Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 137/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2018r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Grzegorz Tyrka

Protokolant:

Dominika Smyrak

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2018r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy J. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanego J. K. (2)

o podleganie pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu, podleganie ubezpieczeniu społecznemu jako osoby współpracującej

na skutek odwołania J. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 22 września 2017r. nr (...)

z dnia 22 września 2017r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 22 września 2017r. nr (...) w ten sposób, że stwierdza, iż J. K. (1) nie posiada statusu osoby współpracującej z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek J. K. (2) i w związku z tym z tego tytułu nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od dnia 1 października 2008r.;

2.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 22 września 2017r. nr (...) w ten sposób, że stwierdza, iż J. K. (1) jako pracownik u płatnika składek J. K. (2) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 paździenrika 2008r.;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz J. K. (1) kwotę 360 (trzysta sześćdziesiat złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

4.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz J. K. (2) kwotę 360 (trzysta sześćdziesiat złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 137/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 22 września 2017r. nr (...) organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na podstawie przepisów ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że odwołująca J. K. (1) jako pracownik u płatnika składek J. K. (2) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 października 2008r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że skoro odwołująca jest żoną J. K. (2), to spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca.

Decyzją z 22 września 2017r. nr (...) organ rentowy stwierdził, że J. K. (1) jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 1 października 2008r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że za przyjęciem jak wyżej przemawia prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego przez małżonków, które nie należy utożsamiać ze zniesioną wspólnością majątkową małżeńską.

W odwołaniach od decyzji J. K. (1) i J. K. (2) domagali
się ich zmiany odpowiednio przez uznanie, że J. K. (1) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 1 sierpnia 2008r. jako osoba współpracująca z J. K. (2) oraz, że podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od 1 października 2008r. jako pracownik u płatnika składek J. K. (2). Odwołujący złożyli także wniosek o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odwołujący wskazali, że J. K. (1) jest zatrudniona
u swojego formalnie męża na podstawie umowy o pracę, na podstawie której świadczy faktycznie pracę zgodnie z tą umową. Od ponad 10 lat nie pozostaje z mężem we wspólnym gospodarstwie domowym. Małżonkowie mieszkają osobno pod dwoma różnymi adresami, pozostają w faktycznej separacji. Od 2 września 1999r. posiadają rozdzielność majątkową.

Organ rentowy w odpowiedziach na odwołania wniósł o ich odrzucenie jako wniesionych po obowiązującym terminie, ewentualnie o oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonych decyzjach. Organ rentowy złożył także wniosek o zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Prawomocnym postanowieniem z 24 maja 2018r. Sąd:

- w pkt 1 odrzucił odwołania J. K. (2),

- w pkt 2 oddalił wniosek organu rentowego o odrzucenie odwołań J. K. (1),

- w pkt 3 zasądził od J. K. (2) na rzecz organ rentowego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na rozprawie 20 września 2018r. J. K. (2) jako zainteresowany oświadczył,
że przychyla się do stanowiska odwołującej i wniósł o zasądzenie od organu rentowego
na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

odwołująca J. K. (1) i J. K. (2) zawarli związek małżeński
(...). Mają jedno wspólne dziecko, obecnie już dorosłe – syna urodzonego
w (...).

W dniu 2 września 1999r. małżonkowie zawarli umowę majątkową małżeńską wprowadzając rozdzielność majątkową.

Pomimo, że małżonkowie pozostają w formalnym związku małżeńskim, to jednak
od ponad 12 lat nie mieszkają razem. Mają oddzielne adresy zamieszkania, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, nie spędzają razem urlopów. J. K. (2) od około 6 lat jest związany z A. S. i także odwołująca ma swojego nowego partnera życiowego.

Zainteresowany prowadzi działalność gospodarczą – Hotel (...) w N.. Od 2006r. w hotelu tym zatrudnia na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony odwołującą J. K. (1). Odwołująca pracuje w na ¼ etatu na stanowisku Dyrektora Kompleksu, z wynagrodzeniem około 500 zł netto miesięcznie. Wynagrodzenie to przeznacza na swoje utrzymanie. W codziennym utrzymaniu pomagają jej również rodzice.

Na podstawie w/w umowy odwołująca zajmuję się organizacją wesel, a sporadycznie także innych imprez. Stanowi to niewielki wycinek działalności zainteresowanego.

Na stronie internetowej hotelu jest podany numer telefonu odwołującej i wówczas klienci mają bezpośrednio do niej kontakt. Z potencjalnymi klientami odwołująca przeprowadza rozmowę telefoniczną, a następnie umawia się na spotkanie w hotelu
i pokazuje jakie są możliwości techniczne, sala, jej aranżacja. Na pierwsze spotkanie przeznacza zazwyczaj około pół godziny. Na kolejnych spotkaniach omawia natomiast szczegóły co do wystroju sali, menu. Potem, po ustaleniu menu, kwestię tę przekazuje szefowi kuchni. Sama natomiast zajmuje się aranżacją sali i nadzoruje jej przygotowanie. Jeżeli jest wymagający klient, to zdarza się, że odwołująca jest również w hotelu podczas wesela i wszystkiego dogląda. Wówczas nocuje w hotelu. Czas pracy odwołującej jest elastyczny, uzależniony od potrzeb. Raz jest dłużej w pracy, gdy są klienci, a raz krócej.
Jak odwołująca ustali z gośćmi szczegóły co do imprezy, to wtedy te dane przekazuje zainteresowanemu dla przygotowania wyceny.

Zainteresowany wydaje polecenia odwołującej, nadzoruje jej pracę, wyraża zgodę
na urlop, co miesiąc wypłaca umówione wynagrodzenie.

