Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Stanisław Rączkowski

Sędziowie: SA Witold Franckiewicz (spr.)

SA Wiesław Pędziwiatr

Protokolant: Joanna Klisiewicz-Hałaj

przy udziale Prokuratora Prokuratury (...) we W. Dariusza Szyperskiego

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2019 r.

sprawy E. J.

oskarżonej o przestępstwa

z art. 280 § 1 kk i art. 193 kk w związku z art. 11 § 2 kk i art. 62 ust. 3 ustawy z dnia
29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii

K. P. (1)

oskarżonego o przestępstwo

z art. 280 § 1 kk i art. 193 kk w związku z art. 11 § 2 kk

z powodu apelacji wniesionych przez oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy

z dnia 21 września 2018 r. sygn. akt III K 60/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I części dyspozytywnej w ten sposób,
że wobec oskarżonych:

1.  K. P. (1) i E. J. – eliminuje z podstawy skazania przepisy art. 193 kk w związku z art. 11 § 2 kk, zaś z podstawy wymiaru kar, eliminuje przepis art. 11 § 3 kk,

2.  Ł. G., stosując przepis art. 435 kpk, eliminuje
z podstawy skazania przepis art. 193 kk,

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od Skarbu Państwa 738 zł brutto na rzecz adwokat K. P. (2) – obrońcy z urzędu oskarżonej E. J. w postępowaniu odwoławczym,

IV.  zwalnia oskarżonych K. P. (1) i E. J. od poniesienia wydatków postępowania odwoławczego, zaliczając je na rzecz Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Ł. G.

K. P. (1)

E. J.

zostali oskarżeni o to, że:

I w dniu 04 grudnia 2016 roku w Z., województwa (...), działając wspólnie i w porozumieniu, wdarli się do mieszkania należącego do W. P. (1), gdzie Ł. G. kilkukrotnie uderzył wymienionego pięścią oraz łokciem w twarz, a nadto chwycił wiszący na ścianie niebezpieczny przedmiot w postaci maczety i uderzył nią pokrzywdzonego w prawą stopę, powodując u niego obrażenia w postaci nieokreślonego urazu twarzy oraz rany ciętej palucha prawego, co skutkowało naruszeniem czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni, po czym dokonali zaboru w celu przywłaszczenia mienia należącego do W. P. (1) w postaci: dwóch telefonów marki (...), w tym jeden o numerze (...) z kartą sim o numerze abonenckim (...), klawiatury do komputera, modemu do Internetu w sieci (...), zegarka elektronicznego w kolorze biało-niebieskim, radia z zegarkiem elektronicznym w kolorze biało-niebieskim, torby z materiału z napisem (...) z zawartością spodniobutów wędkarskich z materiału neoprenowego z gumowymi kaloszami, koloru zielonego, torby z ortalionu koloru czarnego z zawartością rozkładanego stojaka wędkarskiego, podpórki i pokrowca na wędkę koloru brązowego, pokrowca koloru zielonego z napisem (...), torby ortalionowej koloru zielonego z zawartością płachty ortalionowej koloru zielonego, skrzynki narzędziowej koloru szarego z tworzywa sztucznego o długości 30,00 cm z zapięciem koloru pomarańczowego, skrzynki narzędziowej koloru szarego z tworzywa sztucznego o długości 40,00 cm z naklejką o treści „(...)”” z zawartością różnego rodzaju kluczy oczkowych, płaskich, wkrętaków, metrówek, kluczy imbusowych, nasadowych i innych, wędki typu muchowego z napisem (...) z korkową rękojeścią wraz z kołowrotkiem z napisem (...) z nawiniętą żyłką koloru pomarańczowego, wędki trzyczęściowej marki (...)koloru czarnego z napisem (...) z korkową rękojeścią marki D. (...) z nawiniętą żyłką, wędki dwuskładowej marki D. (...) (...) koloru czarnego z korkową rękojeścią wraz z kołowrotkiem marki J. z nawiniętą plecionką i przywiązaną błystką obrotową, wędki dwuskładowej koloru czarnego z napisem (...) z korkową rękojeścią, wędki marki Y. (...) wraz z kołowrotkiem marki C. z nawiniętą żyłką, wędki trzyukładowej marki K. (...) wraz z kołowrotkiem z napisem (...) i nawiniętą żyłką, pokrowca wędkarskiego trzykomorowego z napisem „(...)”, pokrowca ortalionowego z zawartością parasola marki J., torby podróżnej koloru czarnego, skrzynki z zawartością różnego rodzaju akcesoriów wędkarskich, pudełka metalowego z napisem (...) z kodem kreskowym numer (...), Europejskiej Karty Ubezpieczonego, czarnego portfela skórzanego z zawartością dowodu osobistego numer (...) wydanego na nazwisko W. P. (1), kart V.i M. o numerach (...), (...), (...) wydanych pokrzywdzonemu przez (...) Spółkę akcyjną z siedzibą we W. oraz karty V.o numerze (...) wydanej wymienionemu przez (...)Spółkę akcyjną z siedzibą we W., prawa jazdy kategorii B o numerze (...) wydanego na nazwisko W. P. (1), legitymacji członkowskiej Polskiego Związku Wędkarskiego wydanej na nazwisko W. P. (1), karty wędkarskiej o numerze (...) wydanej na nazwisko W. P. (1), legitymacji Polskiego Związku Wędkarskiego do opłacania składek wydanej na nazwisko W. P. (1), zezwolenia na amatorski połów ryb numer (...) wydanego na nazwisko W. P. (1) oraz regulaminu połowu ryb, czterech kluczy na czarnej smyczy z brelokiem w kształcie ryby i chipem, cyfrowego aparatu fotograficznego marki K., dwóch zapalniczek (...), jedna z wizerunkiem gór a druga motocykla, lutownicy oraz maczety z wybitym napisem (...) LTD (...) i z uchwytem owiniętym linką koloru niebieskiego, o łącznej wartości nie mniejszej niż 6375,00 złotych, czym działali na szkodę W. P. (1),

