Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. R. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) w J.

przeciwko (...) ( (...)) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

I.  zasądza od (...) ( (...)) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz M. R. następujące kwoty:

1)  87.822 (osiemdziesiąt siedem tysięcy osiemset dwadzieścia dwa) złote wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od następujących kwot za następujące okresy:

-

od kwoty 12.300 (dwanaście tysięcy trzysta) złotych od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 75.522 (siedemdziesiąt pięć tysięcy pięćset dwadzieścia dwa) złote od dnia 25 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty;

2) kwotę 25.092 (dwadzieścia pięć tysięcy dziewięćdziesiąt dwa) złote wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty;

3) kwotę 27.675 (dwadzieścia siedem tysięcy sześćset siedemdziesiąt pięć) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od (...) ( (...)) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz M. R. koszty procesu przyjmując, że M. R. wygrała proces w całości, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie Referendarzowi sądowemu.

SSO Magdalena Kurc-Mazurkiewicz

Sygn. akt XX GC 80/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 stycznia 2013 r. powódka – M. R. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) w J. wniosła o zasądzenie od pozwanej – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. następujących kwot:

- 87.822 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 12.300 złotych od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 75.522 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty – z tytułu nieuiszczonych 90% wynagrodzenia powódki za opracowanie podprojektu (...)wyliczonego zgodnie z § 6 pkt 6.2.1. w związku z § 8 pkt 8.3.4. Umowy, pomniejszonego o kwotę 7.380 złotych z tytułu wystawionych przez powódkę faktur VAT zaliczkowych, które zostały zapłacone przez pozwaną;

- 25.092 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty – z tytułu nieuiszczonych 10% wynagrodzenia powódki za opracowanie Koncepcji na mapach topograficznych obejmujących podprojekty (...), (...) i (...)wyliczonego zgodnie z § 6 pkt 6.2.1. w związku z § 8 pkt 8.3.1. Umowy;

- 27.675 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty – z tytułu nieuiszczonego wynagrodzenia powódki za opracowanie trzech sztuk przyłączy energetycznych do zewnętrznych szaf telekomunikacyjnych objętych dokumentacją projektową, wyliczonego zgodnie z § 6 pkt 6.2.2. Umowy.

Jednocześnie powódka wniosła o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że strony zawarły Umowę na projektowanie sieci telekomunikacyjnej. Powódka podpisała przedmiotową umowę w dniu 22 sierpnia 2011 r. i zgodziła się opatrzyć ją datą wcześniejszą – 6 czerwca 2011 r. Na podstawie umowy powódka zobowiązała się do wykonania na rzecz pozwanej dokumentacji projektowej budowy sieci telekomunikacyjnej (...), natomiast pozwana zobowiązała się zapłacić stosowne wynagrodzenie za wykonany projekt oraz dokonać pozostałych rozliczeń. Jednocześnie pozwana była stroną umowy zawartej z Władzą Wdrażającą Programy Europejskie, w ramach której zobowiązała się do zaprojektowania i zbudowania sieci telekomunikacyjnej, której część miała zostać zrefundowana ze środków publicznych w ramach Projektu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Powódka wskazała, że współpraca stron nie przebiegała prawidłowo – z uwagi na brak zaangażowania po stronie pozwanej. Pozwana przekraczała terminy umowne, zatwierdzając koncepcję z ponad miesięcznym opóźnieniem, podczas gdy zobowiązana była sporządzić i przekazać ją powódce w terminie 5 dni od dnia jej otrzymania, co zdaniem powódki w sposób bezpośredni wpłynęło na późniejsze podjęcie dalszych prac. Ponadto powódka otrzymała z opóźnieniem pełnomocnictwo dla podwykonawcy - geodety dopiero po upływie miesiąca od daty wnioskowania. Powódka wskazała, że w toku realizacji umowy przekazywała pozwanej status prac projektowych, informując o zaistniałych opóźnieniach oraz o tym, że możliwe jest zakończenie projektu wraz z budową infrastruktury do końca 2013 r. mimo zaistniałego opóźnienia. Powódka przekazała pozwanej również wystawioną fakturę zaliczkową VAT oraz umowy na przyłącza energetyczne do szaf telekomunikacyjnych, które miały zostać podpisane przez pozwaną. Umowy te były niezbędne do zakończenia dokumentacji wykonawczej. Do dnia wniesienia pozwu nie nastąpiła zapłata za fakturę. Pismem z dnia 21 maja 2012 r. pozwana wypowiedziała umowę ze skutkiem natychmiastowym, z uwagi na naruszenie harmonogramu realizacji umowy. Pozwana przesłała powódce wiadomość e-mail, w której stwierdziła, że nie widzi podstaw do rozliczenia wykonanych Podprojektów (...), z kolei w opinii na temat Podprojektu (...)pozwana uznała, że dokumentacja jest niekompletna i zawiera wady. Powódka wezwała pozwaną do dokonania rozliczenia, jednak pozwana podtrzymała dotychczasowe stanowisko w kwestii rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym oraz wskazała, że sporządzono jednostronny protokół odbioru. Ponadto pozwana poinformowała, że skorzysta z prawa naliczenia powódce kar umownych, jeśli powódka podejmie działania formalne i strony nie dojdą do kompromisu (k. 3-14).

