Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XI GC 251/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 listopada 2018 r. M. R. i F. S. wnieśli przeciwko (...) spółce akcyjnej w S. o zapłatę kwoty 1600 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 10 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, iż dnia 21 grudnia 2016 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki M. (...) nr rej. (...), należący do Z. H.. Sprawca szkody objęty był ochroną ubezpieczeniową na podstawie ważnej polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z (...) spółką akcyjną w S.. Poszkodowana zwróciła się do powodów o pomoc w dochodzeniu należnego odszkodowania, jednocześnie dnia 22 grudnia 2016 r. wynajęła u powodów pojazd zastępczy, zbywając na rzecz powodów przysługująca jej wierzytelność w stosunku do ubezpieczyciela sprawcy szkody. Z tego tytułu powodowie wystawili na rzecz poszkodowanej fakturę VAT na kwotę 5658 zł, przyjmując dobową stawkę najmu na poziomie 200 zł netto przy okresie najmu wynoszącym 23 dni.

Decyzją z dnia 10 marca 2017 r. ubezpieczyciel przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wypłacił powodom z tytułu najmu pojazdu zastępczego kwotę 2185 zł przyjmując za uzasadniony okres najmu 23 dni, przy stawce dobowej 95 zł netto. Powodowie wezwali ubezpieczyciela sprawcy do zapłaty dalszego odszkodowania, jednakże ten odmówił zmiany dotychczasowej decyzji i dopłaty odszkodowania. Przy czym niniejszym pozwem powodowie dochodzą części kwoty stanowiącej kwotę 1600 zł.

Nakazem zapłaty z dnia 3 grudnia 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie (...) spółka akcyjna w S. wniosło sprzeciw od ww. nakazu zapłaty zaskarżając nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany zakwestionował żądanie powodów, wskazując na ofertę najmu złożoną pełnomocnikowi poszkodowanej na którą nie odpowiedział. Nadto zastosowane przez powodów stawki najmu zostały znacznie zawyżone wobec zastosowania stawek nierynkowych i nieodpowiadających klasie pojazdu wynajmowanego.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 21 grudnia 2016 r. doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki M. (...) nr rej. (...) należący do Z. H.. Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykupioną w (...) spółce akcyjnej w S..

Poszkodowana zwróciła się do powodów o pomoc w dochodzeniu należnego odszkodowania, udzielając pełnomocnictwa, jednocześnie dnia 22 grudnia 2016 r. poszkodowana zawarła z powodami umowę najmu pojazdu zastępczego marki S. nr rej. (...), przy dobowej stawce najmu wynoszącej 200 zł netto.

Dowód:

- protokół szkody k. 11;

- umowa najmu k. 14;

- pełnomocnictwo k. 15;

- akta szkody nr 90333/2016, płyta CD k. 103a;

- zeznania świadka Z. H. k, 143v.;

Działając w imieniu poszkodowanej F. S. dokonał telefonicznego zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który poinformował powoda o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego wraz z pokryciem jego kosztów, przy dobowej stawce najmu do kwoty 135 zł brutto/dobra. Zgłaszający poinformował ubezpieczyciela, że zapyta poszkodowanej czy zechce wynająć pojazd zastępczy od ubezpieczyciela.

Nadto na podany przez powoda adres mailowy, przesłano potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia szkody wraz z informacją o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego oraz stawkach najmu.

Dowód:

- nagranie zgłoszenia szkody, płyta CD k. 103a;

- wiadomość e-mail z dnia 22 grudnia 2016 r. k. 67-68;

- zeznania świadka Z. H. k, 143v.;

W dniu 25 grudnia 2016 roku rzeczoznawca pozwanego przeprowadził oględziny uszkodzonego pojazdu poszkodowanej i w trakcie sporządzono protokół szkody na odwrocie którego znajdował się cennik stawek najmu pojazdów zastępczych oferowanych przez partnerów pozwanego.

Dowód:

- protokół szkody k. 11;

Dnia 13 stycznia 2017 r. poszkodowana zwróciła powodom wynajęty pojazd zastępczy, oświadczając jednocześnie o konieczności najmu pojazdu zastępczego w celach dojazdów do pracy, na zakupy do miejsc kultu religijnego oraz instytucji publicznych.

Tego samego dnia powodowie wystawili na rzecz poszkodowanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 5658 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 23 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 200 zł netto.

