Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 16 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Paulina Lebowska

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2019 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa F. S., M. R.

przeciwko (...) (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powodów F. S., M. R. kwotę 1600,00 zł (jeden tysiąc sześćset złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 października 2017 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 1994,00 zł (jeden tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt XI GC 1755/18

UZASADNIENIE

(sprawa rozpoznawana w postępowaniu zwykłym)

Pozwem z dnia 28 sierpnia 2018 r. powodowe M. R. i F. S. wnieśli przeciwko (...) (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 1600 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnieni liczonymi od dnia 19 października 2017 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, iż dnia 8 lipca 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki P. nr rej. (...), należący do P. K.. Sprawca zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową na podstawie ważnej polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z (...) (...) spółką akcyjną w W.. Poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne. Na czas naprawy, poszkodowany dnia 11 lipca 2017 r. zawarł z M. R. i F. S. umowę najmu pojazdu zastępczego marki M. nr rej. (...). W umowie najmu strony ustaliły dobową stawkę najmu w kwocie 300 zł netto. Dnia 21 sierpnia 2018 r. poszkodowany zwrócił powodom wynajęty pojazd. Dnia 21 sierpnia 2018 r. powodowie wystawili na rzecz poszkodowanego fakturę VAT na kwotę 11 808 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 32 dni, przy stawce dobowej wynoszącej 300 zł netto. Tego samego dnia poszkodowany zawarł z powodami umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbył na rzecz powodów wierzytelność przysługującą mu z tytułu wystawionej faktury VAT w stosunku do (...) (...) spółki akcyjnej w W..

Powodowie dokonali zgłoszenia wierzytelności ubezpieczycielowi, który decyzją z dnia 11 października 2017 r. przyznał odszkodowanie tytułem najmu pojazdu zastępczego w kwocie 4329,60 zł brutto, uznając za uzasadniony cały okres najmu, przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 110 zł netto.

Mimo skierowanego wezwania do zapłaty, ubezpieczyciel nie znalazł podstaw do zmiany decyzji i odmówił wypłaty dalszego odszkodowania.

Nakazem zapłaty z dnia 3 września 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem powodów.

W przepisanym terminie pozwane towarzystwo ubezpieczeń wniosło sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając do w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany zakwestionował powództwo co do zasady jak i wysokości podnosząc, iż czynsz najmu nie został między poszkodowanym a powodami uzgodniony, gdyż poszkodowany od początku był zapewniany, że nie będzie ponosił żadnych kosztów. Nadto pozwany oferował poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego zorganizowanego przez pozwanego, jednakże poszkodowany nie skorzystał z oferty, zaś stawka dobowa przyjęta w umowie najmu w ocenie pozwanego została znacznie zawyżona.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 8 lipca 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki P. nr rej. (...) należący do P. K.. Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z (...) (...) spółką akcyjną w W..

Poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy szkody, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne.

Dowód:
- akta szkody 3723864/1, k. 93-367;

- szkic zdarzenia k. 11;

- zeznania świadka P. K. k. 370;

Poszkodowany otrzymał od ubezpieczyciela ofertę najmu pojazdu zastępczego przy zgłoszeniu szkody. Skontaktował się z wypożyczalniami wskazanymi przez ubezpieczyciela, jednak w jednej z nich nie było dla niego pojazdu, w drugiej zaś zaoferowano pojazd mniejszy od uszkodzonego, z udziałem własnym w szkodzie wynoszącym 2000 zł i z zakazem przewożenia zwierząt. Poszkodowany potrzebował pojazdu od razu, gdyż miał zaplanowany urlop, w tym czasie opiekował się psem brata, ponadto jego córka ma królika. Poszkodowany swój samochód wykorzystywał także do jazdy poza granicami Polski, gdyż jeżdżąc na basen do G. przejeżdża przez Niemcy, ponadto ma rodzinę w Niemczech. U powodów nie było udziału własnego, przewóz zwierząt i wyjazdy za granicę były dozwolone.

Dowód:
- zeznania świadka P. K. k. 370;

Dnia 11 lipca 2017 r. poszkodowany P. K. zawarł z M. R. i F. S. umowę najmu pojazdu zastępczego marki M. nr rej, (...). W umowie najmu wskazano stawkę najmu w kwocie 300 zł netto.