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 29 marca 2013 r. pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu pozwana podniosła, że strony umowy wspólnie uzgodniły Harmonogram realizacji Projektu, który powinien być rygorystycznie przestrzegany przez powódkę. Ponadto podkreśliła, że twierdzenia powódki dotyczące przekraczania przez pozwaną terminów określonych w umowie, a w konsekwencji późniejsze podjęcie prac, nie są zgodne z prawdą, gdyż zarówno w przypadku zatwierdzenia koncepcji, jak i udzielenia pełnomocnictwa dla podwykonawcy – geodety, opóźnienia te nie rodziły żadnych negatywnych konsekwencji, pozostając bez wpływu na terminy realizacji umowy. W ocenie pozwanej wykazane w kwietniu 2012 r. zaawansowanie prac projektowych powódki nie dawało perspektyw na ich ukończenie w deklarowanym terminie, zatem pozwana złożyła oświadczenie o rezygnacji z realizacji Projektu wobec opóźnienia z winy powódki. Ponadto pozwana podkreśliła, że nie zgadza się z przyjętym przez stronę powodową sposobem i podstawą wyliczenia wynagrodzenia za pracę zrealizowaną w oparciu o łączącą strony umowę. Strona pozwana podniosła jednocześnie zarzut przedwczesności powództwa, ponieważ powódka nie doręczyła pozwanej wymaganych faktur, za wyjątkiem faktur VAT określonych w pozwie. Uzgodniony przez strony termin zapłaty wynagrodzenia wynosi 21 dni od daty otrzymania faktury, więc zdaniem pozwanej roszczenie nie jest wymagalne. Zdaniem pozwanej, wobec zaistnienia stanu opóźnienia w realizacji Projektu spowodowanego zawinionym działaniem powódki, uzasadniona była rezygnacja z Projektu przez pozwaną i naliczenie stosownych kar umownych (k. 105-138).

W piśmie z dnia 7 maja 2013 r. pozwana podniosła zarzut ewentualny potrącenia z dochodzonej przez powódkę kwoty 140.589 złotych lub innej kwoty zasądzonej w toku procesu na rzecz powódki od pozwanej – kwoty 77.000 złotych z tytułu nieuiszczonych przez powódkę kar umownych naliczonych zgodnie z łączącą strony Umową z dnia 6 czerwca 2011 r. (k. 209-212).

Pismem z dnia 13 sierpnia 2013 r. pozwana poinformowała, że na podstawie art. 494 § 1 k.s.h. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wstąpiła w prawa i obowiązki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., stając się stroną pozwaną w niniejszym procesie (k. 227-228).

Następnie pismem z dnia 20 grudnia 2013 r. pozwana poinformowała, że dokonano wpisu zmiany firmy strony pozwanej na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (k. 243-244).

W piśmie z dnia 8 czerwca 2017 r. pozwana poinformowała, że pozwana zmieniła firmę z (...) sp. z o.o. na (...)( (...)) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (k. 824).

Na dalszym etapie postępowania strony pozostały przy swoich dotychczasowych stanowiskach.

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. R. - prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) w J. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (dalej: (...)) umowę na projektowanie sieci telekomunikacyjnej (dalej: Umowa). Przedmiotową Umowę M. R. podpisała 13 września 2011 r., jednak datą widniejącą na umowie był 6 czerwca 2011 r. Przedmiotem Umowy było wykonanie przez wykonawcę – M. R. dokumentacji projektowej budowy sieci telekomunikacyjnej (...) w gminie C. w powiecie (...), natomiast (...) zobowiązał się zapłacić wykonawcy stosowne wynagrodzenie za wykonany Projekt oraz dokonać pozostałych rozliczeń przewidzianych Umową. Jednocześnie (...) była stroną umowy o dofinansowanie projektu „Budowa infrastruktury szerokopasmowego dostępu do internetu przez firmę (...) sp. z o.o.” w ramach działania 8.4. zawartej z Władzą Wdrażającą Programy Europejskie. Aneks do umowy o dofinansowanie wskazywał jako termin zakończenia realizacji przedsięwzięcia - 31 grudnia 2013 r., a w odniesieniu do prac projektowych - koniec I kwartału 2012 r. (umowa na projektowanie sieci telekomunikacyjnej z załącznikami k. 17-49, aneks do umowy o dofinansowanie projektu k. 143-149).

Szacunkowy zakres rzeczowy zawartej przez strony Umowy obejmował maksymalnie 29 kilometrów linii telekomunikacyjnych oraz sześć sztuk zewnętrznych szaf teletechnicznych z zasilającymi przyłączami. W Umowie określono, że przed rozpoczęciem działań formalnych związanych z uzgodnieniem lokalizacji projektowanej infrastruktury telekomunikacyjnej Wykonawca powinien przedłożyć koncepcję określającą planowany przebieg linii telekomunikacyjnych i lokalizację szaf teletechnicznych. Zatwierdzenie koncepcji przez (...) lub złożenie opinii powinno nastąpić w terminie 5 dni od jej otrzymania. Za zakończenie prac projektowych uznano dzień podpisania Protokołu Odbioru Projektu. W Umowie zastrzeżono, że jest ona umową rezultatu, a nie wyłącznie starannego działania oraz zastrzeżono prawo (...) do rezygnacji z realizacji Projektu w trybie natychmiastowym, w przypadku 6-tygodniowego (w stosunku do harmonogramu) opóźnienia ich wykonania z winy Wykonawcy. Określono, że w przypadku rozwiązania Umowy Wykonawca jest zobowiązany w terminie 10 dni do przedłożenia dokumentacji, na podstawie której zostanie sporządzony pisemny protokół, stanowiący podstawę rozliczenia należności wykonawcy. Ustalono, że w przypadku braku dokumentacji (...) może sporządzić protokół jednostronnie w oparciu o posiadany materiał i na tej podstawie ustalić należność dla Wykonawcy. W Umowie określono, że za termin zrealizowania Projektu uznawany będzie dzień złożenia przez Wykonawcę Projektu do akceptacji (...), natomiast zakończenie realizacji potwierdzi Protokół Odbioru. Za podstawę do wystawienia faktury obejmującej Wynagrodzenia dla Wykonawcy – M. R. ustalono zakończenie realizacji potwierdzone podpisem protokołu odbioru bez zastrzeżeń, zgłoszenie przez Wykonawcę usunięcia braków lub uzgodnienie przez strony warunków Projektu wykonanego wadliwie. Zastrzeżono, że jeżeli zakończenie realizacji Projektu nastąpi z winy Wykonawcy po terminie określonym w Harmonogramie, (...) może naliczyć kary umowne z tytułu opóźnienia. Część zawartej przez strony umowy stanowią załączniki, regulujące między innymi założenia i wytyczne do umowy wraz z harmonogramem. Zgodnie z załącznikiem 2 do Umowy opracowanie Projektu powinno być realizowane etapowo, w oparciu o określone Podprojekty ((...)) obejmujące określone obszary. Zgodnie z Harmonogramem prac wskazującym dokładne terminy złożenia koncepcji, uzyskania pozytywnej opinii i zakończenia prac wskazano, że terminy te są liczone od dnia zawarcia Umowy (umowa na projektowanie sieci telekomunikacyjnej z załącznikami k. 17-49).

