Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 września 2018 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w S. wniosła przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B. o zapłatę kwoty 1421 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot: 369 zł od dnia 8 sierpnia 2017 r., 123 zł od dnia 8 wrzenia 2017 r., 123 zł od dnia 8 października 2017 r., 123 zł od dnia 8 listopada 2017 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 683 zł od dnia wytoczenia powództwa, a także o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Powódka dochodzi należności wynikających z czterech nieopłaconych faktur VAT wystawionych w okresie od lipca do października 2017 r. z tytułu wykonanych na rzecz pozwanej usług księgowych, a nadto rekompensat 40 euro za koszty odzyskiwania należności od każdej z nieuregulowanej faktur.

Nakazem zapłaty z dnia 27 września 2018 r. wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością w B. wniosła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwana podniosła zarzut niewykazania roszczenia co do zasady, jak i co do wysokości, niewykonania umowy łączącej strony przez powódkę oraz braku podstaw do żądania rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, wskazując naruszenie art. 5 k.c. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, iż powódka świadczyła usługi księgowe w zakresie czterech spółek powiązanych ze sobą, jednakże w przypadku pozwanej nie przewidziano odrębnego wynagrodzenia. Nadto powódka wystawiła na rzecz pozwanej fakturę zbiorczą po zakończeniu współpracy bez akceptacji pozwanego i konsultacji. Finalnie pozwana wskazała na naruszanie art. 5 k.c. w zakresie żądania zapłaty kwoty 683 zł, wskazując na brak odrębnych czynności windykacyjnych prowadzonych przez powódkę.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 31 marca 2016r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. umowę o prowadzenie ksiąg rachunkowych. Przedmiotem umowy było świadczenie stałych usług rachunkowo-księgowych w zakresie określonym w umowie w szczególności poprzez powadzenie ksiąg rachunkowych pozwanej (tj. księgi i ewidencji dla potrzeb podatku VAT).

Pozwana zobowiązana została do przedstawiania powódce wszelkich niezbędnych dokumentów księgowych, dowodów zakupu oraz informacji o sytuacji ekonomicznej oraz wskazania osób odpowiedzialnych za współpracę. Powódka zaś zobowiązała się do właściwego i rzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych, terminowego sporządzania sprawozdań finansowych oraz składania sprawozdań właściwym organom.

Tytułem wynagrodzenia za prowadzenie ksiąg rachunkowych, strony umówiły wynagrodzenie przysługujące powódce w kwocie 500 zł netto miesięcznie tytułem prowadzenia księgowości. Z tytułu usług kadrowo-płacowych wynagrodzenie ustalono na kwotę 30 zł netto miesięcznie. Wynagrodzenie było płatne z góry w terminie 7 dni od dnia doręczenia wystawionej faktury VAT. Umowa została zawarta na czas nieokreślony z prawem wypowiedzenia za jednomiesięcznym okresem wypowiedzenia oraz do natychmiastowego wypowiedzenia w przypadkach opisanych w umowie.

Dowód:

- wiadomość e-mail z dnia 31 marca 2016 r. k. 62;

- umowa z dnia 31 marca 2016 r. k. 59-61;

- korespondencja e-mail k. 67-69.

Z uwagi na to, że powódka prowadziła obsługę księgowo-kadrową kilku spółek powiązanych osobowo i kapitałowo z pozwaną, strony postanowiły, że od listopada 2016 r. wynagrodzenie powodowej spółki zostanie zmniejszone do kwoty 100 zł netto (123 zł brutto).

Niezaprzeczone, a nadto dowód:

- wiadomość e-mail z dnia 15 czerwca 2016 r. k. 70;

- korespondencja e-mail k. 63-66.

Dnia 31 lipca 2017 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 300 zł netto (369 zł brutto) z terminem płatności do dnia 7 sierpnia 2017 r. tytułem usług księgowych za okres maj, czerwiec, lipiec.

Dnia 31 sierpnia 2017 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 100 zł netto (123 zł brutto) z terminem płatności do dnia 7 września 2017 r. tytułem usług księgowych za miesiąc sierpień 2017.

Dnia 30 września 2017 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 100 zł netto (123 zł brutto) z terminem płatności do dnia 7 października 2017 r. tytułem usług księgowych za miesiąc wrzesień 2017.

Dnia 31 października 2017 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 100 zł netto (123 zł brutto) z terminem płatności do dnia 7 listopada 2017 r. tytułem usług księgowych za miesiąc październik 2017.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 17;

- faktura VAT nr (...) k. 18;

- faktura VAT nr (...) k. 19;

- faktura VAT nr (...) k. 20.