to jest o czyn z art. 280 § 2 kk i art. 157 § 2 kk i art. 193 kk w zw. z art. 11 § 2 kk wobec Ł. G., a wobec K. P. (1) i E. J. o czyn z art. 280 § 1 kk i art. 193 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

a nadto Ł. G. o to, że

II w dniu 05 grudnia 2016 roku w O., rejonu (...), województwa (...), wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii posiadał woreczek strunowy z zawartością środka odurzającego w postaci żywicy konopi w ilości 0,29 grama, przy czym czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi,

to jest o czyn z art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii.

Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z dnia 21 września 2018 roku – sygn. akt: III K 60/17 orzekł:

I.  oskarżonych Ł. G., K. P. (1) i E. J. uznał za winnych popełnienia zarzucanego im czynu opisanego w punkcie I części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 280 § 2kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierza Ł. G. karę 3 lat pozbawienia wolności, na podstawie art.280 § 1 kk w zw. z art.11 § 3 kk K. P. (1) karę 2 lat pozbawienia wolności , na podstawie art. 280 § 1 kk w zw. z art.11 § 3 kk przy zastosowaniu art.60 § 2 pkt 1 i § 6 pkt 3 kk E. J. karę 1 roku pozbawienia wolności,

II. oskarżonego Ł. G. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 62 ust. 3 Ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii i wymierza mu karę 2 miesięcy pozbawienia wolności,

III. na podstawie art.70 ust.2 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek dowodu rzeczowego ujętego w wykazie nr (...),

IV. na podstawie art. 85 § 1 i § 2 kk i art. 86 § 1 kk połączył oskarżonemu Ł. G. kary pozbawienia wolności orzeczone w punktach I i II i wymierzył mu karę łączną 3 lat pozbawienia wolności,

V. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokatów D. M. i K. P. (2) kwoty po 1.620 zł plus 23 % Vat tytułem nieopłaconej obrony z urzędu,

VI. na podstawie art.624 § 1 kpk zwolnił wszystkich oskarżonych od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Apelacje od powyższego wyroku wniosła oskarżona E. J. i K. P. (1) za pośrednictwem obrońców.