W umowie wskazano, że wszelkie zmiany lub uzupełnienia wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Ustalono adresy oraz numery telefonów, na które powinny być kierowane wszelkie zawiadomienia: dla (...) był to S. B., dla Wykonawcy - M. R.. W toku realizacji umowy osobą kontaktującą się z M. R. był J. S., który przekazał jej dokument umowy oraz przekazywał informacje między Wykonawcą a Prezesem Zarządu (...), oraz wymieniał z M. R. korespondencję e-mailową. W celu ułatwienia prac projektowych J. S. stworzył z własnej inicjatywy dysk internetowy DropBox w celu przekazywania materiałów i łatwego dostępu do nich. Dostęp do dysku miała M. R., J. S. i pracownicy spółki (...) i S. B.. J. S. nie posiadał formalnego pełnomocnictwa do działania w imieniu (...) (umowa k. 34, przesłuchanie świadka k. 740-742, k. 638-643, korespondencja k. 49-55. 58-60).

Po złożeniu przez Wykonawcę – M. R. koncepcji we wrześniu 2011 r., (...) w dniu 6 listopada 2011 r. potwierdziła koncepcję projektową na podprojekty (...), zgłaszając do niej uwagi - mające zostać uwzględnione w projekcie budowlanym oraz wykonawczym. Zatwierdzenie koncepcji Wykonawca otrzymał na pośrednictwem poczty elektronicznej od J. S.. Następnie sporządzono niezbędne pełnomocnictwo szczególne dla podwykonawcy – geodety A. S., które zostało doręczone M. R. 20 grudnia 2011 r. A. S. potwierdziła odbiór pełnomocnictwa w dniu 6 marca 2012 r. Osobą kontaktującą się z M. R. w sprawie pełnomocnictwa był J. S.. W zakresie lokalizacji obiektów w gminie C. uzyskano pozytywne opinie i wymagane zezwolenia. Wobec opóźnienia M. R. złożyła status prac projektowych, w którym wskazała jako przyczyny opóźnienia w stosunku do harmonogramu: brak map w zasobach geodezyjnych, długi proces aktualizacji map, wpływ czynników atmosferycznych (śnieg) uniemożliwiający pomiary geodezyjne. Następnie M. R. wystawiła w dniu 12 kwietnia 2012 r. (...) fakturę nr (...) na kwotę 12.300 złotych tytułem zaliczki, której termin płatności wynosił 14 dni. Wcześniejsze dwie faktury wystawione przez Wykonawcę zostały uregulowane. 19 kwietnia 2012 r. M. R. spotkała się z prezesem spółki – S. B., poinformowała o zaistniałych opóźnieniach i zapewniła, że nie będą one miały wpływu na faktyczne rozpoczęcie prac budowlanych w terenie (koncepcja k. 324-390, projekt budowlany k. 459-465, zatwierdzenie koncepcji k. 56-57, korespondencja k. 58-60, status prac projektowych k. 61-62, faktura nr (...) k. 63, pełnomocnictwo k. 154-155, opinia uzgodnienia dokumentacji projektowej k. 475, decyzja nr (...) k. 482, decyzja nr (...) k. 511, e-mail z zatwierdzeniem koncepcji k. 55).