Powódka wielokrotnie monitowała prezesa zarządu pozwanej K. D. oraz jego żonę A. D. o uregulowanie zaległych płatności pozwanej spółki oraz pozostałych spółek powiązanych z nimi osobowo i kapitałowo, a obsługiwanych przez powódkę. Pozwana albo zwodziła powódkę, że spłaci część zadłużenia, co nie następowało, albo unikała kontaktu.

Powódka świadczyła usługi księgowe na rzecz pozwanej do października 2017 r., a począwszy od listopada 2017 r. zaprzestała prowadzić obsługę księgowo-kadrową pozwanej w związku z brakiem spłaty zadłużenia.

Dowód:

- wiadomość e-mail z dnia 19 listopada 2017 r. k. 72;

- wiadomość e-mail z dnia 20 listopada 2017 r. k. 72a;

- oświadczenie z dnia 20 września 2017 r. k. 73;

- wiadomość e-mail dnia 21 listopada 2017 r. k. 74.

Wiadomością e-mail z dnia 2 lutego 2018 r. D. P. poinformowała A. D. oraz K. D., iż powódka zaksięguje zaległe dokumenty za rok 2017 r. oraz przeprowadzi niezbędne operacje księgowe, pod warunkiem uregulowania przez pozwaną rozliczeń z powódką w łącznej kwocie 17 561,50 zł, przy czym zaległość pozwanej w stosunku do powódki wyniosła 1107 zł.

Dowód:

- wiadomość e-mail z dnia 2 lutego 2018 r. k. 75;

- wydruk zapisów księgowych k. 75a.

Pismem z dnia 18 lipca 2018 r. powódka za pośrednictwem kancelarii prawnej wezwała pozwaną do zapłaty łącznej kwoty 1468,74 zł w terminie do dnia 23 lipca 2018 r. Na dochodzoną kwotę składała się kwota 782,49 zł tytułem wystawionych faktur VAT wraz z odsetkami oraz kwota 686,25 zł tytułem kosztów rekompensat za koszty odzyskiwania należności.

Dowód:
- wezwanie do zapłaty z dowodem nadania k. 25-26;

- tabele kursów euro k. 21-24.

Stan faktyczny ustalono w oparciu o złożone przez stronę powodową dokumenty prywatne w postaci umowy, faktur VAT, wezwania do zapłaty oraz wydruki korespondencji mailowej pomiędzy stronami. Autentyczność tych dokumentów nie została zakwestionowana przez pozwaną. Na podstawie złożonej umowy oraz towarzyszącej jej korespondencji elektronicznej pomiędzy ówczesnym prezesem zarządu pozwanej J. W. a powódką (wiadomości e-mail z dnia 31 marca 2016 r. oraz z dnia 7 kwietnia 2016 r. ) sąd ustalił fakt zawarcia umowy o prowadzenie obsługi księgowo – kadrowej pozwanej oraz pierwotną stawkę wynagrodzenia w kwocie 500 zł netto. Nie ulegało również wątpliwości Sądu, że zgodnie z wolą stron wynagrodzenie powódki od dnia 1 listopada 2016 r. zostało zredukowane do kwoty 100 zł netto (123 zł brutto) miesięcznie, co wynikało z korespondencji elektronicznej stron (wiadomość e-mail z dnia 15 czerwca 2016 r. z propozycją nowych stawek wynagrodzeń oraz wiadomość e-mail z dnia 7 listopada 2016 r. z prośbą o zmianę wynagrodzenia i aneksowanie zawartej umowy do poziomu jaki zastosowano w spółce (...)). Kwoty te odpowiadają wynagrodzeniu, na jakie opiewają sporne faktury. Okoliczność świadczenia usług na rzecz pozwanej do października 2017 r. i zaprzestanie ich świadczenia począwszy od listopada 2017 r. wynika również z korespondencji elektronicznej stron (wiadomości powódki e-mail z dnia 19 listopada 2017 r. , wiadomości pracownika powódki Ż. K. z dnia 20 listopada 2017 r. i z dnia 21 listopada 2017 r.). Należy nadmienić, że działanie strony pozwanej w niniejszej sprawie ograniczyło się do złożenia sprzeciwu, w którym zakwestionowano powództwo, nie naprowadzając przeciwko twierdzeniom pozwu żadnych dowodów. Nadto strona pozwana podniosła zarzut nienależytego wykonania przez powódkę zobowiązania, jednakże nie przedłożyła na wskazaną okoliczność żadnych dowodów, a zarzut wadliwego wykonania umowy nie znalazł odzwierciedlenia w zebranym materiale dowodowym. Ujemne skutki procesowe zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) obciążają w tym zakresie pozwaną.

