Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2019 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Mariusz Zawicki

Protokolant: Angelika Sykut

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2019 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka akcyjna w W.

przeciwko (...) spółka akcyjna w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 287 (dwieście osiemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt XI GC 681/18

Sprawa rozpoznana w postępowaniu zwykłym

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 stycznia 2018 powód (...) spółka akcyjna w W. złożyła przeciwko pozwanej (...) spółka akcyjna w W. o zapłatę kwoty 1.160 złotych wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

W piśmie wskazano, że doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzony został pojazd, którym poruszał się poszkodowany A. P...

Sprawca szkody posiadał polisę obowiązkowego ubezpieczenia OC wykupioną w (...) spółka akcyjna w W.. W związku z niemożliwością korzystania przez poszkodowanego z uszkodzonego pojazdu poszkodowana zawarła z powodem umowy najmu pojazdów zastępczych.

W sprawie wydano nakaz zapłaty (karta 36).

Pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty (karta 39) zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, iż kwestionuje należność objętą pozwem co do wysokości. Zakwestionowała dzienną stawkę najmu, wskazała, że poszkodowany przyczynił się do wydłużenia okresu najmu.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 lipca 2016 roku doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd o numerze rejestracyjnym (...) należący do A. P.. Sprawca zdarzenia posiadał polisę obowiązkowego ubezpieczenia OC wykupioną w (...) spółka akcyjna w W..

Niesporne;

Po szkodzie poszkodowany kontaktował się z ubezpieczycielem zgłaszając szkodę. Wynajęty został pojazd zastępczy w okresie od dnia 8 lipca 2016 roku do dnia 26 lipca 2016 roku. Ten najem uznany był przez ubezpieczyciela za zasadny.

Niesporne

Poszkodowany zawarł w dniu 1 sierpnia 2018 roku kolejną umowę najmu pojazdu zastępczego z (...) spółka akcyjna w W. umowę najmu pojazdu zastępczego. Wynajęty został pojazd klasy (...) O. (...). Pojazd został zwrócony w dniu 9 sierpnia 2016 roku. Ustalono stawkę za najem na kwotę 145 złotych brutto. Wystawiono fakturę za najem na kwotę 1.160 złotych brutto (8 dni x 145 złotych brutto).

Niesporne a ponadto:

- umowa najmu karta 19;

- protokół zdawczo – odbiorczy, karta 20;

- oświadczenie, karta 21 – 22;

- faktura, karta 23;

Pojazd uszkodzony nie był naprawiany a po szkodzie wyłączony z możliwości eksploatacji. Szkodę rozliczono jako całkowitą. Poszkodowany otrzymał odszkodowanie w dniu 8 sierpnia 2016 roku. Ubezpieczyciel wzywał poszkodowanego celem złożenia odpowiednich dokumentów celem zakończenia postępowania likwidacyjnego.

Niesporne.

A. P. zawarł z (...) spółka akcyjna w W. umowę cesji wierzytelności prawa dochodzenia odszkodowania z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- umowa cesji, karta 22;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne.

Niespornym jest, iż sprawcę szkody i pozwaną łączyła umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zgodna z treścią przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

Przepis art. 4 powyższej ustawy wskazuje, iż ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Stosownie do treści art. 13 ust. 2 ustawy w obowiązkowych ubezpieczeniach OC odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem. Natomiast w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 22 ust 1 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia OC ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Zgodnie z treścią art. 822 § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W niniejszej sprawie powód dochodzi kwoty odszkodowania tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1.160 złotych (8 x 145 złotych) w okresie od dnia 1 sierpnia do 9 sierpnia 2016 roku. Ubezpieczyciela uznał wcześniej za zasadny najem we wcześniejszym okresie to jest 8 lipca 2016 roku – 26 lipca 2016 roku.

W rozpoznawanej sprawie pozwana nie kwestionowała okoliczności, iż co do zasady obciąża ją odpowiedzialność z tytułu kosztów likwidacji szkody oraz zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego.