Pismem z dnia 21 maja 2012 r. (doręczonym M. R. 5 czerwca 2012 r.) (...) złożyła rezygnację z realizacji Projektu wypowiadając Umowę ze skutkiem natychmiastowym, z uwagi na naruszenie Harmonogramu – przekroczenie uzgodnionego limitu czasowego. Jednocześnie wezwała M. R. do zwrotu dokumentacji w terminie 10 dni, z uwagi na ujawnione niedociągnięcia w realizacji Projektu. W odpowiedzi na powyższe pismo M. R. poinformowała, że wypowiedzenie uznaje za bezskuteczne oraz zaproponowała rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Podczas spotkania w dniu 2 sierpnia 2012 r. M. R. przekazała (...) dokumenty w postaci Podprojektu (...) (projekt budowlany i wykonawczy), 2 zgłoszenia budowy oraz projekty wykonawcze przyłączy energetycznych. Do przekazanego P. C. spółka (...) zgłosiła drogą e-mailową uwagi, zaznaczając, że jej zdaniem wpływają one na wysokość wynagrodzenia. Zaznaczyła, że złożona dokumentacja jest niekompletna i uniemożliwia jej przyjęcie z uwagi na wady formalne i prawne. Zaproponowano rozliczenie poprzez zapłatę kwoty 11.500 złotych plus podatek VAT – z tego 10.000 zł objęte fakturą zaliczkową z dnia 12 kwietnia 2012 r. W odpowiedzi na powyższe, M. R. pismem z dnia 13 sierpnia 2012 r. wezwała (...) do zatwierdzenia i potwierdzenia Protokołem Odbioru oraz rozliczenia wykonania dokumentacji dotyczącej Podprojektu (...), koncepcji dotyczących Podprojektów (...) oraz projektów wykonawczych przyłączy. Jednocześnie wezwała do rozliczenia kwoty 128.900 złotych netto stanowiącej wynagrodzenie Wykonawcy oraz 10.000 złotych wraz z odsetkami z tytułu nieopłaconej faktury. Następnie Inwestor (...) reprezentowany przez Członka Zarządu – S. B. sporządził Jednostronny Protokół Odbioru, w którym wskazano, że nie ma podstaw do rozliczenia jakiejkolwiek części wynagrodzenia Wykonawcy według zasad określonych w Umowie. (...) pismem z dnia 28 marca 2013 r. poinformował M. R., że została wystawiona nota obciążeniowa obejmująca naliczone kary umowne w łącznej wysokości 77.000 złotych (rezygnacja z realizacji Projektu k. 66-67, pismo powódki k. 68-69, 79-80, zestawienie przekazanych dokumentów k. 75, opinia do „Podprojektu (...) k. 76-78, jednostronny protokół odbioru k. 84-86, nota obciążeniowa k. 201-203).

W związku z brakiem płatności M. R. skierowała niniejsze powództwo.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych odpisów i kopii dokumentów, które zostały złożone do akt niniejszej sprawy. Oparł się również o niesporne, bowiem wyraźnie, bądź milcząco przyznane twierdzenia stron, które nie budziły wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Ustalając stan faktyczny Sąd dopuścił, poza materiałem dowodowym w postaci dokumentów, również osobowe wnioski dowodowe w postaci zeznań świadków oraz stron: powodowej w osobie M. R. i pozwanej spółki w osobie Prezesa Zarządu - S. B.. Odnośnie kolejno słuchanych świadków należy wskazać co następuje.

Świadek A. S. (k. 637-638) zeznała, że w 2011 r. zostało jej zlecone przez M. R. sporządzenie i aktualizacja map do celów projektowych. Podała, że na charakter wykonywanej przez nią pracy duży wpływ mają warunki atmosferyczne, ponadto była zależna od Starostwa Powiatowego. Za hektometr pracy pobiera wynagrodzenie w wysokości 550 złotych. W związku z tym, że wykonana praca liczyła 91 hektometrów, należne wynagrodzenie wynosi około 50.000 złotych. Zeznania świadka Sąd uznał za wiarygodne, gdyż świadek w sposób logiczny przedstawiła swoją współpracę z powódką w ramach prac wykonywanych dla strony pzowanej.

Świadek J. S. (k. 638-693, k. 740-742) zeznał, że nie pełnił żadnej funkcji w (...), jednak na prośbę przełożonego D. G. i S. B. przekazywał dokumenty, zajmował się korespondencją e-mailową. Przekazywał również informacje między M. R. i Prezesem Zarządu (...). Świadek zeznał, że przesłał M. R. projekt umowy drogą e-mailową, następnie przekazał jej otrzymaną umowę. Data na umowie była inna niż data podpisania umowy przez M. R.. W późniejszym czasie otrzymał faktury od M. R., które następnie przesyłał S. B.. W celu ułatwienia pracy nad projektem stworzył internetowy dysk DropBox służący przechowywaniu materiałów, do którego dostęp miał on, Wykonawca, pracownik spółki (...) oraz Prezes Zarządu. Nie posiadał formalnego umocowania do działania w imieniu spółki. Wskazał, że nie negocjował cen zawartych w umowie, nie zajmował się sprawami finansowymi. Potwierdził, że wymieniał z M. R. korespondencję e-mailową w drobnych sprawach, natomiast nie przesyłał e-maili dotyczących wynagrodzenia, umowy, kwestii formalnych we własnym imieniu. Podał, że M. R. sygnalizowała mu, że nie ma bezpośredniego kontaktu z Prezesem Zarządu. Wskazał, że przekazywał raporty dotyczące prac projektowych S. B. i D. G.. Zeznał, że M. R. poinformowała go o opóźnieniu prac, co świadek przekazał spółce. Również zeznania tego świadka Sąd uznał za wiarygodne, choć wątpliwości dotyczyły umocowania świadka do prowadzenia rozmów z powódką i pośredniczenie w kontaktach stron. Jednakże materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie pozwolił na ustalenie, iż świadek działał jako pełnomocnik strony pozwanej.

Powódka M. R. (k. 696-701) zeznała, że J. S. przesłał jej umowę, przekazał umowę podpisaną i kontaktował się z powódką. Nie kontaktowała się bezpośrednio z prezesem zarządu spółki, ponieważ uznawała J. S. za koordynatora projektu z uwagi na zakres wykonywanych przez niego czynności przy realizacji umowy. Podała, że podpisała umowę w dniu 13 września 2011 r. Opisała proces wykonywania prac nad realizacją Projektu oraz wskazała, że w dniu 19 kwietnia 2012 r. otrzymała polecenie kontynuowania prac mimo opóźnień. Dokumenty i materiały związane z pracami projektowymi umieszczała na serwerze założonym przez J. S., który później został usunięty. Zeznała, że wykonała prace w 1/3, to jest na odcinku około 9 kilometrów z wymaganych 20 kilometrów. Wskazała, że do poniesionych przez nią kosztów zalicza miedzy innymi koszty geodety w kwocie 50.000 złotych. Zeznania powódki Sąd uznał za wiarygodne, gdyż w sposób szczery i konkretny przedstawiła przebieg współpracy ze stroną pozwaną. Wskazał ona, iż działała w zaufaniu do pozwanego, przez co podpisała umowę w innej dacie niż wskazana w dokumencie i podjęła działania zmierzające do realizacji umowy.

