Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2019 r. w Bydgoszczy na rozprawie

sprawy A. Ś.

przeciwko Wojewódzkiemu Zespołowi do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B.

o ustalenie stopnia niepełnosprawności

w związku z orzeczeniem Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B.

z dnia 5 czerwca 2018 r., nr (...)

zmienia zaskarżone orzeczenie w ten sposób, że zalicza A. Ś. do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym w okresie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 28 lutego 2022 r.

SSR Marcin Winczewski

Sygn. akt VII U 564/18

UZASADNIENIE

A. Ś. wniosła odwołanie od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. z dnia 5 czerwca 2018 r., którym utrzymano co do zasady w mocy orzeczenie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. z dnia 26 marca 2018 r., który zaliczył ją do lekkiego stopnia niepełnosprawności do dnia 31 marca 2021 r. W uzasadnieniu wskazała, iż od 2001 r. jest uznawana za osobę niepełnosprawną z uwagi na wypadek drogowy i szereg związanych z nim schorzeń.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ wniósł o jego oddalenie. Wskazał, iż zakres naruszonej sprawności organizmu A. Ś., spowodowany padaczką, chorobą psychiczną i chorobą współistniejącą istotnie obniża zdolność do wykonywania pracy, nie powoduje jednak konieczności czasowej lub częściowej pomocy innych osób w pełnieniu ról społecznych. Ubezpieczona jest w pełni samodzielna w samoobsłudze, w funkcjonowaniu zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym. Zgodnie z kryteriami ustawowymi kwalifikuje się do lekkiego stopnia niepełnosprawności, wymaga odpowiedniego zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

Sąd ustalił, co następuje:

A. Ś. orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. z dnia 3 lipca 2014 r. została zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności do dnia 31 lipca 2017 r.

(okoliczności bezsporne, a ponadto dowód: orzeczenie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności – akta WZN)

W wyniku rozpoznania kolejnego wniosku, orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. z dnia 26 marca 2018 r. A. Ś. została uznana za osobę niepełnosprawną w stopniu lekkim do dnia 31 marca 2021 r. Wymaga ponadto odpowiedniego zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

Ubezpieczona złożyła odwołanie od tego orzeczenia, jednakże zaskarżonym orzeczeniem z dnia 5 czerwca 2018 r. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. utrzymał je – co do zasady – w mocy, zmieniając wyłącznie początkową datę ustalonego stopnia niepełnosprawności.

(okoliczności bezsporne, a ponadto dowód: orzeczenie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności; odwołanie od orzeczenia Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności; orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. – akta WZN)

U ubezpieczonej występują: zanik nerwu wzrokowego prawego; ślepota oka prawego; padaczka; przebyty uraz czaszkowo-mózgowy w 2001 r.; obustronny zespół cieśni nadgarstka, leczony operacyjnie, ostatnio w dniu 8 listopada 2018 r.; kręgozmyk L5-S1; organiczne zaburzenia osobowości i nastroju.

W badaniu przedmiotowym: w oku prawym gałka oczna spokojna, rogówka gładka, lśniąca, przezierna, komora przednia czysta, tęczówka spokojna, źrenica niereaktywna, szeroka, okrągła w centrum, soczewka przezierna; dno oka prawego – tarcza nerwu wzrokowego o wyraźnych granicach, płaska, blada, naczynia drożne, o prawidłowym przebiegu, plamka bez refleksu, siatkówka przyłożona; w oku lewym gałka oczna spokojna, rogówka gładka, lśniąca, przezierna, komora przednia czysta, tęczówka spokojna, źrenica reaktywna, okrągła w centrum, soczewka przezierna; dno oka lewego – tarcza nerwu wzrokowego o wyraźnych granicach, płaska, bladokremowa, naczynia drożne, o prawidłowym przebiegu, plamka z refleksem, siatkówka przyłożona; chód prawidłowy; próba Romberga ujemna; zborność dobra; bez oczopląsu; odruchy z kończyn górnych i dolnych L=P; bez objawu Babińskiego; objawy rozciągowe ujemne; bez zaników mięśniowych; bez obiektywnych zaburzeń czucia; napięcie mięśniowe prawidłowe; pozostałe nerwy czaszkowe bez zmian; kontakt w płaszczyźnie pytań; orientacja pełna; intelekt w granicach normy; bez zaburzeń pamięci; niewielki niepokój; nastrój obniżony; osobowość nieprawidłowa.