Obrońca E. J. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych sprawy przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał istotny wpływ na treść orzeczenia, a polegający na błędnym uznaniu, że zachowanie oskarżonej E. J. wyczerpało znamiona przestaw rozboju, w sytuacji gdy oskarżona nie objęła swoim zamiarem dokonania rozboju, gdyż do mieszkania pokrzywdzonego udała się tylko i wyłącznie w celu odebrania swoich rzeczy osobistych, co wprost wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego;

2)  rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonej E. J. kary pozbawienia wolności, w stosunku do okoliczności przedmiotowych i podmiotowych zarzucanego jej czynu, ewentualnej winy oraz sprawstwa oskarżonej w chwili popełnienia zarzucanego jej czynu.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca oskarżonej wniósł o zmianę zaskarżanego wyroku i uniewinnienie oskarżonej E. J. od zarzucanego jej czynu, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonej E. J., przy zastosowaniu art. 60 § 2 pkt 1 k.k. i § 6 pkt 3 k.k. kary 10 miesięcy ograniczenia wolności przy jednoczesnym zobowiązaniu oskarżonej do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 30 godzin miesięcznie. Ponadto wniósł o zasądzenie od Skarbu państwa na swoja rzecz koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej E. J. z urzędu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Na podstawie art. 457 § 2 k.p.k. w zw. z art. 423 § 1a k.p.k. Sąd Apelacyjny wobec złożenia wniosku o uzasadnienie wyłącznie przez obrońcę oskarżonej E. J. adw. K. P. (2) ograniczył uzasadnienie poprzez odniesienia się do apelacji tylko oskarżonej, wobec której złożono wniosek o sporządzenie uzasadnienia.

Apelacja oskarżonej E. J. okazała się bezzasadna. Podniesiona w środku odwoławczym argumentacja, wskazująca na brak podstaw do przyjęcia zamiaru dokonania rozboju była pozbawiona racji. Wprowadzona w pkt I wyroku Sądu Apelacyjnego zmiana stanowi konsekwencję wyłącznie czysto porządkową wprowadzoną do wyroku z urzędu.

Sąd I instancji trafnie ustalił w sprawie stan faktyczny oraz dokonał jego prawidłowej oceny pod względem prawnym. Również dokonana ocena dowodów nie zawiera błędów zarówno logicznych jak i prawnych. Powyższe okoliczności nie pozwoliły także na uznanie, żeby sąd wymierzył oskarżonej rażąco surową karę.

Sąd I instancji dokonał oceny i analizy dowodów ujawnionych w toku postępowania. Ocena ta obejmuje również dowody we wzajemnym ich porównaniu i odniesieniu. Ocena ta nie budzi zastrzeżeń, bowiem odpowiada dyrektywom określonym w art. 7 k.p.k. – jest swobodna, uwzględnia zasady prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Nie mógł zostać podzielony zarzut błędu w ustaleniach faktycznych wyartykułowany w apelacji adw. K. P. (2) (zarzut z pkt 1 apelacji). Zarzut ten nie został uzasadniony przez skarżącą w sposób wystarczający dla uznania, iż stanowi skuteczną polemikę z wywodami zawartymi w motywach zaskarżonego wyroku. Argumentacja prezentowana w apelacji była próbą podważenia ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy poprzez posługiwanie się treścią pojedynczych dowodów, bez oceny całokształtu dowodów ujawnionych na rozprawie w płaszczyznach przewidzianych art. 7 k.p.k.