Prezes Zarządu pozwanej spółki – (...) (k. 703-709, k. 740-742) zeznał, że nie posiadał doświadczenia i wiedzy w pracy z projektantem, więc poprosił J. S. o nadzorowanie projektu bez umocowania. J. S. zajmował się doradzaniem, przekazywaniem informacji M. R.. Podał, że terminy wskazane w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Umowy pochodzą z umowy zawartej z Władzą Wdrażającą Programy Europejskie. Wynika to z tego, że na etapie składania wniosku o dofinansowanie należało mieć przygotowany harmonogram. Potwierdził, że z Wykonawcą spotkał się po raz pierwszy 19 kwietnia 2012 r., natomiast 20 kwietnia 2012 r. uzyskał odpowiedź od Władzy Wdrażającej Programy Europejskie, że nie jest możliwe przesunięcie ustalonych terminów. Nie poinformował o tym Wykonawcy. Podał, że otrzymał od J. S. zaproszenie umożliwiające dostęp do serwera, na którym znajdowały się dokumenty związane z realizacją projektu. Zeznaniom reprezentanta strony pozwanej Sąd odmówił wiarygodności w zakresie, w jakim były one sprzeczne z pozostałymi zeznaniami. W ocenie Sądu zeznania te są nielogiczne, zwłaszcza w zakresie roli J. S. i jego pośredniczenia pomiędzy stronami.

Sąd Okręgowy za wiarygodny uznał również dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu inżynierii budowlanej w telekomunikacji. Przedmiotowa opinii nie budziła wątpliwości Sądu, gdyż została sporządzona w sposób rzetelny i klarowny, udzielając odpowiedzi na przedłożone w sentencji postanowienia Sądu pytanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Tytułem wstępu do dalszych rozważań wskazać należy, że poza sporem pozostawało to, że strony połączyła umowa, której przedmiotem było wykonanie przez powódkę dokumentacji projektowej budowy sieci telekomunikacyjnej. Kwestią sporną w niniejszej sprawie było natomiast ustalenie, czy powódka wykonała prace projektowe wskazane w umowie, a jeśli tak – to w jakim zakresie i czy należy jej się z tego tytułu wynagrodzenie wobec odstąpienia od umowy przez pozwaną spółkę.

W niniejszej sprawie strony zawarły umowę, której przedmiotem było wykonanie przez powódkę dokumentacji projektowej budowy sieci telekomunikacyjnej. Odnosząc się do problematycznej w tej sprawie - kwestii kwalifikacji prawnej umowy, z której powódka wywodzi swoje roszczenie wskazać należy, że wyeksponowanie terminologii służącej podkreśleniu, iż umowa ma charakter umowy rezultatu, bądź umowy starannego działania nie jest elementem decydującym samodzielnie o rodzaju zobowiązania w oderwaniu od oceny rzeczywistego przedmiotu tej umowy oraz okoliczności jego wykonania. Wobec stanowiska strony powodowej, iż zawarta przez strony umowa posiada charakter umowy o świadczenie usług, w pierwszej kolejności wskazać należy, iż w ocenie Sądu Okręgowego, w przedłożonym w sprawie materiale dowodowym - brak jest poparcia dla owego stanowiska. Nie ulegało wątpliwości Sądu, iż na skutek zlecenia przez pozwaną spółkę opracowania dokumentacji doszło pomiędzy stronami do zawarcia umowy o dzieło, której przedmiotem było wykonanie dokumentacji projektowej budowy sieci telekomunikacyjnej. Zgodnie z treścią art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego działa, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Nie ulega wątpliwości, że działania powódki miały doprowadzić do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu w postaci projektu (wytworu przyszłego, który w momencie zawarcia umowy nie istniał). Zatem łącząca strony umowa spełnia warunki przedmiotowo istotne dla uznania jej za umowę o dzieło, bowiem istotne jest dla niej osiągnięcie umówionego rezultatu, w tym wypadku stworzenie określonej w umowie dokumentacji projektowej.

Kwestią sporną w przedmiotowej sprawie była przede wszystkim okoliczność, czy powódce jako wykonawcy należy się wynagrodzenie z tytułu realizacji zleconych prac projektowych. Powyższe należało ustalić biorąc pod uwagę, czy powódka wykonała i ewentualnie w jakim zakresie umowę na projektowanie sieci telekomunikacyjnej, której przedmiot określono w § 1 pkt 1.1 umowy.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd uznał za nieuzasadnione twierdzenia pozwanej, zgodnie z którymi zostały spełnione wszystkie przesłanki postanowienia umownego umożliwiającego rozwiązanie umowy przez pozwaną. Pozwana wielokrotnie wskazywała, że odstąpienie przez nią od umowy nastąpiło na skutek opóźnień w realizacji prac przez powódkę. Strona pozwana podnosiła, że zgodnie z § 5 pkt 5.3. umowy miała prawo do rezygnacji z realizacji projektu w trybie natychmiastowym, w przypadku 6-tygodniowego opóźnienia w stosunku do obowiązującego harmonogramu z winy wykonawcy. W niniejszej sprawie strony nie kwestionowały zaistnienia pierwszej przesłanki powyższego zapisu umownego, jednakże nie były zgodne co do przyczyn powstania opóźnienia. Strona pozwana wskazywała na winę powódki, zarzucając jej brak należytej staranności, brak informowania o opóźnieniach oraz to, że opóźnienia w realizacji umowy nie wynikały z siły wyższej.

