Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 2 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Weronika Szymczuk-Dąbkowska

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2019 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa F. S., M. R.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powodów F. S., M. R. kwotę 1279,20 zł (jeden tysiąc dwieście siedemdziesiąt dziewięć złotych dwadzieścia groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 368,00 zł (trzysta sześćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

III.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 150 zł (stu pięćdziesięciu złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt XI GC 351/19

UZASADNIENIE

(sprawa rozpoznawana w postępowaniu zwykłym)

Pozwem z dnia 8 listopada 2018 r. powodowe M. R. i F. S. wnieśli przeciwko (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 1279,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnieni liczonymi od dnia 13 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, iż dnia 28 maja 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki O. nr rej. (...) należący do B. D.. Sprawca zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową na podstawie ważnej polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z (...) spółką akcyjną w W.. Poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne. Na czas naprawy poszkodowany dnia 20 czerwca 2018 r. zawarł z M. R. i F. S. umowę najmu pojazdu zastępczego marki N. nr rej. (...). W umowie najmu strony ustaliły dobową stawkę najmu w kwocie 250 zł netto. Dnia 28 czerwca 2018 r. poszkodowany zwrócił powodom wynajęty pojazd. Dnia 30 czerwca 2018 r. powodowie wystawili na rzecz poszkodowanego fakturę VAT na kwotę 2460 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 8 dni, przy stawce dobowej wynoszącej 250 zł netto. Tego samego dnia poszkodowany zawarł z powodami umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbył na rzecz powodów wierzytelność przysługującą mu z tytułu wystawionej faktury VAT w stosunku do (...) spółki akcyjnej w W..

Powodowie dokonali zgłoszenia wierzytelności ubezpieczycielowi, który decyzją z dnia 31 lipca 2018 r. przyznał odszkodowanie tytułem najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1180,80 zł brutto, uznając za uzasadniony cały okres najmu, przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 120 zł netto.

Mimo skierowanego wezwania do zapłaty, ubezpieczyciel nie znalazł podstaw do zmiany decyzji i odmówił wypłaty dalszego odszkodowania.

Nakazem zapłaty z dnia 15 listopada 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem powodów.

W przepisanym terminie pozwane towarzystwo ubezpieczeń wniosło sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając do w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu wskazano, że pozwany oferował poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego zorganizowanego przez pozwanego, jednakże poszkodowany nie skorzystał z oferty, zaś stawka dobowa przyjęta w umowie najmu w ocenie pozwanego została znacznie zawyżona, zaś sama stawka najmu obejmuje również koszt usługi dochodzenia roszczenia, wobec czego koszt ten nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem. W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 28 maja 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki O. nr rej. (...) należący do B. D.. Po kolizji pojazd nie nadawał się do jazdy.

Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z (...) spółką akcyjną w W.. Nie było żadnych wątpliwości co do osoby sprawcy.

Poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy szkody, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne. W momencie zgłoszenia szkody, poszkodowany został poinformowany o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela. Również dnia 30 maja 2018 r. wydano poszkodowanemu pojazd zastępczy na okres 7 dni.

Poszkodowany niezwłocznie wstawił pojazd do warsztatu w celu naprawy. Naprawa miała odbyć się bezgotówkowo, a warsztat otrzymał upoważnienie, by samodzielnie załatwić wszystko z ubezpieczycielem. Ubezpieczyciel początkowo wycenił naprawę na ok. 5000 zł (kalkulacja przesłana 13.06.2018 r.), podczas gdy ostatecznie jej koszt wyniósł ok. 28.000 zł. W dniu 13 i 19 czerwca 2018 r. warsztat wysłał do ubezpieczyciela zapytanie o przyjęcie odpowiedzialności.

Poszkodowany pytał, dlaczego warsztat nie naprawia pojazdu, odpowiedziano mu, że ubezpieczyciel nie przyjmuje odpowiedzialności za zdarzenie.

W dniu 19 czerwca 2018 r. ubezpieczyciel zażądał zwrotu pojazdu zastępczego, wskazując, że warsztat dotąd nie rozpoczął naprawy.

Poszkodowany nie miał środków, by samodzielnie sfinansować naprawę.

