Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa T. N.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) w W.

o zapłatę

I.  zasądza od Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w W. na rzecz T. N. kwotę 84.221,54 złotych (osiemdziesiąt cztery tysiące dwieście dwadzieścia jeden złotych i pięćdziesiąt cztery grosze) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  ustala, że T. N. wygrał proces w 95%, pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów procesu Referendarzowi sądowemu.

SSO Magdalena Kurc - Mazurkiewicz

Sygn. akt XX GC 1071/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 sierpnia 2016 r. powód – T. N. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Pracy (...) – Przedsiębiorstwo (...) w S. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej – Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w W., nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, kwoty 88.654,25 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 10 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu swego stanowiska powód podniósł, że zawarł z pozwaną umowę o roboty budowlane, na mocy której zobowiązał się wykonać na rzecz pozwanej wymianę poziomów instalacji zimnej i ciepłej wody wraz z cyrkulacją w budynku mieszkalnym w W. przy ul. (...). Strony ustaliły wynagrodzenie w łącznej wysokości 538.094 złotych brutto, które miało zostać zapłacone w czterech częściach na podstawie wystawionych faktur VAT. W czasie wykonywania robót pozwana opłaciła faktury wystawione przez powoda, potrącając z każdej części wynagrodzenia - kaucję pieniężną. W dniu 30 maja 2016 r. odbył się końcowy odbiór robót potwierdzony protokołem, w którym stwierdzono wykonanie przez powoda prac zgodnie z umową. W dniu 2 czerwca 2016 r. powód wystawił fakturę VAT na kwotę 88.654,25 złotych, jednak pozwana pomimo upływu terminu i wezwania do zapłaty nie zapłaciła wynagrodzenia powodowi (pozew – k. 3-4).

Zarządzeniem z dnia 30 sierpnia 2016 r. Sąd uznał, że nie zachodzą podstawy do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i skierował sprawę do rozpoznania w postępowaniu upominawczym (k. 34). W dniu 11 października 2016 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem powoda i wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując pozwanej aby zapłaciła powodowi kwotę 88.654,25 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od 10 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty (nakaz – k. 40).

W dniu 21 listopada 2016 r. pozwana złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwana potwierdziła, że zawarła z powodem umowę o roboty budowlane, na podstawie której wypłaciła powodowi kwotę 449.439,75 złotych pomniejszoną o wysokość kaucji gwarancyjnej. Pozwana zakwestionowała jednak należyte wykonanie przez powoda zobowiązania wskazując, że w protokole końcowego odbioru robót z dnia 20 czerwca 2016 r. strony określiły, że do dnia 20 czerwca 2016 r. powód wykona dodatkowe czynności, roboty i naprawy. Pozwana podniosła, że umowa miała zostać wykonana do 31 grudnia 2015 r., podczas gdy rzeczywisty termin zakończenia robót nastąpił w dniu 29 kwietnia 2016 r., co uprawniało ją do obciążenia powoda karą umowną za opóźnienie w wysokości 53.809,40 złotych. Powód uznał karę umowną za bezzasadną i wskazał, że nie ponosił winy za opóźnienia, które wynikały z wykonywania prac na czynnym bloku mieszkalnym, konieczności spuszczania wody, odpowietrzania instalacji i niesprawnych zaworów. Wobec takich wyjaśnień powoda, pozwana dokonała potrącenia wzajemnych wierzytelności przedstawiając do potrącenia z wierzytelnością powoda notę księgową obciążającą go karą umowną. W konsekwencji należność wynikająca z wystawionej przez powoda faktury VAT została uregulowana do kwoty 53.809,40 złotych. Odnosząc się do pozostałej po potrąceniu kwoty, to jest 34.844,85 złotych pozwana wskazała, że powód nie wykonał określonych w protokole końcowego odbioru robót prac we wskazanym terminie, zatem pozwana usunęła wady we własnym zakresie i obciążyła powoda kosztami wykonania tych czynności w wysokości 10.346,40 złotych, dokonując w tym zakresie potrącenia swej należności z należnościami powoda. Pozwana podniosła zarzut potrącenia kwoty 969,84 złotych tytułem odszkodowania za niewykonanie naprawy, która nie została usunięta przez powoda, a w efekcie pozwana zmuszona była usunąć usterkę we własnym zakresie zlecając prace naprawcze firmie zewnętrznej. W dalszej kolejności pozwana podniosła, że powód nie przekazał jej określonej w protokole końcowego odbioru robót dokumentacji, tj. zestawienia projektowanych i rzeczywistych nastaw zaworów regulacyjnych, do czego był zobowiązany w terminie do 20 czerwca 2016 r. Wobec powyższego zobowiązanie nie zostało należycie wykonane. W tym zakresie pozwana podniosła zarzut obniżenia ceny wskazując, że koszt sporządzenia dokumentacji technicznej wynosi 6.150 złotych brutto. Pozwana podniosła również zarzut zatrzymania kwoty 4,432,71 złotych tytułem 5% kaucji gwarancyjnej, do czego była uprawniona na podstawie § 14 umowy o roboty budowlane (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 44-52).