Skarżący obrońca, jak wynika z pisemnych motywów apelacji, skoncentrował się na czynie zarzucanym oskarżonym w pkt I aktu oskarżenia, kwestionując przyjęte przez Sąd Okręgowy ustalenie, że E. J. działała z zamiarem dokonania wspólnie i w porozumieniu z oskarżonymi Ł. G. i K. P. (1) rozboju na szkodę W. P. (1), używając przemocy. Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, wysnute z nich wnioski i ocena prawna przedmiotowego czynu oskarżonej nie budzą wątpliwości. Twierdząc, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika by oskarżona nie tylko miała świadomość, że pozostali oskarżeni zastosują wobec pokrzywdzonego przemoc, ale nawet, że dokonają zaboru w celu przywłaszczenia jakichś przedmiotów należących do pokrzywdzonego, autorka apelacji odniosła się głównie do wyjaśnień oskarżonych, wywodząc, że celem podjętych przez nich i oskarżoną działań było jedynie odzyskanie prywatnych rzeczy E. J., które pokrzywdzony W. P. (1) przywłaszczył na jej szkodę. Apelująca podnosiła, że oskarżona E. J. nie miała świadomości co do motywów współoskarżonych, skupiona była tylko na spakowaniu i zabraniu swoich rzeczy osobistych, znajdowała się pod wpływem środków odurzających. Nadto obrończyni wskazała, że oskarżona „ani przed udaniem się do mieszkania pokrzywdzonego, ani już będąc w jego wnętrzu podczas pakowania swoich rzeczy osobistych nie posiadała zamiaru wymaganego dla spełnienia przesłanek wynikających z art. 280 § 1 k.k.

Z art. 410 k.p.k. wynika jednak, że podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, zaś w myśl przepisu art. 7 k.p.k. przekonanie sędziowskie wysnute z oceny całokształtu okoliczności winno uwzględniać między innymi doświadczenie życiowe. Ustalenie Sądu Okręgowego, że zarówno oskarżona E. J., jak i pozostali oskarżeni Ł. G. i K. P. (1), jeszcze przed spotkaniem w dniu 4 grudnia 2016 r. pokrzywdzonego uzgodnili, że zmuszą go do oddania nie tylko prywatnych rzeczy E. J., ale też ruchomości stanowiących własność pokrzywdzonego W. P. (1) stosując przemoc, znajduje podstawę w uznanych przez Sąd za wiarygodne wyjaśnieniach oskarżonego K. P. (1) i zeznaniach W. P. (1). Pokrzywdzony zeznając tuż po zaistnieniu zdarzenia wskazał „do pokoju, w którym siedziałem pierwszy wszedł mężczyzna, a za nim E. J. (…) Mężczyzna ten bez żadnego słowa podszedł do mnie – ja siedziałem na fotelu – pięścią uderzył mnie w twarz. Ja byłem w szoku (…) ten mężczyzna, który mnie uderzył w twarz kilkakrotnie mnie uderzył jak ja siedziałem w fotelu. W tym czasie drugi z mężczyzn penetrował meble w pokoju, w którym siedziałem. E. też penetrowała moje szafki. Ten mężczyzna, który mnie był w pewnym momencie ściągnął wiszącą obok na ścianie maczetę i uderzył mnie tą maczetą w prawą stopę (…) ten który mnie uderzył maczetą odwrócił się do mnie plecami i podszedł do swojego kolegi, który penetrował szafki (…) dodaję, że tylko ten jeden mężczyzna, który mnie uderzył maczetą to mnie bił. Ten drugi z mężczyzn i E. J. tylko się temu przyglądali i penetrowali meble (k. 9 t. I). Istotne jest to, że W. P. (1) zeznał „ od razu jak weszli to (...)