Dowód:

- potwierdzenie zwrotu pojazdu k. 17;

- oświadczenie poszkodowanej k. 18;

- faktura VAT nr (...) k. 23;

- zeznania świadka Z. H. k, 143v.;

Dnia 31 stycznia 2017 r. poszkodowana zawarła z powodami umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbyła na rzecz powodów przysługującą jej wierzytelność z tytułu faktury wystawionej za najem pojazdu zastępczego w stosunku do (...) spółki akcyjnej w S..

Dowód:

- umowa cesji wierzytelności z dnia 31 stycznia 2017 r. k. 37;

- zeznania świadka Z. H. k, 143v.;

Decyzją z dnia 2 lutego 2017 r. ubezpieczyciel sprawcy szkody zakwalifikował szkodę w pojeździe poszkodowanej jako całkowitą, wypłacając odszkodowanie w kwocie 8005 zł brutto.

Dowód:

- decyzja STU z dnia 2 lutego 2017 r. k. 21-22;

- kalkulacja naprawy k. 38-51;

Dnia 6 lutego 2017 r. poszkodowana zbyła pozostałość pojazdu za kwotę 3260 zł.

Dowód:

- umowa kupna-sprzedaży k. 20;

Pismem z dnia 8 lutego 2017 r. powodowie zwrócili się do ubezpieczyciela sprawcy szkody o wypłatę odszkodowania stanowiącego różnice pomiędzy kwotą uzyskaną ze sprzedaży wraku, a ustaloną przez ubezpieczyciela wartością pozostałości.

Dowód:

- pismo z dnia 8 lutego 2017 r. k. 19;

Pismem z dnia 15 lutego 2017 r. powodowie dokonali zgłoszenia wierzytelności, wnosząc o zapłatę kwoty 5658 zł.

Dowód:

- pismo z dnia 15 lutego 2017 r. k. 16;

Decyzją z dnia 20 lutego 2017 r. ubezpieczyciel sprawcy przyznał powodom odszkodowanie w kwocie 325 zł brutto tytułem marży pośrednika.

Dowód:

- decyzja STU z dnia 20 lutego 2017 r. k. 52-53;

Decyzją z dnia 10 marca 2017 r. pozwane towarzystwo ubezpieczeń przyznało i wypłaciło dnia 13 marca 2017 r. powodom kwotę 2185 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego, uznając za uzasadniony cały okres najmu, przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 95 zł netto.

Dowód:

- decyzja STU z dnia 10 marca 2017 r. k. 12;

- potwierdzenie przelewu k. 13;

Pismem z dnia 11 kwietnia 2017 r. powodowie wezwali (...) spółkę akcyjną w S. do zapłaty kwoty 3473 zł w terminie 7 dni tytułem pełnej rekompensaty kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 11 kwietnia 2017 r. k. 26-27;

- potwierdzenie nadania i odbioru k. 28;

- zestawienie cenników najmu k. 29-36;

Decyzją z dnia 15 maja 2017 r. ubezpieczyciel sprawcy szkody, podtrzymał swoją dotychczasową decyzję, odmawiając wypłaty dalszego odszkodowania.

Dowód:

- decyzja STU z dnia 15 maja 2017 r. k. 24-25;

- oświadczenia firm współpracujących z pozwanym k. 77, 81, 86, 93;

Sąd zważył, co następuje.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz na podstawie poczynionych ustaleń roszczenie powodów podlegało uwzględnieniu w części.

Stan faktyczny albo był bezsporny – w zakresie dat poszczególnych czynności przy likwidacji szkody, faktu najmu pojazdu zastępczego, okresu najmu, albo Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów i zeznań Z. H.. Sąd w całości dał wiarę tym dowodom, w szczególności brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania prawdziwości zeznań świadka.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z korespondencji prowadzonej z ubezpieczycielem, a złożony na rozprawie, jako spóźniony. Zważywszy na objętość składanej korespondencji (k. 128-142), wnikliwe zapoznanie się z nią wymagałoby odroczenia rozprawy, a zatem prowadziłoby do zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Z kolei dowód z opinii biegłego był zbędny, gdyż relacja stawek najmu stosowanych przez powodów do stawek rynkowych jest bez znaczenia gdy poszkodowany ma możliwość wynajęcia pojazdu za pośrednictwem ubezpieczyciela po stawkach niższych i z tego rezygnuje.

Roszczenie przedstawione przez powodów ma charakter roszczenia odszkodowawczego, znajdującego oparcie w przepisach art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152, ze zm.) oraz art. 436 § 1 k.c. i 415 k.c. Okoliczności kolizji z dnia nie były sporne pomiędzy stronami. Również legitymacja bierna pozwanej spółki do występowania w niniejszym procesie, mająca za podstawę art. 19 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, nie pozostawała przedmiotem sporu. Było bowiem okolicznością niekwestionowaną, iż sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanej spółce. Pozwana nie kwestionowała zasady swojej odpowiedzialności i wypłaciła w części odszkodowanie za wynajem samochodu zastępczego. Nie budziło wątpliwości, iż do przedmiotowego zdarzenia drogowego doszło na skutek zawinionego działania uczestnika ruchu drogowego posiadającego polisę O.C. w pozwanej spółce.