W dalszym toku postępowania - stanowiska stron nie uległy zmianie. Zostało przeprowadzone zawnioskowane postępowanie dowodowe. Na rozprawie w dniu 18 września 2018 r. Sąd dopuścił dowód z dokumentów dołączonych do pozwu, sprzeciwu i dalszych pism procesowych na okoliczności w nich wskazane.

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 października 2015 r. Wspólnota Mieszkaniowa (...) (dalej jako „Wspólnota Mieszkaniowa”) zawarła z T. N. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) Pracy (...) Przedsiębiorstwo (...) w S. (dalej jako (...)) umowę o roboty budowlane (dalej jako „Umowa”), na podstawie której T. N. zobowiązał się wykonać zakres robót pod nazwą „Wymiana poziomów instalacji zimnej i ciepłej wody wraz z cyrkulacją w budynku mieszkalnym wielorodzinnym w W. przy ul. (...)” (§ 1 ust. 1). Wynagrodzenie za pełne terminowe i bezusterkowe wykonanie przedmiotu umowy ustalono na kwotę 538.094 złotych brutto (wynagrodzenie ryczałtowe - § 2), płatne w czterech częściach na podstawie faktur VAT przedstawionych po sporządzeniu trzech dwutygodniowych protokołów częściowego odbioru robót z ustaleniem stopnia zaawansowania robót i akceptacją nadzoru inwestorskiego oraz końcowego protokołu odbioru robót. Zastrzeżono, że faktury będą płatne w terminie 7 dni od doręczenia i przyjęcia, natomiast faktura końcowa wystawiona zostanie po protokolarnym odbiorze przedmiotu umowy na podstawie zatwierdzonego przez nadzór inwestorski protokołu odbioru robót. Ustalono, że protokół końcowego odbioru robót będzie warunkiem wystawienia faktury końcowej (§ 11). T. N. zobowiązał się do wykonania prac montażowych w branży sanitarnej i ogólnobudowlanej do dnia 15 grudnia 2015 r., a do dnia 31 grudnia 2015 r. – do wykonania pełnego przedmiotu umowy wraz dokumentacją powykonawczą (§ 3). Zastrzeżono, że wszelkie konieczne prace dodatkowe T. N. zrealizuje na podstawie odrębnej umowy, określającej termin i wynagrodzenie (§ 4). Strony zastrzegły kary umowne w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań, przy czym w przypadku opóźnienia przy wykonaniu przedmiotu umowy w terminie określonym w § 3 będzie to kara w wysokości 0,5% wynagrodzenia brutto (to jest 0,5% od 538.094 złotych brutto) za każdy dzień opóźnienia, nie więcej jednak niż 10% wynagrodzenia umownego (§ 13). Strony zabezpieczeniem wykonania zobowiązań i niezwłocznego usunięcia wszelkich usterek, niezależnie od kar umownych zastrzegły 5% kaucji pieniężnej od całkowitej wartości umowy, zatrzymane przez Wspólnotę Mieszkaniową na okres 10 lat, przy czym 70% tej kaucji będzie zwrócone po podpisaniu protokołu końcowego odbioru robót, natomiast pozostałe 30% w formie gwarancji ubezpieczeniowej na okres 10 lat od daty podpisania protokołu końcowego odbioru robót (§ 14) (umowa o roboty budowlane – k. 8-14).

W toku wykonywania Umowy w dniu 17 grudnia 2015 r. T. N. wystawił na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej fakturę VAT nr (...) na kwotę 195.345,39 złotych brutto. Wspólnota Mieszkaniowa uregulowała należności wynikające z faktury w łącznej kwocie 179.031,79 złotych, pozostałą kwotę potrącając tytułem kaucji gwarancyjnej (faktura nr (...) – k. 15, przelewy bankowe – k. 16-17).