[Ł. G.] zakładał na ręce niebieskie rękawiczki gumowe, które przyniósł ze sobą. On od razu wziął się za przeszukiwanie moich szafek (…) E. chodziła między kuchnią i łazienką (k. 49v, t. I). Powyższe dowodzi zatem, że oskarżona E. J. brała aktywny udział w całym zdarzeniu. Jej rola wbrew – zarzutowi obrońcy – nie ograniczała się wyłącznie do odebrania rzeczy osobistych stanowiących jej własność. Do wniosku tego prowadzą - pominięte przez obrończynię - wyjaśnienia oskarżonego K. P. (1), który opisując okoliczności dokonania rozboju wyjaśnił „ona [E. J.] pożaliła się mi oraz Ł. G., że jej konkubent W. P. (1) był u niej wcześniej i groził jej maczetą. (…) Ł. zapytał się mnie czy ja razem z nim i E. J. pojadę do W. P. (1) (…) Ł. G. wpadł do pokoju, w którym siedział W. i raz mu przyłożył, nie wiem czy pięścią czy czymś innym (…) E. J. wydzierała się na W. (…) zaczęła wszystko wyciągać z jego szafy, w tym wędki, skrzynki, akcesoria wędkarskie i inne rzeczy (…) E. J. powiedziała do mnie, abym wziął sobie coś z tych rzeczy, które ona powyrzucała z szafy. Te rzeczy powynosili do samochodu (k. 163-165, t. I). Z wyjaśnień tych jednoznacznie wynika, że to oskarżona E. J. zainicjowała wyciąganie z szaf nie tylko swoich rzeczy, które co oczywiste pośród przedmiotów należących do W. P. (1) powinna bez problemu zidentyfikować, ale też rzeczy stanowiące własność pokrzywdzonego, którymi rozdysponowała. Z samego faktu, że oskarżona E. J. wyjęła przedmioty W. P. (1) z szafek i zachęcała współoskarżonych do dzielenia się nimi wynika, że miała zamiar rozboju, a nie przywłaszczenia. Jest tak tym bardziej, że oskarżona przedsięwzięła te czynności w tym czasie, gdy Ł. G. stosował wobec pokrzywdzonego przemoc – bił go po twarzy i używał maczety. Co prawda oskarżony Ł. G. przesłuchiwany nie przyznał się do dokonania rozboju, odmówił składania wyjaśnień (k. 59, t. I), jednakże pozostałe dowody osobowe na ustalenie zamiaru oskarżonych pozwalały. Do okoliczności popełnienia przez oskarżonych rozboju odniósł się świadek P. S., który spotkał oskarżonych w mieszkaniu pokrzywdzonego, albowiem wymieniał w drzwiach wejściowych, całą sytuację określił „bałem się. Ta sytuacja wyglądała bardzo groźnie (…) wszedłem za nimi do pokoju gdzie leżała moja kurtka. Tam w fotelu siedział W. P. (2), a nad nim stał ten wysoki mężczyzna [Ł. G.], który uderzył W. ręką w twarz (…) Ewka w tym czasie była z tym wysokim mężczyzną w pokoju widziała jak on bije W. (…) moim zdaniem nie było to przypadkowe najście na mieszkanie. Ta Ewka i ci mężczyźni przyszli do W. P. (2) w konkretnym celu (k. 81, t. I)