Legitymacja procesowa czynna powodów wynika, poza wskazanymi powyżej przepisami, ponadto z treści art. 509 § 1 i 2 k.c., jako że wierzytelność przysługująca poszkodowanej została przelana na rzecz powodów. W sprawie nie była kwestionowana ani legitymacja czynna ani legitymacja bierna stron.

Spór będący przedmiotem niniejszego postępowania rozgrywał się też na płaszczyźnie ustalenia rozmiaru i wysokości szkody poniesionej w związku z zaistniałą kolizją, a w konsekwencji, co do wysokości należnego odszkodowania związanego z kosztami wynajęcia pojazdu zastępczego.

W niniejszej sprawie sam fakt konieczności najmu pojazdu zastępczego był niekwestionowany. Tak samo niesporny był okres najmu tj. 23 dni. Sporna była stawka najmu, czyli wysokość szkody.

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Jednakowoż istnieje też obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.), co określa się ogólnie obowiązkiem minimalizacji szkody. Kwestia ta jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 - wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Oczywiście poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania oferty najtańszej i najkorzystniejszej. Uznając, że sam fakt poszkodowania i koniczność aktywności poszkodowanego w zakresie likwidacji szkody jest sam w sobie na tyle obciążający i absorbujący, pierwszeństwo przyznać należy zapewnieniu poszkodowanemu komfortu, a nawet poczucia bezpieczeństwa i profesjonalnego wsparcia. Nie jest więc tak że zawsze najtańsza oferta będzie najkorzystniejsza. Ubezpieczyciele także wyciągają wnioski z orzecznictwa Sądów i zauważalna stała się tendencja organizowania przez nich najmu pojazdu zastępczego. Sąd na podstawie podobnych spraw dostrzega, że zdarzają się sytuacje że propozycja najmu jest tak zawoalowana, że niedostrzegalna w natłoku informacji, bywa że jest iluzoryczna, a eksponowany koszt najmu nie zawiera w sobie wszystkich istotnych dla poszkodowanego elementów lub wiąże się z różnymi niedogodnościami, tyle że nie ma podstaw z góry zakładania takiej sytuacji. Zauważyć też należy fakt, że to ubezpieczyciel sprawcy finansuje najem pojazdu zastępczego i musi mieć on zagwarantowany wpływ na ten najem.

W tej sprawie pozwany powoływał się na okoliczność przekazania pełnomocnikowi poszkodowanej w czasie zgłaszania szkody informacji o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego oraz wysokości uznanej stawki, do której koszt najmu zostanie zweryfikowany w przypadku skorzystania z oferty innej firmy.

Na podstawie analizy materiału dowodowego Sąd uznał, że wskazana oferta była czytelna i jasna, w szczególności, w trakcie rozmowy telefonicznej wskazano kwotę 135 zł brutto akceptowalnej przez ubezpieczyciela dziennej stawki najmu w przypadku najmu od innego niż ubezpieczyciel podmiotu, podkreślić przy tym należy, iż oferta najmu została złożona osobie profesjonalnie zajmującej się najmem pojazdów zastępczych oraz skupowaniem wierzytelności (pełnomocnik poszkodowanej). Nadto zarówno w protokole oględzin jak również w wiadomości e-mail zawierającej potwierdzenie zgłoszenia szkody wskazano możliwość zorganizowania najmu pojazdu zastępczego oraz wysokość stawek, wobec czego strona powodowa jak i poszkodowana pozostały bierne.

Co prawda Z. H. nie potwierdziła w swoich zeznaniach, aby otrzymała od pozwanego cennik stosowany przez firmy z nim współpracujące a oferujące najem pojazdów zastępczych. Natomiast z materiału dowodowego wynika, że wszystkie te informacje trafiły do powodów jako pełnomocników poszkodowanej. Ich rolą jest przekazywanie poszkodowanej wszystkich informacji, a nie selekcjonowanie ich na te korzystne dla powodów i dla nich niekorzystne. Zgłaszający szkodę został poinformowany, iż w przypadku najmu pojazdu przy stawce dobowej najmu do kwoty 135 zł brutto najem rozliczony zostanie bezgotówkowo przez ubezpieczyciela.