Następnie w dniu 5 stycznia 2016 r. T. N. wystawił na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej fakturę nr (...) z tytułu wykonywania przedmiotu Umowy na kwotę 123.167,55 złotych brutto. Wspólnota Mieszkaniowa uregulowała należności wynikające z faktury w łącznej kwocie 117.009,18 złotych, pozostałą kwotę potrącając tytułem kaucji gwarancyjnej (faktura nr (...) – k. 18, przelewy bankowe – k. 19-21).

W notatce koordynacyjnej nr 6 z dnia 22 lutego 2016 r. wskazano, że T. N. zadeklarował się ukończyć wszystkie prace do 15 marca 2016 r. oraz ustalono, że do 24 lutego 2016 r. przekaże on Inwestorowi informacje o poniesionych dodatkowych kosztach (notatka z narady koordynacyjnej nr 6 – k. 91).

Pismem z dnia 24 lutego 2016 r. T. N. poinformował Wspólnotę Mieszkaniową o istnieniu okoliczności, które wpłynęły na przesunięcie terminu zakończenia robót zgodnie z Umową wskazując przy tym, że prace były wykonywane na czynnym bloku mieszkalnym, istniała konieczność częstego spuszczania wody oraz udrożnienia rurociągów w około 20 lokalach mieszkalnych. Podał, że prace utrudniała stara instalacja oraz niesprawne zawory, istniała także konieczność wykonania dodatkowej ilości rurociągów. Powyższe stanowisko potwierdził Inspektor nadzoru dr inż. J. C.. Kierownik Budowy – P. Z. w Dzienniku Budowy umieszczał wpisy dotyczące przebiegu robót budowlanych w których wskazywał na trudności w realizacji prac. We wpisie z dnia 6 listopada 2015 r. wskazał, że stwierdzono liczne przecieki na istniejącej instalacji, usuwane na bieżąco. We wpisie z dnia 12 listopada 2015 r. wskazał, że zmieniono trasę prowadzenia instalacji w budynkach, natomiast we wpisie z dnia 20 stycznia 2016 r. podał, że występują liczne trudności związane z zaworami i koniecznością spuszczania wody. Kierownik Budowy wskazywał, że podczas prac znaleziono piony nie ujęte w projekcie (wpisy z 23 i 26 stycznia 2016 r.) (pismo wraz z notatkami inspektora nadzoru – k. 88-90, dziennik budowy – k. 92-110).

W dniu 30 maja 2016 r. strony Umowy sporządziły protokół końcowego odbioru robót, w którym wskazano, że umowny termin zakończenia robót upływał w dniu 31 grudnia 2015 r., a rzeczywisty termin zakończenia robót nastąpił 29 kwietnia 2016 r. Jako przyczynę opóźnienia wskazano trudności przy prowadzonych robotach zgodnie z wpisami w dzienniku budowy. Wykonane roboty oceniono jako dobre i zgodne z zakresem umownym jednocześnie zastrzegając, że do 20 czerwca 2016 r. T. N. wykona dodatkowe poziomy instalacji cyrkulacji w pionach nr 3A, 4B, 5 i 6A w Budynku B (przychodnia lekarska) w ramach ryczałtowej kwoty umownej. Jednocześnie zalecono wykonanie prac poza przedmiotem umowy: do dnia 20 czerwca 2016 r. – naprawa niedzielącej cyrkulacji ciepłej wody użytkowej przy pionach nr 25 i 26 w Budynku A, do dnia 2 czerwca 2016 r. - przedstawienie sposobu i kosztu wykonania naprawy oraz przekazanie wyceny wymiany pomp cyrkulacyjnych. W rubryce „Inne uwagi Komisji” wskazano, że do dnia 20 czerwca 2016 r. T. N. przekaże dokumentację powykonawczą w wersji elektronicznej w formacie pdf, na płycie CD, zestawienie projektowanych i rzeczywistych nastaw zaworów regulacyjnych oraz dokona naprawy sufitu podwieszanego w Budynku B, w miejscu naprawionej awarii (protokół końcowego odbioru robót – k. 22-24).

W dniu 31 maja 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa wystawiła notę księgową nr (...), obciążając T. N. karą umowną w wysokości 53.809,40 złotych na podstawie § 13 ust. 1 pkt 1a Umowy (nota księgowa nr (...) – k. 53).

W dniu 2 czerwca 2016 r. T. N. wystawił na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej fakturę końcową nr (...) na kwotę 88.654,25 złotych brutto tytułem wykonania przedmiotu umowy (faktura nr (...) – k. 27).