Wprawdzie brak dowodu, że oskarżeni E. J. i K. P. (1) uzgodnili z Ł. G., że w zdarzeniu posłużą się niebezpiecznym przedmiotem, co Sąd Okręgowy w Legnicy słusznie zakwalifikował jako eksces Ł. G. jednakże świadomość oskarżonej E. J. co do stosowania przemocy, w świetle okoliczności towarzyszących zdarzeniu – jak trafnie przyjął Sąd meriti – jawi się jako oczywista. Oskarżona E. J. przed Sądem Okręgowym wyjaśniła „powiedziałam żeby oni poszli do mieszkania, bo on mi groził. Nie pamiętam jak poprosiłam oskarżonych, aby udali się do mieszkania. Ja chciałam zabrać z mieszkania swoje rzeczy (…) po drodze nie rozmawialiśmy na temat tego, co będziemy tam robić” (k. 514, t. III). Oskarżeni udali się do mieszkania W. P. (1) w dniu 4 grudnia 2016 r., ok. godz. 14.00 samochodem użytkowanym przez oskarżonego K. P. (1). Co ważne i bezsporne kazali opuścić mieszkanie pokrzywdzonego świadkowi P. S., który akurat wymieniał wówczas zamek w drzwiach wejściowych. Oskarżeni znajdowali się w jednym pokoju, w tym E. J. i K. P. (1) przeszukiwali szafki, a Ł. G. (jako najwyższy spośród nich) stosował wobec W. P. (1) przemoc, co umożliwiło oskarżonym dokonanie rozboju. Do zdarzenia doszło w godzinach popołudniowych za dnia, zatem oskarżeni mieli możliwość obserwowania wzajemnych zachowań. O ile samo zajście mogło być dynamiczne, o tyle każdy z oskarżonych pełnił ścisłą rolę. Gdyby bowiem nie stosowanie przemocy przez Ł. G., to zapewne E. J. i K. P. (1) nie mieliby możliwości przeszukiwania szafek pokrzywdzonego. Dodatkowo mając na uwadze, że to oskarżona E. J. mieszkała wcześniej z pokrzywdzonym W. P. (1) należy podkreślić, że wyłącznie ona mogła rozdzielić rzeczy stanowiące jej własność i własność pokrzywdzonego. Poza tym nie sposób dopatrzeć się żadnych okoliczności, które przeczyłyby ustaleniu, że oskarżona zauważyła jak Ł. G. stosuje względem W. P. (1) przemoc. Przeciwnie z wyjaśnień K. P. (1) ewidentnie wynika, że oskarżona również krzyczała na pokrzywdzonego, dając wyraz negatywnym emocjom względem niego (k. 163-165, t. I, k. 223, t. II). Działanie wspólnie i w porozumieniu (a tak działała oskarżona E. J. i Ł. G. oraz K. P. (1)) nie ogranicza się do takich sytuacji, gdy wszystkie elementy i przebieg podjętego działania wynikają z uprzedniego uzgodnienia między współdziałającymi. Mieści ono w sobie również takie działania, których podjęcie dyktuje czy wymusza dynamiczny rozwój wydarzeń, o ile postawa współdziałającego nie dostarczy podstaw do przyjęcia, iż nie akceptuje on działań nieuzgodnionych, wykraczających poza zakres wstępnego porozumienia. W niniejszej sprawie nie sposób dopatrzeć się jakoby oskarżona w jakikolwiek sposób sprzeciwiła się działaniu współoskarżonych. Dla przyjęcia kwalifikacji z art. 280 § 1 k.k. nie ma znaczenia założenie, że oskarżeni mogli nie mieć zamiaru kradzieży, kiedy zmierzali do mieszkania pokrzywdzonego. Jakkolwiek pokrzywdzony pierwotnie mógł zostać zaatakowany z innych powodów, to istotne jest, że w trakcie zdarzenia wyraźnie skierowano przeciwko niemu przemoc w celu wydania przez niego rzeczy.

