanowi , że orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby ) wiążą Sąd Okręgowy w niniejszym postępowaniu , albowiem stanowią prejudykat ( wysokość składek na FP i FGŚP stanowiła pochodną składek na ubezpieczenia społeczne ) , co skutkuje oddaleniem odwołań jako bezzasadnych. Podjęte zatem aktualnie przez wspólników spółki cywilnej próby dalszego kwestionowania zaskarżonych decyzji są bezskuteczne.

Niezależnie od powyższego ( związania sądu z mocy art. 365 k.p.c. prawomocnymi orzeczeniami w sprawach odwołań od decyzji dotyczących poszczególnych pracowników ) należy zauważyć, iż podnoszona obecnie przez stronę odwołującą się argumentacja dotycząca braku istnienia zobowiązania w tym przedmiocie, abstrahując od tego , że ewoluowała w toku procesu i jest wewnętrznie sprzeczna ( kolejny zarzut podniesiony przez stronę na ostatniej rozprawie dotyczył już bowiem nie tyle kwestii nieistnienia zobowiązania co nieprawidłowego określenia kwoty należnych składek na FP i FGSP już na dzień wydania zaskarżonych decyzji ) jest chybiona. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem w tym przedmiocie w sprawach z ubezpieczeń społecznych weryfikacji podlega bowiem zaskarżona decyzja i jest to odstępstwo od zasady określonej w art. 316 k.p.c. Jak wskazano w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 stycznia 2013 r. III AUa 2334/12 „ na gruncie sprawa w zakresu ubezpieczeń społecznych ogólna zasada wynikajaca z art. 216 k.p.c. doznaje weryfikacji z tego względu, że postępowanie sądowe w tych sprawach jest wszczynane na skutek odwołania wniesionego od decyzji ZUS , które zastępuje pozew. Postępowanie to ma zatem charakter odwoławczy , a jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem wydanej decyzji. Powyższe ma zastosowanie wtedy, kiedy odwołanie się do art. 316 § 1 k.p.c. wypaczałoby charakter postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i prowadziłoby do całkowitego pominięcia odrębności tego postępowania poprzez całkowite pozbawienie znaczenia postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe”. A taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie. Ewentualne zmiany stanu zaległości z tytułu składek na oba fundusze w późniejszym terminie ( po wydaniu zaskarżonych decyzji ) i to na skutek oddalenia odwołań od decyzji dotyczących poszczególnych zatrudnionych nie mają zatem znaczenia z punktu widzenia oceny prawidłowości wydanych decyzji. Odnosząc się jednak i do późniejszych zarzutów strony powodowej jakoby kwoty wskazane w decyzjach już na dzień wydania zaskarżonych decyzji zostały przez organ rentowy ustalone nieprawidłowo, należy po pierwsze ponownie zaznaczyć , iż są one jedynie pochodną kwot wskazanych jako podstawa wymiaru składek w decyzjach dotyczących poszczególnych zatrudnionych, tym samym wobec prawomocnego zakończenia tamtych postępowań, nie mogą być skutecznie ponownie kwestionowane. Po drugie jak wynika z wyjaśnień strony złożonych na rozprawie, w istocie owa rzekoma nieprawidłowość ustaleń ZUS w przedmiocie wysokości należnych składek na FP i FGSP ustalonych przez pozwanego w zaskarżonych decyzjach ma wynikać z faktu, iż zostały one wyliczone od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne obliczonej w oparciu o sumę wynagrodzeń poszczególnych pracowników i zakwestionowanych przez pozwanego , nienależnie wypłaconych im jako diety kwot . Powyższa argumentacja czy też obawy odwołujących dotyczące możliwości nadpłacenia składek ( zapłaty we wskazanej wysokości pomimo uiszczenia ich części znacznie wcześniej ) są zupełnie niezrozumiałe i nieuzasadnione, wydaje się bowiem oczywistym , iż organ rentowy nie będzie egzekwował całości należnych składek na FP i FGSP , a tylko tą część, która nie została wcześniej zapłacona czyli różnicę pomiędzy uiszczonymi składkami, a tymi jakie należało uiścić po zmianie podstawy wymiaru składek stwierdzonej prawomocnymi obecnie decyzjami ZUS ( o ile rzeczywiście kwoty wskazane w decyzjach obejmują całość należnych składek, z których w rzeczywistości cześć została już wcześniej opłacona ) .

Odnosząc się do podniesionego zarzutu przedawnienia, należy podzielić stanowisko organu rentowego w tym zakresie, zaprezentowane w piśmie z dnia 9 stycznia 2019 r. Zgodnie z treścią art. 24 ust 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2012 roku: należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. W aktualnej wersji powyższego przepisu należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie lat pięciu licząc od dnia w którym stały się wymagalne z zastrzeżeniem ust.5 i 6. Na podstawie przepisu art. 27 ustawy z dnia 16 września 2011 roku o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców ( Dz. U. z 2011 roku, nr 232, poz. 1378) do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 41b ust. 1 ustawy wymienionej w art. 2 oraz w art. 24 ust. 4 ustawy wymienionej w art. 11, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. 2. Jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Wydaje się oczywistym, iż dziesięcioletnie przedawnienie składek wskazanych przez odwołujących się należności ( za lata 2009 – 2010 ) , które rozpoczęło bieg w latach 2009 – 2010 nastąpiłoby ( przy braku okoliczności wstrzymujących czy powodujących zawieszenie biegu ) najwcześniej w roku 2020 . Tym samym zastosowanie znajdowały przepisy stanowiące o pięcioletnim przedawnieniu liczonym od 1 stycznia 2012 r. ( co nastąpiłoby w 2017 r. ) , Tyle tylko , że zgodnie z treścią przepisu art. 24 ust. 5 f w przypadku wydania przez Zakład decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacenia składek na te ubezpieczenia , bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna. W okolicznościach niniejszej sprawy , bieg przedawnienia uległ zatem zawieszeniu w 2015 r. ( w lipcu 2015 r. wydano zaskarżone decyzje ). W konsekwencji nie ma podstaw twierdzenie strony powodowej, iż składki za lata 2009 – 2010 uległy przedawnieniu.

W konsekwencji , Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. postanowił jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 1 i 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu / Dz.U. 2013 . 490 j. t./ w brzmieniu obowiązującym w okresie od sierpnia do grudnia 2015 r. ( z uwagi na datę wpływu odwołania ) , obciążając nimi solidarnie odwołujących jako przegrywających proces w całości ( przy wps wynoszącym 443, 87 zł – 60 zł, przy wps wynoszącym 10 913, 20 zł – 2400 zl łącznie 2460 zł )

SSO Maciej Flinik