W dniu 6 czerwca 2016 r. strony sporządziły protokół nr (...) rzeczowo-finansowego zaawansowania robót (protokół nr (...) – k. 25-26).

Pismem z dnia 15 czerwca 2016 r. T. N. odesłał notę księgową nr (...) wskazując, że opóźnienia w realizacji Umowy nie nastąpiły z jego winy (pismo - k. 54-55).

W związku z brakiem zapłaty za fakturę numer (...), pismem z dnia 16 czerwca 2016 r., a następnie pismem z dnia 20 lipca 2016 r. T. N. wezwał Wspólnotę Mieszkaniową do zapłaty za wykonane prace (wezwanie do zapłaty – k. 28-31).

Pismem z dnia 12 lipca 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa poinformowała T. N., że nie załączył on do faktury określonego w Umowie i zatwierdzonego przez nadzór inwestorski protokołu końcowego odbioru robót, zatem nie ma podstaw do wypłacenia wynagrodzenia jednocześnie wzywając do ponownego przesłania faktury wraz z zatwierdzonym przez nadzór inwestorski protokołem końcowym robót oraz do wykonania robót dodatkowych wskazanych w protokole końcowego odbioru robót (pismo – k. 56-57).

W dniu 24 czerwca 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa na mocy kompensaty numer (...) dokonała potrącenia wierzytelności przedstawiając do potrącenia notę księgową numer (...) na kwotę 53.809,40 złotych z wierzytelnością T. N. obejmującą kwotę 53.809,40 złotych wynikającą z faktury numer (...) (kompensata nr (...) – k. 60-61).

W dniu 11 października 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa zawarła z J. K. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. K. w R. umowę, której przedmiotem było wykonanie robót sanitarnych w budynku przy ul. (...) polegających na wykonaniu brakującej instalacji cyrkulacji dla pionów oznaczonych oraz zwiększenia średnicy pionów cyrkulacyjnych i na odtworzeniu sufitu podwieszanego. Łączną wartość prac ustalono na kwotę 10.346,40 złotych brutto (umowa – k. 171-173).

W dniu 31 października 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa wystawiła notę księgową numer (...), obciążając T. N. kwotą 10.346,40 złotych tytułem wykonania zastępczego brakujących instalacji cyrkulacyjnych w czterech pionach oraz odtworzenia sufitu podwieszanego, zgodnie z fakturą numer (...) (nota księgowa nr (...) – k. 63, faktura nr (...) – k. 157).

Następnie w dniu 31 października 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa na mocy kompensaty nr (...) dokonała potrącenia wierzytelności przedstawiając do potrącenia notę księgową nr (...) na kwotę 10.346,40 złotych z wierzytelnością T. N. obejmującą kwotę 10.346,40 złotych wynikającą z faktury nr (...) (kompensata nr (...) – k. 64-66).

Wiadomością e-mail z dnia 27 października 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa wezwała T. N. do usunięcia przecieku na łączeniu redukcji z zaworem w komórce lokatorskiej przy ul. (...) (wiadomość e-mail – k. 67).

W dniu 14 listopada 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa wystawiła notę księgową nr (...), obciążając T. N. kwotą 969,84 złotych tytułem wykonania zastępczego wymiany zaworu i cieknącego zgrzewu na instalacji zgodnie z fakturą nr (...) (nota księgowa nr (...) – k. 68, faktura nr (...) – k. 157)

Następnie w dniu 14 listopada 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa na mocy kompensaty nr (...) dokonała potrącenia wierzytelności przedstawiając do potrącenia notę księgową nr (...) na kwotę 969,84 złotych z wierzytelnością T. N. obejmującą kwotę 969,84 złotych wynikającą z faktury nr (...) (kompensata nr (...) – k. 70-72).

W dniu 14 grudnia 2016 r. Wspólnota Mieszkaniowa i T. N. zawarli porozumienie w sprawie zwrotu części kaucji gwarancyjnej. Strony porozumienia oświadczyły, że kwota 15.730,38 złotych stanowiąca 70% wartości zatrzymanej kaucji z tytułu faktur wystawionych do dnia 29 kwietnia 2016 r. powinna zostać zwrócona T. N. i zwrot ten nastąpi do dnia 15 grudnia 2016 r. (porozumienie w sprawie zwrotu części kaucji gwarancyjnej – k. 111-113).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych odpisów i kopii dokumentów, które zostały złożone do akt niniejszej sprawy. Oparł się również o niesporne, bowiem wyraźnie, bądź milcząco przyznane twierdzenia stron, które nie budziły wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Ustalając stan faktyczny Sąd dopuścił, poza materiałem dowodowym w postaci dokumentów, również osobowe wnioski dowodowe w postaci zeznań świadków: J. C., P. Z., K. M. i J. K. oraz stron – powodowej w osobie T. N. oraz pozwanej w osobie członka zarządu – J. P.. Odnośnie kolejno słuchanych świadków należy wskazać co następuje.