Poszkodowany zawarł z powodem skutecznie umowę cesji wierzytelności (karta 22), gdzie wyraźnie wskazano, że oświadczenie z dnia 1 sierpnia 2016 roku stanowi cesję opisanej wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazd zastępczego. Poszkodowany zobowiązał się zwrócić powodowi nieodzyskaną od ubezpieczyciela cenę najmu. Sąd nie miał wątpliwości co do skuteczności zawartej pomiędzy powódka, a poszkodowanym umowy przelewu wierzytelności. Zgodnie z treścią art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (§ 1), a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2). Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę i utrata jej przez cedenta. Przelew powoduje utratę statusu wierzyciela przez cedenta i jego wyłączenie ze stosunku zobowiązaniowego łączącego go dotychczas z dłużnikiem. Wierzycielem staje się cesjonariusz, który nabywa wierzytelność w takim zakresie i stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili dokonania przelewu.

Za wykonanie umowy najmu powódka nie miała otrzymać wynagrodzenia w formie świadczenia pieniężnego, a świadczeniem wzajemnym poszkodowanej było przeniesienie wierzytelności. W związku z powyższym zarzut braku legitymacji powoda należało uznać za chybiony. Wydaje się zresztą, że zarzut ten pozwana podniosła wyłącznie na potrzeby postępowania, gdyż w toku postępowania likwidacyjnego wypłaciła powodowi odpowiednią kwotę nie kwestionując jego uprawnienia co do zasady.

Sporna pozostawała wysokość stawki dziennej. Zasadnie podał pozwany, że wynajęto pojazd klasy niższej niż uszkodzony przy zastosowaniu stawki dla klasy wyższej. W niniejszym postępowaniu poza sporem pozostała kwestia odpowiedzialności pozwanej za powstałą szkodę, jak i obowiązek wypłaty odszkodowania w związku z najmem pojazdu zastępczego. Sporna okazała się jedynie jego wysokość. Zdaniem pozwanej przyjęta przez powódkę dobowa stawka najmu w wysokości 140 zł brutto za pojazd jest zawyżona i w związku z tym została zweryfikowana do kwoty 200 zł brutto, jako stawki rynkowej.

Rozpoznając niniejsza sprawę Sąd miał przede wszystkim na uwadze, że przedstawiona przez powódkę faktura VAT nie może zostać uznana za odzwierciedlającą wysokość należności, jaką za najem miałaby uiścić poszkodowany, a tym samym w myśl art. 6 k.c. nie może być miarodajnym środkiem dowodowym na tę okoliczność. Istotnym jest bowiem, że na gruncie niniejszej sprawy za wykonanie umowy najmu powódka nie miała otrzymać wynagrodzenia w formie świadczenia pieniężnego, a świadczeniem wzajemnym poszkodowanej było przeniesienie wierzytelności. W ocenie Sądu forma rozliczeń między poszkodowanym i wynajmującym nie pozwala zatem na ustalenie, by koszty wskazane przez powoda w fakturze VAT mogły być uznane za równowartość kosztów poniesionych przez poszkodowanego, czy też kosztów koniecznych do naprawienia poniesionej przez niego szkody. Podkreślić także należy, że w przyjętym przez powódkę modelu rozliczeń wartość wskazana w fakturze nie jest wartością kosztów obciążających poszkodowanego, co oznacza, że nie można uznać wyłącznie na podstawie faktury wystawianej w ramach opisanego wyżej modelu rozliczeń, że koszt wskazany na fakturze jest równoznaczny z wartością wydatków poniesionych przez poprzednika prawnego powoda lub choćby stanowi odwzorowanie wzrostu obciążeń (pasywów) poszkodowanego.

Co więcej kwota wskazana w fakturze właśnie ze względu na przyjęty system rozliczeń nie podlegała też weryfikacji według reguł rynkowych.

Powód mimo wezwania nie uiścił zaliczki na poczet opinii biegłego, stąd na rozprawie oddalono wniosek o opinię biegłego. Nie ustalono zatem w niniejszym procesie właściwej i akceptowalnej stawki najmu. W dalszej kolejności podać należy, że świadka nie udało się przesłuchać, świadek był wzywany na adres podany przez powoda. Policji nie udało się doprowadzić świadka, zaś z notatki policyjnej (karta 113) wynika, że nie zamieszkuje on pod adresem wskazanym przez powoda. Stąd pominięto dowód z przesłuchania świadka w myśl art. 242 k.p.c.