Kwestionując świadomość oskarżonej E. J. co do stosowania względem pokrzywdzonego przemocy, apelujący pominął to, że oskarżona obserwowała zachowanie Ł. G. (który krzyczał i uderzał W. P. (1)) jedynie do pewnego momentu, przeszukiwała szafki, po czym wspólnie z nim stosującym przemoc zaczęła krzyczeć na pokrzywdzonego. Oskarżona E. J. w pełni zaakceptowała działania współoskarżonego i włączyła się do działań przez niego przedsięwziętych, krzycząc na pokrzywdzonego, jednocześnie przywłaszczając jego rzeczy. Jak słusznie stwierdził Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku żaden z oskarżonych biorących udział w zdarzeniu nie sprzeciwił się agresywnym działaniom podjętym wobec pokrzywdzonego przez Ł. G., a wręcz włączyli się w nie, poprzez: krzyczenie na pokrzywdzonego, przywłaszczenie rzeczy należących do niego.

Materiał dowodowy sprawy dał Sądowi I instancji podstawę dla ustalenia, że wszyscy oskarżeni biorący udział w zdarzeniu z pkt I aktu oskarżenia, w tym E. J., obejmowali swym zamiarem stosowanie przemocy wobec W. P. (1). Rację należy przyznać obrońcy oskarżonej E. J., gdy twierdzi, iż celem stosowania przemocy wobec pokrzywdzonego było zmuszenie go do oddania rzeczy osobistych oskarżonej. Skarżąca jednak nie zauważyła, iż cel ten w trakcie zdarzenia uległ eskalacji i doszło w jego trakcie do zaboru mienia pokrzywdzonego w celu jego przywłaszczenia, wymienionych w pkt I aktu oskarżenia i wyroku.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia faktyczne i ocena prawna działania oskarżonej w płaszczyźnie art. 280 § 1 k.k. są prawidłowe. Konieczne stało się wyeliminowanie z podstawy skazania art. 193 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., zaś z podstawy wymiaru kary 11 § 3 k.k. W orzecznictwie przyjmuje się, że „naruszenie miru domowego (art. 193 k.k.) w celu popełnienia przestępstwa zawierającego użycie przemocy lub gwałtu na osobie (np. art. 197 § 1–3, art. 280 § 1–2 k.k.) jest czynem współukaranym uprzednim, zatem zbędne jest opisywanie go i wyrażanie odnośną kwalifikacją prawną (art. 11 § 2 k.k.)” (wyr. SA w Krakowie z 19.4.2001 r., II Aka 72/01, Prok. i Pr. 2002, Nr 4, poz. 27; zob. też wyr. SA w Krakowie z 8.11.2001 r., II AKa 258/01, KZS 2001, Nr 12, poz. 29; wyr. SA w Lublinie z 21.10.2004 r., II AKa 213/04, Prok. i Pr. 2005, Nr 6, poz. 9). Słusznie wskazuje się, że „czyn polegający na naruszeniu miru domowego, a nawet na włamaniu się do pomieszczenia zamkniętego, traktować należy jako przestępstwo współukarane jeżeli dokonane jest w celu popełnienia czynu zawierającego w swych znamionach użycie przemocy na osobie (…). Warunkiem koniecznym dla przyjęcia takiej konstrukcji prawnej jest to, aby naruszenie miru domowego nastąpiło w celu popełnienia późniejszego czynu z użyciem przemocy na osobie. Wszelkie zatem działania zmierzające do realizacji tego zamiaru przestępczego należy traktować jako zachowanie współukarane, a więc pochłaniane przez kwalifikację przestępstwa głównego (wyr. SA w Katowicach z 4.8.2005 r., II AKa 251/05, Biul. SA w Katowicach 2005, Nr 3, poz. 15; zob. również wyr. SN z 6.2.2002 r., III KKN 287/99, L.). Zgodzić należy się z dodatkowym argumentem, że „przestępstwo rozboju kwalifikowanego (art. 280 § 2 k.k.) zawiera tak nieporównywalnie wyższy stopień szkodliwości społecznej w porównaniu do przestępstwa naruszenia miru domowego (art. 193 k.k.), że między tymi przepisami zachodzi stosunek pochłaniania” (wyr. SA w Lublinie z 12.2.2004 r., II AKa 11/04, OSA 2005, Nr 5, poz. 36).

W pisemnych motywach apelacji obrończyni podniosła, iż jej zdaniem wymierzona oskarżonej E. J. kara roku pozbawienia wolności przy przyjęciu kwalifikacji z art. 280 § 1 k.k. jest rażąco niewspółmierna (surowa) przy zastosowaniu art. 60 § 2 pkt 1 i § 6 pkt 3 k.k., dlatego wniosła o orzeczenie kary 10 miesięcy ograniczenia wolności, przy jednoczesnym zobowiązaniu do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny.

Rażąca niewspółmierność, o której mowa w przepisie art. 438 pkt 4 k.p.k. ma miejsce nie w przypadku jakiejkolwiek dysproporcji przy wymiarze kary (środków karnych), ale tylko wówczas, gdy pomiędzy karą wymierzoną a karą, jaka powinna zostać orzeczona w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw jej wymiaru, istnieje taka dysproporcja, że kara wymierzona nie daje się wręcz zaakceptować (por. wyrok SN z 9.01.2019 r., VI KA 2/19).