Dowód:

- umowa najmu z dnia 11 lipca 2017 r. k. 14;

- zeznania świadka P. K. k. 370;

Dnia 21 sierpnia 2017 r. poszkodowany zwrócił powodom wynajęty pojazd. Tego samego dnia poszkodowany oświadczył, iż wykorzystywał wynajęty pojazd zastępczy w celach wyjazdu na urlop, dojazdów do pracy oraz na zakupy. Nadto poszkodowany oświadczył, iż ubezpieczyciel sprawy zaoferował mu pojazd zastępczy na czas likwidacji przedmiotowej szkody, jednakże oferta ubezpieczyciela sprawcy nie odpowiadała poszkodowanemu, albowiem nie zawierała wykupionego udziału własnego w szkodach, oferta zawierała zakaz opuszczania granic Polski oraz nie zezwalała na przewóz zwierząt.

Dowód:

- potwierdzenie zwrotu pojazdu k. 15;

- oświadczenia z dnia 21 sierpnia 2017 r. k. 12;

- oświadczenie k. 13;

- zeznania świadka P. K. k. 370;

Dnia 21 sierpnia 2017 r. powodowie wystawili na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 11808 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 32 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 300zł netto.

Również dnia 21 sierpnia 2017 r. poszkodowany zawarł z powodami umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbył na ich rzecz wierzytelność przysługującą mu z tytułu wystawionej na jego rzecz faktury VAT w stosunku do (...) (...) spółki akcyjnej w W..

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 16;

- umowa cesji z dnia 21 sierpnia 2017 r. k. 35;

- zeznania świadka P. K. k. 370;

Pismem z dnia 18 września 2017 r. powodowie zgłosili nabytą od poszkodowanego wierzytelność.

Dowód:

- pismo z dnia 18 września 2017 r. k. 17;

Decyzją z dnia 11 października 2017 r. ubezpieczyciel sprawcy, uznał swoją odpowiedzialność co do kosztów najmu pojazdu zastępczego, uznając za uzasadniony cały okres najmu pojazdu zastępczego- 32 dni, przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 110 zł netto/doba, przyznając powodom odszkodowanie tytułem najmu pojazdu zastępczego w kwocie 4329,60 zł.

Dowód:
- decyzja (...) z dnia 11 października 2017 r. k. 18-19;

Pismem z dnia 8 listopada 2017 r. powodowie wezwali ubezpieczyciela sprawcy do zapłaty pozostałej kwoty odszkodowania w wysokości 7478,40 zł w terminie 7 dni.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 8 listopada 2017 r. k. 20-21;

- ponaglenie k. 22;

- wydruk cenników k. 25-34;

Decyzją z dnia 6 grudnia 2017 r. pozwany odmówił zmiany dotychczasowego stanowiska i wypłaty dalszego odszkodowania.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 6 grudnia 2017r. k. 23-24;

- informacja o warunkach najmu k.51;

- wydruk cenników k. 53-58;

Stawki za wynajem pojazdu zastępczego na rynku (...) w klasie samochodów odpowiadających pojazdowi uszkodzonemu, P. (...) , czyli klasy (...) przy założeniu wynajmu na okres ponad 14 dni, gdyż taki czas można było przewidzieć biorąc pod uwagę zakres uszkodzeń a także przy uwzględnieniu zniesienia udziału własnego w szkodach i przy pełnym ubezpieczeniu AC/OC/NW w II połowie 2017 r. wynosiły w opcji bez limitu kilometrów 188-254 zł netto/doba, średnio 224 zł netto/doba, w opcji z limitem kilometrów 170-224 zł netto/doba, średnio 197 zł netto/doba.

Stawka wskazana przez strony umowy najmu nie mieściła się w przedziale stawek stosowanych ówcześnie na rynku lokalnym przy wynajmie pojazdów klasy (...), nawet w opcji bez limitu kilometrów, przewyższając zakres stawek o 18% a w opcji z limitem kilometrów o 34%.