Zeznania świadka J. C. (k. 137-139) – inspektora nadzoru zatrudnionego przez pozwaną Wspólnotę Mieszkaniową Sąd uznał za w pełni wiarygodne. Świadek w sposób rzeczowy i logiczny przedstawił przebieg realizacji umowy wskazując, że powód wykonał prace w całości zgodnie z umową. W trakcie wykonywania zadania inwestycyjnego pojawiły się komplikacje skutkujące koniecznością wykonania dodatkowych robót – po ściągnięciu podsufitki okazało się, że znajdują się tam elementy instalacji niewidoczne dla wykonawcy wcześniej, a wymagające wymiany i robót dodatkowych. W efekcie stwierdzono osiem zakresów robót dodatkowych, podzielonych następnie na dwie grupy (cztery roboty konieczne do wykonania i cztery roboty dodatkowe ułatwiające późniejszą eksploatację). Wskazane przez świadka cztery roboty konieczne to: podłączenie dwóch pionów wody które obsługiwały kilka mieszkań, nieujętych w dokumentacji projektowej oraz doprowadzenie wody do budki ochroniarskiej i kawiarni. Z kolei w skład robót dodatkowych ułatwiających późniejszą eksploatację wchodziły między innymi zlikwidowanie nieszczelności na instalacjach które nie były objęte umową, odłączenie istniejącej stacji uzdatniania wody i zamontowanie zaworów spustowych. Świadek wskazał, że powyższe roboty nie były zawarte w umowie pierwotnej, ale było 7 zleceń na wykonanie tych robót (z uwagi na brak zgody T. N. nie było zlecenia na zamontowanie zaworów spustowych). Zlecenia składała powodowi pozwana Wspólnota Mieszkaniowa w formie pisemnej i elektronicznej (e-mail). Świadek podał, że wykonawca w grudniu 2015 r. wiedział, że nie zdąży wykonać robót z zakresu podstawowego w umownym terminie i składał propozycje podpisania aneksu, przy czym wskazał, że roboty dodatkowe przyczyniły się do przedłużenia terminu wykonania robót, gdyż decyzje o tym, że trzeba je wykonać zapadły dopiero w 2016 r. Świadek wskazał, że inne okoliczności, takie jak konieczność zbadania wody przez Sanepid, prowadzenie zabiegów regulacyjnych i komplikacje z instalacją po odkryciu podsufitki, a także narzucenie krótszego czasu pracy wpłynęły na wydłużenie czasu wykonania robót.

Sąd nadał walor wiarygodności również zeznaniom świadka P. Z. – kierownika budowy (k. 147-149), który co prawda występował w charakterze zięcia powoda, jednak w sposób rzeczowy i logiczny przedstawił przebieg realizacji umowy. Świadek zeznał, że firma powoda planowała pracować w systemie 12-godzinnym, jednak mieszkańcom obiektu to nie odpowiadało, również zarządca obiektu K. M. naciskał, aby później zaczynać prace. Wskazał, że w trakcie realizowania umowy powód na bieżąco usuwał powstałe awarie, musiał spuszczać wodę, w dokumentacji nie były zainwentaryzowane wszystkie piony co utrudniło wykonywanie robót. Świadek podał, że firma powoda wykonywała czynności dodatkowe, które również wpłynęły na opóźnienie prac, po czym wystąpiła z propozycją podpisania aneksu zmieniającego termin zakończenia budowy, jednak aneks został odrzucony przez Wspólnotę Mieszkaniową. Świadek zeznał, że gdyby nie opóźnienie i roboty dodatkowe, prace umowne zostałyby wykonane w terminie. Początkowo liczba pracowników na budowie wynosiła 15 osób, później na etapie montowania rurociągów została zwiększona do 20 osób. Świadek wskazał, że bywał na budowie średnio dwa razy w tygodniu, w piątki praca kończyła się około godziny 16-17 z uwagi na korki. Zeznał, że problemy na instalacjach ujawniły się już w 2015 r., natomiast problemy z pionami dodatkowymi pojawiły się w 2016 r. w trakcie przepinania. Firma powoda zapoznała się ze stanem obiektu przed przystąpieniem do robót i zgłaszała, że instalacja jest w złym stanie, ale nie zostało to objęte zakresem prac. Świadek zeznał, że firma powoda zobowiązała się do wykonania robót określonych w protokole końcowym odbioru robót mimo, że nie było to objęte zakresem prac i mimo tego, że nie została uregulowana ostatnia faktura. Wskazał, że powód był wzywany do wykonania napraw, wśród których jedna awaria powstała w wyniku ingerencji osób trzecich, kolejnej naprawy powód nie wykonał - z uwagi na brak zapłaty za ostatnią fakturę, o czym poinformowano Wspólnotę Mieszkaniową.