A. Ś. w momencie wypadku komunikacyjnego miała 17 lat, jej osobowość była jeszcze nieukształtowana i zdarzenie to przerwało prawidłowy rozwój osobowości. Przebyła ciężki uraz mózgu, do dnia dzisiejszego choruje na padaczkę i nie widzi na prawe oko. Z uwagi nieprawidłowe ukształtowanie osobowości, ubezpieczona prowadzi bardzo nieuporządkowane emocjonalnie życie – romans, dziecko z kochankiem, okres picia alkoholu i zażywania narkotyków, nie pracuje, nie ma wykształcenia, pomimo podejmowanych w tym kierunku prób, niekontrolowane wybuchy złości. Miewa stany nagłego przygnębienia, kiedy nie wychodzi z domu, miewa stany deja vu. A. Ś. nie jest zdolna do pracy na otwartym rynku, a może ją świadczyć wyłącznie w warunkach pracy chronionej i to z szeregiem ograniczeń (praca na wysokości, przy maszynach w ruchu, prowadzeniu pojazdów mechanicznych, czy przy ogniu).

Aktualny stan zdrowia A. Ś. powoduje u niej nie tylko ograniczenie sprawności, skutkując istotnym obniżeniem zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jakie wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach z pełną sprawnością fizyczną, ale jednocześnie wymaga ona pomocy innych osób w pełnieniu ról społecznych. Nie jest samodzielna w funkcjonowaniu zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym. Jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w okresie co najmniej 4 lat od daty złożenia wniosku, tj. od 1 marca 2018 r. do 28 lutego 2022 r.

(dowód: dokumentacja medyczna – k. 28-29 oraz akta WZN; opinia biegłego sądowego okulisty D. U. z dnia 19 listopada 2018 r. wraz z wywiadem i badaniem przedmiotowym – k. 15-17; opinia zespołu biegłych sądowych z dnia 12 grudnia 2018 r. wraz z wywiadem i badaniem przedmiotowym – k. 26-27; opinia biegłego sądowego psychiatry M. G. z dnia 25 marca 2019 r. wraz z wywiadem i badaniem przedmiotowym – k. 41-43)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i aktach WZN, których prawdziwości i wiarygodności strony nie kwestionowały w toku procesu, a także na podstawie opinii biegłych sądowych.