W opinii Sądu zarzut braku należytej staranności należy uznać za chybiony. Stosownie do art. 355 § 1 k.c. dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność), zaś w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej należytą staranność dłużnika określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Należy wskazać, że wzorzec postępowania nazywany należytą starannością musi być zawsze odnoszony do konkretnej sytuacji. Konstruując go, należy uwzględniać zewnętrzne, a więc niezwiązane z osobą dłużnika i niezależne od niego okoliczności działania dłużnika. Jest to zatem model prawidłowego postępowania w określonych warunkach. Jak wskazuje się w orzecznictwie, o zasadności zarzutu braku wymaganej staranności w dopełnieniu obowiązków decyduje nie tylko sama niezgodność postępowania z zachowaniem modelowym, lecz także możliwość i powinność przewidywania jego następstw warunkowana doświadczeniem życiowym. Należyta staranność nawet w rozumieniu art. 355 § 2 KC nie oznacza staranności wyjątkowej, lecz inny rodzaj staranności, dostosowanej zarówno do działającego podmiotu, przedmiotu którego jego działanie dotyczy, jak i okoliczności, w których to działanie znajduje swój przejaw (wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 2005 r. III CK 317/05, Legalis nr 97776).

Odnosząc się do zarzutu braku należytej staranności należy wskazać, że strona pozwana zarzucała powódce brak informowania na bieżąco o zaistniałych opóźnieniach. Jednakże zarówno ze zgromadzonego materiału dowodowego, jak i wyjaśnień stron wynika, że ich współpraca oraz wzajemne przekazywanie informacji przebiegało bez komplikacji. O powyższym świadczy chociażby fakt, że okoliczności podnoszone przez pozwaną spółkę, mające świadczyć o nieprawidłowym realizowaniu umowy przez powódkę, zostały podniesione dopiero po wytoczeniu niniejszego powództwa. Analiza akt sprawy pozwala przyjąć, że po zawarciu umowy współpraca stron przebiegała prawidłowo, o czym świadczy przede wszystkim opłacenie dwóch pierwszych faktur przez pozwaną. Nadto strony nie zgłaszały wcześniej zastrzeżeń co do sposobu komunikacji za pośrednictwem J. S.. Okoliczność podnoszona przez pozwaną, że J. S. nie był jej pełnomocnikiem i że czynności przez niego wykonywane nie miały charakteru formalnego - nie przeszkadzała pozwanej czerpać korzyści z jego działań. W tym miejscu należy wskazać, że J. S. przekazał powódce umowę do podpisania, kontaktował się z nią w bieżących sprawach, akceptował poszczególne etapy prac oraz stworzył serwer służący wymianie materiałów. Materiały przesyłane przez powódkę J. S. były przyjmowane bez zastrzeżeń co do formy ich doręczenia. Wobec powyższego należy uznać, że pozwana nie zauważała nienależytej staranności powódki w czasie wykonywania umowy. Nadto zdaniem Sądu pozwana nie może przerzucać całej odpowiedzialności na powódkę, jeśli zakwestionowane przez nią zasady umowy nie budziły dotychczas wątpliwości i były przez nią akceptowane. Zaaprobowanie przez Sąd stanowiska prezentowanego przez pozwaną pozostawałoby w oczywistej sprzeczności z wiadomościami uzyskanymi w toku procesu, które jednoznacznie wskazują na brak zastrzeżeń ze strony pozwanej w trakcie realizowania umowy. Pozwana zdawała się nie nadzorować prac J. S., co w ocenie Sądu przekłada się na brak zainteresowania pozwanej spółki projektem. Jednocześnie wskazać należy, że pozwana wielokrotnie kreowała odmienny zakres obowiązków J. S., w odpowiedzi na pozew określając go jako koordynującego realizację projektu, z kolei w innych pismach procesowych twierdząc, że nie była to osoba upoważniona do działania w imieniu pozwanej i pomniejszając jego oczywistą rolę przy realizacji przedmiotowej umowy.

Przechodząc do zarzutu opóźnień z winy powódki, w okolicznościach niniejszej sprawy nie ma podstaw do przyjęcia - za pozwaną spółką, że data zawarcia przedmiotowej umowy nie miała wpływu na terminowość realizacji prac. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika w sposób jednoznaczny, że umowa na projektowanie sieci telekomunikacyjnej została zawarta w sierpniu 2011 r., natomiast umowa zawarta przez pozwaną spółkę z Władzą Wdrażającą Programy Europejskie określała termin zakończenia realizacji w odniesieniu do prac projektowych do końca I kwartału 2012 r., a w stosunku do całego przedsięwzięcia – do 31 grudnia 2013 r. Należy zgodzić się ze stroną pozwaną, że harmonogram realizacji prac określał jedynie termin sporządzenia Koncepcji na Podprojekty (...) jako liczony od dnia zawarcia umowy. Terminu tego powódka dotrzymała, składając w dniu 27 września 2011 r. koncepcję na wskazane podprojekty, natomiast zatwierdzenie koncepcji nastąpiło w dniu 6 listopada 2011 r. Zatwierdzenie koncepcji przez pozwaną nastąpiło więc po upływie ponad miesiąca, mimo że zgodnie z § 4 ust. 4.4. umowy pozwana spółka powinna wydać opinię lub zatwierdzenie koncepcji w ciągu 5 dni roboczych od dnia jej otrzymania od powódki. Zgodnie z załącznikiem numer 2 do przedmiotowej umowy, od dnia zatwierdzenia koncepcji liczono termin uzyskania pozytywnej opinii Zakładu (...) dla całego zakresu rzeczowego Podprojektu. Zdaniem Sądu wydanie zatwierdzenia koncepcji po upływie umownego terminu wpłynęło na przesunięcie dalszych terminów, co w konsekwencji przyczyniło się do powstania opóźnień. W tym miejscu należy również podkreślić, że pozwana nie powinna przenosić na powódkę konsekwencji swoich decyzji biznesowych. To pozwana podpisała umowę z Władzą Wdrażającą, więc powinna wziąć pod rozwagę konieczność dotrzymania terminów, a nadto mieć na uwadze, że 3-miesięczne opóźnienie związane już z samym podpisaniem umowy będzie miało znaczący wpływ na dalsze prace.