Pojazd marki m. (...) nie jest suwem klasy D, tylko klasy C porównywalnym do pojazdów takich jak K. (...), N. (...), H. (...) czy M. (...). Stawka maksymalna i akceptowalna dla takiego pojazdu wynosiła kwotę 273 zł netto. Stawki dla suwów klasy C zawierały się w przedziale około 205-215 zł, średnio 207 zł, co uwzględnia brak udziału własnego w szkodach i limitu kilometrów.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. S. k. 381-388, 418;

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Jego podstawę prawną stanowi przepis art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Zgodnie z § 4 art. 822 k.c., uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Dla przyjęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela konieczne jest zaistnienie przesłanek odpowiedzialności, a więc zdarzenia, z którym umowa wiąże obowiązek odszkodowawczy, powstania szkody oraz związku przyczynowego między zdarzeniem sprawczym a faktem, z którego szkoda wynika, przy czym zgodnie z art. 361 k.c. powinien to być adekwatny związek przyczynowy.

W rozpoznawanej sprawie niespornym był fakt zawarcia przez sprawcę zdarzenia umowy ubezpieczenia OC z pozwanym i zaistnienie powodującego szkodę zdarzenia, za które odpowiadała osoba ubezpieczona. Z kolei legitymację do dochodzenia roszczeń na własną rzecz powodowie wywodzili z przedłożonej przez nich umowy cesji oraz art. 509 i 510 k.c., zgodnie z którymi wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania; wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Nie był sporny uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego – pozwany zrefundował koszt najmu przez 32 dni, obniżając jednak stawkę. Wobec tego przedmiotem sporu była jedynie stawka najmu. Pozwany podniósł, że oferował pojazd zastępczy za kwotę 110 zł netto dziennie, a stawka zastosowana przez powodów jest rażąco zawyżona.

W judykaturze utrwalony jest pogląd, że odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku (por. uchwała SN z 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03 i wskazane w jej uzasadnieniu orzecznictwo), zaś poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania warsztatów oferujących najniższe ceny prac naprawczych. To samo należy odnieść do obowiązku poszukiwania przez poszkodowanego firmy, oferującej najem pojazdu zastępczego w najniższych cenach. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy poszkodowanemu zarzucić można naruszenie wynikającego z art. 354 § 2 k.c. obowiązku współpracy z dłużnikiem, lub działanie sprzeczne z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym poszkodowany jest zobowiązany zapobieżeniu zwiększenia się szkody, a więc sytuacja, w której poszkodowany świadomie lub przez niedbalstwo wybrał zakład oferujący usługi w zawyżonych cenach (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r., I CKN 1466/99). Z uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17 wynika, że w sytuacji otrzymania od ubezpieczyciela oferty wynajmu pojazdu zastępczego poszkodowany nie ma obowiązku skorzystania z takiej oferty, ale jeśli wybierze pojazd zastępczy za cenę wyższą, to wydatki takie w zakresie nadwyżki będą podlegały zwrotowi tylko wtedy, gdy zostaną wykazane szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. W niniejszej sprawie, jak wynika z zeznań świadka, istniały takie szczególne racje, w związku z którymi oferta ubezpieczyciela nie była korzystna: zawierała zakaz wyjazdu wynajętym pojazdem za granicę, zakaz przewożenia zwierząt, a także udział własny w szkodzie 2000 zł. W ocenie Sądu już sama kwota 2000 zł wkładu własnego jest kwotą znaczną, co uzasadniało odrzucenie tak sformułowanej oferty. Jeśli bowiem poszkodowany uszkodziłby z własnej winy własny pojazd, to wówczas mógłby samodzielnie decydować, czy poniesie koszt naprawy pełnej, prowizorycznej, czy też będzie używał pojazdu uszkodzonego. W wypadku pojazdu wynajętego takiej swobody decyzji nie ma, a 2000 zł to kwota znacząca z punktu widzenia przeciętnego wynagrodzenia. Nadto w okresie szkody poszkodowany sprawował opiekę nad psem brata, zaś córka poszkodowanego miała królika. Z zeznań poszkodowanego wynika też potrzeba posiadania pojazdu, którym można byłoby jeździć do Niemiec. Zeznania te Sąd uznał za wiarygodne, pozwana nie przedstawiła dowodów przeciwnych. Wobec tego fakt przedstawienia poszkodowanemu oferty, nie zaspokajającej jego potrzeb, nie może prowadzić do uznania za właściwą do rozliczenia najmu stawki 110 zł netto.

