Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2019 roku w Lublinie

sprawy B. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury od wcześniejszej daty

na skutek odwołania B. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 6 listopada 2018 roku Znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VIII U 2903/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 6 listopada 2018 roku przyznał B. S. prawo do emerytury od dnia 1 października 2018 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wysokość emerytury brutto od grudnia 2018 roku wyniosła 860,79 złotych i nie została podwyższona do wysokości najniższej emerytury z uwagi na brak udowodnienia 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych (decyzja k. 17-18 akt ZUS).

B. S. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, kwestionując datę przyznania prawa do świadczenia. W jej ocenie emerytura powinna zostać przyznana od dnia 5 czerwca 2015 roku, natomiast wniosek został złożony w dniu 17 października 2018 roku z uwagi na przekonanie wnioskodawczyni, że dla uzyskania świadczenia należy osiągnąć wiek 67 lat (odwołanie k. 3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu powołał argumentację, że świadczenie wypłaca się od dnia powstania prawa do niego, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, który jednocześnie jest podstawą do wszczęcia postępowania w sprawach o świadczenie z ubezpieczenia społecznego. Organ wskazał, że przekonanie wnioskodawczyni o konieczności osiągnięcia wieku 67 lat w obowiązującym stanie prawnym nie jest okolicznością powodującą obowiązek podjęcia wypłaty emerytury od wcześniejszej daty (odpowiedź na odwołanie k. 4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje:

B. S., urodzona dnia (...), w dniu 17 października 2018 roku złożyła wniosek o emeryturę, dołączając dokumenty poświadczające okresy zatrudnienia (wniosek k. 1-3 akt ZUS).

Decyzją z dnia 2 listopada 2018 roku organ rentowy ustalił wnioskodawczyni wartość kapitału początkowego (decyzja k. 14-15 akt ZUS).

Następnie zaskarżoną decyzją z dnia 6 listopada 2018 roku organ przyznał B. S. emeryturę od dnia 1 października 2018 roku, tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożyła wniosek (decyzje k. 14-15, 17-18 akt ZUS).

Stan faktyczny w sprawie nie był sporny i został ustalony na podstawie wskazanych dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd Okręgowy w Lublinie rozważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy przyznał B. S. emeryturę w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270, tekst jedn. ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn. Świadczenie zostało przyznane od dnia 1 października 2018 roku, po rozpoznaniu wniosku złożonego dnia 17 października 2018 roku.

Datę powstania prawa do świadczenia reguluje art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Postępowanie w sprawach o świadczenia z ubezpieczenia społecznego, jak wynika z art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej, wszczynane jest co do zasady na podstawie wniosku zainteresowanego. Natomiast w świetle art. 129 ust. 1 cytowanej ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że ubezpieczony nabywa prawo do świadczenia z dniem spełnienia wszystkich przesłanek, jednak świadczenie to może zostać wypłacone nie wcześniej niż od daty zgłoszenia wniosku. W prawie ubezpieczeń społecznych należy bowiem dokonać rozróżnienia pojęcia „powstania”, bądź „istnienia prawa do świadczeń” od pojęcia „ustalenia prawa do świadczeń”. Powstanie prawa do świadczeń reguluje art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej i nie jest ono tożsame z przyznaniem tego świadczenia, rozumianym jako podjęcie jego wypłaty, na podstawie art. 129 ust. 1 tej ustawy. Regulacje te są odrębne i odnoszą się do dwóch osobnych sytuacji. Do przyznania świadczenia wymagane jest bowiem wydanie indywidualizującej decyzji przez organ rentowy, na skutek wniosku osoby uprawnionej (wyrok SN z dnia 17 maja 2016 r., II UK 258/15, Lex nr 2062794; wyrok SA w Lublinie z dnia 30 sierpnia 2017 r., III AUa 57/17, Lex nr 2356607).

Takie rozróżnienie wynika także z cytowanych wyżej przepisów art. 116 ust. 1 i art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, w których ustawodawca przewidział tryb wszczęcia postępowania w sprawie o świadczenia na wniosek, który równocześnie określa datę początkową wypłaty świadczenia. Decyzja przyznająca prawo do świadczenia ma charakter wyłącznie deklaratoryjny co oznacza, że organ rentowy nie kreuje nowego uprawnienia, a decyzja jedynie potwierdza istnienie prawa do świadczenia, które powstaje z mocy prawa na podstawie przepisów odpowiedniej ustawy regulującej warunki do jego przyznania. W rozpoznawanym przypadku zaskarżona decyzja potwierdziła uzyskanie przez wnioskodawczynię prawa do emerytury z dniem uzyskania wieku emerytalnego, jednak zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy wypłata emerytury mogła nastąpić dopiero od pierwszego dnia miesiąca, w którym wnioskodawczyni zgłosiła wniosek. Samo spełnienie przez ubezpieczoną przesłanek warunkujących prawo do świadczenia nie stanowi bowiem podstawy do jego wypłaty. Wypłata emerytury może nastąpić od dnia powstania prawa do niej tylko wtedy, gdy powstaniu prawa towarzyszy wniosek o jej wypłatę złożony nie później niż w dacie powstania prawa. Zasada ta wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, to jest za okres po nabyciu prawa, ale przed złożeniem wniosku o świadczenie, co uzasadnia się zapobieganiem powstawaniu zjawiska kapitalizacji świadczeń (por. postanowienie SN z dnia 5 września 2018 r., I UK 369/17, Legalis nr 1823755).

W rozpatrywanej sprawie organ rentowy przyznał wnioskodawczyni emeryturę w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego. Przepis art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej od dnia 1 października 2017 roku stanowi, że powszechny wiek emerytalny w przypadku kobiet wynosi 60 lat. Natomiast obowiązujący do dnia 30 września 2017 roku art. 24 ust. 1a ustawy emerytalnej stanowił, że wiek emerytalny kobiet urodzonych w okresie od dnia 1 kwietnia 1955 roku do dnia 30 czerwca 1955 roku wynosił co najmniej 60 lat i 10 miesięcy. Na gruncie poprzedniego stanu prawnego wnioskodawczyni nabyła więc prawo do emerytury z dniem 5 kwietnia 2016 roku. W żadnym wypadku przepisy ustawy emerytalnej dla przyznania emerytury nie przewidywały więc konieczności uzyskania wieku 67 lat w przypadku kobiet, co wskazywała wnioskodawczyni w odwołaniu.

Ponadto, wbrew twierdzeniom wnioskodawczyni, organ rentowy nie ma obowiązku powiadamiania ubezpieczonych o potencjalnym spełnieniu przesłanek do przyznania emerytury. Dołączone pismo z dnia 25 stycznia 2019 roku stanowi jedynie informację o możliwości ponownego ustalenia wysokości świadczenia z uwagi na uzyskanie odpowiedniego zaświadczenia. Nie jest natomiast informacją o powstaniu prawa do świadczenia.

Z powyższych względów Sąd uznał, że zaskarżona decyzja z dnia 6 listopada 2018 roku została wydana zgodnie z obowiązującymi przepisami, a odwołanie od niej nie zasługiwało na uwzględnienie i z tego względu zostało oddalone.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Lublinie, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.