Dowód z opinii biegłych, jak podkreśla się w orzecznictwie, podlega ocenie Sądu przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c., na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001/4/64; uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 listopada 2002 r., V CKN 1354/00, Lex nr 77046). Biorąc pod uwagę przedstawione kryteria należy stwierdzić, że przeprowadzone dowody z opinii biegłych sądowych są w pełni przydatne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Biegli wydali swe opinie po gruntownej analizie akt sprawy, uwzględniając całą dostępną dokumentację lekarską i wywiad z ubezpieczoną, a przede wszystkim dokonali badania przedmiotowego. Wnioski opinii omówiono szeroko, sformułowane zostały one w sposób jasny i precyzyjny, a końcowe stanowiska zostały szczegółowo, przekonująco i logicznie uzasadnione. Przedstawione konkluzje są kategoryczne, a ich uzasadnienie przedstawione zostało w sposób przystępny i zrozumiały. Biegli są doświadczonymi specjalistami z dziedzin medycyny, które odpowiadały schorzeniom ubezpieczonej, a poziom ich wiedzy i sposób umotywowania orzeczenia powoduje, iż Sąd uznaje przeprowadzone w sprawie opinie za w pełni trafne, tym bardziej, że nie zostały one zakwestionowane w jakikolwiek sposób przez strony procesu, mimo stosownego zobowiązania w tym zakresie. Na marginesie dotychczasowych rozważań, Sąd wskazuje, że jak to zostało wyjaśnione w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 r., (II CR 817/73; Lex nr 7404), do dowodu z opinii biegłego nie mogą mieć zastosowania wszystkie zasady prowadzenia dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. Jeżeli więc Sąd uzyskał od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, to nie ma potrzeby żądania ponowienia lub uzupełnienia tego dowodu (por. wyroki SN z dnia 10 września 1999 r., II UKN 96/99, OSNAPiUS 2000/23/869; z dnia 6 marca 1997 r., II UKN 23/97, OSNAPiUS 1997/23/476; z dnia 21 maja 1997 r., II UKN 131/97, OSNAPiUS 1998/3/100; z dnia 18 września 1997 r., II UKN 260/97, OSNAPiUS 1998/13/408). Specyfika dowodu z opinii biegłego polega m.in. na tym, że jeżeli taki dowód już został przez sąd dopuszczony, to stosownie do treści art. 286 k.p.c. opinii kolejnego biegłego można żądać jedynie "w razie potrzeby". Potrzeba taka nie może być jedynie wynikiem niezadowolenia strony z niekorzystnego dla niej wydźwięku konkluzji opinii. W innym wypadku bowiem sąd byłby zobligowany do uwzględniania kolejnych wniosków strony dopóty, dopóki nie złożona zostałaby opinia w pełni ją zadowalająca, co jest niedopuszczalne (tak SA w Gdańsku w wyroku z dnia 10 października 2013 r. III AUa 181/13, Lex nr 1403668 i SA w Katowicach w wyroku z dnia 23 kwietnia 2014 r., I ACa 71/14, Lex nr 1466798; por. także: wyroki SN z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 639/99, Lex nr 53135.; z dnia 17 grudnia 1999 r., II UKN 273/99, OSNP 2001/8/284 i z dnia 18 października 2001 r., IV CKN 478/00, Lex nr 52795).

Stosownie do treści art. 4 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t.: Dz. U. z 2018 r., poz. 511 ze zm.), do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji; do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych; a do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zaliczyć można zatem osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Standardy w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności określone zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (j.t. Dz. U. z 2018 r., poz. 2027 ze zm.). Zgodnie z § 30 rozporządzenia, standardy w zakresie kwalifikowania do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zawierają kryteria określające naruszenie sprawności organizmu powodujące:

1)czasową pomoc w pełnieniu ról społecznych, co oznacza konieczność udzielenia pomocy, o której mowa w § 29 ust. 1 pkt 3, w okresach wynikających ze stanu zdrowia;

2)częściową pomoc w pełnieniu ról społecznych, co oznacza wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o których mowa w § 29 ust. 1 pkt 3.

Stosownie do § 29 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, konieczność udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych, oznacza zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych.

W ocenie Sądu A. Ś. jest bez wątpienia osobą z naruszoną sprawnością organizmu, skutkującą uznaniem umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albowiem wymaga czasowej pomocy w pełnieniu ról społecznych i współdziałania w procesie leczenia, co wynika z wiarygodnej opinii biegłego sądowego psychiatry. Nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować w codziennym życiu w okresach wynikających z nasilenia schorzenia psychicznego, wymagając wówczas pomocy w pełnieniu ról społecznych. Musi to prowadzić do uznania, że jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i w taki też sposób zmieniono zaskarżoną decyzje, przyznając ten stopień w okresie od 1 marca 2018 r. (data złożenia wniosku – akta WZN i oświadczenie ubezpieczonej w toku rozprawy w dniu 25 kwietnia 2019 r. – k. 57) do 28 lutego 2022 r.

Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

SSR Marcin Winczewski