Na skutek niemożliwości przesłuchania świadka nie ustalono zasadnego okresu najmu. Pozwany twierdził bowiem, że okres najmu związany był z opieszałością świadka a właściwy okres najmu został już faktycznie rozliczony. Stąd nie udało się ustalić właściwego i zasadnego okresu najmu. Jednocześnie, zgodnie z zarzutami pozwanego, powód nie wykazał (z uwagi na brak zeznań świadka), że w okresie faktycznego najmu pojazd wynajęty był poszkodowanemu potrzebny, korzystało n z tego pojazdu, nie miał innych pojazdów. Oświadczenie o potrzebie najmu, podpisane przez świadka, pochodzi z dnia 1 sierpnia 2016 roku a zatem z pierwszego dnia najmu. Nie jest wiadomym, że owa potrzeba istniała przez cały czas najmu, czy być może w dniu 2 sierpnia 2016 roku ustała. Nie udało ustalić się jak miał wyglądać kontakt ubezpieczyciela i pozwanego, kiedy poszkodowany sprzedał wrak, kiedy i czy w ogóle kupił nowy pojazd a to przecież determinowało zasadny okres najmu pojazdu zastępczego.

Mając zatem na uwadze, że przedstawiona faktura nie była przedmiotem weryfikacji z uwagi na procesy rynkowe, nie mogła być także uznana za stwierdzającą istnienie zobowiązania pieniężnego do zapłaty wynagrodzenia między poszkodowaną, a powódką, albowiem stanowi ona w istocie jedynie odzwierciedlenie wyliczenia kosztów najmu dokonanego jednostronnie przez powódkę i jako taka nie może mieć wartości dowodowej w zakresie udokumentowania wysokości kosztów najmu. Uwzględniając jednocześnie, że poszkodowany nie może żądać zwrotu kosztów najmu w stawkach przewyższających stawki oferowane na lokalnym rynku (tylko i wyłącznie dlatego, że de facto kosztów tych osobiście nie poniesie), Sąd stwierdził, że takie żądanie pozostaje w sprzeczności z powinnością przeciwdziałania powiększeniu się rozmiarów szkody, tym bardziej, że do racjonalnie działającego poszkodowanego należy, aby dbał w identyczny sposób o interesy drugiej strony zobowiązania, jak o swoje własne. Przy najmie bezgotówkowym konieczne jest bowiem odwołanie się do rynkowych cen za danego rodzaju usługi przy założeniu, że sytuacja poszkodowanego nie powinna ulec pogorszeniu.

Sąd miał na uwadze, że powódka wnosiła o zwrócenie się o cenniki do wypożyczalni, przy czym sama nie wskazała z jakich względów takowych nie przedstawiła. Sąd miał również na uwadze, wydruki z cenników stosowanych przez konkurencyjne wypożyczalnie samochodów, wskazujących, że ustalona przez nią stawka najmu mieści się w przedziale cen stosowanych, jednakże dokumenty te nie mogły stanowić wystarczającej podstawy do przyjęcia, że stawki zastosowane przez powoda odpowiadają stawkom rynkowym, uwzględniającym wszystkie warunki, na jakich pojazd został wynajęty, tym bardziej, że z ofert przedstawionych przez pozwana wynika, że rynkowa stawka najmu za pojazd tej klasy oscyluje w okolicach stawki przez nią uznanej.

W tych okolicznościach, w celu wyjaśnienia wspomnianych, a dotyczących wysokości rynkowej stawki najmu pojazdu zastępczego, a w konsekwencji także wykazania wysokości roszczenia odszkodowawczego przysługującego powódce względem pozwanej (wysokości szkody) niezbędnym okazało się przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego, jak i przesłuchanie poszkodowanego a wniosków tych z uwagi na bierność powoda nie udało zrealizować się.

Reasumując, Sąd stwierdził, że materiał dowodowy zaoferowany przez stronę powodową, a niepoparty opinią biegłego sadowego, nie jest wystarczający do ustalenia wysokości rzeczywiście poniesionej szkody (niniejsza konkluzja pozostaje w zgodzie z poglądem Sądu Okręgowego w Szczecinie, przedstawionym w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 lutego 2012r w sprawie VIII Ga 320/11), a w konsekwencji mając na uwadze kontradyktoryjność procesu cywilnego powództwo, jako niedostatecznie wykazane musiało podlegać oddaleniu.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd oparł się na przedstawionych do akt postępowania dokumentach oraz zeznaniach świadków, do których wiarygodności nie miał wątpliwości.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania znajduje podstawę prawną w treści art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na koszty pozwanej złożyły się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 270 zł ustalone w oparciu o przepis § 2 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018 poz. 265) oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W tym stanie rzeczy orzeczono, jak na wstępie.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)