Sąd Apelacyjny akceptuje argumentację, jaka legła u podstaw rozstrzygnięcia Sądu I instancji o sankcji wymierzonej oskarżonej. Prawidłowo wyeksponował tenże Sąd okoliczności obciążające E. J., ale też przeważające przesłanki nadzwyczajnego złagodzenia. Skoro Sąd Okręgowy zastosował nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do oskarżonej E. J., to już samo zastosowanie tej instytucji wskazuje, że nie sposób twierdzić, iż kara wymierzona jest rażąco surowa. Przy nadzwyczajnym złagodzeniu kary, zgodnie z dyspozycją art. 60 § 6 pkt 2 k.k. jeżeli czyn stanowi inną zbrodnię, sąd wymierza karę pozbawienia wolności nie niższą od jednej trzeciej dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Rozbój z art. 280 § 1 k.k. jest występkiem zagrożonym karą od lat 2 do 12. Najniższa więc możliwa do orzeczenia kara pozbawienia wolności przy nadzwyczajnym złagodzeniu kary to grzywna, kara ograniczenia wolności bądź kara pozbawienia wolności poniżej 2 lat. Wymierzona kara roku pozbawienia wolności jest niską karą za to przestępstwo przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary pozbawienia wolności (niższą od kary ustawowej o rok). Chybione jest eksponowanie przez apelującą jakoby rola E. J. w popełnieniu czynu zabronionego była marginalna, a pojednanie z pokrzywdzonym stanowiło o zrozumieniu przez nią naganności. Jak już wskazano wyżej to właśnie osoba oskarżonej, mieszkającej wcześniej z pokrzywdzonym stała się przyczynkiem udania się przez oskarżonych do mieszkania W. P. (1). To E. J. rozpoczęła penetrację szafek i w końcu to ona wyniosła wespół z Ł. G. szereg ruchomości z tej nieruchomości. Nie sposób zatem twierdzić, że jej pozycja była drugorzędna. Nie można również – jak oczekuje tego obrończyni – w dalszym zakresie złagodzić karę wymierzona oskarżonej – wyłącznie z tego powodu, że pojednała się ona z pokrzywdzonym, albowiem tę okoliczność Sąd Okręgowy również uwzględnił (s. 11 uzasadnienia wyroku). W końcu całkowicie chybiony jest argument, jakoby za dalszym złagodzeniem przemawiało to, że E. J. wychowuje trójkę małoletnich dzieci, pozostających na jej utrzymaniu. Z wyjaśnień oskarżonej wynika, że dzieci pozostały z ich ojcem (k. 513v, t. III, k. 659, t. IV). Sąd I instancji, wymierzając oskarżonej karę uwzględnił dyrektywy z art. 53 k.k. O ile bowiem okoliczności przedmiotowe czynu obciążają oskarżona E. J., o tyle okoliczności podmiotowe uzasadniały nadzwyczajne złagodzenie kary względem niej wymierzonej. Nie może być zatem mowy o karze niewspółmiernie rażącej, nie dającej się zaakceptować społecznie. Jest ona sprawiedliwą, adekwatną do zawinienia. Natomiast wymierzenie kary z warunkowym zawieszeniem nie było możliwe ze względu na kategoryczną treść art. 69 § 1 k.k., który przewiduje warunkowe zawieszenie wykonania kary wyłącznie wobec sprawcy uprzednio niekaranego. Tymczasem E. J. była karana wcześniej na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Złotoryi z dnia 2.08.2018 r., w sprawie II K 446/18 na karę 2 miesięcy pobawienia wolności (k. 628, t. IV) i wyroku tegoż Sądu z 16.08.2017 r., II K 290/17 na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności (k. 654, t. IV).

Podstawą przyznania obrońcy z urzędu oskarżonej E. J. adw. K. P. (2) wynagrodzenia za udzieloną pomoc prawną w postępowaniu odwoławczym, która nie została opłacona, był przepis art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982r. Prawo o adwokaturze (tekst jednolity: Dz. U. z 2018r. poz. 1184 z późniejszymi zmianami). Wysokość wynagrodzenia adwokackiego, w tym co do zwrotu podatku VAT, ustalono w oparciu o § 17 ust. 2 pkt 5 oraz § 4 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016r. poz. 1714 z późniejszymi zmianami).

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa, uwzględniając sytuację osobistą i majątkową oskarżonej.

SSA Witold Franckiewicz SSA Stanisław Rączkowski SSA Wiesław Pędziwiatr