Pozwany podnosił też, że stawka, wynikająca z umowy między powodami a poszkodowanym, jest stawką nieuzgodnioną. Poszkodowany złożył jednak podpis pod umową najmu, w której konkretna stawka została wskazana, trudno zatem uznać, że umowa najmu nie została zawarta tylko dlatego, że formą zapłaty miała być cesja praw do odszkodowania. Kolejny zarzut pozwanej to rażące zawyżenie stawki. Zarzut ten okazał się uzasadniony, jednakże z uwagi na dochodzoną przez powodów kwotę także nie mógł prowadzić do oddalenia powództwa.

Dla ustaleń w tej kwestii kluczowe znaczenie miała sporządzona przez biegłego opinia, w której biegły wskazał, iż średnia dobowa stawka najmu pojazdu zastępczego klasy (...) w opcji bez limitu kilometrów, która to opcja odpowiadała łączącej strony umowie najmu wynosiła 224 zł netto/doba, a zastosowana przez powodów dobowa stawka najmu w wysokości 300 zł netto/doba nie mieściła się w przedziale stawek rynkowych, wynoszących od 188-254 zł netto. Biegły wskazywał wprawdzie, że poszkodowany wynajął pojazd porównywalny do uszkodzonego, skoro był to (...) klasy C, jednakże w ocenie Sądu wielkość samochodu nie może być wyłączną podstawą porównania, jeśli idzie o określenie praw, przysługujących poszkodowanemu. Na dzisiejszym rynku samochodowym daje się zauważyć pewna moda na pojazdy typu (...), pojazdy te są też droższe od samochodów nie zaliczanych do tej kategorii. Jeśli zatem w ramach poszczególnych klas pojazdu rozróżnia się też „podklasę” premium i nie przyznaje się poszkodowanemu prawa do wynajęcia pojazdu klasy premium, gdy jego pojazd do takiej klasy nie należał, ten sam schemat powinien obowiązywać przy ustaleniu, czy poszkodowany mógł wynająć pojazd typu (...), gdy samochód uszkodzony nie był (...)em, zwłaszcza, gdy prowadzi to do znaczącej zwyżki kosztu wynajmu takiego pojazdu. Reasumując, poszkodowany nie ma prawa wynająć pojazdu (...) klasy C, gdy sam posiadał „zwykły” pojazd w klasie D – gdy, jak wskazał biegły, stawki na takie pojazdy znacząco się różnią. Tym samym w niniejszej sprawie zastosowana winna być stawka wynosząca 224 zł netto za dobę.

Z tego względu Sąd przyjął, że najem winien być rozliczony wg stawki wskazanej przez biegłego tj. 224 zł netto, jako stawki średniej wskazanej i mieszczącej się w podanych przez biegłego widełkach.

Mając powyższe na uwadze wysokość szkody w postaci kosztu najmu pojazdu zastępczego wynosiła łącznie 8816,64 zł brutto (32 dni x 224 zł netto+ 23% VAT), wskazaną kwotę należało pomniejszyć o kwotę dotychczas wypłaconego odszkodowania tj. kwotę 4329,60 zł, wobec czego różnica stanowiąca rzeczywisty koszt najmu wynosiła 4487,04 zł. Podkreślić przy tym należy, iż powodowie niniejszym pozwem dochodzili kwoty 1600 zł, co skutkowało uwzględnieniem powództwa w całości.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 817 § 2 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu, przy przyjęciu, że zgłoszenie roszczeń z tytułu najmu nastąpiło 18 września 2017 r.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 § 1 k.p.c. Powodowie wygrali sprawę w całości. Na koszty poniesione przez powodów składa się opłata od pozwu 80 złotych, od pełnomocnictw 34 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika powodów w kwocie 900 złotych (§ 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłaty za czynności adwokackie), a także koszt sporządzenia opinii w kwocie 984 o czym orzeczono w pkt II wyroku.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3.(...)

3. (...)