Oferta ma zawierać zapewnienie możliwości zawarcia umowy najmu, bądź jakiejkolwiek innej umowy gdzie poszkodowany otrzyma pojazd zastępczy bez koniczności angażowania własnych środków finansowych. Taka oferta również powinna zawierać wskazanie o zasadach sfinansowania najmu pojazdu zastępczego w przypadku skorzystania z oferty innych podmiotów. Pozwany podniósł, że taką uwagę zgłaszającemu szkodę w imieniu poszkodowanej przekazał, co wynika również z przedłożonych dokumentów w postaci protokołu szkody oraz wiadomości e-mail z dnia 22 grudnia 2016 r.

Tym samym strona pozwana wykazała aby złożyła poszkodowanej konkretną propozycję związaną z organizowanym przez siebie najmem pojazdu zastępczego, a w konsekwencji może z tego wywodzić, że poszkodowana nie realizowała obowiązku minimalizacji szkody. Nie jest podstawą dla odmowy skorzystania z oferty pozwanej brak ogólnych warunków umowy czy nie przekazania projektu umowy. Poszkodowana, za pośrednictwem powodów, nie zainteresowała się ofertą ubezpieczyciela, dlatego nie ma podstaw do poszukiwania uzasadnienia dla odmowy skorzystania z tej oferty, gdy w czasie gdy z niej nie skorzystała takiego uzasadnienia w ogóle nie było. Nie jest uzasadnieniem podnoszona na rozprawie pilność zawarcia umowy najmu, ponieważ poszkodowana w ogóle nie podjęła rozmowy z ubezpieczycielem na ten temat i nie ma podstaw do twierdzenia, że samochód z oferty ubezpieczyciela nie zostałby podstawiony od ręki. Zwraca tu uwagę, że poszkodowana zeznała że samochodem zastępczym, pojechała do pracy w dniu 23 grudnia 2016 roku. Pojazd zastępczy otrzymała ona od powodów dzień wcześniej, zatem ubezpieczyciel miał całą dobę na podstawienie takiego samochodu. Na kanwie innych spraw Sąd ma wiedzę, że ubezpieczyciele z reguły gwarantują w ostatnim czasie podstawienie takiego samochodu w czasie krótszym niż 24 godziny.

Według umowy zawartej przez poszkodowaną z powodami stawka najmu został określona na 200 zł netto za każdy dzień. Sąd uznał, za uzasadnioną stawkę najmu, stawkę wskazaną w momencie telefonicznego zgłoszenia szkody tj. 135 zł brutto. Poszkodowana nie ma żadnych narzędzi do weryfikacji sposobu kwalifikowana klasy uszkodzonego pojazdu przez ubezpieczyciela. Skoro pracownik ubezpieczyciela wiedział, że uszkodzeniu uległ M. (...) i podał stawkę 135 zł brutto, to taką stawkę należało zastosować. Koszt najmu według ww. stawki za 23 dni najmu wynosił 3105 zł. Pozwany wypłacił dotychczas odszkodowanie w kwocie 2185 zł zatem różnica wynosi 920 zł.

Powodowie domagali się kwoty 1600 zł, wobec czego zasądzeniu podlegała kwota 920 zł, zaś w pozostałym zakresie powództwo należało oddalić o czym orzeczono w pkt I i II wyroku.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.p.c. od dnia 10 kwietnia 2017 r., albowiem dnia 10 marca 2017 r. pozwany wydał decyzję w przedmiocie odszkodowania, a co za tym idzie miał wówczas cały materiał niezbędny do wydania prawidłowej decyzji. Wypłata odszkodowania odbywa się na żądanie, a ubezpieczyciel ma na to ustawowe 30 dni.

Reasumując materiał dowodowy zaoferowany przez stronę powodową dawał podstawę do zasądzenia całej dochodzonej kwoty.

Stan faktyczny Sad ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodach z dokumentów, nagrania rozmowy telefonicznej, zeznań Z. H.. Żaden z tych dowodów nie by przez strony kwestionowany. Sąd oddalił dowód z opinii biegłego oraz z dokumentów złożonych na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2019 r., albowiem zebrany w aktach materiał dowodowy był wystarczający do ustalenia okoliczności istotnych dla sprawy.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 100 k.p.c. Ponieważ powodowie wygrali sprawę w 57,5 % a przegrali w 42,5 %. Na koszty poniesione przez powodów składa się opłata od pozwu 80 złotych, od pełnomocnictwa 34 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika 900 złotych z czego 57,5 % daje kwotę 583,05 złotych, przy czym strona pozwana nie poniosła kosztów związanych z rozpoznawaną sprawą.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji.

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)