Dowód:
- mail z 13.06.2018, pismo z 19.06.2018 i z 3.09.2018 w aktach szkody 2000850517, płyta CD k. 87;

- wiadomość e-mail z dnia 30 maja 2018 r., akta szkody 2000850517, płyta CD k. 87, 60-62;

- zeznania świadka B. D. k. 93-94;

Dnia 20 czerwca 2018 r. poszkodowany B. D. zawarł z M. R. i F. S. umowę najmu pojazdu zastępczego marki N. nr rej, (...). W umowie najmu strony ustaliły dobową stawkę najmu w kwocie 250 zł netto.

Dowód:

- umowa najmu z dnia 20 czerwca 2018 r. k. 11;

- zeznania świadka B. D. k. 93-94;

Dnia 28 czerwca 2018 r. poszkodowany zwrócił powodom wynajęty pojazd. Tego samego dnia poszkodowany złożył oświadczenie, iż wykorzystywał wynajęty pojazd zastępczy w celach dojazdów do pracy, powrotu w godzinach nocnych oraz na użytek codzienny.

Nadto poszkodowany oświadczył, iż ubezpieczyciel sprawy zaoferował mu pojazd zastępczy na czas likwidacji przedmiotowej szkody, jednakże dnia 19 czerwca 2018 r. tj. przed rozpoczęciem naprawy uszkodzonego pojazdu, pozwany zobowiązała poszkodowanego do zwrotu pojazdu.

Dowód:

- potwierdzenie zwrotu pojazdu k. 12;

- oświadczenia z dnia 28 czerwca 2018 r. k. 14;

- oświadczenie k. 15;

- zeznania świadka B. D. k. 93-94;

Dnia 30 czerwca 2018 r. powodowie wystawili na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 2460 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 8 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 250 zł netto.

Również dnia 30 czerwca 2018 r. poszkodowany zawarł z powodami umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbył na ich rzecz wierzytelność przysługującą mu z tytułu wystawionej na jego rzecz faktury VAT w stosunku do (...) spółki akcyjnej w W..

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 13;

- umowa cesji z dnia 30 czerwca 2018 r. k. 31;

- zeznania świadka B. D. k. 93-94;

Pismem z dnia 31 lipca 2018 r. powodowie zgłosili nabytą od poszkodowanego wierzytelność.

Dowód:

- pismo z dnia 13 lipca 2018 r. k. 16;

Decyzją z dnia 31 lipca 2018 r. ubezpieczyciel sprawcy, uznał swoją odpowiedzialność co do kosztów najmu pojazdu zastępczego, uznając za uzasadniony cały okres najmu pojazdu zastępczego- 8 dni, przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 120 zł netto/doba, przyznając powodom odszkodowanie tytułem najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1180,80 zł.

Dowód:
- decyzja (...) z dnia 31 lipca 2018 r. k. 17-18;

- potwierdzenie przelewu z dnia 1 sierpnia 2018 r. k. 19;

Pismem z dnia 7 września 2018 r. powodowie wezwali ubezpieczyciela sprawcy do zapłaty pozostałej kwoty odszkodowania w wysokości 1280 zł w terminie 14 dni.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 7 września 2018 r. k. 21-22;

- dowód nadania i doręczenia k. 20;

- wydruk cenników k. 24-30;

Decyzją z dnia 24 września 2018 r. pozwany odmówił zmiany dotychczasowego stanowiska i wypłaty dalszego odszkodowania.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 24 września 2018 e. k. 23;

- informacja o warunkach najmu k. 86;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Jego podstawę prawną stanowi przepis art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Zgodnie z § 4 art. 822 k.c., uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Dla przyjęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela konieczne jest zaistnienie przesłanek odpowiedzialności, a więc zdarzenia, z którym umowa wiąże obowiązek odszkodowawczy, powstania szkody oraz związku przyczynowego między zdarzeniem sprawczym a faktem, z którego szkoda wynika, przy czym zgodnie z art. 361 k.c. powinien to być adekwatny związek przyczynowy.

W rozpoznawanej sprawie niespornym był fakt zawarcia przez sprawcę zdarzenia umowy ubezpieczenia OC z pozwanym i zaistnienie powodującego szkodę zdarzenia, za które odpowiadała osoba ubezpieczona. Z kolei legitymację do dochodzenia roszczeń na własną rzecz powodowie wywodzili z przedłożonej przez nich umowy cesji oraz art. 509 i 510 k.c., zgodnie z którymi wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania; wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Pozwany kwestionował stawkę najmu pojazdu zastępczego ustaloną przez powodów na kwotę 250 zł netto/doba, wskazując, że oferował poszkodowanemu najem za kwotę niższą. Jednocześnie nie był sporny okres najmu, jako że pozwana zapłaciła za 8 dni, obniżając wyłącznie stawkę.