W zakresie zeznań świadka K. M. (k. 149-152), administratora nieruchomości – w ocenie Sądu należało odmówić im wiary – w części, w jakiej dotyczyły zgłaszania powodowi konieczności zwiększenia liczby pracowników oraz zapisów dotyczących włączenia prac do zakresu podstawowego umowy. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zeznania te stały w sprzeczności z zeznaniami świadków J. C. i P. Z. oraz dokumentacją przedłożoną w sprawie. Świadek K. M. wskazywał między innymi, że powód wykonywał prace wolno i nie posiadał wystarczającej ilości pracowników. Wysyłano mu ponaglenia w sprawie zwiększenia liczby pracowników, powód ustnie potwierdził, że zwiększy liczbę pracowników jednak nie znalazło to potwierdzenia w dokumentach załączonych do akt sprawy. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom świadka również w zakresie, w jakim wskazywał on, że w protokole odbioru końcowego odbioru robót znajdował się zapis, zgodnie z którym do zakresu podstawowego umowy zalicza się podłączenie pionów do przychodni lekarskiej, gdyż przywołany dokument nie zawiera wskazanych przez świadka zapisów. Jednocześnie świadek potwierdził, że w 2016 r. były wykonywane prace dodatkowe, przy czym błędy znalazły się już w projekcie. Prace objęte zakresem umowy zostały wykonane, część robót dodatkowych również została wykonana.

Świadek J. K. (k. 176-177) zeznał, że wykonywał prace w zakresie zwiększenia średnic, jednak nie posiadał wiedzy czy powód miał to w zakresie umowy i nie czytał dziennika budowy.

W kwestii wyjaśnień strony powodowej - zdaniem Sądu Okręgowego stanowisko T. N. znajdowało potwierdzenie w zeznaniach świadków P. Z. i J. C. oraz przedłożonej w toku postępowania dokumentacji. Przede wszystkim T. N. potwierdził, że czas pracy został skrócony, w dokumentacji dwa piony przy inwentaryzacji były pominięte oraz że przy oglądaniu budynku przed podjęciem prac część instalacji była niewidoczna (przykryta sufitem podwieszanym). Przesłuchiwana w charakterze strony pozwanej J. P. wskazała, że firma powoda zamontowała rury niezgodnie z projektem technicznym, co prawda znacznie ułatwiło to wykonanie robót, jednak w końcowym rozliczeniu wartość inwestycji - nie została o te pominięte roboty pomniejszona. Wskazała, że roboty dodatkowe zostały wykonane.

Sąd oddalił wniosek powoda o ponowne przesłuchanie świadka J. C., albowiem świadek J. C. na rozprawie w dniu 24 października 2017 r. w szczegółowy sposób opisał przebieg prac wykonywanych przez firmę powodową.

Na rozprawie w dniu 18 września 2018 r. Sąd pominął dowód z opinii biegłego zgłoszony przez stronę pozwaną, albowiem pełnomocnik strony pozwanej wniosku tego nie podtrzymał (k. 182).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu niemalże w całości, natomiast zostało oddalone w zakresie żądania zapłaty kwoty 4.432,71 złotych co zostanie wyjaśnione w dalszej części rozważań Sądu.