Również zarzut pozwanej spółki, zgodnie z którym umownym terminem realizacji obowiązku powódki przedstawienia koncepcji był termin złożenia oryginalnych autoryzowanych dokumentów w formie papierowej, a nie drogą e-mailową, budzi wątpliwości Sądu. Strona pozwana podniosła, że dopiero od dnia doręczenia jej koncepcji w formie papierowej zasadne było liczenie terminu do wydania opinii lub zatwierdzenia koncepcji. Wskazała, że w § 16 umowy strony przewidziały możliwość kontaktów na drodze elektronicznej, ale jednocześnie wskazano właściwe adresy do doręczeń, wobec czego korespondencja – a przede wszystkim doręczona tą drogą koncepcja - przesyłana na adres J. S. miała charakter nieformalny i nie prowadziła do rozpoczęcia biegu terminu do wydania opinii. Z powyższym zarzutem pozwanej nie sposób się zgodzić. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że pozwana już wcześniej wymieniała z powódką korespondencję w formie elektronicznej. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że pozwana w formie elektronicznej informowała powódkę między innymi o zmianie harmonogramu, natomiast w późniejszym okresie przesłała jej zeskanowany dokument zatwierdzenia koncepcji. Powyższe okoliczności pozwalają przyjąć, że pozwana poddała w wątpliwość sposób komunikacji drogą elektroniczną dopiero w toku niniejszej sprawy, mimo że wcześniej wymieniała korespondencję z powódką w sposób, który następnie sama zakwestionowała. Pozwana nie może kształtować w sposób dowolny obowiązków stron umowy, w tym dotyczących komunikacji według swoich aktualnych potrzeb, szczególnie mając na uwadze fakt, że sama prowadziła wymianę informacji w sposób zarzucany stronie powodowej. Odnosząc się do zarzutu strony pozwanej co do uwag zgłoszonych do koncepcji, wskazać należy, że uwagi te miały charakter wykonawczy i miały być uwzględnione w projekcie budowlanym oraz wykonawczym. Nie dotyczyły one zatem merytorycznej treści koncepcji i nie mogły wskazywać na to, że została ona sporządzona w sposób nieprawidłowy. Gdyby jednak pozwana uznała, że koncepcja nie powinna zostać zatwierdzona w takiej treści, miała możliwość na podstawie § 4 pkt 4.4. i 4.5 umowy odmówić zatwierdzenia lub warunkowego zatwierdzenia, czego nie uczyniła. Wykonaną przez powódkę koncepcję należy uznać za wykonaną prawidłowo.

Odnosząc się do kwestii opóźnień po stronie powódki należy zauważyć – jak wskazała strona pozwana – że Podprojekt (...)powinien zostać przekazany w ciągu 8 tygodni od daty zatwierdzenie koncepcji, czyli do 2 stycznia 2012 r. Powódka uzyskała jednak opinię Zakładu (...)2 kwietnia 2012 r., a efekty swojej pracy przekazała pozwanej 2 sierpnia 2012 r. Jak wskazała sama pozwana, jest to opóźnienie wynoszące 30 tygodni, co w ocenie Sądu mija się z dotychczasowymi twierdzeniami pozwanej dotyczącymi chęci zrealizowania umowy przez pozwaną. Zdaniem Sądu działania pozwanej wzajemnie się wykluczają, gdyż z jednej strony zarzuca ona powódce opóźnienie w realizacji projektu, z drugiej strony w obliczu 30-tygodniowego opóźnienia pozwana nadal oczekuje na wynik prac. Nadto jak sama wskazała w odpowiedzi na pozew, otrzymanie projektów na koniec lipca 2012 r. stawiałoby pod dużym znakiem zapytania możliwość przystąpienia do robót budowlanych w tym samym roku. W ocenie Sądu brak jest zatem spójności w działaniach pozwanej.

W świetle powyższych ustaleń nie budzi wątpliwości, że powódka, choć nie ustrzegła się przy tym uchybień, wykonała dzieło i przedstawiała pozwanej wyniki prac poszczególnych etapów. Uchybienia jej wbrew temu, co twierdzi strona pozwana nie wynikały z jej winy, zwłaszcza jeśli uwzględni się, że pozwana nie współdziała z powódką w sposób w pełni odpowiadający umowie i stosunkom obowiązującym w kontaktach między przedsiębiorcami. Podkreślić należy również, że już na etapie zawarcia umowy stronom były znane ewentualne opóźnienia. W toku prac nad dokumentacją projektową pozwana z opóźnieniem przekazała powódce zatwierdzenie koncepcji, które warunkowało możliwość prowadzenia dalszych prac projektowych, a w efekcie doprowadziło do wstrzymania przez powódkę podejmowania działań w celu wykonania dzieła. Należy podkreślić, że powódka w marcu 2012 r. przekazała pozwanej informacje o statusie wykonanych prac, w którym wskazała przyczyny opóźnienia. Przekroczenie terminów realizacji dzieła było zatem wypadkową wielu czynników, wśród których niepoślednią rolę odgrywał sposób współpracy przez pozwaną i nie było wyłącznie zawinione przez powódkę.