Sąd zważył, co następuje:

Przy tak ustalonym stanie faktycznym powództwo okazało się uzasadnione w całości.

Powódka wywodzi swoje roszczenie z umowy o świadczenie usług księgowych, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). Dlatego podstawą uwzględnienia całości żądania powódki jest przepis art. 734 § 1 k.c. oraz przepis art. 735 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z treścią tych przepisów przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.

Niewątpliwie strony łączyła umowa o prowadzenie ksiąg rachunkowych, na mocy której pozwana przekazywała powódce niezbędne dokumenty księgowe, a powódka na ich podstawie prowadziła księgowość pozwanej, rozliczenia podatkowe z właściwymi organami oraz świadczyła usługi kadrowo-płacowe. W umowie strony ustaliły, iż płatność z tytułu wykonanych usług odbywać się będzie na podstawie wystawionych faktur VAT przez powódkę. Kwota objęta pozwem wynika z faktur, w których określono termin płatności. Skoro powódka faktycznie wykonała świadczone usługi w okresie, za który wystawiła faktury VAT, stąd należało zasądzić na jej rzecz kwotę należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia następnego, po którym upływał termin płatności wszystkich czterech faktur objętych postępowaniem.

Roszczenie odsetkowe znajduje podstawę prawną w treści art. 7 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którym w transakcjach handlowych - z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny - wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie,

2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie,

co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Sąd zasądził również kwotę 683 zł stanowiącą czterokrotność w przeliczeniu na walutę polską kwoty 40 euro tytułem rekompensaty za dochodzenie należności, od każdej z faktur dochodzonej niniejszym pozwem, zgodnie z art. 10 ust. 1 przywołanej ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Równowartość tych kwot (170,18 zł, 170,47 zł, 172,36 zł i 169,99 zł) według stosownego kursu euro potwierdzona została załączonymi do pozwu tabelami NBP załączonymi do pozwu.

Nie znalazł w ocenie sądu zastosowania podniesiony zarzut naruszenia przez powódkę art. 5 k.c., zgodnie z którym nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Odnosząc się do twierdzeń pozwanej o zachowaniu powódki sprzecznym z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.), wskazać należy, że klauzula generalna ujęta w tym przepisie ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób schematyczny, prowadzący do skutków niemoralnych lub rozmijających się z celem, dla którego dane prawo zostało ustanowione. Powołany przepis ma wprawdzie charakter wyjątkowy, niemniej przewidziana w nim możliwość odmowy udzielenia ochrony prawnej musi być uzasadniona istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 2 października 1991 r., III CRN 169/91, z 9 grudnia 2009 r., IV CSK 290/09, z 25 sierpnia 2011 r., II CSK 640/10 i z 26 kwietnia 2012 r., III CSK 300/11, z 28 października 2015r., II CSK 831/14).

Jak wskazano powyżej, powódce przysługuje uprawnienie do dochodzenia należności stanowiącej równowartość kwoty 40 euro od każdej faktury bez wezwania. W ocenie Sądu powódka nie czyni z przysługującego jej uprawnienia użytku sprzecznego ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Podkreślenia wymaga fakt, iż obie strony są przedsiębiorcami, zaś pozwana konsekwentnie opóźniała się ze spełnieniem roszczenia, mimo wielokrotnych wezwań do uiszczenia zaległego wynagrodzenia, na co wskazano w licznej korespondencji stron. Pozwana zwodziła powódkę, że spłaci część zadłużenia, unikała z nią kontaktu. Nadto, mimo skierowanego za pośrednictwem kancelarii prawnej wezwania do zapłaty, pozwana nie spełniła świadczenia nawet w części, wobec czego to pozwanej przypisać należy działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego poprzez bezpodstawną odmowę zapłaty za wykonane usługi. Sąd nie traci z pola widzenia, że w przypadku faktur za okres od sierpnia do października 2017 r. kwota rekompensat przenosi wartość wynagrodzenia, niemniej jednak ustawodawca nie wprowadził żadnych limitów w tym zakresie, a uporczywe uchylanie się od zapłaty przez pozwaną nie pozwala w ocenie sądu gratyfikowanie pozwanej i zastosowanie art. 5 k.c. nawet z urzędu.

Od tej kwoty zasądzono zgodnie z żądaniem od dnia wniesienia powództwa odsetki ustawowe za opóźnienie, należne zgodnie z art. 481 §1 k.c.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na poniesione przez powódkę koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej adekwatnie do wartości sporu zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, dwie opłaty skarbowe od pełnomocnictw - 34 zł, opłata od pozwu w postępowaniu uproszczonym w kwocie 30 zł.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)