Fakt, że pozwany oferował poszkodowanemu najem, jest w sprawie niesporny, podobnie jak to, ze poszkodowany z tej oferty skorzystał. W świetle przeprowadzonych dowodów nie budzi jednak wątpliwości, że pojazd zastępczy od ubezpieczyciela został poszkodowanemu zabrany jeszcze przed rozpoczęciem naprawy. W tej sytuacji przestają być aktualne jakiekolwiek argumenty dotyczące tego, że poszkodowany sprzeciwia się obowiązkowi minimalizacji szkody, gdy nie korzysta z oferty ubezpieczyciela. Poszkodowany chciał bowiem korzystać z tej oferty, to ubezpieczyciel mu to uniemożliwił, odbierając pojazd przed naprawieniem pojazdu poszkodowanego. Zatem to ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za to, że poszkodowany nie mógł do końca procesu naprawy korzystać z tańszego pojazdu. Pozwana nie podniosła w procesie żadnej argumentacji, ani też nie podjęła inicjatywy dowodowej, zmierzającej do wykazania, że decyzja o odbiorze pojazdu przed zakończeniem naprawy była zasadna. Z zeznań poszkodowanego wynika, że nastąpiło to dlatego, że warsztat nie podjął naprawy do dnia zabrania pojazdu. Jednakże nie zostało wykazane, że do dnia 19.06.2018 r. pojazd w ogóle mógł być naprawiony, a analiza dokumentów w aktach szkody prowadzi do wniosku przeciwnego. Otóż dopiero 13.06.2018 r. ubezpieczyciel przesłał warsztatowi zweryfikowaną kalkulację naprawy, przy czym kalkulacja ta została zaakceptowana na kwotę ok. 5000 zł, podczas gdy ostateczny koszt naprawy wyniósł ponad 28.000 zł. W tej sytuacji oczywistym było, że warsztat nie może do naprawy przystąpić, gdyż kwota, którą godził się wypłacić ubezpieczyciel, nie umożliwiała przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody. Ubezpieczyciel nie wykazał przy tym, by jego decyzja była w jakikolwiek sposób uzasadniona. Podobnie niezrozumiałe jest, dlaczego ubezpieczyciel nie reagował na prośby warsztatu o przyjęcie odpowiedzialności, skoro wg akt szkody i zeznań świadka nie było żadnych wątpliwości co do osoby sprawcy. W tej sytuacji trudno oczekiwać od poszkodowanego, że zleci on naprawę na własny koszt, zwłaszcza, że z zeznań poszkodowanego wynika, iż nie miał on środków na sfinansowanie takiej naprawy. Jest to kolejna sprawa, w której zakład ubezpieczeń skutki własnych zaniechań próbuje przerzucić na poszkodowanego. Likwidacja szkody w terminie 30 dni nie jest prawem ubezpieczyciela, lecz obowiązkiem, wynikającym z ustawy, a czynności ubezpieczyciela powinny być podejmowane bez zbędnej zwłoki, zgodnie z posiadanym materiałem dowodowym. Skoro w sprawie nie było wątpliwości co do osoby sprawcy, odpowiedzialność powinna być przyjęta niezwłocznie, podobnie jak wycena naprawy powinna choćby oscylować wokół ostatecznego jest kosztu, a nie być ponad pięciokrotnie zaniżona. Dodać trzeba, że w sprawie nie chodziło o drobną naprawę za kilkaset złotych, kiedy to zwlekanie z rozpoczęciem naprawy mogłoby zostać uznane za nieuzasadnione w zestawieniu z kosztem generowanym przez wynajem. Koszt naprawy wyniósł ostatecznie ponad 28.000 zł, trudno zatem wymagać od poszkodowanego, aby zlecał naprawę, nie mając pewności co do tego, czy jej koszt zostanie pokryty. Niezależnie jednak od tych rozważań, skoro pierwszą zatwierdzoną kalkulację (tę na 5.000 zł) warsztat otrzymał 13.06.2018 r., to uwzględniając, że przeciętny czas na sprowadzenie części wynosi 3 dni robocze, naprawa i tak nie mogłaby się zacząć wcześniej niż 18.06.2018 r. (z uwagi na przypadające w międzyczasie dni robocze). Z uwagi na powyższe decyzja ubezpieczyciela o zabraniu poszkodowanemu pojazdu zastępczego w dniu 19.06. nie może być uznana za usprawiedliwioną.