Mając na uwadze powyższe Sąd doszedł do przekonania, że odstąpienie przez pozwaną w trybie § 5 pkt 5.3. umowy było nieskuteczne, bowiem nie została spełniona przesłanka winy wykonawcy. W związku ze wskazanymi okolicznościami, również zarzut ewentualny potrącenia kwoty 77.000 złotych z wynagrodzenia powódki należy uznać za bezzasadny. Zgodnie z § 10 w przypadku rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym lub odstąpienia od umowy przez dowolną ze stron z przyczyn, za które odpowiedzialność ponosi druga strona, strona ponosząca odpowiedzialność za rozwiązanie umowy zapłaci drugiej stronie karę umowną w wysokości 10% wynagrodzenia netto za projekt. Zatem należy zauważyć, że nie spełniła się przesłanka uzasadniająca zastosowanie tego postanowienia umownego, bowiem nie doszło do skutecznego rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie powódki.

Przechodząc do kwestii oceny wykonanych przez powódkę prac i należnego wynagrodzenia należy wskazać, że przygotowała ona i przekazała pozwanej spółce Podprojekt (...) koncepcje do projektów (...) oraz dokumentację dotyczącą trzech przyłączy energetycznych. W pierwszej kolejności uwagi pozwanej dotyczące niekompletności Podprojektu (...) należy uznać za niesłuszne. Zarówno z akt niniejszej sprawy, jak i z opinii biegłego wynika, że dokumenty przedłożone przez powódkę nie zawierają większości wad formalnych i prawnych wskazanych przez pozwaną spółkę w opinii do Podprojektu (...) W pozostałej części biegły wskazał, że nie może należycie ustosunkować się do stwierdzeń pozwanej. Tym samym Sąd uznał, że wykonany przez powódkę Podprojekt (...)spełniał w większości kryteria wskazane w umowie, zatem powódce należy się z tego tytułu wynagrodzenie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż roszczenie powódki jest zasadne oraz zasądził od pozwanej na rzecz powódki zgodnie z żądaniem pozwu, o czym orzekł w pkt I wyroku, obliczając wynagrodzenie należne powódce w sposób następujący. Jak wynika z § 6 zawartej przez strony umowy, wynagrodzenie należne wykonawcy jest wynagrodzeniem ryczałtowym. Zgodnie z pkt 6.2.1. umowy, zryczałtowana wartość wynagrodzenia zostanie określona jako suma iloczynu łącznej długości dostępowych i tranzytowych linii kablowych, wyrażonej w hektometrach oraz stawki 1.000 złotych wraz z podatkiem VAT za każdy jeden hektometr długości dostępowej linii kablowej. Natomiast jak wynika z § 8 pkt 8.3.4 umowy, wynagrodzenie z tytułu przerwanych prac zostanie rozliczone proporcjonalnie. Zgodnie z powyższym Sąd uwzględnił żądanie powódki w zakresie 90% wynagrodzenia z tytułu wykonania Podprojektu (...), pomniejszonego o kwotę wynikającą z wystawionych przez powódkę faktur VAT zaliczkowych, które zostały uregulowane przez pozwaną i orzekł na rzecz powódki kwotę 87.822 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 12.300 złotych od dnia 27 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 75.522 złotych od dnia 25 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty. Żądanie zapłaty należnych odsetek ustawowych znajduje swą podstawę w przepisie art. 481 § 1 k.c., stosownie do którego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi - zatem powódka nie musiała tych przesłanek wykazywać. Wobec tego, iż strony umownie nie ustaliły stopy odsetek - powódce należały się odsetki w wysokości ustawowej (art. 481 § 2 k.p.c.). Należne odsetki Sąd ustalił zgodnie z żądaniem powódki, wskazując, że od kwoty 12.300 złotych, to jest od kwoty brutto nieopłaconej faktury VAT nr (...) należą się odsetki od dnia 27 kwietnia 2012 r., ponieważ w dniu 26 kwietnia 2012 r. upływał termin płatności wskazanej faktury. Natomiast odsetki od kwoty 75.522 złotych obliczone zostały poprzez różnicę pomiędzy należnym wynagrodzeniem a kwotą należną z tytułu faktury VAT nr (...), od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Następnie Sąd uwzględnił żądanie powódki w zakresie zapłaty kwoty 25.092 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty, z tytułu 10% wynagrodzenia za opracowanie koncepcji na mapach topograficznych obejmujących podprojekty (...), zgodnie z zapisami umownymi. Nadto Sąd orzekł zgodnie z żądaniem powódki, zasądzając na jej rzecz kwotę 27.675 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty z tytułu wynagrodzenia należnego powódce za opracowanie 3 sztuk przyłączy energetycznych. Wynagrodzenie to zostało obliczone zgodnie z § 6 umowy, który stanowi, że za jedno przyłącze należy się wynagrodzenie w wysokości 7.500 złotych netto wraz z podatkiem VAT.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., z którego wynika, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (zasada odpowiedzialności za wynik procesu). Zwrot tych kosztów przysługuje powódce, albowiem jej pełnomocnik procesowy będący radcą prawnym zgłosił żądanie ich zasądzenia (art. 109 k.p.c.). Sąd w punkcie II wyroku na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. pozostawił ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd orzekł jak w sentencji.

SSO Magdalena Kurc-Mazurkiewicz

ZARZĄDZENIE

(...)