Żądanie powoda w niniejszej sprawie znajduje oparcie w umowie o roboty budowlane z dnia 15 października 2015 r. zawartej pomiędzy T. N. a pozwaną Wspólnotą Mieszkaniową. Oceniając roszczenia dochodzone pozwem wskazać należy, iż pomiędzy stronami bezsporna była okoliczność zawarcia umowy z dnia 15 października 2015 r. Sporna pomiędzy stronami była kwestia ustalenia winy stron w opóźnieniach w wykonaniu umowy, a w konsekwencji wynikające z tego uprawnienie pozwanej do potrącenia z wierzytelnością powoda kwot tytułem kary umownej i wykonania zastępczego. Pozwana podniosła również zarzut obniżenia ceny o kwotę 6.150 złotych i zarzut zatrzymania kwoty 4.432,71 złotych tytułem 5% kaucji gwarancyjnej.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż ustalony w postępowaniu przed tutejszym sądem stan faktyczny pozwala na uznanie, że powód w ramach umowy wykonał zlecone mu roboty związane z wymianą poziomów instalacji wody, co zostało potwierdzone podpisanym w dniu 30 maja 2016 r. przez pozwaną protokołem końcowego odbioru robót. Jak wskazuje treść protokołu, roboty zostały ocenione jako dobre i wykonane zgodnie z zakresem umownym.

Stosownie do przepisu art. 647 k.c., z chwilą odbioru obiektu objętego umową o roboty budowlane realizuje się prawo wykonawcy do zapłaty na jego rzecz wynagrodzenia za wykonane prace. Zgodnie zaś z umową łączącą strony wynagrodzenie dla powoda miało być płatne w czterech częściach na podstawie faktur VAT przedstawionych po sporządzeniu trzech dwutygodniowych protokołów oraz końcowego protokołu odbioru robót. Zatem w związku z ustaleniem, że powód wykonał roboty objęte umową, co zostało potwierdzone protokołem końcowego odbioru robót, powód jako wykonawca miał prawo wystawić fakturę VAT co do robót objętych protokołem końcowym. Pozwana nie zaprzeczając, iż nie dokonała zapłaty za fakturę VAT w kwocie 88.654,25 złotych podnosiła, że prace zostały wykonane po terminie z winy powoda, zatem była uprawniona do naliczenia kary umownej w wysokości 53.809,40 złotych. W toku sprawy powód nie negował, iż prace zostały wykonane z opóźnieniem. Pozwana odnosząc się do winy w opóźnieniach prac podnosiła, że powód powinien mieć świadomość trudności, jakie mogą się wiązać z wykonywaniem robót w zamieszkałym budynku mieszkalnym.

Jednakże zarówno materiał dowodowy, jak i zeznania świadków wskazują na to, że główną przyczyną opóźnień były wady i utrudnienia niewidoczne podczas oględzin budynku, które ujawniły się dopiero na etapie prowadzenia robót. Powyższe potwierdzają notatki inspektora nadzoru w piśmie z dnia 24 lutego 2016 r. w którym wskazał on, że dopiero na etapie prowadzenia prac stwierdzono usterki mające wpływ na wydłużenie terminu wykonywanych robót w stosunku do harmonogramu. Inspektor nadzoru wskazał również, że firma powoda wykonywała czynności dodatkowe należące do lokatorów, a podjęcie prac było uzależnione od wykonania badań wody, co również wpłynęło na ich wydłużenie. Trudności ujawnione po rozpoczęciu prac, a związane chociażby ze ściągnięciem podsufitki były również zgłaszane w Dzienniku Budowy. Już w notatce z dnia 6 listopada 2015 r. kierownik budowy wskazywał, że stwierdzono liczne przecieki na istniejącej instalacji, wymagające usuwania ich na bieżąco. W kolejnych notatkach z dnia 20 stycznia 2016 r. wskazano, że wystąpiły liczne trudności związane z zaworami i koniecznością odpompowania wody, natomiast w notatce z dnia 23 stycznia 2016 r. poinformowano, że wystąpił pion nie ujęty w projekcie. Pozwana niewątpliwie posiadała wiedzę co do okoliczności stanowiących przeszkodę w terminowym wykonaniu przedmiotu umowy, gdyż podczas narady koordynacyjnej w dniu 22 lutego 2016 r. strony ustaliły nowy termin wykonania umowy. Ostatecznie po zgłoszeniu prac do odbioru i wykonanym przeglądzie technicznym powód przystąpił do poprawiania usterek, a rzeczywisty termin zakończenia robót nastąpił w dniu 29 kwietnia 2016 r. Wskazane okoliczności znalazły potwierdzenie w zeznaniach świadków, w szczególności J. C. i P. Z.. Mając na uwadze poczynione ustalenia uznać należało, że pozwana nie miała podstaw do obciążenia powoda karą umowną za opóźnienie na podstawie § 13 umowy.