Odwołująca nie jest tzw. prawą ręką w prowadzeniu działalności. Taką zaufaną osobą dla zainteresowanego jest jego partnerka A. S., która w hotelu pracuje od około 3 lat na stanowisku recepcjonistki. Faktycznie jednak pomaga w zarządzaniu hotelem i także dodatkowo nadzoruje pracę odwołującej.

/ dowód z: akt ZUS, zaświadczenia z systemu PESEL – SAD, akt osobowych i odpisu umowy
o pracę odwołującej, zeznań świadków A. S., A. R., zeznań zainteresowanego J. K. (2) oraz zeznań odwołującej /

Sąd zważył, co następuje:

odwołanie J. K. (1) zasługuje na uwzględnienie .

Zgodnie z art.6 ust.1 pkt 5 w związku z art.13 pkt 5 ustawy z 13 października 1998r.
o systemie ubezpieczeń społecznych
( t.j. Dz.U. z 2017r. poz.1778 ze zm. ), osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności do dnia jej zakończenia.

W myśl art.8 ust.11 ustawy za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art.6 ust.1 pkt 4 i 5, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

W rozpoznawanej sprawie spór w rozpoznawanej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy odwołująca J. K. (1) w okresie spornym wynikającym z decyzji zaskarżonych faktycznie wykonywała pracę w ramach współpracy przy prowadzeniu działalności przez jej męża, w rozumieniu powołanego powyżej art.8 ust.11 ustawy.

Cechami konstytutywnymi pojęcia „ współpraca przy działalności gospodarczej ”
są występujące łącznie: istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego, bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej, stabilność i zorganizowanie oraz znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót ( wyroki Sądu Najwyższego z 6 stycznia 2009r. II UK 134/08, z 23 kwietnia 2010r. II UK 315/09 ).

Oprócz przesłanki współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności
lub wykonywaniu umowy cywilnoprawnej, do uzyskania statusu osoby współpracującej
w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych konieczne jest pozostawanie z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym. Wspólne gospodarstwo domowe to nic innego, jak udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwieniu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, pozostawanie na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodaruje,
a wszystko uzupełnione jest cechami stałości, które tego typu sytuacje charakteryzuje.
Nie bez znaczenia pozostaje kwestia efektów ekonomicznych działań podejmowanych przez osobę bliską. Za współpracę należy uznać takie czynności, które zapewniają określonej osobie dochody (wyrok Sądu Najwyższego z 2 lutego 1996r. II URN 56/95 ).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznania niniejszej sprawy, Sąd uznał, że materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości, że odwołująca J. K. (1)
nie wykonywała pracy u zainteresowanego J. K. (2) w ramach współpracy
w prowadzeniu działalności gospodarczej w rozumieniu art.8 ust.11 ustawy systemowej.

Przede wszystkim zwrócić należy uwagę, że pomimo formalnego pozostawania
w związku małżeńskim, małżonkowie od ponad dwunastu lat są w faktycznej separacji. Mają oddzielne miejsca zamieszkania, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, brak jest pomiędzy nimi więzi emocjonalnej, duchowej i gospodarczej. Każde z nich prowadzi swoje odrębne, niezależne od drugiego życie mając nowych partnerów życiowych. Ich relacje sprowadzają się tylko do poziomu zawodowego. Już chociażby z tego względu, a to braku prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego nie można mówić o współpracy w działalności gospodarczej. Niezależnie od tego nie można uznać, że praca jaką wykonuje odwołująca na podstawie umowy o pracę ma istotny ciężar gatunkowy dla działalności zainteresowanego oraz, że występuje znaczący czas i częstotliwość podejmowanych przez nią robót. Zauważyć bowiem należy, że odwołująca nie bierze udziału w bezpośrednim prowadzeniu działalności gospodarczej. Tą kwestią zajmuje się zainteresowany i pomaga mu w tym jego obecna partnerka A. S.. Odwołująca zajmuje się tylko niewielkim wycinkiem działalności J. K. (2), a to organizacją głównie wesel, na co przeznacza przeciętnie 40 godzin miesięcznie.

Powyższe okoliczności jednoznacznie wynikają ze zgodnych ze sobą
i korespondujących ze zgromadzoną dokumentacją, logicznych i przekonujących zeznań wszystkich słuchanych w sprawie świadków, zeznań zainteresowanego i odwołującej.

W takiej sytuacji Sąd stwierdził, że brak jest podstaw do przyznania odwołującej statusu osoby współpracującej z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą
u płatnika składek J. K. (2) i objęcia ją z tego tytułu ubezpieczeniami jak w decyzji zaskarżonej 22 września 2017r. nr (...).

W ocenie Sądu odwołująca z tytułu wykonywania pracy u zainteresowanego winna podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu
i chorobowemu jako pracownik, gdy spełnione zostały przesłanki z art.22 k.p. Odwołująca wykonuje bowiem pracę na podstawie zawartej umowy o pracę, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, pod jego kierownictwem ( podlega w zakresie wykonywanej pracy nadzorowi głównie swojego męża ), za wynagrodzeniem.

W konsekwencji takiego stanowiska Sąd z mocy art. 477 14§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje orzekając jak w pkt 1 i 2 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego na rzecz odwołującej i zainteresowanego J. K. (2) Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. w związku z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( t.j. Dz.U. z 2015r., poz.1800ze zm. ) zasądzając na rzecz każdego z nich oddzielnie po 360 zł, to jest 2 ( dwie sprawy ) x 180 zł.

(-) SSO Grzegorz Tyrka