Pozwana podnosiła też, że stawka, wynikająca z umowy między powodami a poszkodowanym, jest stawką rażąco zawyżoną. W ocenie Sądu ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na ubezpieczycielu. W świetle art. 361 i 363 k.c. co do zasady to podmiot dążący do otrzymania odszkodowania winien wykazać wysokość szkody. Jednakże przedstawiając umowę i korespondującą z nią fakturę podmiot taki wykazuje zaciągnięcie określonego zobowiązania, a nie może budzić wątpliwości, że wzrost pasywów to także strata w rozumieniu przywołanych przepisów. W judykaturze utrwalony jest pogląd, że odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku (patrz uchwała SN z 13.06.2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004/4/51 i wskazane w jej uzasadnieniu orzecznictwo), zaś poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania warsztatów oferujących najniższe ceny prac naprawczych. To samo należy odnieść do obowiązku poszukiwania przez poszkodowanego firmy, oferującej najem pojazdu zastępczego w najniższych cenach. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy poszkodowanemu zarzucić można naruszenie wynikającego z art. 354 § 2 k.c. obowiązku współpracy z dłużnikiem, jeżeli świadomie lub przez niedbalstwo wybrał zakład oferujący usługi w zawyżonych cenach (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r., I CKN 1466/99, OSNC 2003, nr 5, poz. 64), czy też działanie sprzeczne z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. 2003, Nr 124, poz. 1152 ze zm.), zgodnie z którym poszkodowany jest zobowiązany zapobieżeniu zwiększenia się szkody.

W myśl art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) poszkodowany ma obowiązek zapobiec zwiększeniu się szkody, a stosownie do art. 17 tej ustawy umyślne lub wywołane rażącym niedbalstwem niedopełnienie tego obowiązku przez poszkodowanego uprawnia zakład ubezpieczeń do stosownego ograniczenia odszkodowania. Przepisy winny być interpretowane w ten sposób, że dopiero wykazanie, iż poszkodowany uchybił swoim obowiązkom i przez niedbalstwo lub celowo wybrał podmiot oferujący swe usługi w cenach rażąco odbiegających od rynkowych, czym doprowadził do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiaru szkody, może prowadzić do limitowania wysokości odszkodowania. Oznacza to, że w wypadku wykazania przez poszkodowanego czy też jego następcę prawnego, że została zawarta umowa opiewająca na określone stawki, to ubezpieczyciel winien wykazywać, że stawki te są zawyżone, jako że to on wywodzi z takiego twierdzenia korzystne dla siebie skutki – możliwość obniżenia odszkodowania, poprzez uznanie, że wysokość szkody nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę, a poszkodowany swoim zachowaniem przyczynił się do jej powiększenia.

W niniejszej sprawie pozwana nie wnosiła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego dla wykazania, że stawka powodów rażąco odbiega od rynnowych. Jedynym dowodem wnioskowanym przez pozwaną był wydruk wiadomości przesłanej poszkodowanemu, a zawierającej stawki, wg jakich ubezpieczyciel mógł zorganizować najem. M. ten nie stanowi dowodu na to, że stawki powodów są zawyżone. Po pierwsze, zakład ubezpieczeń, jako zleceniodawca masowy, może mieć wynegocjowane znacznie niższe stawki, niż klient indywidualny, po drugie, Sądowi znane są sprawy, gdy z umów pomiędzy ubezpieczycielem a wynajmującym pojazdy wynikały stawki wyższe, niż z informacji przesyłanych poszkodowanemu.

Z powyższych względów powództwo uwzględniono w całości. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 817 § 2 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu, przy przyjęciu, że zgłoszenie roszczeń z tytułu najmu nastąpiło 13.07.2018 r.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 § 1 k.p.c. . Powodowie wygrali sprawę w całości. Na koszty poniesione przez powodów składa się opłata od pozwu 64 złotych, od pełnomocnictw 34 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika powodów w kwocie 270 złotych (§ 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłaty za czynności adwokackie) o czym orzeczono w pkt II wyroku.

W pkt III orzeczono o obciążeniu pozwanej kosztami procesu na rzecz Skarbu Państwa w wysokości 150 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, konkretnie pokrytym przez Skarb Państwa kosztem stawiennictwa świadka B. D., przyznanych postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2019 r.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)