Zgodnie bowiem z domniemaniem zawartym w art. 471 k.c. niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązana następuje na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Na dłużniku natomiast ciąży obowiązek wykazania, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło na skutek okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 r., III CKN 50/2001, niepubl.). W konsekwencji zobowiązana do zapłaty Wspólnota Mieszkaniowa mogła bronić się zarzutem – podobnie jak każdy dłużnik zobowiązany do naprawienia szkody stosownie do art. 471 k.c. – że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi ona odpowiedzialności (wyrok Sądu Najwyższego z 20 marca 1967 r., II CR 419/67, niepubl.). W toku procesu pozwana nie wykazała, by powód wykonywał umowę w sposób nienależyty, co więcej, jak wskazano wcześniej, prawidłowość prac została potwierdzona w protokole końcowym odbioru robót jak również wynika z faktu, że pozwana uregulowała należności wynikające z trzech faktur częściowych. Tym samym zarzut podniesiony przez pozwaną, że pojawiały się wady w trakcie wykonywania prac upadł wobec odebrania przez Wspólnotę Mieszkaniową całości wykonanych robót bez zastrzeżeń.

Odnosząc się do podniesionych przez pozwaną zarzutów, to jest zarzutu obniżenia ceny i wykonania zastępczego wskazać należy, iż wymienione w protokole końcowego odbioru robót prace dodatkowe nie mieściły się w zakresie pierwotnego przedmiotu umowy. Końcowy protokół odbioru odnosił się bowiem do prac wskazanych w umowie, a podpisanie go przez strony realizowało prawo powoda do wystawienia faktury końcowej. Powyższej okoliczności nie potwierdził również świadek J. K. który wykonywał prace dodatkowe w ramach wykonania zastępczego, jednak nie posiadał wiedzy odnośnie tego, czy były one objęte zakresem umownym. W związku z podpisaniem przez pozwaną protokołu końcowego i odebraniem prac, powód był uprawniony do wystawienia faktury na kwotę 88.654,25 złotych, a Wspólnota Mieszkaniowa winna uregulować należność. W ocenie Sądu niewykonanie dodatkowych czynności wskazanych w protokole końcowego odbioru robót nie mogło doprowadzić do obniżenia wynagrodzenia za wykonanie w stopniu dobrym i zgodnym z zakresem umownym prac budowlanych, dlatego zarzuty pozwanej w tym zakresie Sąd uznał za nietrafione.

Uznanie Sądu Okręgowego znalazł jednak podnoszony przez pozwaną zarzut zatrzymania kwoty 4.432,71 złotych tytułem 5% kaucji gwarancyjnej. Zgodnie bowiem z treścią umowy, strony ustaliły, że zabezpieczeniem wykonania wszelkich zobowiązań będzie 5% kaucja pieniężna od całkowitej wartości umowy zatrzymana przez Wspólnotę Mieszkaniową na okres 10 lat, przy czym 70% tej kaucji będzie zwrócone po podpisaniu protokołu końcowego odbioru robót, natomiast pozostałe 30% w formie gwarancji ubezpieczeniowej na okres 10 lat od daty podpisania protokołu końcowego odbioru robót. Strony zgodnie wskazywały, że dotychczas pozwana pobierała kaucję na zabezpieczenie w ten sposób, że płaciła powodowi 95% wartości faktury, zatrzymując pozostałe 5%. Sąd uznał, że z faktury w kwocie 88.654,25 złotych objętej niniejszym sporem Wspólnota jest uprawniona do zatrzymania kwoty 4.432,71 złotych stanowiącej 5% jej wartości. Uniemożliwienie jej tego doprowadziłoby bowiem do pozbawienia pozwanej przysługujących jej uprawnień gwarancyjnych wynikających z umowy.

Ostatecznie zatem, w ocenie Sądu Okręgowego, zasadnym było uwzględnienie roszczenia powoda w zakresie wynagrodzenia w wysokości 84.221,54 złotych. Sąd oddalił powództwo w zakresie kwoty 4.432,71 złotych stanowiącej 5% wartości faktury końcowej, wynikającej z zastrzeżonej w umowie kaucji gwarancyjnej o czym orzeczono w pkt I i II wyroku.

O odsetkach orzeczono z mocy art. 481 k.c. Termin zapłaty faktury numer (...) upływał z dniem 9 czerwca 2016 r., zatem odsetki należało zasądzić zgodnie z żądaniem powoda, to jest od 10 czerwca 2016 r.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 k.p.c. uznając, że w związku z częściowym oddaleniem powództwa T. N. wygrał proces w 95%, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie Referendarzowi sądowemu.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.

SSO Magdalena Kurc-Mazurkiewicz

ZARZĄDZENIE

(...)